Όσιος Νίκων ο «Μετανοείτε»
| Νίκων ο Μετανοείτε | |
|---|---|
_-_Nikon_Metanoeite.jpg) | |
| Όσιος | |
| Γέννηση | π. 925 Παφλαγονία, Μικρά Ασία |
| Κοίμηση | 26 Νοεμβρίου 998 Σπάρτη, Ελλάδα |
| Εορτασμός | 26 Νοεμβρίου |
| Πολιούχος | Σπάρτης |
| δεδομένα () | |
Ο Νίκων ο Μετανοείτε (κατά κόσμον Νικήτας, π. 925 - 26 Νοεμβρίου 998)[1][2] ήταν Βυζαντινός μοναχός, περιοδεύων ιεροκήρυκας και όσιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας[3]. Ήταν αναμορφωτής του μοναχικού βίου κυρίως στην Κρήτη και την Πελοπόννησο και εξέχουσα πνευματική μορφή στον Ελλαδικό χώρο κατά το β' μισό του 10ου αιώνα[4].
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο όσιος Νίκων, κατά κόσμον Νικήτας, γεννήθηκε περίπου το 925 στην Παφλαγονία της Μικράς Ασίας από επιφανείς, πλούσιους και ευσεβείς γονείς[5]. Τα Συναξάρια δίδουν την πληροφορία πως ήταν Αρμένιος στην καταγωγή[6]. Οι γονείς του τον αναθρέψανε «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσία Κυρίου»[7]. Σαν παιδί περιφρονούσε τις διασκεδάσεις, τους χορούς και γενικά τις κοσμικές τέρψεις της εποχής του και ζούσε βίο εγκρατή επιθυμώντας να αφιερωθεί στο Θεό[8].
Μια μέρα τον έστειλε ο πατέρας του, που είχε πολλά κτήματα, να επιστατήσει τους εργάτες που δουλεύαν σε αυτά, και όταν είδε τον κόπο και τον ιδρώτα αυτών των ανθρώπων, τόσο λυπήθηκε η ψυχή του, που σε ηλικία 20 ετών παράτησε τα κτήματά του και τους γονείς του[9]. Ύστερα πήγε στην Ιερά Μονή Χρυσής Πέτρας, στα βουνά του Πόντου, όπου ζήτησε να μείνει ως μοναχός. Εκεί έλαβε και το όνομα Νίκων[10]. Ο νεαρός μοναχός έδειξε ασυνήθιστη πνευματική πρόοδο, προσευχόμενος, αγρυπνώντας, μελετώντας και εργαζόμενος[11].
Η παραμονή του όμως δεν διάρκεσε πάνω από 12 χρόνια[12]. Το 961 έφτασε στην Κρήτη, την οποία μόλις είχε απελευθερώσει από τον αραβικό ζυγό ο Νικηφόρος Β´ Φωκάς. Με έδρα τη Γόρτυνα Κρήτης επέδειξε ιδιαίτερο ιεραποστολικό ζήλο. Αφού έδρασε κυρίως στην ανατολικοκεντρική Κρήτη, συνέχισε τις περιοδείες του στην Επίδαυρο, την Αθήνα, την Εύβοια, τη Θήβα, την Κόρινθο, το Ναύπλιο, τη Σπάρτη, τη Μάνη και σε αρκετές περιοχές της Μεσσηνίας, για να καταλήξει στη Σπάρτη, όπου και παρέμεινε για 30 περίπου χρόνια. Ο όσιος Νίκων είχε αναλάβει ιεραποστολική δράση, είχε γίνει μέγας κήρυκας του ευαγγελίου και συνισταμένη του κηρύγματός του ήταν η μετάνοια. Στο ιδιαίτερο θερμό και γεμάτο ζήλο κήρυγμά του επαναλάμβανε διαρκώς τη φράση του Ιωάννη του Βαπτιστή "Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών", γι' αυτό και του δόθηκε το προσωνύμιο "μετανοείτε". Η παράδοση έχει συνδέσει το όνομά του με την οικοδόμηση του ναού του Σωτήρος Χριστού, λείψανα του οποίου σώζονται στην ακρόπολη της αρχαίας Σπάρτης, καθώς και με πλήθος άλλων ενεργειών που βοήθησαν τους κατοίκους της περιοχής. Πέθανε στη Σπάρτη στις 26 Νοεμβρίου του 998.
Τα της ζωής του και του έργου του γνωρίζουμε από τον Βίο του (που σώζεται σε δύο παραλλαγές) και από τη Διαθήκη του που σώζεται σε δημοτική μετάφραση[13]. Mε τον βίο του ασχολήθηκαν, λόγω της μεγάλης θρησκευτικής και εθνικής σημασίας, επιφανείς Γερμανοί ιστορικοί του Μεσαίωνα, όπως ο Καρλ Χοπφ, ο Γουσταύος Χέρτσμπεργκ και ο Φέρντιναντ Γκρεγκορόβιους[14].
Προς τιμήν του, το χωριό Πολιάνα στη Μάνη μετονομάστηκε το 1929 σε Άγιος Νίκων[15].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Alban Butler, Lives of the Saints, τόμος 4, Νέα Υόρκη (1956) Kenedy
- ↑ Leonora Neville, Authority in Byzantine Provincial Society, 950-1100, σελ. 179, Cambridge, Ηνωμένο Βασίλειο: Cambridge University Press (2004) ISBN 0-521-83865-7
- ↑ Gerald H. Anderson, Biographical Dictionary of Christian Missions, σελ. 496, Grand Rapids, Michigan: Wm. B. Eerdmans Publishing (1999) ISBN 0-8028-4680-7
- ↑ Η Εκκλησία Κρήτης κατά τη Β΄ Βυζαντινή Περίοδο Αρχειοθετήθηκε 2017-07-21 στο Wayback Machine. Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου
- ↑ Όσιος Νίκων ο «Μετανοεῖτε» Ορθόδοξος Συναξαριστής
- ↑ Αρχιμανδρίτης Νικόδημος, Βίος και Πολιτεία του οσίου Νίκωνος του "Μετανοείτε", εκδόσεις Τήνος, Αθήνα (1996)
- ↑ Φώτης Κόντογλου, Ἅγιος Νίκων ὁ «Μετανοεῖτε» (απὸ το Ασάλευτο Θεμέλιο, Ακρίτας 1996)
- ↑ Ο Όσιος Νίκων ο «Μετανοείτε» Ιερά Μητρόπολις Μονεμβασίας και Σπάρτης
- ↑ Άγιος Νίκων ο Μετανοείτε Διακόνημα
- ↑ Όσιος Νίκων ο "Μετανοείτε" - Ο πολιούχος της Σπάρτης[νεκρός σύνδεσμος] Ο Σωτήρ
- ↑ Άγιος Νίκων ο «Μετανοείτε»: Ο φλογερός κήρυκας της μετανοίας Ρομφαία
- ↑ Η Σπάρτη γιορτάζει τον Πολιούχο της Όσιο Νίκωνα Newsbomb
- ↑ Όψιμη Ιεραποστολή στη Λακωνία Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
- ↑ Ο Όσιος Νίκων Ο Μετανοείτε Ο πολιούχος και προστάτης άγιος της Σπάρτης Ιερά Μητρόπολις Χίου, Ψαρών και Οινουσσών
- ↑ Άγιος Νίκων (Πολιάνα) Αρχειοθετήθηκε 2012-05-29 στο Wayback Machine. Μάνη
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ο Άγιος Νίκων ο «Μετανοείτε» και η Μάνη Όμορφη Μάνη
- Ο Άγιος Νίκων ο “Μετανοείτε” – Ο Ιεραπόστολος της Κρήτης Αγώνας της Κρήτης
- Ὅσιος Νίκων ὁ «Μετανοεῖτε» Αρχειοθετήθηκε 2020-08-14 στο Wayback Machine. Ιερός Ναός Ελκόμενου Χριστού Μονεμβασιάς
- Όσιος Νίκων Μετανοείτε Ακολουθία & Παράκλησις
- Ὁ Ὅσιος Νίκων ὁ «Μετανοεῖτε» Μέγας Συναξαριστής
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Οδυσσέας Λαμψίδης, Ο εκ Πόντου όσιος Νίκων ο μετανοείτε, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (1982)
- Δημήτριος Παναγόπουλος, Ο Όσιος Νίκων ο Μετανοείτε, Άγιος Νικόδημος