Μινωική έπαυλη στο Νίρου Χάνι
Συντεταγμένες: 35°19′51″N 25°15′3″E / 35.33083°N 25.25083°E
| Μινωική έπαυλη Νίρου Χάνι | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | αρχαιολογική θέση |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 35°19′51″N 25°15′3″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Χερσονήσου |
| Τοποθεσία | Κοκκίνη Χάνι Ηρακλείου |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η Μινωική Έπαυλη του Νίρου Χάνι είναι αρχαιολογικός χώρος ο οποίος βρίσκεται 12 χιλιόμετρα ανατολικά του Ηρακλείου, στις βόρειες ακτές της Κρήτης. Χρονολογείται από την μεσομινωική και υστερομινωική εποχή (17ος με 15ος αιώνα π.Χ.). Το κτίριο ανακάλυψε και πρώτος ανέσκαψε ο Στέφανος Ξανθουδίδης.
Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα ερείπια της μινωικής έπαυλης του Νίρου Χάνι σε μια επίπεδη παράκτια πεδιάδα μέσα στο χωριό Κοκκίνη Χάνι, περίπου 50 μέτρα από τις ακτές της βόρειας Κρήτης. Στα δυτικά και νότια η παράκτια πεδιάδα υψώνονται λόγοι. Περίπου 240 Μέτρα βορειοδυτικά του χώρου το μικρό ρυάκι Σφακορύακο ρέει στο Αιγαίο Πέλαγος. Περαιτέρω δυτικά, περίπου το 730 μέτρα από το χώρο της ανασκαφής, κοντά στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, μινωικά οικοδομικά ευρήματα στη θάλασσα, πιθανώς ερείπια λιμανιού ή ναυπηγείου, δείχνουν ότι η στάθμη της θάλασσας ήταν τρία έως πέντε μέτρα χαμηλότερα στην εποχή του Χαλκού.[1]
Ιστορία και περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Μινωική Έπαυλη στο Νίρου Χάνι ανακαλύφθηκε από τον Στέφανο Ξανθουδίδη κατά τη διάρκεια τριήμερων δοκιμαστικών ανασκαφών το καλοκαίρι του 1918. Κατά την ανασκαφή και τον καθαρισμό δύο δωματίων, βρέθηκαν τέσσερα πέτρινα λυχνάρια και μερικά κεραμικά δοχεία. Η πλήρης ανασκαφή του 34 × 30 μέτρων κτίριο έγινε το καλοκαίρι του 1919 υπό τη διεύθυνση του Ξανθουδίδη. Τα αποτελέσματα και τα ευρήματα των ανασκαφών δημοσίευσε από τον ίδιο στο Αρχαιολογική εφημερίς 96 το 1922.[2] Τα ευρήματα βρίσκονται τώρα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Με βάση τα κεραμικά ευρήματα, η κατασκευή του κτιρίου έλαβε κατά την περίοδο των μεσαίων έως υστερομινωικών φάσεων MM III και ΥΜ Ι Α (περίπου 1700–1480 π.Χ.). Η καταστροφή της έπαυλης έγινε στις ύστερες μινωικές περιόδους ΥΜΙ Β ή ΥΜ ΙΙ (1480-1390 π.Χ.).[3] Τα ερείπια του κτηρίου ανακαινίστηκαν κάτω από τον Νικόλαο Πλάτωνα το 1960 και ο χώρος ανασκαφής περιφράχθηκε.[4]
Το κτίριο της μινωικής έπαυλης είχε δύο ορόφους. Υπήρχαν 40 δωμάτια στον πρώτο όροφο με δύο αυλές στα ανατολικά και βόρεια.[5] Λόγω της επίπεδης θέσης, υπάρχουν μόνο μικρές διαφορές στο επίπεδο μεταξύ των υπολειμμάτων των δωματίων. Οι προσόψεις του κτηρίου είναι κατασκευασμένες από τοιχοποιία μεγάλου μεγέθους, ενώ οι εσωτερικοί τοίχοι αποτελούνται από πέτρινους τοίχους που είναι εν μέρει επενδυμένοι με γύψο. Οι πλάκες από γύψο χρησιμοποιήθηκαν επίσης ως δάπεδο σε πολλούς εσωτερικούς χώρους. Ο σύνθετος τοίχος υποστηριζόταν από κάθετες δοκούς από ξύλο, το οποίο έχει καταγραφεί σε μεγάλες ποσότητες. Το κτίριο συνορεύει με ανοιχτό χώρο στα ανατολικά και από ένα μερικώς υπερυψωμένο μονοπάτι με πλακόστρωτo στο νότο.[1]
Η έπαυλη χωρίζεται σε βόρεια και νότια περιοχή από τον διάδρομο 11. Στο βορρά υπήρχαν αποθήκες για ευπαθή αγαθά με κάδους σιτηρών στα βορειοδυτικά και πίθους ενσωματωμένοι στο έδαφος, ειδικά στο δωμάτιο 24, που χρησιμοποιήθηκε για την αποθήκευση κρασιού και ελαιολάδου. Στη νότια περιοχή βρέθηκαν κυρίως αντικείμενα θρησκευτικής και τελετουργικής φύσης. Τρίποδες από τερακότα, ερμηνευμένοι ως βωμοί, βρέθηκαν στα δωμάτια 16 έως 18, και τέσσερις χάλκινοι διπλοί πέλεκεις (λάβρυς) στο δωμάτιο 7 καθώς και πέτρινα λυχνάρια και βάζα σε διαφορετικά δωμάτια. Ο διάδρομος 11 περιείχε επίσης τμήματα μιας τοιχογραφίας που απεικόνιζε έναν «ιερό κόμπο». Στα ανατολικά του κτιρίου, στη νότια πλευρά του πλακόστρωτου ανοιχτού χώρου, φαίνεται να υπήρχε ένα τμηματικό ιερό, αποτελούμενο από σκαλοπάτια και ένα χαμηλό τείχος προς τα δυτικά, στο οποίο βρέθηκαν ενδείξεις λατρείας ταύρου.[5]
Η κύρια είσοδος της έπαυλης ήταν στα ανατολικά. Πίσω από δύο πυλώνες ήταν η ανατολική αυλή (δωμάτιο 2), ανοίγεται μια στοά που χρησίμευσε ως μικρός άξονας. Μια αίθουσα ανοίγεται πίσω από ένα διαμέρισμα (δωμάτιο 2α) από το οποίο ο διάδρομος 11 προς τα δυτικά και δύο πόρτες στην πίσω περιοχή οδήγησαν σε περαιτέρω δωμάτια στο βορρά και το νότο. Στα δεξιά και αριστερά του διαδρόμου υπάρχουν είσοδοι σε μικρότερα πλακόστρωτα δωμάτια, συμπεριλαμβανομένων δύο με έδρανα. Ενώ ο χώρος 15 έχει μόνο ένα έδρανο στον τοίχο απέναντι από την πόρτα, στο δωμάτιο 12 το έδρανο εκτείνεται από τον ανατολικό τοίχο γύρω από τη γωνία κατά μήκος του νότιου τείχους. Και οι δύο τοίχοι ήταν καλυμμένοι με γύψο. Το δάπεδο στη μέση του δωματίου είναι τοποθετημένος σιδηρούχος ψαμμίτης, που περιβάλλεται από πλαίσιο από γυψοσανίδες. Στα δυτικά, ο χώρος καταλήγει πίσω από το δωμάτιο 13 ως μικρός άξονας.[5]
Λόγω της αφθονίας των θρησκευτικών ευρημάτων στη μινωική έπαυλη του Νίρου Χάνι, προέκυψαν διαφορετικές ερμηνείες για τον σκοπό του κτηρίου. Ο Άρθουρ Έβανς και ο Στέφανος Ξανθουίδης πίστευαν ότι ήταν χώρος κατασκευής αναθηματικών αντικειμένων για εξαγωγή και ότι μπορεί να ήταν η κατοικία ενός μεγάλου θρησκευτικού ηγέτη. Ο Τζ. Γουόλτερ Γκράχαμ το θεωρούσε ιδιωτική κατοικία και η Λούις Χίτσκοκ ένα ημι-δημόσιο κτίριο με τη χρήση λατρευτικών αντικειμένων σε τελετές στον ανατολικό ανοιχτό χώρο. Ο Ρόμπερτ Κόελ θεώρησε την έπαυλη ως πρόδρομο του ανδρείου, ένα μέρος όπου οι μυημένοι άντρες κάθε πόλης έτρωγαν μαζί, με ένα κοιμητήριο για να κοιμηθούν οι επισκέπτες. Ορισμένα αναθηματικά κύπελλα που βρέθηκαν κάτω από ένα ιερό περιείχαν ηφαιστειακές ελαφρόπετρες από την έκρηξη της Θήρας και υποδηλώνουν επισκευή του κτηρίου με επακόλουθη αποκατάσταση ή αφιέρωση.[5]
- Αρχαιολογικός χώρος
-
Βόρεια περιοχή με τα δωμάτια 19 έως 23 -
Σκάλες μπροστά από τα δωμάτια 26 έως 30 με δοχεία για ευπαθή προϊόντα -
Αίθουσα 17, θέση τριών ποδιών "βωμών", μπροστά από το δωμάτιο 12 -
Αίθουσα 7, το μέρος όπου βρέθηκαν οι διπλοί πέλεκεις, πίσω από το δωμάτιο 9
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 (Γερμανικά) Die Minoischen Villen Kretas. Ein Vergleich spätbronzezeitlicher Fund- und Siedlungsplätze (PDF). Hamburg University Press. 2020. σελίδες 55–56. ISBN 978-3-943423-78-5.
- ↑ Μινωιϰὸν μέγαϱον Νίϱου. Αρχαιολογική Εταιρεία. 1922. σελ. 1.
- ↑ (Γερμανικά) Die Minoischen Villen Kretas. Ein Vergleich spätbronzezeitlicher Fund- und Siedlungsplätze (PDF). Hamburg University Press. 2020. σελ. 58. ISBN 978-3-943423-78-5.
- ↑ «Μινωική έπαυλη Νίρου Χάνι». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 (Αγγλικά) Ian Swindale. «Minoan Crete -- Nirou Khani». www.minoancrete.com. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2021.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μινωιϰὸν μέγαϱον Νίϱου. Αρχαιολογική Εταιρεία. 1922. σελίδες 1–25.
- (Αγγλικά) The Minoan Hall System: Writing the Present Out of the Past. Worldwide Archaeology Series. Aldershot. 1994. σελίδες 19–22. ISBN 978-1-85628-708-1.
- (Γερμανικά) Bronzezeitliche feststehende Altäre auf Kreta (PDF). Πανεπιστήμιο Βιέννης. 2009. σελίδες 122–123.
- (Γερμανικά) Die Minoischen Villen Kretas. Ein Vergleich spätbronzezeitlicher Fund- und Siedlungsplätze (PDF). Hamburg University Press. 2020. σελίδες 55–58. ISBN 978-3-943423-78-5.