Νόσος με οσμή ούρων σαν σιρόπι σφενδάμου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Νόσος με οσμή ούρων σαν σιρόπι σφενδάμου
Δισδιάστατη δομή του αμινοξέος L-λευκίνη. Η λευκίνη, η ισολευκίνη και η βαλίνη είναι τα αμινοξέα διακλαδισμένης αλυσίδας που συσσωρεύονται στην MSUD.
ΕιδικότηταΙατρική γενετική
Ταξινόμηση
Η πρωτοταγής δομή μιας πρωτεΐνης είναι μια αλυσίδα αμινοξέων.

Η νόσος με οσμή ούρων σαν σιρόπι σφενδάμου (αγγ.:Maple syrup urine disease ή MSUD) είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή κληρονομική πάθηση,[1] στην οποία το σώμα δεν είναι σε θέση να επεξεργαστεί σωστά ορισμένα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών (αμινοξέα).[2][3] Αυτό οδηγεί στη συσσώρευση τοξικών ουσιών μέσα στο σώμα που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα όργανα και στον εγκέφαλο.[4] Η πάθηση πήρε το όνομά της από τη χαρακτηριστική γλυκιά μυρωδιά των ούρων των προσβεβλημένων βρεφών. Χαρακτηρίζεται επίσης από κακή σίτιση, έμετο, έλλειψη ενέργειας (λήθαργος), μη φυσιολογικές κινήσεις και καθυστερημένη ανάπτυξη. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η ασθένεια αυτή μπορεί να οδηγήσει σε επιληπτικές κρίσεις, κώμα και θάνατο.[2]

Υπάρχουν τρεις ή πιθανώς τέσσερις τύποι της νόσου: ο κλασικός τύπος, ο ενδιάμεσος τύπος, ο διαλείπων τύπος και πιθανώς ένας ακόμη τύπος που ανταποκρίνεται στη θειαμίνη.[3][5] Η πιο συχνή και σοβαρή μορφή της νόσου είναι η κλασική μορφή, η οποία γίνεται εμφανής αμέσως μετά τη γέννηση. Άλλες μορφές της διαταραχής γίνονται εμφανείς αργότερα στη βρεφική ή παιδική ηλικία και είναι συνήθως πιο ήπιες, αλλά εξακολουθούν να οδηγούν σε καθυστερημένη ανάπτυξη και άλλα προβλήματα υγείας εάν δεν αντιμετωπιστούν.[2]

Η πάθηση ξεκινά με μη ειδικά συμπτώματα αυξανόμενης νευρολογικής δυσλειτουργίας και περιλαμβάνει λήθαργο, ευερεθιστότητα και κακή σίτιση, ακολουθούμενα από εστιακά νευρολογικά σημεία, όπως ανώμαλες κινήσεις, αυξανόμενη σπαστικότητα και λίγο αργότερα από επιληπτικές κρίσεις και βαθύτερο κώμα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η προοδευτική εγκεφαλική βλάβη είναι αναπόφευκτη και ο θάνατος επέρχεται συνήθως μέσα σε εβδομάδες ή μήνες. Το μόνο συγκεκριμένο εύρημα που είναι μοναδικό για την ασθένεια είναι η ανάπτυξη μιας χαρακτηριστικής μυρωδιάς, που θυμίζει σιρόπι σφενδάμου που μπορεί να ανιχνευθεί πιο εύκολα στα ούρα και στο κερί του αυτιού και μπορεί να μυριστεί μέσα σε μία ή δύο ημέρες μετά τη γέννηση.[3] Η διάγνωση πραγματοποιείται με βάση τα συμπτώματα, την κλινική εξέταση και τις εξετάσεις αίματος και ούρων.[4]

Για την έγκαιρη ανίχνευση της ασθένειας συνιστάται ο νεογνικός έλεγχος για MSUD.[6] Η θεραπεία περιλαμβάνει ειδική δίαιτα περιορισμένη σε πρωτεΐνες, συμπληρώματα και σε ορισμένες περιπτώσεις μεταμόσχευση ήπατος.[4][7] Τα κλινικά αποτελέσματα είναι γενικά καλά σε ασθενείς των οποίων η θεραπεία ξεκινά έγκαιρα.[6]

Η ασθένεια κληρονομείται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τρόπο.[3] Προκαλείται από γενετικές παραλλαγές στα γονίδια BCKDHA, BCKDHB, ή DBT.[4] Αποτελεί ένα ελάττωμα του μεταβολισμού λόγω μη φυσιολογικής δραστηριότητας του συμπλόκου αφυδρογονάσης άλφα-κετοξέος διακλαδισμένης αλυσίδας (BCKAD). Αυτό το σύμπλοκο είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση των αμινοξέων διακλαδισμένης αλυσίδας λευκίνη, ισολευκίνη, και βαλίνη. Το υποκείμενο ελάττωμα στο σύμπλοκο διαταράσσει το μεταβολισμό των αμινοξέων διακλαδισμένης αλυσίδας, γεγονός που οδηγεί σε συσσώρευση αμινοξέων διακλαδισμένης αλυσίδας (BCAA) στο πλάσμα και των αντίστοιχων κετοξέων διακλαδισμένης αλυσίδας στα ούρα.[8][6]

Έχει υπολογιστεί ότι περίπου ένας στους 150.000 έως ένας στους 185.000 ανθρώπους γεννιέται με νόσο με οσμή ούρων σαν σιρόπι σφενδάμου. Ο επιπολασμός μπορεί να είναι υψηλότερος σε συγκεκριμένες εθνοτικές ομάδες. Ο ακριβής αριθμός των ατόμων που ζουν με την ασθένεια είναι άγνωστος.[4]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Maple syrup urine disease». nhs.uk (στα Αγγλικά). 19 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Maple syrup urine disease: MedlinePlus Genetics». medlineplus.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2022. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Maple Syrup Urine Disease». NORD (National Organization for Rare Disorders) (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2022. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 «Maple syrup urine disease | Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program». rarediseases.info.nih.gov. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2022. 
  5. ↑ Strauss, Kevin A.· Puffenberger, Erik G. (1993). Adam, Margaret P., επιμ. Maple Syrup Urine Disease. Seattle (WA): University of Washington, Seattle. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Blackburn, Patrick R.; Gass, Jennifer M.; Vairo, Filippo Pinto E.; Farnham, Kristen M.; Atwal, Herjot K.; Macklin, Sarah; Klee, Eric W.; Atwal, Paldeep S. (2017). «Maple syrup urine disease: mechanisms and management». The Application of Clinical Genetics 10: 57–66. doi:10.2147/TACG.S125962. ISSN 1178-704X. PMID 28919799. PMC 5593394. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28919799/. 
  7. ↑ Strauss, Kevin A.; Carson, Vincent J.; Soltys, Kyle; Young, Millie E.; Bowser, Lauren E.; Puffenberger, Erik G.; Brigatti, Karlla W.; Williams, Katie B. και άλλοι. (2020-03). «Branched-chain α-ketoacid dehydrogenase deficiency (maple syrup urine disease): Treatment, biomarkers, and outcomes». Molecular Genetics and Metabolism 129 (3): 193–206. doi:10.1016/j.ymgme.2020.01.006. ISSN 1096-7206. PMID 31980395. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31980395/. 
  8. ↑ Hassan, Syed Adeel· Gupta, Vikas (2022). Maple Syrup Urine Disease. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νόσος_με_οσμή_ούρων_σαν_σιρόπι_σφενδάμου&oldid=9359107"