Μετάβαση στο περιεχόμενο

Νευροπαθητικός πόνος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Διάγραμμα για τον τύπο πόνου και τη χρονιότητα.

Ο νευροπαθητικός πόνος είναι μια χρόνια πάθηση που προκύπτει από νευρική βλάβη ή νόσο, η οποία οδηγεί σε συμπτώματα όπως αίσθημα καύσου, αυξημένη ευαισθησία στην αφή και μούδιασμα. Μπορεί να προέρχεται από παθήσεις όπως ο διαβήτης ή τραυματισμοί στα νεύρα, στο νωτιαίο μυελό ή στον εγκέφαλο και αντιμετωπίζεται με συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής, φυσικοθεραπείας, ψυχολογικής υποστήριξης και διαχείρισης της υποκείμενης αιτίας.[1][2]

Συνήθως επηρεάζει τα χέρια, τα πόδια, και τα πέλματα, αλλά μπορεί επίσης να γίνει αισθητός στο πρόσωπο, στον αυχένα, στην πλάτη και σε άλλα μέρη του σώματος, ανάλογα με τα νεύρα που εμπλέκονται.[3][4][2]

Διαφέρει από τον αλγαισθητικό πόνο, ο οποίος προέρχεται από τραυματισμό ιστού (π.χ., κόψιμο ή έγκαυμα) και χρησιμεύει ως προειδοποιητικό σήμα για πραγματική βλάβη.[5] Μια άλλη κατηγορία είναι ο αλγοπλαστικός πόνος, ο οποίος είναι ένα σύνδρομο λειτουργικού πόνου που δεν προκαλείται από βλάβη νεύρων ή ιστών αλλά από αλλοιωμένη επεξεργασία του πόνου στο νευρικό σύστημα.[6][7]

Ο νευροπαθητικός πόνος είναι συχνός, επηρεάζοντας μεταξύ 7% και 10% του γενικού πληθυσμού και αποτελεί σημαντικό συστατικό του χρόνιου πόνου, επηρεάζοντας το 20% έως 25% των ατόμων με τέτοιες παθήσεις. Η ακριβής συχνότητα εμφάνισης ποικίλλει λόγω ασυνεπών ορισμών και διαγνωστικών εργαλείων, αλλά μελέτες δείχνουν ότι ο νευροπαθητικός πόνος σχετίζεται με μεγαλύτερο βάρος για την υγεία και χειρότερη ποιότητα ζωής, επηρεάζοντας συχνά τις γυναίκες και τα ηλικιωμένα άτομα.[8][9][10]

Ο νευροπαθητικός πόνος μπορεί να προκληθεί από παθήσεις όπως ο διαβήτης, ο έρπητας ζωστήρας, η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο καρκίνος ή τραυματισμός από ατύχημα ή χειρουργική επέμβαση. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν λοιμώξεις (όπως ο HIV), εγκεφαλικό επεισόδιο, έκθεση σε τοξίνες, αλκοολισμό και ορισμένες χημειοθεραπείες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αιτία της νευρικής βλάβης μπορεί να είναι ασαφής ή ακόμη και κληρονομική.[11][12][13]

  • Διαβήτης: Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορούν να βλάψουν τα νεύρα σε όλο το σώμα, ειδικά στα χέρια και στα πόδια.
  • Λοιμώξεις: Παθήσεις όπως ο έρπητας ζωστήρας (μεθερπητική νευραλγία) και ο HIV μπορούν να οδηγήσουν σε νευρική βλάβη.
  • Τραυματισμός: Η σωματική βλάβη από τραυματισμούς, ατυχήματα ή χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να συνθλίψει ή να προκαλέσει μώλωπες στα νεύρα.
  • Νευρολογικές παθήσεις: Η σκλήρυνση κατά πλάκας και το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορούν να επηρεάσουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, οδηγώντας σε νευροπαθητικό πόνο.
  • Καρκίνος: Ένας όγκος στον εγκέφαλο ή στον νωτιαίο μυελό, ή θεραπείες για τον καρκίνο όπως η ακτινοβολία ή η χημειοθεραπεία, μπορούν να προκαλέσουν νευρική βλάβη.
  • Τοξίνες και αλκοόλ: Η έκθεση σε τοξίνες ή η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να τραυματίσει τα νεύρα.
  • Χειρουργική επέμβαση: Η νευρική βλάβη κατά τη διάρκεια ή μετά από επεμβάσεις, όπως ο ακρωτηριασμός ή η μαστεκτομή, μπορεί να οδηγήσει σε νευροπαθητικό πόνο, συμπεριλαμβανομένου του πόνου ακρωτηριασμένου άκρου (πόνου φάντασμα).
  • Συμπιεσμένα νεύρα: Ένα νεύρο μπορεί να συμπιεστεί από μια κήλη δίσκου, έναν όγκο ή μια πάθηση όπως το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα.

Λιγότερο συχνές αιτίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Κληρονομικές παθήσεις: Γενετικές παθήσεις όπως η νόσος Charcot-Marie-Tooth μπορούν να προκαλέσουν νευρική βλάβη.
  • Αυτοάνοσα νοσήματα: Παθήσεις όπως ο λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και το σύνδρομο Sjögren μπορούν να προκαλέσουν νευροπαθητικό πόνο.
  • Διατροφικές ελλείψεις: Τα χαμηλά επίπεδα ορισμένων βιταμινών, όπως η Β12, μπορούν να συμβάλουν στη νευρική βλάβη.
  • Νεφρική ή ηπατική νόσος: Η χρόνια νεφρική ή ηπατική νόσος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε νευρικά προβλήματα.
Ηλεκτρομυογράφημα στους παρασπονδύλιους μύες.
Μέτρηση της ταχύτητας αγωγιμότητας των νεύρων (δλδ. της ταχύτητας με την οποία ένα ηλεκτρικό ερέθισμα ταξιδεύει κατά μήκος ενός νεύρου).

Η διάγνωση του νευροπαθητικού πόνου περιλαμβάνει ένα λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς, μια ενδελεχή νευρολογική εξέταση για την εύρεση αισθητηριακών ελλειμμάτων και αλλοιωμένων αισθήσεων, και σε ορισμένες περιπτώσεις διαγνωστικές εξετάσεις όπως μελέτες νευρικής αγωγιμότητας (ηλεκτρονευρογράφημα) και ηλεκτρομυογράφημα για την επιβεβαίωση της νευρικής βλάβης. Εργαλεία όπως ερωτηματολόγια και κλίμακες, όπως η κλίμακα νευροπαθητικού πόνου LANSS[14] ή το ερωτηματολόγιο DN4[15], μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο του νευροπαθητικού πόνου, αλλά συμπληρώνουν, αντί να αντικαθιστούν, μια κλινική αξιολόγηση για τον εντοπισμό συμπτωμάτων όπως κάψιμο, μούδιασμα και αλλοδυνία, τα οποία είναι χαρακτηριστικά της νευρικής βλάβης.[16][13][17]

Ιατρικό ιστορικό και συμπτώματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Λεπτομερές ιστορικό: Ο γιατρός συλλέγει πληροφορίες σχετικά με τα συμπτώματα, τη διάρκεια και τα χαρακτηριστικά τους (π.χ. κάψιμο, μυρμήγκιασμα).
  • Περιγραφές χαρακτηριστικών: Περιγραφή αισθήσεων που βιώνει ο ασθενής, όπως μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή μια επώδυνη απόκριση σε ένα κανονικά μη επώδυνο ερέθισμα (αλλοδυνία).
  • Κλινικό πλαίσιο: Ο γιατρός αναζητά ιστορικό νευρικής βλάβης ή πάθησης που μπορεί να προκαλέσει νευρική βλάβη, όπως διαβήτης, τραύμα ή λοίμωξη.
Νευρολογική εξέταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Αισθητηριακός έλεγχος: Αυτό είναι ένα βασικό μέρος της διάγνωσης για τον εντοπισμό περιοχών με αλλοιωμένη αίσθηση ή συγκεκριμένα αισθητηριακά ελλείμματα.
  • Αλλοδυνία: Ένα κοινό σημάδι, η αλλοδυνία, είναι ο πόνος που προκαλείται από ένα ελαφρύ άγγιγμα που κανονικά δεν θα προκαλούσε πόνο, ο οποίος ελέγχεται με ελαφρύ χάιδεμα του δέρματος.
  • Κινητικός και αντανακλαστικός έλεγχος: Οι γιατροί ελέγχουν επίσης τη μυϊκή δύναμη και τα αντανακλαστικά στην πληγείσα περιοχή.
  • Σύγκριση: Οι αντιδράσεις συγκρίνονται μεταξύ επώδυνων περιοχών και μη επώδυνων, υγιών σημείων.
Διαγνωστικές εξετάσεις (σε ορισμένες περιπτώσεις)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Εξετάσεις αίματος: Για τον έλεγχο υποκείμενων αιτιών, όπως ανεπάρκειες βιταμινών ή διαβήτη.
  • Μελέτες νευρικής αγωγιμότητας (ηλεκτρονευρογράφημα): Μικρά ηλεκτρικά σοκ διεγείρουν τα νεύρα και η ταχύτητα και η ισχύς των νευρικών σημάτων μετρώνται για την αξιολόγηση της νευρικής λειτουργίας.
  • Ηλεκτρομυογράφημα: Ένα μικρό ηλεκτρόδιο με βελόνα εισάγεται στους μύες για να μετρήσει την ηλεκτρική τους δραστηριότητα, παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με την υγεία των νεύρων και των μυών.
  • Ποσοτικός αισθητηριακός έλεγχος (QST): Μια εξειδικευμένη εξέταση για τη μέτρηση της αντίληψης του σώματος σε διάφορα ερεθίσματα, όπως η θερμότητα, το κρύο ή η πίεση.
  • Βιοψία δέρματος: Σε περιπτώσεις υποψίας νευροπάθειας μικρών ινών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί βιοψία δέρματος για την αναζήτηση βλάβης στις μικρές νευρικές ίνες.

Ο νευροπαθητικός πόνος αντιμετωπίζεται με φάρμακα όπως αντικαταθλιπτικά (όπως ντουλοξετίνη ή αμιτριπτυλίνη) και αντισπασμωδικά (όπως γκαμπαπεντίνη ή πρεγκαμπαλίνη) ως θεραπείες πρώτης γραμμής. Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν κρέμες καψαϊκίνης ή λιδοκαΐνης, νευρικούς αποκλεισμούς, φυσικοθεραπεία, ψυχοθεραπεία και, για σοβαρές περιπτώσεις, ισχυρότερα φάρμακα ή νευροδιέγερση όπως η διέγερση του νωτιαίου μυελού.[18][19][20]

Φαρμακευτική αγωγή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Αντικαταθλιπτικά: Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (όπως η αμιτριπτυλίνη) και οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs, όπως η ντουλοξετίνη) μπορούν να είναι αποτελεσματικά στη διαχείριση του νευροπαθητικού πόνου.[18][19]
  • Αντισπασμωδικά φάρμακα: Η γκαμπαπεντίνη και η πρεγκαμπαλίνη χρησιμοποιούνται συχνά για τη θεραπεία του νευρικού πόνου παρεμβαίνοντας στα σήματα πόνου.[18][21]
  • Τοπικές θεραπείες: Κρέμες και έμπλαστρα καψαϊκίνης, ή έμπλαστρα λιδοκαΐνης, μπορούν να εφαρμοστούν στην πάσχουσα περιοχή για να παρέχουν τοπική ανακούφιση απευαισθητοποιώντας τα νεύρα.[18][20]
  • Άλλα φάρμακα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, άλλα φάρμακα όπως η τραμαδόλη ή ακόμα και ισχυρότερα οπιοειδή μπορούν να ληφθούν υπόψη για πολύ έντονο πόνο που δεν ανταποκρίνεται σε άλλες θεραπείες, αλλά αυτά συχνά προορίζονται για μεταγενέστερες γραμμές θεραπείας λόγω πιθανών παρενεργειών και κινδύνου κατάχρησης.[19][21][22]

Μη φαρμακευτικές προσεγγίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ψυχολογική υποστήριξη: Τεχνικές όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς να διαχειριστούν τις ψυχολογικές επιπτώσεις του χρόνιου πόνου.[20]
  • Φυσικοθεραπείες: Αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν άσκηση, μασάζ και φυσικοθεραπεία για τη βελτίωση της κίνησης και της μυϊκής αδυναμίας που σχετίζεται με τη νευροπάθεια.[23][24]
  • Νευρικοί αποκλεισμοί: Οι ενέσεις τοπικών αναισθητικών κοντά στα προσβεβλημένα νεύρα μπορούν να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση από τον πόνο.[21][2]
  • Νευροδιέγερση: Τεχνικές όπως η διαδερμική ηλεκτρική νευρική διέγερση (TENS) ή η διέγερση του νωτιαίου μυελού χρησιμοποιούν ηλεκτρικούς παλμούς για να μπλοκάρουν τα σήματα πόνου.[20][23]
  • Εναλλακτικές θεραπείες: Ο βελονισμός και άλλες συμπληρωματικές θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη της θεραπείας.

Ένας συνδυασμός θεραπειών είναι συχνά πιο αποτελεσματικός για τον νευροπαθητικό πόνο σε μια πολυτροπική προσέγγιση.[21] Η καλύτερη προσέγγιση θα εξαρτηθεί από τον συγκεκριμένο τύπο και την αιτία του νευρικού πόνου και τη συνολική υγεία του ασθενούς.[25] Η έγκαιρη αλλαγή φαρμάκων μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από την προσπάθεια αύξησης της δόσης ενός φαρμάκου που δεν λειτουργεί.[21]

  1. ↑ «What You Should Know About Neuropathic Pain». Healthline (στα Αγγλικά). 4 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  2. 1 2 3 «Neuropathic Pain: What It Is & Ways To Manage It». Cleveland Clinic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  3. ↑ «Neuropathy (Nerve Pain) | Temple Health». www.templehealth.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  4. ↑ «Nerve Pain Treatment | Melbourne Pain Specialists». Pain Specialists Australia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  5. ↑ «Nociceptive Pain». my.clevelandclinic.org. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  6. ↑ Fitzcharles, Mary-Ann; Cohen, Steven P.; Clauw, Daniel J.; Littlejohn, Geoffrey; Usui, Chie; Häuser, Winfried (2021-05-29). «Nociplastic pain: towards an understanding of prevalent pain conditions» (στα English). The Lancet 397 (10289): 2098–2110. doi:10.1016/S0140-6736(21)00392-5. ISSN 0140-6736. PMID 34062144. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)00392-5/abstract.
  7. ↑ Bułdyś, Kacper; Górnicki, Tomasz; Kałka, Dariusz; Szuster, Ewa; Biernikiewicz, Małgorzata; Markuszewski, Leszek; Sobieszczańska, Małgorzata (2023-06-17). «What Do We Know about Nociplastic Pain?». Healthcare (Basel, Switzerland) 11 (12): 1794. doi:10.3390/healthcare11121794. ISSN 2227-9032. PMID 37372912. PMC 10298569. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10298569/.
  8. ↑ Baskozos, Georgios; Hébert, Harry L.; Pascal, Mathilde Mv; Themistocleous, Andreas C.; Macfarlane, Gary J.; Wynick, David; Bennett, David Lh; Smith, Blair H. (2023-03). «Epidemiology of neuropathic pain: an analysis of prevalence and associated factors in UK Biobank». Pain Reports 8 (2): e1066. doi:10.1097/PR9.0000000000001066. ISSN 2471-2531. PMID 37090682. PMC 7614463. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7614463/.
  9. ↑ Bouhassira, D. (2019-01-01). «Neuropathic pain: Definition, assessment and epidemiology». Revue Neurologique 175 (1): 16–25. doi:10.1016/j.neurol.2018.09.016. ISSN 0035-3787. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0035378718308105.
  10. ↑ Yawn, Barbara P.; Wollan, Peter C.; Weingarten, Toby N.; Watson, James C.; Hooten, W. Michael; Melton, L. Joseph, III (2009-04-01). «The Prevalence of Neuropathic Pain: Clinical Evaluation Compared with Screening Tools in a Community Population». Pain Medicine 10 (3): 586–593. doi:10.1111/j.1526-4637.2009.00588.x. ISSN 1526-2375. https://doi.org/10.1111/j.1526-4637.2009.00588.x.
  11. ↑ «Peripheral neuropathy - Symptoms and causes». Mayo Clinic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  12. ↑ «Peripheral neuropathy - Causes». nhs.uk (στα Αγγλικά). 3 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  13. 1 2 «Neuropathic Pain - Brain, Spinal Cord, and Nerve Disorders». MSD Manual Consumer Version (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  14. ↑ Bennett, Michael I.; Smith, Blair H.; Torrance, Nicola; Potter, Jean (2005-03-01). «The S-LANSS score for identifying pain of predominantly neuropathic origin: Validation for use in clinical and postal research». The Journal of Pain 6 (3): 149–158. doi:10.1016/j.jpain.2004.11.007. ISSN 1526-5900. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1526590004011162.
  15. ↑ «DN4 questionnaire». Physiopedia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2025.
  16. ↑ Freynhagen, R.; Bennett, M. I. (2009-08-12). «Diagnosis and management of neuropathic pain» (στα αγγλικά). BMJ 339: b3002. doi:10.1136/bmj.b3002. ISSN 0959-8138. PMID 19675082. https://www.bmj.com/content/339/bmj.b3002.
  17. ↑ De Stefano, Gianfranco; Truini, Andrea (2024-06-01). «An overview of diagnosis and assessment methods for neuropathic pain». La Presse Médicale. New therapeutic perspectives in neuropathic pain 53 (2): 104234. doi:10.1016/j.lpm.2024.104234. ISSN 0755-4982. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0755498224000125.
  18. 1 2 3 4 «Peripheral neuropathy - Treatment». nhs.uk (στα Αγγλικά). 7 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2025.
  19. 1 2 3 Murnion, Bridin P. (2018-06-01). «Neuropathic pain: current definition and review of drug treatment» (στα αγγλικά). Australian Prescriber 41 (3). doi:10.18773/austprescr.2018.022. https://australianprescriber.tg.org.au/articles/neuropathic-pain-current-definition-and-review-of-drug-treatment.
  20. 1 2 3 4 Moisset, Xavier (2024-06-01). «Neuropathic pain: Evidence based recommendations». La Presse Médicale. New therapeutic perspectives in neuropathic pain 53 (2): 104232. doi:10.1016/j.lpm.2024.104232. ISSN 0755-4982. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0755498224000101.
  21. 1 2 3 4 5 Fitzmaurice, B. C.; Rayen, A. T. A. (2018-09). «Treatments for neuropathic pain: up-to-date evidence and recommendations». BJA education 18 (9): 277–283. doi:10.1016/j.bjae.2018.06.002. ISSN 2058-5357. PMID 33456845. PMC 7807995. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7807995/.
  22. ↑ «Medication Treatments for Neuropathic Pain Relief». www.painscale.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2025.
  23. 1 2 «Peripheral neuropathy - Diagnosis and treatment - Mayo Clinic». www.mayoclinic.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2025.
  24. ↑ «Neuropathic Pain». Physiopedia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2025.
  25. ↑ «CKS is only available in the UK». NICE website: The National Institute for Health and Care Excellence. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2025.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νευροπαθητικός_πόνος&oldid=11269548"