Μεγάλο Τέμενος του Ντιγιαρμπακίρ
Συντεταγμένες: 37°54′44″N 40°14′9″E / 37.91222°N 40.23583°E
| Μεγάλο Τέμενος του Ντιγιαρμπακίρ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | τζαμί |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°54′44″N 40°14′9″E |
| Θρήσκευμα | Σουνιτισμός |
| Διοικητική υπαγωγή | Sur και Ντιγιάρμπακιρ |
| Χώρα | Τουρκία |
| Έναρξη κατασκευής | 1091 |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Μεγάλο Τζαμί του Ντιγιαρμπακίρ (τουρκικά: Diyarbakır Ulu Camii ή Cami-i Kebîr ; [1] κουρδικά: Mizgefta Mezin a Amedê) [2] [3] χτίστηκε από τον Σελτζούκο σουλτάνο Μαλίκ Σαχ Α' πάνω από ένα παλαιότερο τζαμί και θεωρείται από τους μουσουλμάνους μελετητές ως ο πέμπτος ιερότερος τόπος στο Ισλάμ μετά το Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού, [4] το οποίο διακοσμήθηκε μετά. [5] [6] [7] Μπορεί να φιλοξενήσει έως και 5.000 πιστούς και φιλοξενεί τέσσερις διαφορετικές ισλαμικές παραδόσεις. [8]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Μεγάλο Τζαμί του Ντιγιαρμπακίρ είναι το παλαιότερο και ένα από τα σημαντικότερα τζαμιά της Μεσοποταμίας. Μετά τη μουσουλμανική κατάληψη του Ντιγιαρμπακίρ το 639 κατά τη διάρκεια της βασιλείας του δεύτερου χαλίφη Ομάρ, χτίστηκε ένα τζαμί, αλλά το κτήριο περιέπεσε σε αχρηστία και καταστράφηκε λίγο αργότερα. Ακόμη και μετά τη μετατροπή της εκκλησίας σε τζαμί, χρησιμοποιήθηκε τόσο από μουσουλμάνους όσο και από χριστιανούς.
Το 1091 ο Σουλτάνος Μαλίκ Σαχ έδωσε εντολή στον τοπικό Σελτζούκο κυβερνήτη Μαϊντούντ Ντάβλα να ξαναχτίσει ένα τζαμί στην τοποθεσία. Ολοκληρώθηκε το 1092, το τζαμί είναι παρόμοιο και επηρεασμένο σε μεγάλο βαθμό από το Μεγάλο Τζαμί των Ουμαγιάδων στη Δαμασκό (το οποίο επισκευάστηκε από τον Μαλίκ Σαχ τον δωδέκατο αιώνα πριν από την εργασία στο Ντιγιαρμπακίρ). Η επίδραση του τζαμιού της Δαμασκού έφερε τη συριακή αρχιτεκτονική και διακόσμηση στην Ανατολία.
Ο Σελτζούκος Σουλτάνος Μαλίκ-Σαχ άλλαξε το Μεγάλο Τζαμί του Ντιγιαρμπακίρ ως ένα μέσο, για να φέρει το κύρος και τη δόξα από τη Δαμασκό, την πρωτεύουσα της Συρίας, στο Ντιγιαρμπακίρ στη νότια Τουρκία. Ο σχεδιασμός επηρεασμένος από το τέμενος των Ομεϋαδών στη Δαμασκό, χρησιμοποιούσε την πέτρα από μαύρο βασάλτη, που υπήρχε στην περιοχή. [9] Η πόλη του Ντιγιαρμπακίρ πέρασε από πολυάριθμες κατακτήσεις από διάφορες αυτοκρατορίες λόγω της εξαιρετικής γεωγραφικής της θέσης και της γειτνίασής της τόσο με τους γειτονικούς συμμάχους όσο και με τους εχθρούς πολλών από τους κατακτητές της.
Το τζαμί θεωρείται από τους μουσουλμάνους μελετητές ως ο πέμπτος ιερότερος τόπος στο Ισλάμ μετά το Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού. [4] Μπορεί να φιλοξενήσει έως και 5.000 πιστούς και φημίζεται για τη φιλοξενία τεσσάρων διαφορετικών ισλαμικών παραδόσεων. [10]
Ανακαινίσεις και χρονολόγηση του Τζαμιού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο τζαμί έγιναν μια σειρά από ανακαινίσεις μετά από σεισμό το 1115 μ.Χ. και στη συνέχεια από πυρκαγιά το 1155 μ.Χ. Υπάρχουν χρονολογίες γραμμένες στη δυτική πλευρά της αυλής που περιλαμβάνουν τις χρονολογίες, 117-1118 μ.Χ., και 1124 μ.Χ.. Πιστεύεται ότι αναφέρονται στις ημερομηνίες ανακαίνισης. [11] Βυζαντινά σπόλια με κομμάτια που περιέχουν ελληνικά γλυπτά βρίσκονται σε σημεία του Τζαμιού. [11] Οι μεταγενέστερες ανακαινίσεις περιλαμβάνουν προσθήκες από τον δέκατο όγδοο αιώνα υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπως η πέτρα που χρησιμοποιήθηκε στο μιχράμπ, που τοποθετήθηκε στη μέση του τείχους της κίμπλα. [12] Ο μιναρές, που κατασκευάστηκε το 1839, ήταν επίσης μεταγενέστερη προσθήκη. Το σιντριβάνι στην αυλή ανάγεται στο έτος 1849.
Ενώ δεν βρέθηκε καμία επιγραφή στο τζαμί, που να μπορεί να αναφέρεται στην αρχική κατασκευή, υπάρχουν επιγραφές, που αναφέρονται σε επισκευές που έγιναν, όπως αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω. [13] Η παλαιότερη επιγραφή, η οποία βρίσκεται στη δυτική πρόσοψη της αίθουσας προσευχής, δείχνει τον Μαλίκ Σαχ και χρονολογείται στο 1091-2 μ.. Ο Ματθαίος της Ούρφας, μια Αρμενική ιστορία του 12ου αιώνα, έγραψε στο έργο του ότι μια πυρκαγιά κατέστρεψε σοβαρά το κτήριο το 1115-16 μ.Χ. Αυτές οι πληροφορίες, καθώς και ο αρχιτεκτονικός ρυθμός, οδήγησαν τους ιστορικούς να πιστέψουν ότι η αρχική κατασκευή ιδρύθηκε το πρώτο μισό του 11ου αιώνα. [13]
Αυλή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αυλή του τζαμιού είναι συνδεμένη τόσο από την ανατολική όσο και από τη δυτική πλευρά με στοές. Το δάπεδό της είναι στρωμένο με βασάλτες, με το τζαμί να βρίσκεται στη νότια πλευρά της αυλής. [12] Η κύρια είσοδος του τζαμιού βρίσκεται μέσω μιας πύλης στην ανατολική πλευρά του. [11] Η ανατολική και η δυτική στοά του τζαμιού έχουν δύο ορόφους. Και οι δύο στοές διαθέτουν περίπλοκα και όμορφα λιθόγλυπτα. Η βόρεια πρόσοψη είναι μικρότερη σε σύγκριση με τις άλλες δύο όψεις και περιέχει μόνο έναν όροφο. Η νότια πρόσοψη, από την άλλη, χωρίζεται σε τρία μοναδικά τμήματα. Δύο τμήματα είναι πλευρικοί βραχίονες, καθένας από τους οποίους έχει μόνο έναν όροφο. Στη συνέχεια, οι δύο βραχίονες χωρίζονται στο κέντρο από ένα τμήμα, που υψώνεται περισσότερο από το διπλάσιο του ύψους των βραχιόνων. [13]
Οι κουφικές επιγραφές, που βρέθηκαν στις εξωτερικές όψεις του κτηρίου καταγράφουν λεπτομερώς την ανοικοδόμηση και τις προσθήκες, που έγιναν στο συγκρότημα σε όλη τη μακρόχρονη ιστορία του. Ο πλούσιος σκαλιστός διάκοσμος και η διακόσμηση των κιόνων στην αυλή είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Μεγάλου Τζαμιού. Η δυτική στοά της αυλής περιλαμβάνει την πρώτη χρήση του σπασμένου τόξου.
Οι κολώνες των προσόψεων της αυλής αποτελούνται από τέσσερις τύπους βράχου: ο προτριτογενούς περιόδου οφιόλιθος, ασβεστόλιθοι Ηώκαινου περιόδου, ασβεστόλιθοι της Μειόκαινου εποχής και βασάλτες Πολυ-τεταρτογενούς εποχής. [14] Ενώ το τζαμί υποβλήθηκε σε πολλές ανακατασκευές και υπέστη πολλές ζημιές από την ίδρυσή του, οι αρχικοί κίονες επαναχρησιμοποιήθηκαν κατά τις περιόδους ανοικοδόμησης του Μεγάλου Τζαμιού. Αυτό αποδείχθηκε από τα μήκη των κιόνων, που υπάρχουν σε τμηματικές μορφές, τα ποικίλα μήκη κιόνων και τη χρήση διαφορετικών υλικών από τα οποία κατασκευάζονται οι κίονες. Οι κίονες θεωρήθηκε αρχικά ότι ήταν δομικοί, αλλά αργότερα θεωρήθηκε ότι τοποθετούνταν είτε για μερική στήριξη είτε απλώς για διακόσμηση. [14]
Το Ανατολικό Μακσούρα είναι μια διώροφη κατασκευή που βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της αυλής και είναι καλυμμένη με ξύλινη και κεραμοσκεπή στέγη. [12] Στη βόρεια πλευρά της αυλής βρίσκεται ο Μεντρεσές Μεσουντίγια (Mesudiya Madrasa). [13]
Αίθουσα προσευχής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αίθουσα προσευχής είναι ένας ευρύς εσωτερικός χώρος με τρία κλίτη, που εκτείνονται παράλληλα με τον τοίχο της κίμπλα (τον νότιο τοίχο, που βρίσκεται προς την κατεύθυνση της προσευχής). Τα κλίτη χωρίζονται στη μέση από ένα μεγάλο κεντρικό κλίτος που εκτείνεται κάθετα στον τοίχο της κίμπλα. Στο νότιο άκρο αυτού του ναού, στη μέση του τοίχου της κίμπλα, βρίσκεται το κύριο μιχράμπ. Η οροφή του ναού έχει ζωγραφική διακόσμηση. Εξωτερικά, η αίθουσα προσευχής καλύπτεται από μια δίρριχτη οροφή καλυμμένη με μόλυβδο. Η οροφή του κεντρικού σηκού υψώνεται πάνω από την υπόλοιπη στέγη εκατέρωθεν. Η πρόσοψη της αυλής της αίθουσας προσευχής έχει δύο πτέρυγες εκατέρωθεν, που η καθεμία είναι διάτρητη με δύο πόρτες και πέντε παράθυρα, ενώ στη μέση υπάρχει μια πολύ ψηλότερη πρόσοψη, που αντιστοιχεί στο κεντρικό κλίτος στο εσωτερικό. Η πρόσοψη της αυλής είναι διακοσμημένη με μοτίβα γιρλάντα και μαιάνδρου, καθώς και μια επιγραφή με φυτική κουφική καλλιγραφία. [13] [12][νεκρός σύνδεσμος]
Σύγκριση με το Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το τζαμί των Ομεϋαδών στη Δαμασκό είναι ένα από τα παλαιότερα τζαμιά. Πολλοί πιστεύουν ότι το τζαμί λειτούργησε ως πρωτότυπο ή ενέπνευσε πολλά τζαμιά, που κατασκευάστηκαν αργότερα σε όλο τον ισλαμικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Μεγάλου Τζαμιού του Ντιγιαρμπακίρ. Ενώ είναι εύκολο να εντοπιστούν οι ομοιότητες μεταξύ των δύο, υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές.
Σε αντίθεση με το Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού, το Μεγάλο Τζαμί του Ντιγιαρμπακίρ δεν έχει τρούλο στο κέντρο της αίθουσας προσευχής του. [15] Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, η Τουρκία άλλαξε τη μέθοδο κάλυψης των τζαμιών με μεγάλους θόλους, μια παράδοση από την Οθωμανική περίοδο. [15] Αυτό πιστεύεται ότι καθιερώνει ένα μοναδικό τουρκικό στυλ, που διαφέρει από το αραβικό στιλ της αρχιτεκτονικής του τζαμιού. Το Μεγάλο Τζαμί του Ντιγιαρμπακίρ έχει επίσης χοντρούς πυλώνες αντί για τις στρογγυλές κολώνες [15] που συναντώνται συχνά στη Συρία, και στερείται ορισμένης διακόσμησης στα ψηφιδωτά του.
Το Μεγάλο Τζαμί του Ντιγιαρμπακίρ είναι περίκλειστο και ο εσωτερικός του χώρος δεν φαίνεται από έξω. Ο μιναρές του τζαμιού πιθανότατα διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα χριστιανικά καμπαναριά. [16][απέτυχε η επαλήθευση] Οι αναλογίες της αυλής και της αίθουσας προσευχής, καθώς και η ανατολική είσοδος, και η κάτοψη της αίθουσας προσευχής με τον κεντρικό σηκό και τους πλευρικούς βραχίονες είναι όλα παρόμοια με το τζαμί της Δαμασκού.
Όταν συγκρίνονται τα δύο τζαμιά, πολλοί θεωρούν το Μεγάλο Τζαμί του Ντιγιαρμπακίρ ως μια πιο μέτρια κατασκευή. Κάποιοι βρίσκουν τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά πιο κατάλληλα για λόγους ευσέβειας. Αυτό το συγκεκριμένο στυλ μπορεί επίσης να βρεθεί στο Χαλέπι και τη Χάμα της Συρίας, καθώς και σε άλλες σημαντικές πόλεις στον ισλαμικό κόσμο.
Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
-
Είσοδος τζαμιού, που οδηγεί στην αυλή -
Είσοδος τζαμιού (από κοντά) -
Σκάλισμα πάνω από την είσοδο -
Ανατολική πρόσοψη της αυλής -
Λεπτομέρεια διακόσμησης στην πρόσοψη της αυλής -
Λεπτομέρεια στήλης στην πρόσοψη της αυλής -
Λεπτομέρεια διακόσμησης στην πρόσοψη της αυλής -
Λεπτομέρεια επιγραφής στην πρόσοψη της αυλής -
Πρόσοψη αυλής της αίθουσας προσευχής -
Εσωτερικό της αίθουσας προσευχής -
Βαμμένο ταβάνι μέσα στο τζαμί -
Δυτική πρόσοψη της αυλής -
Μιναρές του τζαμιού -
Η μπροστινή πρόσοψη του Μεντρεσέ Μεσουντιγιέ, φαίνεται από την αυλή του τζαμιού -
Μεντρεσές Μεσουντιγιέ, κιονόκρανο κίονα -
Αυλή του Μεντρεσέ Μεσουντιγιέ -
Μεντρεσέ Μεσουντιγιέ: διακόσμηση στην αυλή -
Μεντρεσέ Μεσουντιγιέ: διακόσμηση στην αυλή
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Yrd. Doç. Dr. Ibrahim Yilmazçelik (1995). XIX. yüzyilin ilk yarisinda Diyarbakir. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- ↑ Serokatiya Daîreya Çand û Turîzmê ya Sharedariya Bajarê Mezin a Amedê (2011). Rêbera geshtê ya Amedê. Istanbul: Boyut Matbaacilik.
- ↑ Kameel Ahmady, Richard Lim, Metin Çulhaoglu, Ilse Sturkenboom et al. (2009). East and Southeast Turkey: A traveller's Handbook. Union of Southeast Anatolia Region Municipalities (GABB). (ISBN 6056051307), 671 pages.
- ↑ 4,0 4,1 Müslümanların 5. Haremi Diyarbakır Ulu Camii (Turkish) Αρχειοθετήθηκε 2023-02-12 στο Wayback Machine. İnzar. Retrieved 14 April 2020.
- ↑ Diyarbakır Ulu Camii (Turkish)İftarSaati. Retrieved 14 April 2020.
- ↑ DİYARBAKIR’IN CAMİ MİMARISININ KOMPOZİSYON ÖZELLİKLERİ (Turkish) isamveri. Retrieved 14 April 2020.
- ↑ Büyük bir şaheser: Diyarbakır Ulu Camii (Turkish)YeniAkit. Posted 19 April 2018.
- ↑ «100 manuscripts found during restoration of Diyarbakır's historic Ulu Mosque». Sunday's Zaman. 25 Σεπτεμβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2011.
- ↑ Ekrem Akurgal· Léo Hilber (1980). The Art and architecture of Turkey. Rizzoli. σελ. 83. ISBN 978-0-8478-0273-9.
- ↑ «100 manuscripts found during restoration of Diyarbakır's historic Ulu Mosque». Sunday's Zaman. 25 Σεπτεμβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2011.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 «Diyarbakır Ulu Camii». Archnet. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2021.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Municipality, Selcuklu. «GREAT MOSQUE OF DIYARBAKIR». www.selcuklumirasi.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2021.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 «Great Mosque (Ulu Cami) - Discover Islamic Art - Virtual Museum». islamicart.museumwnf.org. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2021.
- ↑ 14,0 14,1 Kavak, Orhan; Dalkiliç, Neslihan; Toprak, Vedat (2011). «Geological and Architectural Investigation of Reused Rock Columns in the Great Mosque in Diyarbakir Old City (Turkey)». Mediterranean Archaeology and Archaeometry 11: 9–22. Bibcode: 2011MAA....11....9K. http://adsabs.harvard.edu/abs/2011MAA....11....9K.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 «ULU CAMII (Great Mosque) in Diyarbakir, Turkey». www.ne.jp. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2021.
- ↑ Gourlay, William (2020). The Kurds in Erdogan's Turkey; Balancing Identity, Resistance, and Citizenship. Edinburgh University Press.
|