Μπρούνο Ποντεκόρβο

Μπρούνο Ποντεκόρβο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Bruno Pontecorvo (Ιταλικά)
Γέννηση	22  Αυγούστου 1913 Πίζα
Θάνατος	24  Σεπτεμβρίου 1993 Ντουμπνά
Αιτία θανάτου	νόσος του Πάρκινσον
Τόπος ταφής	Προτεσταντικό Κοιμητήριο
Χώρα πολιτογράφησης	Ιταλία (1946–1993) Ηνωμένο Βασίλειο Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας (έως 1927) Βασίλειο της Ιταλίας (1913–1946)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ρωσικά Ιταλικά Αγγλικά Γαλλικά
Σπουδές	Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα Ρώμης Πανεπιστήμιο της Πίζας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	φυσικός επιστήμονας πυρηνικής φυσικής επιστήμονας
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα Ρώμης Joint Institute for Nuclear Research Chalk River Laboratories
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης και Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα
Οικογένεια
Αδέλφια	Τζίλλο Ποντεκόρβο Γκουίντο Ποντεκόρβο
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	βραβείο Στάλιν τάγμα του Λένιν τάγμα της Οκτωβριανής Επανάστασης τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας βραβείο Λένιν Ιωβηλαίο μετάλλιο για την 100ή επέτειο από τη γέννηση του Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν
Σχετικά πολυμέσα

Ο Μπρούνο Μαξίμοβιτς Ποντεκόρβο (ρωσικά: Бруно Максимович Понтекорво‎‎, ιταλικά: Bruno Pontecorvo‎‎, 22 Αυγούστου 1913 – 24 Σεπτεμβρίου 1993) ήταν Ιταλός και μετέπειτα Σοβιετικός πυρηνικός φυσικός, γνωστός για τις έρευνές του στην πειραματική σωματιδιακή φυσική, και ιδίως στα νετρίνα. Κομμουνιστής εκ πεποιθήσεως, μετανάστευσε στη Σοβιετική Ένωση το 1950, όπου συνέχισε τις έρευνές του. Το Βραβείο Μπρούνο Ποντεκόρβο θεσπίσθηκε στη μνήμη του το 1995.

Βίος και έρευνες

Ο Μπρούνο Ποντεκόρβο ήταν το τέταρτο από τα οκτώ τέκνα μιας πλούσιας οικογένειας Ιταλοεβραίων, καθώς ο πατέρας του είχε τρία εργοστάσια υφαντουργίας που απασχολούσαν συνολικά πάνω από χίλιους εργαζόμενους. Ο Μπρούνο γεννήθηκε στη Μαρίνα ντι Πίζα (παραθαλάσσιο προάστιο της Πίζας) και εισάχθηκε αρχικώς στο Πανεπιστήμιο της Πίζας για να σπούδασει μηχανικός, αλλά μετά από δύο χρόνια μεταπήδησε στη φυσική. Τότε, μετά από υπόδειξη του μεγαλύτερου αδελφού του Γκουίντο, μετεγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο «Σαπιέντσα» της Ρώμης, με επακόλουθο να γίνει το νεότερο από τα μέλη της ομάδας νεαρών φυσικών του Ενρίκο Φέρμι που έγινε γνωστή ως «τα αγόρια της οδού Πανισπέρνα». Το 1934 συμμετέσχε στο περίφημο πείραμα του Φέρμι που απεκάλυψε τις ιδιότητες των βραδέων νετρονίων, καθιστώντας έτσι εφικτή την επίτευξη της τεχνητής πυρηνικής σχάσεως.

Το 1934 ο Ποντεκόρβο εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου διεξήγαγε έρευνες υπό τους Ιρέν και Φρεντερίκ Ζολιό-Κιουρί. Επηρεασμένος από τον εξάδελφό του Εμίλιο Σερένι, έγινε μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, όπως εξάλλου και οι αδελφές του Τζουλιάνα και Λάουρα, και ο αδελφός του Τζίλλο.

Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς ο γερμανικός στρατός πλησίαζε στο Παρίσι, οι Μπρούνο και Τζίλλο, μαζί με τον Σερένι και τον Σαλβαδόρ Λούρια, διέφυγαν από την πόλη με ποδήλατα. Ο Μπρούνο κατόρθωσε να επιβιβασθεί σε πλοίο για τις ΗΠΑ και κατέληξε στην Τάλσα, όπου εφάρμοσε τις γνώσεις του στην πυρηνική φυσική στην αναζήτηση κοιτασμάτων πετρελαίου και ορυκτών. Το 1943 έγινε μέλος της βρετανικής ομάδας Tube Alloys στο Εργαστήριο του Μόντρεαλ, στον Καναδά. Η ομάδα αυτή και το εργαστήριο συγχωνεύθηκαν με το Πρόγραμμα Μανχάταν για την ανάπτυξη των πρώτων ατομικών βομβών. Στα Εργαστήρια του Τσοκ Ρίβερ ο Ποντεκόρβο εργάσθηκε στον σχεδιασμό του πυρηνικού αντιδραστήρα ZEEP, του πρώτου έξω από τις ΗΠΑ που πέτυχε αυτοσυντηρούμενη αλυσιδωτή αντίδραση (τον Σεπτέμβριο του 1945), και κατόπιν του αντιδραστήρα NRX το 1947. Επίσης ο Ποντεκόρβο ερεύνησε τις κοσμικές ακτίνες, τη διάσπαση των μιονίων και τα σωματίδια στα οποία αφιέρωσε την υπόλοιπη ζωή του, τα νετρίνα. Μετεγκαταστάθηκε στη Μεγάλη Βρετανία το 1949, όπου απασχολήθηκε στο Ίδρυμα Ερευνών Ατομικής Ενεργείας στο Χάργουελ.

Μετά τη διαφυγή του στη Σοβιετική Ένωση το 1950, ο Ποντεκόρβο εργάσθηκε στο Κοινό Ινστιτούτο Πυρηνικών Ερευνών (JINR) στην Ντουμπνά. Είχε προτείνει τη χρήση του χλωρίου για την ανίχνευση νετρίνων. Σε μια δημοσίευσή του το 1959 είχε υποστηρίξει την άποψη ότι το νετρίνο του ηλεκτρονίου και το νετρίνο του μιoνίου ήταν διαφορετικά σωματίδια. Για την ερμηνεία του προβλήματος των ηλιακών νετρίνων, ο Ποντεκόρβο πρότεινε την ταλάντωση των νετρίνων, ένα φαινόμενο κατά το οποίο τα νετρίνα ηλεκτρονίου μετατρέπονται σε νετρίνα μιονίου (και, όπως σήμερα είναι γνωστό, και σε νετρίνα ταυ). Η υπόθεσή του αποδείχθηκε σωστή τρία χρόνια μετά τον θάνατό του, από το ιαπωνικό πείραμα Σούπερ-Καμιοκάντε το 1998. Επιπλέον ο Ποντεκόρβο προέβλεψε από το 1958 ότι οι εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων θα παρήγαν μαζικές εκροές νετρίνων, κάτι που επιβεβαιώθηκε το 1987, όταν νετρίνα από τον SN 1987A ανιχνεύθηκαν από ανιχνευτές νετρίνων.

Ο Μπρούνο Ποντεκόρβο πέθανε στην Ντουμπνά από επιπλοκές της Νόσου του Πάρκινσον σε ηλικία 80 ετών.

Πηγές

• Albright, Joseph· Kunstel, Marcia (1997). Bombshell: the Secret Story of America's Unknown Atomic Spy Conspiracy. Νέα Υόρκη: Times Books. ISBN 978-0-8129-2861-7. OCLC 38126209. 
• Andrew, Christopher M.· Gordievsky, Oleg (1990). KGB: The Inside Story of its Foreign Operations from Lenin to Gorbachev. Νέα Υόρκη: HarperCollins. ISBN 0-06-016605-3. OCLC 22579547. 
• Close, Frank (2010). Neutrino. Οξφόρδη: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-969599-7. OCLC 756279007. 
• Close, Frank (2015). Half-Life: The Divided Life of Bruno Pontecorvo, Physicist or Spy. Νέα Υόρκη: Basic Books. ISBN 978-0-465-06998-9. OCLC 897001600. 
• Fermi, Laura (1954). Atoms in the Family: My Life with Enrico Fermi. Σικάγο: University of Chicago Press. OCLC 537507. 
• Gowing, Margaret (1964). Britain and Atomic Energy, 1935–1945. Λονδίνο: Macmillan Publishing. OCLC 3195209. 
• Sudoplatov, Pavel· Sudoplatov, Anatoli· Schecter, Jerrold L.· Schecter, Leona P. (1995). Special Tasks: the Memoirs of an Unwanted Witness, a Soviet Spymaster. Βοστώνη: Little, Brown. ISBN 0-316-82115-2. OCLC 30325282. 
• Turchetti, Simone (Δεκέμβριος 2003). «Atomic Secrets and Governmental Lies: Nuclear Science, Politics and Security in the Pontecorvo case». British Journal for the History of Science 36 (4): 389-415. doi:10.1017/S0007087403005120. http://eprints.whiterose.ac.uk/4610/1/Atomic_secrets.pdf. Ανακτήθηκε στις 9 April 2016. 
• Turchetti, Simone (2012). The Pontecorvo Affair: a Cold War Defection and Nuclear Physics. Σικάγο: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-81664-7. OCLC 711050900. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστότοπος για τον Ποντεκόρβο στην Ντουμπνά (στην αγγλική και τη ρωσική γλώσσα)
• Η είδηση της εξαφανίσεως του επιστήμονα το 1950 στο αρχείο του BBC
• Richards, Charles (1992-08-02). ««Confessions of an atom spy», συνέντευξη του Ποντεκόρβο». The Independent. https://www.independent.co.uk/news/world/confessions-of-an-atom-spy-forty-years-after-bruno-pontecorvo-a-british-scientist-went-to-work-for-1537646.html. 
• Συνέντευξη του καθηγητή Φρανκ Κλόουζ, βιογράφου του Ποντεκόρβο