Μαζντακισμός
Ο Μαζντακισμός ήταν ένα θρησκευτικό κίνημα, που αναπτύχθηκε στο Ιράν τον 6ο αιώνα μ.Χ., και το οποίο ήταν παρακλάδι του Ζωροαστρισμού. Σχετικά με το κίνημα του μαζντακισμού υπάρχουν μαρτυρίες σε Συριακές, Περσικές, Αραβικές και Βυζαντινές πηγές.[1] Η θρησκεία έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο αξιοσημείωτα παραδείγματα του νεότερου κομμουνισμού.[2]
Η θρησκεία ιδρύθηκε στις αρχές της Αυτοκρατορίας των Σασσανιδών από τον Zardusht, ένα Ζωροαστριστη μομπαντ ο οποίος ήταν σύγχρονος του Μάνη (δ. 274).[3] Ωστόσο, πήρε το όνομά του από τον πιο εξέχοντα υπέρμαχο του, Μαζντάκ, ο οποίος ήταν μια ισχυρή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Καβάδη Α΄ (βασ. 488-531).[4]
Αντιλήψεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μασδακισμός έχει συγκεράσει στοιχεία του Ζωροαστρισμού και του Μανιχαϊσμού. Οι οπαδοί του ήταν υπέρ της ειρήνης, της κοινοκτημοσύνης και της κοινογαμίας. Αυτά τα χαρακτηριστικά έκαναν πολλούς μελετητές να θεωρήσουν τον Μασδακισμό ως ένα είδος πρώιμου σοσιαλισμού.[5] Βασική αρχή στη θεολογία του είναι ο δυαλισμός. Υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία το καλό και το κακό, το φως και το σκότος, η ύλη και το πνεύμα. Το φως δρα με ελεύθερη βούληση, ενώ το σκότος δρα κατά τύχη. Κατά τυχαίο τρόπο το καλό και το κακό αναμείχθηκαν και δημιουργήθηκε ο κόσμος. Υπάρχει μία ατέρμονη πάλη ανάμεσα στο καλό και το κακό. Υπάρχουν τρία στοιχεία του φωτός (το νερό, η φωτιά και η γη).[6] Επίσης, υπάρχουν τέσσερις δυνάμεις του θεού του φωτός, δηλαδή η χαρά, η κατανόηση, η διάκριση και η διαφύλαξη. Υπάρχουν επίσης, τέσσερις δυνάμεις του κακού (η άγνοια, η λήθη, η ανοησία και η θλίψη).[7] Οι πιστοί πρέπει να ελευθερώσουν το φως στον κόσμο με τις καλές τους πράξεις. Οι οπαδοί ζούσαν ασκητική ζωή, απαγορευόταν να φάνε κρέας και έπρεπε να είναι ευγενικοί και επιεικείς προς τους εχθρούς τους.[8]
Ιστορική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόδρομοι του Μασδακισμού θεωρούνται από τους επιστήμονες ο Μπούντος, που έζησε στην Ρώμη την εποχή του Διοκλητιανού και δίδαξε ένα είδος Μανιχαϊσμού και ο Ζαραντούστ, ένας Ζωροάστρης κληρικός, που έζησε τον 5ο αιώνα μ.Χ.[1][6] Ο Μασδάκ προσηλύτισε τον βασιλιά των Σασσανιδών Καβάντ Α' (488-496 και 499-531), ο οποίος έκανε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις επηρεασμένος από τις ιδέες του Μασδακισμού. Οι αντιλήψεις του Μασδακισμού για κοινοκτημοσύνη και κοινογαμία αύξησαν την αντίδραση των ευγενών και των κληρικών του Ζωροαστρισμού με αποτέλεσμα ο βασιλιάς Καβάντ να εγκαταλείψει τους Μασδακιστές, οι οποίοι εξοντώθηκαν από τον γιο του Καβάντ τον Χοσρόβ Α'.[9] Ο Μασδακισμός επιβίωσε ως ένα βαθμό στο Ιράν στην περίοδο του Ισλάμ και επηρέασε κάποιες ισλαμικές αιρέσεις.[9]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Mazdakism | dualist religion». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ Crone 2012, σελ. 439.
- ↑ Crone 2012, σελ. 22.
- ↑ Daryaee 2014.
- ↑ Μπέγζος, Μάριος (2011). Συγκριτική Θρησκειολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. σελ. 188. ISBN 9789603337027.
- ↑ 6,0 6,1 Μπέγζος, Μάριος (2011). Συγκριτική Θρησκειολογία. Αθήνα: Εκδόσεις: Γρηγόρη. σελ. 186. ISBN 9789603337027.
- ↑ Mansour, Shaki. «The cosmogonical and cosmological teachings of Mazdak» (PDF). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ «Mazdakism | dualist religion». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ 9,0 9,1 Μπέγζος, Μάριος (2011). Συγκριτική Θρησκειολογία. Αθήνα: Εκδόσεις: Γρηγόρη. σελ. 187. ISBN 9789603337027.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Daryaee, Touraj (2014). Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire. I.B.Tauris. σελίδες 1–240. ISBN 0857716662.
- Boyce, Mary (2001). Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices. Psychology Press. σελίδες 1–252. ISBN 9780415239028.
- Frye, R. N. (1983), «Chapter 4», The political history of Iran under the Sasanians, The Cambridge History of Iran, 3, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-20092-9
- Frye, Richard Nelson (1984). The History of Ancient Iran. C.H.Beck. σελίδες 1–411. ISBN 9783406093975.
- Crone, Patricia (2012). The Nativist Prophets of Early Islamic Iran: Rural Revolt and Local Zoroastrianism. Cambridge University Press. σελίδες 1–543. ISBN 9781139510769.
- Εγκυκλοπαίδεια Britannika, άρθρο «Μασδακισμός»
- Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 21, άρθρο «Μασδακισμός», Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1992, σελ. 259-260.
- Μπέγζος Μάριος, Συγκριτική Θρησκειολογία, Εκδόσεις: Γρηγόρη, Αθήνα 2011, ISBN 9789603337027., σελ. 185-188.
- Μπέγζος Μάριος, Φαινομενολογία της Θρησκείας, Εκδόσεις: πεδίο, Αθήνα 2018, ISBN 9789609552066, σελ. 123-126.