Νισίντα Κιτάρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Νισίντα Κιτάρο
Νισίντα Κιτάρο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		西田幾多郎 (Ιαπωνικά)
Γέννηση17-05-1870
Ουνόκε
Θάνατος07-06-1945
Καμακούρα
Αιτία θανάτουουραιμία
Τόπος ταφήςΤοκέι τζι
Χώρα πολιτογράφησηςΙαπωνία
ΘρησκείαJapanese Zen
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΙαπωνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΙαπωνικά[1]
ΕκπαίδευσηDoctor of Letters
ΣπουδέςΑυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο του Τόκιο
Fourth Higher School
Ishikawa Normal School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Κιότο
Πανεπιστήμιο Ταϊσό
Πανεπισττήμιο Οτάνι
Fourth Higher School
επαγγελματικό Γυμνάσιο του Κιότο
Yamaguchi Higher School
Γνωστός γιαLogic of Basho (non-dualistic concrete logic), Absolute Nothingness
Αξιοσημείωτο έργοAn Inquiry into the Good
ΣυγγενείςTakezō Kaneko (γαμπρός) και Φούμι Τακαχάσι (ανιψιά)
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΤάγμα του Πολιτισμού (1940)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Νισίντα Κιτάρο (西田 幾多郎, Nishida Kitarō, ημερομηνία γέννησης:17-05-1870 , ημερομηνία θανάτου: 7-06-1945) ήταν διαπρεπής Ιάπωνας φιλόσοφος, ο οποίος ίδρυσε τη φιλοσοφική σχολή του Κιότο,[2] από την οποία προέκυψαν εξαιρετικοί φιλόσοφοι, όπως ο Τανάμπε Χατζίμε και ο Νισιτάνι Κεϊτζί. Ο Νισίντα Κιτάρο, όπως και ο στενός του φίλος Νταϊσέτζ Τεϊτάρο Σουζούκι, ανέπτυξε μία φιλοσοφική σκέψη συνδυάζοντας τη Δυτική φιλοσοφία με την ανατολική σκέψη και ιδιαίτερα το Ζεν βουδισμό.[3][4] Έζησε σε μία εποχή, όπου ο παραδοσιακός Ιαπωνικός πολιτισμός βρισκόταν σε αντιπαράθεση με την εισαγωγή του δυτικού τρόπου ζωής στην Ιαπωνία με την εκβιομηχάνιση, τον καταναλωτισμό και τον εκμοντερνισμό της κοινωνίας. Η φιλοσοφική σκέψη του Νισίντα Κιτάρο επηρέασε πολλούς διανοούμενους στη σύγχρονη εποχή σε όλο τον κόσμο.

Η ζωή του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο τάφος του Νισίντα Κιτάρο στη Καμακούρα

Ο Νισίντα Κιτάρο γεννήθηκε στο παράκτιο χωριό Ουνόκε, που βρίσκεται κοντά στην πόλη Καναζάουα, την πρωτεύουσα του νομού Ισικάουα. Προερχόταν από πλούσια αγροτική οικογένεια και ήταν το τρίτο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας. Ο πατέρας του Νισίντα Γιασουνόρι δημιούργησε ένα δημοτικό σχολείο σε έναν ναό το 1875 και έγινε δάσκαλος. Ο πατέρας του τον έγραψε σ' αυτό το σχολείο. Ο Νισίντα Κιτάρο μετά την αποφοίτησή του από το δημοτικό σχολείο το 1883 πήγε στο κανονικό σχολείο στην Καναζάουα. Εν τω μεταξύ ο πατέρας του,που ήταν σε διάσταση με τη μητέρα του, χρεοκόπησε εκείνη την περίοδο. Ο Νισίντα Κιτάρο αρρώστησε από τύφο και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο. Το 1886 πήγε στο γυμνάσιο. Το 1889 πήγε στο λύκειο, όπου μελέτησε τον κομφουκιανισμό, έμαθε να διαβάζει Αγγλικά και Γερμανικά, και διακρίθηκε στα μαθηματικά με δάσκαλο τον Χότζιο Τοκιγιόσι.[5] Σ' αυτό το σχολείο γνώρισε τον φίλο του Νταϊσέτζ Τεϊτάρο Σουζούκι. Ο Τοκιγιόσι προσπαθούσε να τον πείσει να γίνει μαθηματικός, αλλά ο Νισίντα Κιτάρο ενδιαφερόταν για τον Ζεν βουδισμό και ήθελε να ασχοληθεί με τη φιλοσοφία. Εγκατέλειψε το λύκειο πριν την αποφοίτησή του το 1890. Μέχρι το 1893 σπούδαζε στο Αυτοκρατορικό πανεπιστήμιο στο Τόκιο φιλοσοφία ως ειδικός σπουδαστής.[6] Μετά την αποφοίτησή του από το πανεπιστήμιο το 1894, παντρεύτηκε και δίδασκε σε διάφορα επαρχιακά σχολεία και πανεπιστήμια. Την επόμενη δεκαετία δημοσίευσε μερικές φιλοσοφικές μελέτες και ασχολήθηκε με το Ζεν βουδισμό. Το 1909 εργάστηκε ως καθηγητής Γερμανικών για ένα χρόνο στο πανεπιστήμιο Γκακουσουίν στο Τόκιο.[7] Μετά έγινε επίκουρος καθηγητής ηθικής στο Αυτοκρατορικό πανεπιστήμιο του Κιότο. Το 1913 έγινε καθηγητής της φιλοσοφίας της θρησκείας και το 1914 καθηγητής της φιλοσοφίας στο Αυτοκρατορικό πανεπιστήμιο στο Κιότο. [8] [4]Η μητέρα του πέθανε το 1918 και το 1920 πέθανε ο μεγαλύτερος γιός του Κεν από περιτονίτιδα σε ηλικία 22 ετών. Το 1925 πέθανε η γυναίκα του Κοτόμι σε ηλικία 50 ετών μετά από μακρά περίοδο νοσηλείας.[6] Μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1928 διατήρησε τη θέση του ως καθηγητή της φιλοσοφίας σ' αυτό το πανεπιστήμιο.[5] [8]Ο Νισίντα Κιτάρο παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, την Κότο το 1931. Ολοκλήρωσε την τελευταία του μελέτη «Η λογική του τόπου και η θρησκευτική κοσμοθεωρία» (The Logic of Place and the Religious Worldview) μόλις δύο μήνες πριν πεθάνει.[9] Ο Νισίντα Κιτάρο πέθανε το 1945 σε ηλικία 75 ετών από νεφρική λοίμωξη.[6] Η τέφρα του διαιρέθηκε σε τρία τμήματα και θάφτηκαν σε τρία διαφορετικά σημεία. Το ένα τμήμα θάφτηκε στον οικογενειακό τάφο στο χωριό Ουνόκε του νομού Ισικάουα. Το δεύτερο τμήμα βρίσκεται στο ναό Τόουκεϊ-τζι (Tōkei-ji) στην Καμακούρα και το τρίτο τμήμα σε έναν τάφο στο Ρεϊουνίν (Reiunin), έναν βουδιστικό ναό στο συγκρότημα κτηρίων Μιόουσιν-τζι (Myōshin-ji) στο Κιότο.[6][10] Οι Ιαπωνικές αρχές εξέδωσαν το 1995 αναμνηστικό γραμματόσημο με την προσωπογραφία του Νισίντα Κιτάρο με την συμπλήρωση πενήντα ετών από τον θάνατό του.[11]

Οι αντιλήψεις του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νισίντα Κιτάρο προσπάθησε να συνδυάσει τη δυτική φιλοσοφία με τον Ζεν βουδισμό. Η φήμη του άρχισε να μεγαλώνει τη δεκαετία του 1920. Ασχολήθηκε με ένα μεγάλο εύρος θεμάτων, όπως η τέχνη και η ηθική. Ανέπτυξε τη θεωρία του για τον «τόπο του μηδενός» (mu no basho), την οποία εξέλιξε μέχρι το τέλος της ζωής του. Υιοθέτησε την έννοια του τόπου από τον Τίμαιο του Πλάτωνα και με βάση τον «τόπο του μηδενός» ερμήνευσε τον «ιστορικό κόσμο».[9] Η φιλοσοφική σκέψη του Νισίντα Κιτάρο θα μπορούσε να οριστεί ως «η φιλοσοφία του τόπου του μηδενός».[8] Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ασχολήθηκε με τη φύση των ανθρώπινων πράξεων και αλληλεπιδράσεων στον ιστορικό και κοινωνικό χώρο και για τη σημασία του πολιτισμού και της εθνικής ανεξαρτησίας. Οι κυβερνητικές αρχές του ζήτησαν να υπερασπιστεί τον Ιαπωνικό εθνικισμό, γιατί είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη ως φιλόσοφος. Ο Νισίντα Κιτάρο υπερασπίστηκε την επεκτατική και εθνικιστική πολιτική της Ιαπωνίας. Γι ' αυτό κατηγορήθηκε για την υπερβολική υποστήριξη της κυβέρνησης. Οι εθνικιστές κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου τον κατηγορούσαν ότι υιοθετούσε στοιχεία από φιλοσόφους της Δύσης.[8] Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κατηγορήθηκε από τους αριστερούς για έντονο εθνικισμό.[9] Ο Νισίντα Κιτάρο ήταν αρκετές φορές επικριτικός σε προσπάθειες αύξησης του εθνικισμού και μείωσης των ατομικών ελευθεριών. Έτσι, ήταν σκεπτικός στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1918 με την οποία επηρεαζόταν η ζωή των φοιτητών και των καθηγητών. Σε μια ομιλία του το 1937 αναφερόταν στην ανάγκη για ακαδημαϊκή ελευθερία ενάντια στον αυξανόμενο Ιαπωνικό υπερεθνικισμό και φανατισμό. Πίστευε ότι το καθήκον της Ιαπωνίας ήταν να δημιουργήσει έναν νέο παγκόσμιο πολιτισμό βασισμένο στην ανατολική κληρονομιά. Επεδίωκε το πάντρεμα της Δυτικής γνώσης με την Ιαπωνική ακαδημαϊκή πειθαρχία. [12]

Το 1911 δημοσίευσε το βιβλίο «Μελέτη περί του Αγαθού» (An Inquiry Into the Good), στο οποίο φαίνεται η επιρροή του φιλοσόφου Γουίλιαμ Τζέιμς (William James) και του Γάλλου φιλοσόφου Ανρί Μπερξόν (Henri Bergson). Σ' αυτό το βιβλίο αναφέρεται στην έννοια «καθαρή εμπειρία», η οποία είναι συνώνυμη της άμεσης εμπειρίας.[7]Η κρίση σχηματίζεται από την ανάλυση του ενορατικού όλου. Η αλήθεια μιας κρίσης στηρίζεται στην αλήθεια του πρωταρχικού ενορατικού όλου.[5] Στο βιβλίο του «Διαίσθηση και στοχασμός στην αυτοσυνειδησία» (Intuition and Reflection in Self-Consciousness) υπό την επίδραση του Ανρί Μπερξόν (Henri Bergson) και νεοκαντιανών φιλοσόφων προσέγγισε την ιδέα της «καθαρής εμπειρίας» με μυστικιστικό τρόπο. Η πιο βασική μορφή της συνείδησης εγγενώς αντανακλά ή καθρεφτίζει τον εαυτό της μέσα στον εαυτό της, έτσι ώστε δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο τι αντανακλά και τι αντανακλάται. Σ' αυτόν τον αυτοστοχασμό γνωστό ως αυτοσυνείδηση ή αυτεπίγνωση (jikaku) η άμεση εμπειρία και στοχασμός ενοποιούνται. Αυτή η ενότητα λειτουργεί ως πρότυπο για όλη τη γνώση. Ο Νισίντα Κιτάρο θεώρησε την «απόλυτη θέληση» σαν σημαντική μορφή της αυτεπίγνωσης. Πίστευε ότι η πιο βασική μορφή αυτεπίγνωσης δεν είναι ένα είδος γνώσης, αλλά η «απόλυτη ελεύθερη βούληση», που είναι εμφανής στην αξιολόγηση και στην δημιουργία. Ανέπτυξε αυτές τις απόψεις στα βιβλία του «Προβλήματα της Συνείδησης» (Problems of Consciousness) (1920) και «Τέχνη και Ηθική» (Art and Morality) (1923). [9] Στο βιβλίο του «Από το ἐνεργεῖν στο ὁρῶν Εγώ» διατυπώνει την ιδέα του «Μη-Εγώ» ή του «Μηδενός». Το «Μη-Εγώ» ή «Μηδέν» είναι η έσχατη πραγματικότητα, που υπερβαίνει κάθε διαίρεση ανάμεσα στο υποκείμενο και το αντικείμενο.[5] Το «Μηδέν» δεν είναι δυαλιστικό, γιατί προηγείται πριν από κάθε δυϊσμό ανάμεσα στο ον και το μη ον. Περιλαμβάνει και τα δύο, γιατί από το «Μηδέν» μπορούν να προκύψουν τόσο το ον όσο και η άρνησή του.[13]

Ο Νισίντα Κιτάρο ανέπτυξε τις απόψεις του για την αισθητική στο βιβλίο «Τέχνη και Ηθική» (Art and Morality). Ξεκινώντας από την ιδέα του Καντ περί του ωραίου ως ένα είδος ανιδιοτελούς ηδονής προχώρησε στο συνδυασμό της έννοιας του ωραίου με την έννοια του μη εαυτού ή μη-εγώ. Το ανιδιοτελές αίσθημα του ωραίου κατανοήθηκε ως μία καθαρή εμπειρία άνευ εαυτού. Το αίσθημα του ωραίου είναι το αίσθημα του μη εαυτού. Κατά τον Νισίντα Κιτάρο το ωραίο ταυτίζεται μόνο με την ενορατική αλήθεια και όχι με τη διανοητική αλήθεια. [14]

Έργα του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • (1911) Μελέτη περί του Αγαθού  (善の研究, Zen no kenkyū)
  • (1915) Σκέψη και εμπειρία (思索と体験, Shisaku to taiken)
  • (1913–17) Διαίσθηση και στοχασμός στην αυτοσυνειδησία (自覚に於ける直観と反省, Jikaku ni okeru chokkan to hansei)
  • (1918–9) Το πρόβλημα της συνείδησης (意識の問題, Ishiki no Mondai)
  • (1920–23) Τέχνη και Ηθική (芸術と道徳, Geijutsu to dōtoku)
  • (1923–27)  Από το ἐνεργεῖν στο ὁρῶν Εγώ (働くものから見るものへ, Hatarakumono kara mirumono e)
  • (1928–29) Το σύστημα του καθολικού στην αντίληψη του Εγώ (一般者の自覚的体系, Ippansha no jikakuteki taikei)
  • (1930–32) Η Αντίληψη του Εγώ και ο καθορισμός του Μηδενός (無の自覚的限定, Mu no jikakuteki gentei)
  • (1933) Θεμελιώδη προβλήματα της φιλοσοφίας (Ο κόσμος της ενέργειας)  (哲学の根本問題(行為の世界), Tetsugaku no konpon mondai (kōi no sekai))
  • (1934) Θεμελιώδη προβλήματα της φιλοσοφίας (συνέχεια)  (Ο κόσμος ως διαλεκτική)  (哲学の根本問題 続編(弁証法的世界)), Tetsugaku-no konpon mondai zokuhen (bennsyouhouteki-sekai)
  • (1935)  Φιλοσοφικά δοκίμια 1 Μια προσπάθεια για ένα σύστημα φιλοσοφίας  (哲学的論文集 第一 ―哲学体系への企図, Tetsugaku-teki ronbun-shū daiichi　―tetsugakutaikei e no kito)
  • (1936–37) Φιλοσοφικά δοκίμια 2  (哲学的論文集第二, Tetsugaku-teki ronbun-shū daini)
  • (1938–39) Φιλοσοφικά δοκίμια 3  (哲学的論文集第三, tetsugaku-teki ronbun-shū daisan)
  • (1940–41) Φιλοσοφικά δοκίμια 4  (哲学的論文集第四, Tetsugaku-teki ronbun-shū daiyon)
  • (1943–44) Φιλοσοφικά δοκίμια 5  (哲学的論文集第五, Tetsugaku-teki ronbun-shū daigo)
  • (1944–45)  Φιλοσοφικά δοκίμια 6 (哲学的論文集第六, Tetsugaku-teki ronbun-shū dairoku)
  • (1944–46) Φιλοσοφικά δοκίμια 7(哲学的論文集第七, Tetsugaku-teki ronbun-shū dainana)

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120347913. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ «Kyoto School - Routledge Encyclopedia of Philosophy». www.rep.routledge.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2020. 
  3. ↑ Μπέγζος, Μάριος (2011). Συγκριτική Θρησκειολογία. Αθήνα: Εκδόσεις: Γρηγόρη. σελ. 208-209. ISBN 9789603337027. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Νάσιος, Χρήστος (2008). Ο μυστικισμός του Meister Eckhart υπό την προοπτική του ζεν βουδισμού. Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Σχολή Θεολογική. Τμήμα Θεολογίας. σελ. 150. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Εγκυκλοπαίδεια, Πάπυρος, Λαρούς, Μπριτάννικα, τόμος 45, Εκδόσεις: Πάπυρος γραφικές τέχνες ΑΕ, Αθήνα 1991, 1996,  σελ. 235-236
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 «Nishida Kitaro - New World Encyclopedia». www.newworldencyclopedia.org. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Nishida Kitaro - New World Encyclopedia». www.newworldencyclopedia.org. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «Nishida Kitarō | Japanese philosopher». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Maraldo, John C. (Χειμώνας 2019). Zalta, Edward N., επιμ. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University. 
  10. ↑ «Kitaro Nishida». Alchetron.com (στα Αγγλικά). Alchetron, The Free Social Encyclopedia. 18 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2020. 
  11. ↑ «Japan - 50th Anniversary of the death of Kit issue (#103568)». stampdata.com. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2020. 
  12. ↑ James W. Heisig· John C. Maraldo, επιμ. (1994). «Rude Awakenings: Zen, The Kyoto School and the question of Nationalism» (PDF). Honolulu: University of Hawaii Press. σελίδες 107–117. ISBN 0824817354. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2020. 
  13. ↑ Νάσιος, Χρήστος (2008). Ο μυστικισμός του Meister Eckhart υπό την προοπτική του ζεν βουδισμού. Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Σχολή Θεολογική. Τμήμα Θεολογίας. σελίδες 151–152. 
  14. ↑ Ζαγορίσιος, Αθανάσιος (2015). Το ιαπωνικό δωμάτιο τελετής του τσαγιού: αρχιτεκτονική της παροδικότητας και μετεωρισμοί του νοήματος. Αθήνα: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Τομέας ΙΙΙ : Αρχιτεκτονικής Γλώσσας, Επικοινωνίας και Σχεδιασμού. σελ. 96-99. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εγκυκλοπαίδεια, Πάπυρος, Λαρούς, Μπριτάννικα. 45. Αθήνα: Εκδόσεις: Πάπυρος γραφικές τέχνες ΑΕ. 1996 [1991]. σελίδες 235–236. 
  • Μπέγζος Μάριος (2011). Συγκριτική Θρησκειολογία. Αθήνα: Εκδόσεις: Γρηγόρη. σελίδες 208–209. ISBN 9789603337027. 
  • Παπαλεξανδρόπουλος Στέλιος, Ο Ιάπωνας φιλόσοφος Νισίντα Κιταρό, Προϋποθέσεις για τον προσδιορισμό της Βουδιστικής του ταυτότητας, Αθήνα 1991. (διδακτορική διατριβή)
  • Carter, Robert E. (1997). The Nothingness Beyond God: An Introduction to the Philosophy of Nishida Kitaro. St. Paul, Minnesota: Paragon House. ISBN 1557787611. 
  • Cunningham, E. (2007). Hallucinating the end of history: Nishida, Zen and the Psychedelic Eschaton. Bethesda: Academia Press. 
  • Heisig, James (2001). Philosophers of Nothingness. University of Hawaii Press. ISBN 0824824814. 
  • Nishitano, Keiji (1983). Religion and Nothingness. Berkeley, CA: University of California Press. ISBN 0520073649. 
  • Piovensana, G. K. (1968). Contemporary Japanese philosophical thought. New York: St. John’s University Press. 
  • Tremblay Jacynthe, Nishida Kitarô, the play of the individual and the universal, CNRS Éditions, Paris, 2000, Nishida Kitarô, awakening to oneself, Idem, 2003.
  • Wargo, Robert J. (2005). The Logic Of Nothingness: A Study Of Nishida Kitaro. University of Hawaii Press. ISBN 0824829697. 
  • Yusa, Michiko (1992). Zen & Philosophy: An Intellectual Biography of Nishida Kitaro. University of Hawaii Press. ISBN 0824824598. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νισίντα_Κιτάρο&oldid=10356843"