Νότετς

Νότετς
Εκβολές	Βάρτα
Χώρα	Πολωνία
Μήκος	388 χλμ
Παραπόταμοι	Γκβντα, Ντράβα και Γκονσάφκα
wikidata ()

Ο Νότετς (πολωνικά: Noteć, γερμανικά: Netze‎‎, λατινικά: Natissis‎‎) είναι ποταμός στην κεντρική Πολωνία, με μήκος 391 χιλιόμετρα (7ος μεγαλύτερος) και μια περιοχή λεκάνης απορροής 17.302 χλμ². Είναι ο μεγαλύτερος παραπόταμος του ποταμού Βάρτα και βρίσκεται εξ ολοκλήρου στην Πολωνία.

Ροή

Εκβολή ποταμού στο Σάντοκ

Αναβλύζει στο Βοεβοδάτο Κουγιαβίας-Πομερανίας και ρέει μέσα από τη λίμνη Γκόπουο και την πόλη Ινοβρότσουαφ. Φτάνει στο Βοεβοδάτο Μείζονος Πολωνίας στην ιστορική περιοχή Παουούκι νότια της πόλης Πίουα. Πιο κάτω στο Βοεβοδάτο Λούμπους, εκβάλλει στον Βάρτα στο Σάντοκ, κοντά στο Γκόζουφ Βιελκοπόλσκι. Ο ποταμός συνήθως υποδιαιρείται σε ένα άνω μέρος (Άνω Νότετς, Noteć Górna), που εκτείνεται από τις πηγές του μέχρι το Νάκουο ναντ Νοτέτσια και ένα κάτω μέρος (Κάτω Νόετς) από το Νάκουο μέχρι τις εκβολές του στον ποταμό Βάρτα. Στο Νάκουο, το Κανάλι του Μπίντγκοστς, που διαμορφώθηκε το 1773/74, συνδέει τον ποταμό Νότετς με τον ποταμό Μπρντα, παραπόταμο του Βιστούλα, στο Μπίντγκοστς.

Τα χαμηλότερα τμήματα κάτω από τις εκβολές του Ντράβα (κοντά στο Κσις Βιελκοπόλσκι) βρίσκονται στην ευρεία πεδιάδα Τόρουν-Έμπερσβαλντε. Αυτοί οι μεγάλοι υγροβιότοποι, με μόνο δύο ιστορικές διαβάσεις ποταμών στο Σάντοκ και στο Ντρεζντένκο, είναι αραιοκατοικημένοι.

Τα περισσότερα τμήματα του Νότετς είναι πλωτά. Αρκετοί υδροφράχτες και φράγματα συνδέουν τις πλωτές οδούς Βιστούλα και Βάρτα/Όντερ.

Ιστορία

Στους μεσαιωνικούς χρόνους, τα αδιαπέραστα έλη του κάτω ποταμού Νότετς αποτελούσαν τα σύνορα μεταξύ του Βασιλείου της Πολωνίας και των εδαφών των φυλών της Πομερανία; στις ακτές της Βαλτικής Θάλασσας. Αμφισβητούμενα για αιώνες, τα φρούρια του Σάντοκ και του Ντρεζντένκο τελικά αποκτήθηκαν από τον Μαργράβο Κορράδο του Βρανδεμβούργου-Στένταλ με την ευκαιρία του γάμου του με την Κωνσταντία της Μείζονος Πολωνίας, κόρη του Πιαστ δούκα Πσέμισλ Α΄ της Μείζονος Πολωνίας, το 1260.

Μετά από αρκετές ανεπιτυχείς προσπάθειες των Πολωνών Πιαστ να ανακτήσουν τον έλεγχο, η περιοχή κατά μήκος του κάτω Νότετς ενσωματώθηκε τελικά στην περιοχή Νόιμαρκ του Βραδεμβούργου. Για αιώνες, τα σύνορα με το Βοεβοδάτο Πόζναν (14ος αιώνας-1793) της Μείζονος Πολωνίας διέτρεχαν μεταξύ Ντρεζντένκο (Driesen) και Κσις ανάντη στα ανατολικά. Υπό την κυριαρχία του εκλέκτορα Ιωακείμ Φρειδερίκου του Βρανδεμβούργου από περίπου το 1603, το φρούριο ξαναχτίστηκε και άλλοι οικισμοί χτίστηκαν εντός των υγροβιότοπων. Τα πρώτα σχέδια για μια μεγάλης κλίμακας αποστράγγιση και βελτίωση της γης αναπτύχθηκαν υπό τον Βασιλιά Φρειδερίκο Γουλιέλμο Α΄ της Πρωσίας το 1738/39, αν και πραγματοποιήθηκαν μόνο μετά τον Επταετή Πόλεμο το 1763.

Μετά τον πρώτο διαμελισμό της Πολωνίας το 1772, τα γειτονικά εδάφη της Μείζονος Πολωνίας μέχρι τον ποταμό προσαρτήθηκαν από το Βασίλειο της Πρωσίας ως Περιοχή Νέτσε. Το έδαφος, που δημιουργήθηκε από την πρωσική διοίκηση, παραχωρήθηκε και πάλι στο νεοσύστατο Δουκάτο της Βαρσοβίας το 1807, αλλά περιήλθε στην Πρωσία με απόφαση του Συνεδρίου της Βιέννης το 1815.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

•  «Netze» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 19 (11η έκδοση) 1911, σσ. 422–423