Νόμος ραδιενεργού μετατόπισης

Μετατοπίσεις που προκύπτουν από διάφορες καταστάσεις αποσύνθεσης ενός ραδιονουκλεϊδίου . Κάθετη: ατομικό αριθμό Ζ, Οριζόντια: αριθμός νετρονίων Ν

Ο Νόμος ραδιενεργού μετατόπισης αποτελεί μία αρχή στη πυρηνική φυσική και πυρηνική χημεία που διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1913.

Σύμφωνα με τον νόμο αυτό η ραδιενεργός διάσπαση άλφα, ή η ραδιενεργός διάσπαση βήτα σχηματίζουν θυγατρικά προϊόντα των οποίων ο ατομικός αριθμός διαφέρει κατά δύο ή μία μονάδες αντίστοιχα των μητρικών στοιχείων. Συγκεκριμένα στη πρώτη περίπτωση μειώνεται κατά δύο μονάδες, ενώ στη δεύτερη αυξάνεται κατά μία μονάδα. Παράλληλα ο μαζικός αριθμός στη πρώτη περίπτωση μειώνεται κατά 4 μονάδες, στη δε δεύτερη παραμένει ο ίδιος. Αυτό σημαίνει ότι κατά τις διασπάσεις αυτές λαμβάνει χώρα μεταστοιχείωση με συνέπεια τα θυγατρικά προϊόντα να καταλαμβάνουν στον περιοδικό πίνακα θέση μετατοπισμένη από εκείνη των μητρικών τους στοιχείων (ραδιοϊσοτόπων).

Παραδείγματα

α) Παράδειγμα διάσπασης άλφα: ${}_{92}^{238}{\text{U}}\to {}_{90}^{234}{\text{Th}}$, β) Παράδειγμα διάσπασης βήτα: ${}_{82}^{212}{\text{Pb}}\to {}_{83}^{212}{\text{Bi}}$

Ιστορικό

Τον νόμο αυτό διατύπωσαν ο Πολωνοεβραίος φυσικό και πυρηνικός χημικός Κάζιμιρ Φάγιανς και ο Άγγλος ραδιοχημικός Φρέντερικ Σόντυ, ασχολούμενοι μεμονωμένα ο καθένας. Προς τιμή αυτών ο νόμος της ραδιενεργού μετατόπισης είναι γνωστός και με τα ονόματά τους ως Νόμος Φάγιανς - Σόντυ.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.42ος, σελ.29