Ο μαχαλάς (αραβικά: محلة, μπενγκάλι: মহল্লা, χίντι: मोहल्ला, περσικά: محله, ούρντου: محله, αζερικά: Məhəllə, τουρκικά: Mahalle, αλβανικά: mëhalla, βουλγαρικά: Махала, ρωσικά: Махалля) είναι συνοικία ή γειτονιά και συναντάται σε μέρη του αραβικού κόσμου, των Βαλκανίων, της Δυτικής και Νότιας Ασίας και των περιοχών με τις οποίες συνορεύουν.
Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο μαχαλάς ήταν η μικρότερη διοικητική μονάδα της οποίας επικεφαλής ήταν ο μουχτάρης. Συνήθως έπαιζε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας, καθώς μαζί με την τοπική θρησκευτική περιφέρεια και το τοπικό καφενείο (καχβεχανέ) αποτελούσαν τους κυριότερους κοινωνικούς θεσμούς. Οι μαχαλάδες διαμορφώθηκαν σύμφωνα με τα εθνικά, θρησκευτικά και οικογενειακά χαρακτηριστικά,[1] ενώ διέθεταν ως επί το πλείστον μια κεντρική πλατεία (μεϊντάνι) και μια υπαίθρια αγορά ή παζάρι (τσαρσί).
Στη Ρωσία και σε μια σειρά χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, ο μαχαλάς αποτελεί μουσουλμανική κοινότητα με ένα τζαμί. Ο ιμάμης θεωρείται ως ο πνευματικός ηγέτης ενός μαχαλά. Ο μαχαλάς εξαρτάται άμεσα από έναν μουχτασίμπ, η περιοχή δικαιοδοσίας του οποίου ονομάζεται μουχτασιμπάτ.[2]
↑Grigor Doytchinov: Städtebau in Bulgarien vom 19. bis zum 21. Jahrhundert. In: Thomas M. Bohn, Marie-Janine Calic (Hrsg.): Urbanisierung und Stadtentwicklung in Südosteuropa vom 19. bis zum 21. Jahrhundert (= Südosteuropa-Jahrbuch. Bd. 37). Sagner, München u. a. 2010, ISBN 978-3-86688-118-1, S. 185–196, hier S. 186.
