Μονοκατοικία Α. Ξύδη
| Μονοκατοικία Α. Ξύδη | |
|---|---|
 | |
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Είδος | κτήριο |
| Αρχιτεκτονική | Μοντέρνα |
| Διεύθυνση | Αρχιμήδους 18 και Κλειτομάχους |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°58′0″N 23°44′27″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Αθηναίων |
| Τοποθεσία | Αθήνα |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 1961 |
| Ολοκλήρωση | 1961 |
| Σχεδιασμός και κατασκευή | |
| Αρχιτέκτονας | Άρης Κωνσταντινίδης |
| δεδομένα (π) | |
Η μονοκατοικία στην οδό Αρχιμήδους 18 και Κλειτομάχους, ή Μονοκατοικία Α. Ξύδη, βρίσκεται, στη γειτονιά του Μετς[1], στην Αθήνα, στον λόφο του Αρδηττού δίπλα στο Παναθηναϊκό Στάδιο, και είναι έργο του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη, για τον κριτικό τέχνης και διπλωμάτη Αλέξανδρο Ξύδη. Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1961, και αποτελεί ένα από τα γνωστότερα έργα του αρχιτέκτονα στην πορεία του ως ελεύθερο επαγγελματία, έχοντας δημοσιευτεί και σε ξένα περιοδικά όπως το Architectural Design. Το κτίριο διατηρείται σήμερα σε εξαιρετική κατάσταση με ελάχιστες διαφορές στην εξωτερική του όψη.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την κατοχή, το έργο του Κωνσταντινίδη είχε επικεντρωθεί για μεγάλο διάστημα στα κτίρια του Ε.Ο.Τ.. Το 1961 αποτέλεσε μια πολύ γόνιμη χρονιά για τον Άρη Κωνσταντινίδη, αφού μέσα στην ίδια χρονιά υλοποίησε τρεις κατοικίες, την κατοικία της οδού Αρχιμήδους καθώς και μια στην Βουλιαγμένη και μια στην Φιλοθέη. Σε αυτές, είχε την δυνατότητα να εφαρμόσει κοινές συνθετικές αρχές, διαφοροποιώντας πάντα το κάθε κτίριο σύμφωνα με τις ιδιότητες του τόπου του. Στην περίπτωση της μονοκατοικίας της οδού Κλειτομάχους, το οικόπεδο που είχε αγοράσει ο Αλέξανδρος Ξύδης, ήταν ένας πολύ έντονα επικλινής βράχος με υψομετρική διαφορά που έφτανε τα εφτά μέτρα από το επίπεδο της οδού Αρχιμήδους. Ως προς την υλοποίηση του έργου, ο Κωνσταντινίδης είχε απόλυτη σχεδιαστική ελευθερία και εμπιστοσύνη από τον εργοδότη του, και ο ίδιος σχολιάζει με χαρά "πώς ο ιδιοκτήτης της (-μαζί και η γυναίκα του) με αφήσανε ελεύθερο να κάνω αυτό πού το νόμιζα για το πιο σωστό κι αφού, "τα είχαμε μιλήσει" όλα πιο πρίν για να κατατοπιστώ στις τυχόν πιο δικές τους επιθυμίες".[2]
Αρχές Σχεδιασμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όπως και στο σύνολο του έργου του Κωνσταντινίδη, έτσι και στην μονοκατοικία της οδού Αρχιμήδους, η διάταξη των χώρων στην κάτοψη είναι ορθολογιστική και αυστηρή, ακολουθώντας έναν πολύ σαφή κάνναβο των 3,5 x 3,5 μέτρων περίπου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τομή του κτιρίου ως προς την σημασία της στην σύνθεση. Εκμεταλλευόμενος την υψομετρική διαφορά του οικοπέδου η κατοικία αποτελούμενη από πέντε στάθμες, χωρίζεται σε δύο ενότητες, τις τρεις πρώτες στάθμες που δημιουργούν μια βάση πάνω στην οποία εδράζεται η αυλή, αλλά και οι δύο τελευταίες στάθμες που περιλαμβάνουν τους χώρους διημέρευσης και τα υπνοδωμάτια, που δείχνουν σαν να αιωρούνται πάνω από την οδό Αρχιμήδους. Η βάση, που συμπληρώνει τον φυσικό βράχο με έναν πέτρινο αναλημματικό τοίχο, περικλείει τους βοηθητικούς χώρους, δηλαδή το γκαράζ και το λεβητοστάσιο, αλλά και το γραφείο του Αλεξάνδρου Ξύδη. Η τοποθέτηση του κτιριακού όγκου στο οικόπεδο γίνεται παράλληλα στην οδό Κλειτομάχους και προσκολλάται σε αυτήν, δημιουργώντας το κενό της αυλής μεταξύ αυτού και της διπλανής μεσοτοιχίας. Η τέταρτη στάθμη αποτελεί το πιο εξωστρεφές κομμάτι της κατοικίας. Αποτελείται από ένα καθιστικό, την κουζίνα με τις σκάλες ανόδου από τα κατώτερα επίπεδα και την σκάλα ανόδου στο ανώτερο επίπεδο, όπου υπάρχουν τρία υπνοδωμάτια και δύο λουτρά. Τα ορθογωνικά ανοίγματα του καθιστικού και ο εξώστης των υπνοδωματίων, παράλληλα προς την οδό Κλειτομάχους, ανοίγονται προς το Παναθηναϊκό Στάδιο και το πευκόδασος του Αρδηττού. Πέρα από την βοηθητική είσοδο που βρίσκεται στο ισόγειο στο γκαράζ, η κύρια είσοδος γίνεται από την οδό Κλειτομάχους, στην τέταρτη στάθμη, ομοεπίπεδα με την αυλή.[3][4]
Κατασκευή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κτίριο αποτελείται από έναν φέροντα οργανισμό οπλισμένου σκυροδέματος, πληρώσεις από επιχρισμένη οπτοπλινθοδομή σε χρώμα άσπρο, και πέτρινους τοίχους αντιστήριξης από πέτρα Καπανδριτίου. Όντας πολύ πιστός σε μια αρχιτεκτονική που να χαρακτηρίζεται από ειλικρίνεια, ο αρχιτέκτονας επέλεξε να αφήσει εμφανή τον μπετονένιο φέροντα οργανισμό, τόσο στα υποστυλώματα όσο και στις πλάκες. Μάλιστα τα υποστυλώματα διατρέχουν και τους πέτρινους τοίχους, υποδεικνύοντας την θεμελίωση τους κάτω από την στάθμη της οδού Αρχιμήδους. Η πιστή αυτή, σε μια κατασκευαστική ειλικρίνεια, διατρέχει και το υπόλοιπο κτίριο, όπως φαίνεται από τους ισχυρούς πέτρινους τοίχους σε απόχρωση ώχρας, τις σιδεριές, οι οποίες διατηρούσαν το χρώμα του μίνιου (σήμερα έχουν άλλο χρώμα), αλλά και από το τζάκι το οποίο είναι χτισμένο με κίτρινα πυρότουβλα που παραμένουν εμφανή και μια μπετονένια επίστεψη από την οποία βγαίνει ο τσιμεντοσωλήνας του καπναγωγού. Ο Κωνσταντινίδης γράφει πως "Η κατασκευαστική διάρθρωση σ’αυτή τη Μονοκατοικία, προβάλλει ξεκάθαρη και με τον τρόπο που το κάθε υλικό προβάλλεται στη φυσική του υφή και στο δικό του χρώμα, [...] - και για να πω ακόμα πως και στους εσωτερικούς της χώρους έχει κρατήσει αυτή η κατοικία μια χρωματική διαύγεια, που ταυτίζεται με την άψογη κατασκευαστική της ειλικρίνεια".[2]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μελέτες και Κατασκευές, Κωνσταντινίδης Άρης
- Εμπειρίες και Περιστατικά - Μια Αυτοβιογραφική Δίηγηση, Κωνσταντινίδης Άρης
- Η αρχιτεκτονική της Αρχιτεκτονικής - Ημερολογιακά Σημειώματα, Κωνσταντινίδης Άρης
Ιστοσελίδες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- http://www.efsyn.gr/arthro/spiti-tis-odoy-arhimidoys Αρχειοθετήθηκε 2019-01-17 στο Wayback Machine.
- https://archive.ert.gr/6595/
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «GEODATA.gov.gr - Maps». geodata.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 Κωνσταντινίδης, Άρης (1992). Εμπειρίες και Περιστατικά - μια αυτοβιογραφική δίηγηση - Τόμος 2. Αθήνα. σελ. 24. ISBN 960-05-0460-1.
- ↑ Cofano, Paola· Κωνσταντινίδης, Δημήτρης (2010). Aris Konstantinidis 1913-1993. Ιταλία. ISBN 9788837057626.
- ↑ Παπαϊωάννου, Τάσης (12 Φεβρουαρίου 2016). «Το σπίτι της οδού Αρχιμήδους». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2019.