Μουσά Τζαλίλ
Ο Μουσά Τζαλίλ (προφέρεται muˈsɑ ʑæˈlil, Γιαναλίφ: Musa Çəlil, Κυριλλικό: Муса Җәлил, πλήρες όνομα: Musa Mostafa ulı Cälilev, Κυριλλικό: Муса Мостафа улы Җәлилев; ρωσικά: Муса Джалиль, Муса Мустафович Залялов, Μουσά Τζαλίλ, Μουσά Μουστάφοβιτς Ζαλιάλοφ - 15 Φεβρουαρίου 1906 – 25 Αυγούστου 1944) ήταν Σοβιετικός Τάταρος ποιητής και μαχητής της αντίστασης. Είναι ο μοναδικός ποιητής της Σοβιετικής Ένωσης, ο οποίος βραβεύθηκε ταυτόχρονα με το Βραβείο του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης για την αγώνα αντίστασής του και το Βραβείο Λένιν για τη συγγραφή των Σημειωματάριων του Μωαβίτη. Και τα δύο βραβεία του απονεμήθηκαν μεταθανάτια.[7]
Βιογραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μουσά Τζαλίλ γεννήθηκε στο Μουστάφινο, ένα χωριό στο κυβερνείο Αρινμπούρκ. Αποφοίτησε από τον μεντρεσέ Χουσάινιγια[a 1]στο Αρινμπούρκ. Τα πρώτα δημοσιευμένα έργα του ήταν επαναστατικοί στίχοι. Η τουρκική ποιητική παράδοση αρούζ ανιχνεύεται στα πρώιμα έργα του Τζαλίλ, τα οποία αποδόθηκαν στον Γκισιανισμό, ένα στυλ εξέγερσης που βρέθηκε στην ταταρική ποίηση των αρχών της δεκαετίας του 1920. Το 1919 εισήλθε στην Κομσομόλ στο Αρινμπούρκ, το οποίο ήταν υπό τον έλεγχο των Λευκών εκείνη την εποχή. Στη συνέχεια, ο Μουσά συμμετείχε στον ρωσικό εμφύλιο πόλεμο εναντίον των λευκών συμμοριών, αλλά λόγω της ηλικίας του του δεν πολεμούσε στο μέτωπο, αλλά σε μια μονάδα του Κόκκινου Στρατού. Το 1920, ο Τζαλίλ επέστρεψε στο χωριό του, ιδρύοντας τη φιλο-κομμουνιστική οργάνωση νεολαίας Το Κόκκινο Λουλούδι. Επίσης έγινε ακτιβιστής της Κομσομόλ στο Μουστάφινο. Εκπροσώπησε το χωριό του στο συνέδριο της Κομσομόλ στο κυβερνείο.[8]
Λογοτεχνική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1920, ιδρύθηκε η Ταταρική ΑΣΣΔ και το Καζάν έγινε πρωτεύουσα της. Το 1922, ο Μουσά, μαζί με άλλους Τάταρους ποιητές, μετακόμισε στο Καζάν. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι στίχοι που έγραψε περιλαμβάνουν τον "Ο κόκκινος οικοδεσπότης", "Η κόκκινη ημέρα", "Ο κόκκινος ήρωας", "Ο κόκκινος δρόμος", "Η κόκκινη δύναμη", και "Το Κόκκινο λαβάρο". Στο Καζάν, ο Τζαλίλ εργάστηκε ως αντιγραφέας για την εφημερίδα Κιζίλ Ταταρστάν και σπούδασε στο ραμπφάκ του Ανατολικού Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Επίσης γνώρισε Τάταρους ποιητές όπως τον Κάουι Νετζμί, τον Χαντί Τακτάς και τον Τζαντέλ Κουτούι. Το 1924, έγινε μέλος της λογοτεχνικής κοινωνίας Οκτώβριος, υποστηρίζοντας το Προλετκούλτ. Από εκείνη τη χρονιά, η ποίησή του εξακολούθησε από τον γκισιανισμό και το αρούζ και στράφηκε στο λαϊκό Ταταρικό στίχο. Η πρώτη του συλλογή στίχων, η Μπαραμπίζ (πηγαίνουμε), δημοσιεύθηκε το 1925. Μια έννοια που αντιμετώπισαν οι στίχοι ήταν η προ-επαναστατική ζωή.[8]
Κατά τη διάρκεια του 1925 και του 1926, ο Τζαλίλ έγινε δάσκαλος στη Κομσομόλ στο Ορσκ, όπου επισκέφθηκε Ταταρικά και Καζακικά αούλ, ανακινώντας εκεί την Κομσομόλ. Το 1926, έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Κομσομόλ στο Αρινμπούρκ. Το 1927 ο Μουσά μετακόμισε στη Μόσχα, όπου συνδύασε τη μελέτη του στο κρατικό πανεπιστήμιο της Μόσχας και την εργασία στο Ταταρο-Μπασκιρικό τμήμα της Κεντρικής Επιτροπής της Κομσομόλ. Ο Τζαλίλ εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης το 1929, και το ίδιο έτος κυκλοφόρησε η δεύτερη συλλογή του, η Ιπτασκά (σύντροφος, Γιαναλίφ: Iptəşkə). Ζώντας στη Μόσχα, ο Τζαλίλ συναντήθηκε με τους Ρώσους ποιητές Ζάροφ, Μπεζιμένσκι και Σβέτλοφ. Ο Τζαλίλ παρακολούθησε επίσης τις εμφανίσεις του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι. Εισήλθε στον Σύλλογο Προλεταριακών Συγγραφέων στη Μόσχα, έγινε τρίτος γραμματέας του και επικεφαλής του Ταταρικού τμήματος. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο λυρισμός εμφανίστηκε στην ποίηση του Τζαλίλ.[8]
Το 1931, ο Τζαλίλ αποφοίτησε από τη τμήμα λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Μόσχας. Μέχρι το 1932, ήταν επικεφαλής συντάκτης του παιδικού ταταρικού περιοδικού Κετσκένε ιπτεσλέρ, το οποίο μετονομάστηκε αργότερα σε Οκτάμπρ Μπαλάς (Μικρός Οκτωβριστής). Στη συνέχεια διαχειρίστηκε το τμήμα της λογοτεχνίας και τέχνης στην κεντρική ταταρική εφημερίδα Κομμουνίστ. Το 1934, ο Μουσά Τζαλίλ δημοσίευσε δύο συλλογές. Η πρώτη από αυτές, η Εκατομμύρια, Διακοσμημένοι με Παράσημα, ήταν αφιερωμένος κυρίως στη νεολαία και στην Κοσομοσόλ, ενώ στη δεύτερη, η Στίχοι και Ποιήματα ήταν μια γενική συλλογή της συγγραφής του. Ωστόσο, πολλά από τα λυρικά του ποιήματα δεν δημοσιεύθηκαν λόγω της σύγκρουσης με τον σταλινισμό.[8]
Το 1935 δημοσιεύθηκαν οι πρώτες ρωσικές μεταφράσεις των ποιημάτων του. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, ο Τζαλίλ μετέφρασε στα ταταρικά άλλους συγγραφείς της ΕΣΣΔ, όπως τον Σότα Ρουσταβέλι, τον Ταράς Σεβτσένκο, τον Πούσκιν, τον Νεκράσοφ, τον Μαγιακόφσκι και τον Λεμπέντεφ-Κουμάτς. Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 έτεινε να γράφει επικά ποιήματα, όπως ο Σκηνοθέτης και ο Ήλιος (1935), το Τσιχάν (1935-1938) και ο Ταχυδρόμος (1938). Ως θεατρικός συγγραφέας της Κρατικής Ταταρικής Όπερας, έγραψε τέσσερις λιμπρέτες για Ταταρικές όπερες, από τις οποίες μια είναι η Αλτιντσάτς (Χρυσόμαλλη Κόρη) του Νατσίπ Τσιχάνοφ.[8] Το 1939 και το 1940, υπηρέτησε ως πρόεδρος της Ένωσης Συγγραφέων της Ταταρικής ΑΣΣΔ.[9]
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την εισβολή της Ναζιστικής Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941, ο Τζαλίλ προσφέρθηκε εθελοντικά για τον Κόκκινο Στρατό. Αποφοίτησε από μαθήματα πολιτικών επιτρόπων, έφτασε στο Μέτωπο Βολχόφ και έγινε πολεμικός ανταποκριτής στην εφημερίδα Οτβάγκα. Ο Τζαλίλ έγραψε επίσης στίχους, που ήταν αρχικά πατριωτικοί, αλλά αργότερα εξελίχθηκαν σε λυρισμό σχετικά με τον πόλεμο και τους ανθρώπους που βιώνουν πόλεμο.
Τον Ιούνιο του 1942, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης Λιουμπάν, η μονάδα του Τζαλίλ περικυκλώθηκε. όταν η μονάδα του προσπάθησε να κάνει έναν αποκλεισμό, τραυματίστηκε σοβαρά, διαταράχτηκε νευρικά και συνελήφθη. Μετά από μήνες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου, συμπεριλαμβανομένου του Στάλαγκ-340 στο Νταουγκαβπίλς της Λετονίας[10] και το Σπαντάου, ο Τζαλίλ μεταφέρθηκε στο Ντέμπλιν, ένα οχυρωμένο φρούριο στην κατεχόμενη από τη Γερμανία Πολωνία. Εκεί, οι Ναζί συγκέντρωναν στρατιώτες από το Ιντέλ-Ουράλ και ανατολικές εθνικότητες στο στρατόπεδο. Ο Τζαλίλ απάντησε σχηματίζοντας μια ομάδα αντίστασης.
Στα τέλη του 1942, οι Ναζί άρχισαν να σχηματίζουν αυτό που ονόμαζαν «εθνικές λεγεώνες». Μεταξύ άλλων, η λεγεώνα Ιντέλ-Ουράλ σχηματίστηκε στο Λάγκερ Γιέλντνια της Γενική Κυβέρνησης που αποτελούταν από αιχμαλώτους πολέμου που ανήκουν στα έθνη της λεκάνης του Βόλγα. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των λεγεώνων ήταν Τάταροι του Βόλγα, οι Γερμανοί συνήθως την αποκαλούσαν Βολγο-Ταταρική ΛεγεώναΒίγια. Οι Ναζί προσπάθησαν να προετοιμάσουν τους λεγεωνάριους για δράση εναντίον του Κόκκινου Στρατού με σοβινιστικό και αντισοβιετικό τρόπο. Ο Τζαλίλ προσχώρησε στη μονάδα προπαγάνδας της Βέρμαχτ για τη λεγεώνα με το ψευδές όνομα Γκουμερόφ. Η ομάδα του Τζαλίλ θέλησε να καταστρέψει τα ναζιστικά σχέδια, να πείσει τους άνδρες να χρησιμοποιήσουν τα όπλα που θα τους προμήθευαν εναντίον των ίδιων των Ναζί. Τα μέλη της ομάδας αντίστασης διείσδυσαν στο συντακτικό συμβούλιο της εφημερίδας Ιντέλ-Ουράλ που δημιούργησε η γερμανική διοίκηση και έγραψαν και κυκλοφόρησαν αντιφασιστικά φυλλάδια μεταξύ των λεγεωνάριων σε ομάδες εσωτερικής δράσης αποτελούμενες από πέντε άντρες. Το πρώτο τάγματος της Βολγο-Ταταρικής Λεγεώνας που στάλθηκε στο Ανατολικό Μέτωπο πυροβόλησε όλους τους γερμανούς αξιωματικούς εκεί και λιποτάκτησε στους σοβιετικούς παρτιζάνους στη Λευκορωσία.
Σύλληψη και θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 10 Αυγούστου 1943 συνελήφθη με τους συντρόφους του από τη Γκεστάπο και απεστάλη στη φυλακή Μοαμπίτ στο Βερολίνο. Κρατήθηκε σε ένα κελί με τον Βέλγο πατριώτη και τον μαχητή αντίστασης Αντρέ Τίμερμανς και έναν Πολωνό κρατούμενο. Ο Τζαλίλ έμαθε τη γερμανική γλώσσα στη φυλακή για να επικοινωνήσει με τους συντρόφους του. Στη φυλακή, συνέταξε στίχους σε αυτο-κατασκευασμένα σημειωματάρια. Ο ίδιος και η ομάδα των δώδεκα καταδικάστηκαν σε θάνατο στις 12 Φεβρουαρίου 1944 και εκτελέστηκαν στη φυλακή του Πλέτσενσε, στο Βερολίνο, στις 25 Αυγούστου. Το σώμα του δεν ανακτήθηκε ποτέ.
Σημειωματάρια φυλακής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πρώτο βιβλίο του Τζαλίλ διατηρήθηκε από τους Τάταρους Γκαμπάς Σαρίποφ και στη συνέχεια από τον Νιγμάτ Τερεγκούλοφ, οι οποίοι και οι δύο πέθαναν αργότερα στα στρατόπεδα του Στάλιν. Ο Σαρίποφ φυλακίστηκε επίσης στη φυλακή Μοαμπίτ και έλαβε τα γραπτά του Τζαλίλ και του Αμπντουλά Αλίς όταν οι φύλακες κρυβόντουσαν από τις βομβιστικές επιθέσεις. Για να διατηρήσει τα γραπτά, η ομάδα του Τζαλίλ τον περιόριζε.[11] Το δεύτερο σημειωματάριο διατηρήθηκε από τον βέλγο συνκρατούμενο Αντρέ Τίμερμανς. Αυτά τα σημειωματάρια μεταβιβάστηκαν στην ένωση των συγγραφέων της Ταταρικής ΑΣΣΔ το 1946 και το 1947 αντιστοίχως. Εκδόθηκαν ως δύο βιβλία με τον τίτλο Moabit Däftäre (Τα σημειωματάρια του Μοαμπίτ). Η χήρα του Τζαλίλ Αμινά Ζαλιάλοβα έδωσε τα πρωτότυπα στο Εθνικό Μουσείο του Ταταρστάν για φύλαξη.
Ένα σημειωματάριο μεταφέρθηκε στη σοβιετική πρεσβεία στη Ρώμη από τον Τάταρο Τούρκο πολίτη Καζίν Μιρσάν το 1946. Ωστόσο, αυτό το σημειωματάριο χάθηκε στα αρχεία της SMERSH και οι αναζητήσεις για αυτό από το 1979 δεν είχαν αποτελέσματα.[εκκρεμεί παραπομπή]
Αποκατάσταση και αναγνώριση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1946, το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας άνοιξε ένα φάκελο για τον Μουσά Τζαλίλ που τον χαρακτήριζε ως προδότη. Τον Απρίλιο του 1947, το όνομά του συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των καταζητούμενων «επικίνδυνων εγκληματιών».
Τότε οι Τάταροι συγγραφείς και το τμήμα κρατικής ασφάλειας του Ταταρστάν απέδειξαν το υπόγειο έργο του Τζαλίλ εναντίον των Ναζί και το θάνατό του. Το 1953, τα σημειωματάρια Μοαμπίτ δημοσιεύθηκαν στο Καζάν[9] και η ρωσική μετάφραση δημοσιεύθηκε επίσης στη Λιτερατούρναγια Γκαζέτα, χάρη στον συντάκτη της, Κωνσταντίνο Σιμόνοφ.[12] Ο Μουσά Τζαλίλ τιμήθηκε με το αστέρι του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης το 1956 και το Λογοτεχνικό Βραβείο Λένιν το 1957 για τα Σημειωματάρια Μοαμπίτ.[7]
Ένα μνημείο για τον Μουσά Τζαλίλ βρίσκεται κοντά στο Κρεμλίνο του Καζάν. Το μουσείο στο διαμέρισμά του άνοιξε το Καζάν το 1983.[9] Η ποίησή του έγινε γνωστή στη Σοβιετική Ένωση και στις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Ο σοσιαλιστής Τάταρος συνθέτης Ναζίμπ Ζιγκάνοφ έγραψε ένα "όπερα-ποίημα", το Ντζαλίλ με βάση τη ζωή του Τζαλίλ. Έκανε πρεμιέρα στα ταταρικά στο Καζάν το 1957, και αργότερα καταγράφηκε από τον συνθέτη Μπόρις Χαϊκίν για το ραδιόφωνο της Μόσχας.
Η ταταρική βιβλιοθήκη Μουσά Τζαλίλ άνοιξε στην Κωνστάντζα της Ρουμανίας το 2014.[13]
Ο μικρός πλανήτης 3082 Ντζαλίλ που ανακαλύφθηκε από τον σοβιετικό αστρονόμο Ταμάρα Μιχαΐλοβνα Σμίρνοβα το 1972 ονομάζεται προς τιμήν του.[14]
Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| 1929 | İptäşkä ("Προς τον σύντροφο") |
| 1934 | Ordenlı millionnar ("Οι Εκατομμύρια Διακοσμημένοι με Παράσημα") |
| 1935-1941 | Altınçäç |
| 1940 | Xat taşuçı ("Ο Ταχυδρόμος") |
| İldar (λιμπρέτο όπερας) | |
| 1943 | Tupçı antı ("Ο όρκος του πυροβολητή") |
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ επίσης γράφεται ως Χοσαγιένια
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /120189. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ 2,0 2,1 2,2 «Большая российская энциклопедия». (Ρωσικά) Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1951308. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. djälil-musa. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ www
.uag .kzn .ru /filemanager /i /ab9cbdd6 /85 .pdf. - ↑ www
.uag .kzn .ru /filemanager /i /65efde26 /112 .pdf. - ↑ 7,0 7,1 Mussa Jalil. Selected poems. Poetry of Truth and Passion. Rafael Mustafin, translated by Lydia Kmetyuk. Moscow, Progress Publishers, 1981
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 (Ρωσικά) Rafael Mustafin Biography Dzhalil Αρχειοθετήθηκε 2018-02-24 στο Wayback Machine. kitap.net.ru. Retrieved on 2010-07-22.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Муса Җәлил». Ταταρική Εγκυκλοπαίδειας. Καζάν: Ακαδημία Επιστημών της Δημοκρατίας του Ταταρστάν. Οργανισμός Ταταρικής Εγκυκλοπαίδειας. 2002. (Ταταρικά)
- ↑ Федеральное агентство по культуре и кинематографии - Муса Джалиль
- ↑ (Ρωσικά) Мусса Джалиль. Моабитские тетради. Татарское книжное издательство. Казань 1963. Составитель - Г. Кашшаф.
- ↑ Marie-Janine Calic· Dietmar Neutatz· Julia Obertreis (2011). he Crisis of Socialist Modernity: The Soviet Union and Yugoslavia in the 1970s. Vandenhoeck & Ruprech. ISBN 9783525310427.
- ↑ Nazar Look. «Musa Ğelil Kitapkanasî - Musa Jalil Library». www.nazar-look.com. Nazar Look Journal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2015.
- ↑ Schmadel, Lutz D. (2003). Dictionary of Minor Planet Names, page 254. Springer-VerlagBerlin Heidelberg New York. ISBN 3-540-00238-3.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Ρωσικά) Εικόνες από το αρχείο του Τζαλίλ
- Απόσπασμα από το έργο του Τζαλίλ
- Απόσπασμα από το έργο του Τζαλίλ Αρχειοθετήθηκε 2017-11-13 στο Wayback Machine.
- Απόσπασμα από το έργο του Τζαλίλ στην ιστοσελίδα του Ταταρικού Συλλόγου του Ηνωμένου Βασιλείου.[νεκρός σύνδεσμος]
- Ποίηση του Τζαλίλ στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Δημοκρατίας του Ταταρστάν Αρχειοθετήθηκε 2015-09-29 στο Wayback Machine.
|