Μετρό της Μαδρίτης

Το Μετρό της Μαδρίτης (ισπανικά: Metro de Madrid) αποτελεί το δίκτυο αστικού σιδηροδρόμου της πόλης της Μαδρίτης και της μητροπολιτικής της περιοχής. Εγκαινιάστηκε στις 17 Οκτωβρίου 1919 από τον βασιλιά Αλφόνσο ΙΓ΄ της Ισπανίας. Αριθμώντας 303 σταθμούς και 296,6 χιλιόμετρα γραμμών (το 2025), αποτελεί το εκτενέστερο δίκτυο μετρό στην Ισπανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και το τρίτο μεγαλύτερο στην Ευρώπη, μετά το μετρό της Μόσχας και το μετρό του Λονδίνου.^[1]^[2] Αποτελεί επίσης το δεύτερο παλαιότερο δίκτυο μετρό στον ισπανόφωνο κόσμο, μετά το μετρό του Μπουένος Άιρες.^[3] Υπολογίζεται ότι για το 2024 πραγματοποιήθηκαν 715 εκατομμύρια επιβιβάσεις.^[4]^[5]

Το δίκτυο του μετρό της Μαδρίτης αποτελείται από 12 κύριες γραμμές και μία βοηθητική γραμμή που ενώνει τους σταθμούς Όπερα και Πρίνθιπε Πίο. Σε 25 σταθμούς του μετρό της Μαδρίτης υπάρχει ανταπόκριση με τις γραμμές του προαστιακού δικτύου (Cercanías Madrid) της Renfe.^[6] Παράλληλα, σε τρεις σταθμούς υπάρχει ανταπόκριση με το δίκτυο του τραμ (Metro Ligero de Madrid).^[7]

Ιστορικά στοιχεία

Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, εξαιτίας της κυκλοφοριακής συμφόρησης στο κέντρο της Μαδρίτης, προτάθηκε η κατασκευή ενός υπόγειου σιδηροδρόμου, που θα εξυπηρετούσε τη μαζική μεταφορά των κατοίκων της πόλης. Ωστόσο το έργο άρχισε το 1914, όταν οι μηχανικοί Μιγκέλ Οταμέντι, Κάρλος Μεντόθα και Αντόνιο Γκονθάλεθ Ετσάρτε υπέβαλαν ένα σχέδιο τεσσάρων κύριων γραμμών (συνολικού μήκους 154 χιλιομέτρων). Οι εργασίες κατασκευής ξεκίνησαν στις 23 Απριλίου 1917, ενώ τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των κύριων σταθμών και εισόδων ανέλαβε ο Αντόνιο Παλάθιος.^[8]

Η πρώτη γραμμή του μετρό της Μαδρίτης, από τον σταθμό Πουέρτα ντελ Σολ έως τον Κουάτρο Καμίνος, εγκαινιάστηκε στις 17 Οκτωβρίου 1919 από τον βασιλιά Αλφόνσο ΙΓ΄. Η γραμμή είχε οκτώ σταθμούς και η επιτυχία του νέου μέσου μεταφοράς υπήρξε εντυπωσιακή, με πάνω από 14 εκατομμύρια επιβάτες να το χρησιμοποιούν κατά τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας του.^[9] Η επίσημη ονομασία του μετρό, κατά τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, ήταν Μητροπολιτικός Σιδηρόδρομος «Αλφόνσος ΙΓ΄» της Μαδρίτης.^[10]^[11]^[12]

Το 1955, με διάταγμα του καθεστώτος του Φρανθίσκο Φράνκο, ιδρύθηκε η Εταιρεία του Μετρό της Μαδρίτης, υπεύθυνη για τη λειτουργία, τη συντήρηση και την αγορά των συρμών, ενώ το κράτος ανέλαβε τις επεκτάσεις των γραμμών και την κατασκευή νέων σταθμών. Παράλληλα, επεκτάθηκαν οι πλατφόρμες, από 60 σε 90 μέτρα, για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν τρένα με έξι βαγόνια. Το νέο σύστημα χρηματοδότησης επέτρεψε την υλοποίηση σημαντικών επεκτάσεων μεταξύ των ετών 1961-1964. Το δίκτυο έφτασε τα 42 χιλιόμετρα και αριθμούσε 68 σταθμούς.^[13]^[14]

Το 1978, λόγω οικονομικών προβλημάτων της εταιρείας, το κράτος ανέλαβε να διασφαλίσει την αναδιοργάνωση και τη συνέχιση της λειτουργίας του μετρό. Μεταξύ 1981 και 1982 εισήχθη νέα σήμανση, δημιουργήθηκε ο πρώτος σχηματικός χάρτης και ανανεώθηκε το λογότυπο του μετρό από τον Αρκάντι Μοραντέλ.^[15] Υπό την καθοδήγηση του μηχανικού Χαβιέρ Μπουστιντούι, τα έτη 1983-1988, εκσυγχρονίστηκαν οι συρμοί, οι σταθμοί και οι παρεχόμενες υπηρεσίες, ενώ η επιβατική κίνηση αυξήθηκε, μετά από 14 χρόνια συνεχούς πτώσης.^[16]^[17] Το 1986, η Κοινότητα και ο Δήμος της Μαδρίτης ανέλαβαν τον έλεγχο και τη διαχείριση του μετρό.^[18]^[19]

Από το 1995 πραγματοποιήθηκε σημαντική επέκταση του δικτύου, με τη δημιουργία των γραμμών 8 και 11 και την επέκταση άλλων. Το δίκτυο ξεπέρασε τα 170 χιλιόμετρα, ενώ εκσυγχρονίστηκαν εκ νέου οι συρμοί. Την περίοδο 1999–2003 κατασκευάστηκε το Μετροσούρ για την εξυπηρέτηση των νότιων περιοχών της μητροπολιτικής περιοχής της Μαδρίτης, ενώ στο σχέδιο 2003–2007 εισήχθη το τραμ και έγιναν επεκτάσεις σε διάφορους δήμους της μητροπολιτικής περιοχής.^[20]^[21]

Γραμμές (Líneas)

Γεωγραφικός χάρτης	Σχηματική κάτοψη του δικτύου

	Τερματικοί σταθμοί	Έναρξη λειτουργίας	Μήκος^[22]	Σταθμοί (Estaciones)	Μέση απόσταση μεταξύ των σταθμών της γραμμής	Πλατφόρμες	Τύπος τρένου	Εύρος γραμμής	Επιβάτες (2024)^[23]^[24]
Γραμμή 1	Πινάρ ντε Τσαμαρτίν – Βαλντεκάρος	1919^[25]	23,32 χλμ	33	723 μ.	90 μ.	2000Α	Στενό	107.206.331
Γραμμή 2	Λας Ρόσας – Κουάτρο Καμίνος	1924^[26]	13,97 χλμ	20	701 μ.	60 & 90 μ.	3000		44.677.061
Γραμμή 3	Ελ Κασάρ – Μονκλόα	1936^[27]	17,49 χλμ	19	972 μ.	90 μ.	3000		75.203.140
Γραμμή 4	Αργουέγιες – Πινάρ ντε Τσαμαρτίν	1944^[28]^[29]	14,63 χλμ	23	695 μ.	60 μ.	3000		42.325.479
Γραμμή 5	Αλαμέδα ντε Οσούνα – Κάσα ντε Κάμπο	1968^[30]	23,21 χλμ	32	725 μ.	90 μ.	2000Α 2000Β 3000		77.282.116
Γραμμή 6	Κυκλική	1979^[31]	23,47 χλμ	28	838 μ.	115 μ.	8400	Φαρδύ	116.054.842
Γραμμή 7	Οσπιτάλ ντελ Ενάρες – Πίτις	1974^[32]	28,25 χλμ	31	1097 μ.	115 & 90 μ.	9000		45.022.528
Γραμμή 8	Νουέβος Μινιστέριος – Αεροπουέρτο Τ4	1998^[33]	16,47 χλμ	8	2057 μ.	115 μ.	8000		19.083.480
Γραμμή 9	Πάκο ντε Λουθία – Αργάντα ντελ Ρέι	1980^[34]	39,50 χλμ	29	1410 μ.	115 μ.	5000 7000 και 9000 8000 6000 (TFM)		42.129.991
Γραμμή 10	Οσπιτάλ Ινφάντα Σοφία – Πουέρτα ντελ Σουρ	1961	39,79 χλμ	31	1177 μ.	115 & 90 μ.	7000 και 9000 και 8000		83.903.484
Γραμμή 11	Πλάθα Ελίπτικα – Λα Φορτούνα	1998^[35]	8,5 χλμ	7	1214 μ.	115 μ.	8000 9000		6.705.673
Γραμμή 12	Κυκλική	2003^[36]	40,6 χλμ	28	1462 μ.	115 μ.	8000 9000		46.506.382
Γραμμή Ραμάλ	Όπερα – Πρίνθιπε Πίο	1925^[37]	1,09 χλμ	2	1090 μ.	60 μ.	3000	Στενό	4.496.561

Παραπομπές

[:1-1] «Quiénes somos».

[2] «Web de Metro Madrid: Metro de Madrid en cifras».

[:0-3] «World Metro Database». Metrobits.org.

[4] ttps://www.eldiariodemadrid.es/articulo/actualidad/record-historico-usuarios-metro-madrid/20250116101209088012.html

[5] ttps://www.metromadrid.es/es/nota-de-prensa/2025-02-19/la-comunidad-de-madrid-logra-record-historico-con-mas-de-1-700-millones-de-viajeros-en-su-transporte-publico

[InfCorp2021-6] «Metro de Madrid 2021, motor de la movilidad» (PDF).

[7] ttps://www.visitmadrid.es/planifica-tu-viaje/itinerarios/metro-metro-ligero

[8] ttps://www.edicioneslalibreria.es/tienda/home/1900-100-anos-de-metro-en-madrid-de-cuatro-caminos-al-centenario.html

[9] ttps://trianarts.com/inauguracion-del-metro-de-madrid-19-de-octubre-de-1919-fotografias-historicas/

[10] ttps://www.icai.es/los-trenes-que-inauguraron-el-metro-de-madrid/

[11] «Balance económico de la Compañía Metropolitano, 1918-1935» (PDF). Metro de Madrid.

[12] ttps://www.rutasconhistoria.es/articulos/breve-historia-del-metro-de-madrid

[13] ttps://aeca.es/wp-content/uploads/2023/10/21_ramos_ruiz.pdf

[14] ttps://oa.upm.es/57647/1/METROPOLITANOMADRID-LUISMMARCOFDEZ.pdf

[15] ttps://www.moradellartdigital.com/curr%C3%ADculum/arcadi-moradell/

[16] ttps://vialibre-ffe.com/noticias.asp?not=21505

[17] ttps://www.madridgoout.com/el-valor-del-plano-del-metro-de-madrid/

[18] ttps://www.bmegrowth.es/docs/documentos/Otros/2022/07/05653_Folleto_20220721.pdf

[19] ttps://www.telemadrid.es/programas/telenoticias-1/Caminos-Sol-primer-Metro-Madrid-2-2172702752--20191031025431.html

[20] ttps://tunnelbuilder.com/metrosur/page03.pdf

[21] ttps://www.emta.com/news/first-line-of-madrid-metro-2003-2007-extension-plan-opened/

[22] Lorenzo Moral, María (2015). Parque de Material Móvil. Metro de Madrid. https://www.metromadrid.es/sites/default/files/documentos/PLANO%2022500-2015.pdf.

[23] «Demanda Mensual y Acumulada. Cierre 2024».

[24] «Datos relevantes».

[25] El Rey inaugura el Metropolitano. ABC. 18 Οκτωβρίου 1919. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19191018-11.html.

[26] Nueva línea del Metropolitano. ABC. 15 Ιουνίου 1924. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19240615-21.html.

[27] Nueva línea del Metro. ABC. 9 Αυγούστου 1936. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19360806-14.html.

[28] La nueva línea del «Metropolitano de Madrid» y la Sociedad Constructora Nacional de Aparatos y Herramientas de Medición. ABC. 24 Μαρτίου 1944. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19440324-4.html.

[29] «Metro de Madrid comenzará las obras de renovación de la línea 4 el próximo 13 de enero». https://www.metromadrid.es/es/nota-de-prensa/2019-12-23/metro-de-madrid-comenzara-las-obras-de-renovacion-de-la-linea-4-el-proximo-13-de-enero.

[30] Esta tarde será inaugurada la nueva línea de metro Callao-Carabanchel. ABC. 5 Ιουνίου 1968. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19680605-80.html.

[31] Sesenta años después. ABC. 11 Οκτωβρίου 1979. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19791011-1.html.

[32] El príncipe de España inaugura cuatro obras del Plan de Cercanías de Madrid y seis estaciones de metro. ABC Sevilla. 18 Ιουλίου 1974. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19740718-29.html.

[33] La llegada del metro a IFEMA, primer paso para la conexión con el aeropuerto. ABC. 25 Ιουνίου 1998. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19980625-80.html.

[34] Desde ayer, el barrio de Moratalaz tiene metro. ABC. 31 Ιανουαρίου 1980. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19800130-29.html.

[35] Ruiz-Gallardón inauguró la nueva línea 11 del Metro, entre la plaza Elíptica y Pan Bendito. ABC. 17 Νοεμβρίου 1998. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19981117-64.html.

[36] Serrano, María Isabel (12 Απριλίου 2003). Madrid tiene la tercera red de metro más larga de Europa. ABC. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-20030412-34.html.

[37] La nueva línea de metro hasta la Estación del Norte. ABC. https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19251228-13.html.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]