Γαυριονήσια
Συντεταγμένες: 37°51′3.48″N 24°44′34.69″E / 37.8509667°N 24.7429694°E
 Τα Γαυριονήσια | |
| Γεωγραφία | |
|---|---|
| Αρχιπέλαγος | Αιγαίο Πέλαγος |
| Νησιωτικό σύμπλεγμα | Κυκλάδες |
| Χώρα | |
| Περιφέρεια | Νοτίου Αιγαίου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Άνδρου |
| Δήμος | Άνδρου |
Τα Γαυριονήσια είναι συστάδα βραχονησίδων και κοντά στο Γαύριο της Άνδρου. Το σύμπλεγμα θεωρείται επικίνδυνο για τα σκάφη που προσεγγίζουν τον όρμο και τα αγκυροβόλια του Γαυρίου.[1] Το 1999 το φορτηγό πλοίο «Μαστροπέτρος» προσέκρουσε στα αβαθή υφάλου της περιοχής και βυθίστηκε, ενώ το 2019 το δεξαμενόπλοιο «Άγ. Γεώργιος» προσάραξε σε γνωστό βράχο πλησίον του συμπλέγματος και υπέστη ρήγμα.[2]
Ονοματολογικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σχετικά με τις ονομασίες ορισμένων νησίδων του συμπλέγματος και την ταυτοποίησή τους υπάρχει διαχρονικά μια σύγχυση. Διαπιστώνεται χρήση εναλλακτικών ονομάτων, ενώ διαφέρει και το πλήθος των παρατιθέμενων ονομάτων σε διάφορες καταγραφές ή αναφορές, καθόσον δεν υπάρχει κοινή αντίληψη για ορισμένες νησίδες που φαίνεται να είναι απλά μικροί βράχοι ή σκόπελοι. Σύμφωνα με την Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, τα νησάκια είναι τα Μεγάλο (Μεγάλο Νησί ή Μεγανήσι, σε άλλες πηγές), Ακαμάτης,[α] Πράσσο (ή Πρασ[σ]ονήσι σε άλλες πηγές), Τουρλέτα (ή Τουρλίτης σε άλλες πηγές)[β] και Πλατύ, ενώ υπάρχουν και μερικοί ακόμα βράχοι· κατονομάζονται επίσης οι κοντινοί βράχοι Ρόσα[γ] και ο ύφαλος Βουβή.[7]
Ο γιατρός και λόγιος Κωνσταντίνος Α. Γουναρόπουλος, ο οποίος είχε υπηρετήσει στο Γαύριο την περίοδο 1865-66, σε ένα κείμενό του τού 1872, παρέθετε τις ονομασίες των Γαυριονησίων ως εξής: Μέγα νησίον, Μακεδόνα, Ακαμάτης, Πρασονήσιον και Λαγονήσιον ή Αλογονήσιον. Σημείωνε, δε, πως ο Ραγκαβής ανακριβώς θεωρούσε όλα νησιά σκοπέλους εκτός από ένα που λανθασμένα το κατονόμαζε Καιρονήσι, αναφέροντας (ο Κ.Α.Γ.) ως σκόπελο μόνο τον Τουρλίτη.[8] Το 1880, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνιος Μηλιαράκης έγραφε σε βιβλίο του πως τα Γαυριονήσια ονομάζονταν Μεγάλο νησί, Καπητήτα, Λαγωνήσι [sic], Αλιδονήσι, Πλάτη και Πρασσονήσι και οι παρακείμενοι σκόπελοι Τουρλίτης, Βουβή και Ρώσα [sic].[9] Τα ίδια επανέλαβε και ο ιστορικός και λαογράφος της Άνδρου Δημήτριος Πασχάλης σε κείμενό του τού 1928,[10] Σε μεταγενέστερο ονοματολογικό πόνημά του, ανέφερε την ονομασία Πλατύ ως εναλλακτική του Πρασονησίου[11] Για το Αλιδονήσι σημείωνε, στο ίδιο, ότι είχε λάβει το όνομά του από ένα είδος χταποδιού, την αλιδόνα, που ήταν άφθονο στα νερά του, πως ήταν το δυτικότερο νησάκι του συμπλέγματος, με υψόμετρο 120 πόδια και απόσταση 1,5 ναυτικά μίλια από το φάρο του Γαυρίου, και ότι εναλλακτικά αποκαλείτο Γάιδαρος.[12]
Άλλα στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι νησίδες του συμπλέγματος (αναφερόμενες ως Πράσσο, Ακαμάτης, Πλατύ, Γάιδαρος, Τουρλίτης και Μεγάλο) συμπεριελήφθησαν το 2000 στους τόπους ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, συνεπώς επάνω τους επιτρέπονται μόνο παραδοσιακές ασχολίες αγροτικού χαρακτήρα (όπως λ.χ. η μελισσοκομία) και απαγορεύονται οι νέες κατασκευές πλην φάρων ή κτισιμάτων προσαρμοσμένων στο περιβάλλον, που σχετίζονται με την εθνική άμυνα ή την επιστημονική έρευνα.[13] Το 2012 τα Γαυριονήσια φέρονταν να περιλαμβάνονται σε λίστα με ακατοίκητα ελληνικά νησιά και νησίδες που το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) επρόκειτο να διαθέσει ή διέθετε για εμπορική εκμετάλλευση σε ιδιώτες.[14][15]
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ο Ακαμάτης είναι και ονομασία ακρωτηρίου της Άνδρου.[3] Αναφέρεται ως εναλλακτική ονομασία της νησίδας το Στρογγυλή.[4]
- ↑ H χρήση της ονομασίας Τουρλίτης δημιουργεί σύγχυση με το διάσημο σκόπελο και φάρο στη Χώρα Άνδρου. Ο Δημήτριος Πασχάλης σε κείμενό του τού 1933 κατέγραφε τη νησίδα με το όνομα Τουρχίνα (ίσως τυπογραφικό λάθος αντί Τουρλίνα) και ως σκόπελο μπροστά από τον κόλπο του Γαυρίου, χωρίς όμως να σημειώνει αν περιλαμβάνεται στα Γαυριονήσια.[5] Σε προγενέστερο κείμενό του, ο Πασχάλης έγραφε για σκόπελο Τουρλίνα και Τουρλίτης των Γαυριονησίων.[6]
- ↑ Aναφέρεται ενίοτε και ως Ρόζα.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Υδρογραφική Υπηρεσία Π.Ν. (1979). Πλοηγός Β΄: Νοτιανατολικαί ακταί (3η έκδοση). Αθήνα. σελ. 419.
- ↑ «H Ρόζα, η Βουβή και οι "αμαρτίες" του ναυαγίου του Μαστροπέτρος και της προσάραξης του Αγ. Γεωργίου». εν Άνδρω. 16 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2021.
- ↑ Βλ. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. Ι': Ελλάς (Αθήνα, 1934), σελ. 34β.
- ↑ Μιχαήλ Σταματελάτος (2001). Επίτομο γεωγραφικό λεξικό της Ελλάδος. Αθήνα: Ερμής. σελ. 54. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2021.
- ↑ Δημητρίος Π. Πασχάλης (1933). Τοπωνυμικόν της νήσου Άνδρου. Εκδίδεται δαπάνη του εν Νέα Υόρκη Συλλόγου των Ανδρίων «Η Άνδρος». Αθήνα: Τυπογραφείον «Εστία». σελ. σελ. 68.
- ↑ Δ.Π.Π. [Δημήτριος Π. Πασχάλης] (1928). «Γαυρειονήσια». Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν. 3. Αθήνα: Εκδόσεις Ελευθερουδάκη. σελ. 775.
- ↑ Υδρογραφική Υπηρεσία Π.Ν. (1979), ό.π.
- ↑ Κ.Α. Γουναρόπουλος (1871). «Έκθεσις ιστορική και τοπογραφική του Γαυρίου». Πανδώρα (512 [15-31 Ιουλίου]): σελ. 178. https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/bitstream/123456789/2286/1/doc.pdf. Ανακτήθηκε στις 2021-07-30.
- ↑ Αντώνιος Μηλιαράκης (1880). Υπομνήματα περιγραφικά των Κυκλάδων νήσων κατά μέρος: Άνδρος, Κέως. Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου της “Ελλ[ηνικής]. Ανεξαρτησίας”. σελ. 12. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2021.
- ↑ Δ.Π.Π. [Δημήτριος Π. Πασχάλης], Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν, ό.π΄.
- ↑ Πασχάλης (1933), σελ. 60.
- ↑ Πασχάλης (1933), σελ. 17.
- ↑ «ΥΑ ΔΠΑ/10908/16-10-2000, ΦΕΚ 1323/Β/1-11-2000». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Η λίστα με τα νησιά που παραχωρούνται για εκμετάλλευση». Real.gr. 13 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2021. Στο κείμενο, όπως και σε ανάλογα που αναρτήθηκαν σε άλλα ειδησεογραφικά μέσα, υπάρχει μπέρδεμα στην παράθεση των ονομάτων των νησιών του συμπλέγματος, σαν να πρόκειται για νησιά ξεχωριστά από τα Γαυριονήσια.
- ↑ «Βραχονησίδες της Άνδρου προς μίσθωση». androsfilm.gr. 20 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2021. Στο κείμενο, τα Γαυριονήσια κατονομάζονται: Καπισίτας, Λαγονήσι, Μακεδόνας, Μεγάλο, Πλάκα, Πρασούδα, Τουρλίτης.
| |||||