Μαρρούβιο το κοινό
| Μαρρούβιο το κοινό | |
|---|---|
| |
| Μαρρούβιο το κοινό[1] | |
Συστηματική ταξινόμηση 
| |
| Βασίλειο: | Φυτά (Plantae) |
| Συνομοταξία: | Τραχειόφυτα (Tracheophyta) |
| Συνομοταξία: | Αγγειόσπερμα (Angiosperms) |
| Συνομοταξία: | Ευδικότυλα (Eudicots) |
| Συνομοταξία: | Αστερώδη (Asterids) |
| Τάξη: | Λαμιώδη (Lamiales) |
| Οικογένεια: | Χειλανθή (Lamiaceae) |
| Γένος: | Μαρρούβιο (Marrubium) |
| Είδος: | Μαρρούβιο το κοινό
|
| Διώνυμο | |
| Marrubium vulgare | |
Το Μαρρούβιο το κοινό (λευκό horehound ή κοίνο horehound) είναι ένα ανθοφόρο φυτό που ανήκει στην οικογένεια της μέντας (Lamiaceae), που είναι ιθαγενές στην Ευρώπη, τη βόρεια Αφρική και τη νοτιοδυτική και κεντρική Ασία. Συγκεκριμένα, προήλθε από την περιοχή ανάμεσα στη Μεσόγειο και την Κεντρική Ασία, και σήμερα βρίσκεται σε όλες τις ηπείρους.[3] Επίσης, είναι ευρέως εξαπλωμένο σε πολλά μέρη, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου τμήματος της Βόρειας και Νότιας Αμερικής.
Είναι ένα χλοώδες πολυετές φυτό με γκρι φύλλα, που φτάνει σε ύψος 25–45 εκατοστά (10-18 ίντ). Τα φύλλα του είναι 2–5 εκατοστά με πυκνά ζαρωμένη επιφάνεια, και καλύπτονται με χνούδι. Τα άνθη του είναι λευκά, σχηματισμένα σε ομάδες στο άνω μέρος του κύριου στελέχους.
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης αναφέρει οτι η λέξη horehound προέρχεται από την παλιά αγγλική λέξη hoar (τριχωτός, όπως στο "hoarfrost") και hune (μια λέξη άγνωστης προέλευσης που προσδιορίζει μια τάξη απο βότανα ή φυτά). Το δεύτερο στοιχείο άλλαξε από τη λαϊκή ετυμολογία. Η λέξη "λευκό" χρησιμοποιείται γενικά στα πλαίσια της βοτανικής, για να το διακρίνει από το Μαύρο Horehound, Ballota nigra, ένα παρόμοιο φυτό.
Χρήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λαϊκή ιατρική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το λευκό horehound καθώς και η χρήση του ως φάρμακο στη λαϊκή ιατρική εχει αναφερθεί τουλάχιστον από τον 1ο αιώνα π.Χ., όπου εμφανίστηκε ως θεραπεία για αναπνευστικές παθήσεις στην μελέτη De Medicina του Ρωμαίου εγκυκλοπαιδιστή Aulus Cornelius Celsus. [4] Ο Ρωμαίος γεωργικός συγγραφέας Κουλούμελα το αναφέρει ως θεραπεία για την εξάλειψη σκουληκιών σε αγροτικά ζώα στο σημαντικό έργο του του πρώτου αιώνα On Agriculture. [5] Από τότε, το λευκό horehound εμφανίστηκε για παρόμοιους σκοπούς σε πολλά βοτανικά συγράμματα κατά τη διάρκεια των αιώνων, όπως The Herball, ή, Generall historie of plantes του John Gerard, και Every Man His Own Doctor: ή The Poor Planter’s Physician[6].
Το Μ. vulgare περιγράφεται σε μονογραφίες της Γερμανικής Επιτροπής E ως θεραπεία για κρυολογήματα, δυσπεψία και ως χολαγωγό. [7] Είναι ένα από τα συστατικά της καραμέλας για το λαιμό της Ricola.[7] Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ δεν εγκρίνει το φυτό για φαρμακευτική χρήση, αλλά το περιλαμβάνει ως ασφαλές πρόσθετο τροφίμων. [8]
Μαγειρική χρήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι καραμέλες απο Horehound είναι γλυκόπικρες σκληρές καραμέλες, παρόμοιες με τις καραμέλες για το βήχα που φτιάχνονται με ζάχαρη και εκχύλισμα του Μ. του κοινού. Είναι σκουρόχρωμες, διαλύονται στο στόμα και έχουν γεύση που συγκρίνεται με αυτή της μέντας και της root beer. Όπως και άλλα προϊόντα που προέρχονται από το Μ. το κοινό, χρησιμοποιούνται μερικές φορές ως μη αποδεδειγμένη λαϊκή θεραπεία για βήχα και άλλες παθήσεις. [9] [10]
Το Μ. το κοινό χρησιμοποιείται για την παρασκευή ποτών όπως η μπύρα απο horehound (παρόμοιο με τη <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Root_beer" rel="mw:ExtLink" title="Root beer" class="cx-link" data-linkid="158">root beer</a>), το βοτανικό τσάι horehound (παρόμοιο με το τσάι της μέντας του Μαγκρέμπιτσάι της μέντας του Μαγκρέμπι) και το κοκτέιλ rock and rye.[11]
Ως ζιζάνιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Horehound εισήχθη στη νότια Αυστραλία τον 19ο αιώνα ως φαρμακευτικό βότανο. Έγινε ζιζάνιο των γηγενών λιβάδιων και βοσκότοπων, όπου εισήχθη με τα ζώα των εποίκων και ανακηρύχθηκε για πρώτη φορά σύμφωνα υπο την νομοθεσία για τα επιβλαβή ζιζάνια. Φαίνεται πως τώρα έχει φτάσει στην πλήρη δυναμική της κατανομής του.
Στη Νέα Ζηλανδία, γίνονται προσπάθειες για τον έλεγχο της εξάπλωσής του με μέτρα βιοελέγχου χρησιμοποιώντας το σκώρο clearwing του Horehound (Chamaesphecia mysiniformis) και το plume σκώρο του Horehound (Wheeleria spilodactylus), οι οποίοι μπορούν να καταναλώσουν πολλά φυτά.[12][13]
Το Horehound συνήθως βρίσκεται σε περιοχές με υπερβολική βόσκηση ή ανθρωπογενή επιβάρυνση. Η κατανάλωση του απ'τα ζώα είναι εξαιρετικά δυσάρεστη, οπότε αυτά τρώνε άλλα φυτά γύρω από αυτό, μια διαδικασία που ευνοεί τη διατήρηση και την εξάπλωση του ως ζιζάνιο. Μπορεί να επιμείνει σε αυτοφυή βλάστηση που έχει πληγεί απο βοσκή.
Ως βιοέλεγχος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Μαρρούβιο το κοινό χρησιμοποιείται επίσης ως φυσικό απωθητικό ακρίδων στη γεωργία.
Στην αστρολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τον Άγγλο ποιητή του 14ο αιώνα, Τζον Γκάουερ, στο Βιβλίο 7 του Confessio Amantis, αυτό το φυτό ήταν το βότανο του τέταρτου αστέρα της αστρολογίας του Νεκτανέβου, Capella. Ο Γκάουερ χρησιμοποιεί το παλαιότερο όνομα, Αλχάιοτ (VII:1338).
Γκαλερί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Άγριο horehound -
Άνθη -
Φύλλωμα νεαρών φυτών -
Ζιζάνιο του Horehound (Agonoscelis rutila), ένα έντομο που τρέφεται απο το φυτό -
Φύλλα (λεπτομέρεια)
Βλέπε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μαύρο Horehound
- Κατάλογος γλυκών
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Franz Eugen Köhler, 1897, Köhler's Medizinal-Pflanzen
- ↑ Khela, S. (2013). "Marrubium vulgare (Europe assessment)". IUCN Red List of Threatened Species. 2013: e.T203247A2762568.
- ↑ Aćimović, Milica; Jeremić, Katarina; Salaj, Nebojša; Gavarić, Neda; Kiprovski, Biljana; Sikora, Vladimir; Zeremski, Tijana (2020-06-24). «Marrubium vulgare L.: A Phytochemical and Pharmacological Overview». Molecules 25 (12): 2898. doi:. ISSN 1420-3049. PMID 32599693.
- ↑ «LacusCurtius • Celsus – On Medicine – Book IV». Penelope.uchicago.edu. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ «Full text of "On agriculture, with a recension of the text and an English translation by Harrison Boyd Ash"». Archive.org. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ John Tennent. «Every Man His Own Doctor: OR, The Poor Planter's Physician, ca. 1727» (PDF). Nationalhumanitiescenter.org. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ 7,0 7,1 Maryann Readal (6 Σεπτεμβρίου 2021). «Horehound – Herb of the Month». The Herb Society of America. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ «Horehound (hoarhound); Under 'H' in Food Additive Status List». US Food and Drug Administration. 26 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ Vandersteen, Eric (18 Μαρτίου 2019). Horehounds Are the Old-School Candy You're Missing Out On (στα Αγγλικά). Saveur.
- ↑ Sharrock, Jane (3 Αυγούστου 2004). Who Wants Candy? (στα Αγγλικά). Penguin. σελ. 50. ISBN 9781440625534.
- ↑ «Rock & Rye - Imbibe Magazine». Imbibemagazine.com. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ «Moths may be the key to controlling spreading infestations of horehound». Stuff. 9 May 2019. https://www.stuff.co.nz/national/112477579/moths-may-be-the-key-to-controlling-spreading-infestations-of-horehound. Ανακτήθηκε στις 9 May 2019.
- ↑ «Horehound». Manaaki Whenua – Landcare Research. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2022.
Συνεχείς αναγνώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Everist, D.L. (1981) Poisonous Plants of Australia. 3rd ed. (Angus & Robertson: Sydney). (ISBN 0-207-14228-9)ISBN 0-207-14228-9
- Parsons, W. & Cuthbertson, E. (2001) Noxious Weeds of Australia. 2nd ed. (CSIRO Publishing: Collingwood). (ISBN 0-643-06514-8)ISBN 0-643-06514-8