Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μαρία Τίπο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μαρία Τίπο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Maria Tipo (Ιταλικά)
Γέννηση23  Δεκεμβρίου 1931[1][2][3]
Νάπολη[3][4]
Θάνατος10  Φεβρουαρίου 2025[5][3][4]
Φλωρεντία[4]
ΚατοικίαΦλωρεντία
Χώρα πολιτογράφησηςΙταλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙταλικά[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπιανίστα[4]
ΕργοδότηςΕθνική Ακαδημία της Αγίας Καικιλίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Μαρία Τίπο (ιταλ. Maria Tipo, 23 Δεκεμβρίου 1931 – 10 Φεβρουαρίου 2025) ήταν Ιταλίδα πιανίστρια που είχε διεθνή σταδιοδρομία μετά τη νίκη της στον Διεθνή Μουσικό Διαγωνισμό της Γενεύης το 1949. Είναι η μουσικός που ανεβίωσε τα έργα του Μούτσιο Κλεμέντι και έγινε επίσης γνωστή για τις εκτελέσεις και ηχογραφήσεις μουσικής των Σκαρλάττι, Μπαχ, Μπετόβεν και Σοπέν. Δίδαξε επίσης σε σημαντικά ωδεία: στο Ωδείο της Γενεύης, το Ωδείο του Μπολτσάνο, το Ωδείο της Φλωρεντίας, καθώς και στη Σχολή Μουσικής του Φιέζολε.

Η Τίπο γεννήθηκε στη Νάπολη.[7][8] Ο πατέρας ήταν μαθηματικός, ενώ η μητέρα της, η Ερσίλια Καβάλλο, ήταν αξιοσημείωτη πιανίστρια, μαθήτρια του Φερρούτσιο Μπουζόνι.[7] Η Μαρία διδάχθηκε έτσι αρχικώς από τη μητέρα της[7] και αργότερα από τον Αλφρέντο Καζέλλα και τον Γκουίντο Αγκόστι.[7][9]

Σε ηλικία 17 ετών, το 1949, η Τίπο κέρδισε Διεθνή Μουσικό Διαγωνισμό της Γενεύης[7][8][9] και το 1952 κατέκτησε την τρίτη θέση στον βελγικό Διαγωνισμό της Βασίλισσας Ελισάβετ (QEC), στις Βρυξέλλες.[7] Αυτές οι δύο διακρίσεις έφεραν τη διεθνή αναγνώρισή της, πολλές συναυλίες και (μερικά χρόνια αργότερα) ηχογραφήσεις.[8][9] Ο Άρτουρ Ρούμπινσταϊν, που ήταν κριτής στον QEC[7], την πρότεινε για βράβευση ως «το πλέον εξαιρετικό ταλέντο της εποχής μας»[10] και ο ατζέντης του κανόνισε για την Τίπο μια περιοδεία στις ΗΠΑ το 1955. Σε όλη τη ζωή της, η πιανίστρια ερμήνευσε σε περισσότερες από 300 συναυλίες[7] και απέκτησε το παρατσούκλι «η Ναπολιτάνα Χόροβιτς».[10] Συχνά έπαιζε συνοδεύοντας σε μουσική δωματίου το Κουαρτέτο Αμαντέους, ή τους βιολιστές Σαλβατόρε Ακκάρντο[10] και Ούτο Ούγκι. Επίσης εμφανίσθηκε ως σολίστ με ορχήστρες όπως η Φιλαρμονική του Βερολίνου, η Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου, η Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστώνης, Συμφωνική Ορχήστρα του NBC στη Νέα Υόρκη και η Φιλαρμονική του Λος Άντζελες.[11]

Η Τίπο έκανε την πρώτη της ηχογράφηση, 12 σονάτες του Ντομένικο Σκαρλάττι, το 1955, μέσα σε μόλις ένα τετράωρο, όπως είπε η ίδια.[7] Αυτός ο δίσκος χαρακτηρίσθηκε «ο εντυπωσιακότερος δίσκος του έτους» από το περιοδικό Newsweek[10][9], επαινέθηκε γενικότερα από την κριτική και αργότερα έγινε συλλεκτικός για τους λάτρεις της κλασικής μουσικής. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 η Τίπο ήταν η πρώτη Ιταλίδα που πρότεινε να ηχογραφήσει τις Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ του Μπαχ[10], κάτι που τελικώς πέτυχε το 1990. Αυτή η ηχογράφηση μαζί με την προαναφερθείσα του Σκατλάττι τής χάρισαν το «Χρυσό Διαπασών».[11] Επίσης ερμήνευσε και ηχογράφησε έργα του Μούτσιο Κλεμέντι, ενός συνθέτη που είχε παραμεληθεί, κυρίως επειδή υπήρξε σύγχρονος του Μπετόβεν.[7][10]

Ο ερμηνείες της Τίπο είχαν δύναμη και επιδεξιότητα. Ο κριτικός Πιέρο Ρατταλίνο την είχε ακούσει να παίζει ως έφηβη και σχολίασε για την τότε ερμηνεία της: «Η ευκινησία της ήταν απίστευτη και η ακρίβειά της μεγαλύτερη από εκείνη της Μάρτα Άργκεριτς.»[12]

Η Τίπο αφοσιώθηκε εξίσου στη διδασκαλία του πιάνου, όντας καθηγήτρια στο Ωδείο της Γενεύης και στο Ωδείο Κλαούντιο Μοντεβέρντι του Μπολτσάνο τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, και από το 1980 στο Ωδείο της Φλωρεντίας και στη Σχολή Μουσικής της γειτονικής πόλεως Φιέζολε, όπου κατείχε την έδρα του πιάνου από το 1987 μέχρι το 2009.[8] Μαθητές της υπήρξαν μεταξύ άλλων οι Φάμπιο Μπιντίνι, Νέλσον Γκαίρνερ[7][13], Φρανκ Λέβυ[14] και Τζοβάννι Νέζι (G. Nesi).[7] Πολλοί από τους μαθητές και μαθήτριές της κέρδισαν βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς.[8]

Η Τίπο υπήρξε μέλος της κριτικής επιτροπής σε διεθνείς διαγωνισμούς, όπως ο Διεθνής Διαγωνισμός Πιάνου Άρτουρ Ρούμπινσταϊν[9] το 1983.

Τη δεκαετία του 1960, επιστρέφοντας από μια μοναχική περιοδεία στις ΗΠΑ, η Τίπο παντρεύτηκε τον κιθαρίστα και συνθέτη Άλβαρο Κομπάνυ. Μαζί απέκτησαν μία κόρη, αλλά η Τίπο βρήκε δύσκολο το να είναι ταυτοχρόνως καλλιτέχνιδα, καθηγήτρια της μουσικής, σύζυγος και μητέρα, και ο γάμος κατέληξε σε διαζύγιο. Το ίδιο και ο μετέπειτα γάμος της με τον πιανίστα Αλεσσάντρο Σπέκκι (Alessandro Specchi). Η κόρη της, η Αλίνα Κομπάνυ, έγινε βιολονίστρια και δίδαξε και αυτή στη σχολή του Φιέζολε.[7]

Η Τίπο απεβίωσε στη Φλωρεντία σε ηλικία 93 ετών.[7][8][10] Είχε τιμηθεί με το παράσημο β΄ τάξεως του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων και το ιταλικό Βραβείο του Προέδρου της Δημοκρατίας (Premio Presidente della Repubblica) του 2021 για την εξέχουσα καλλιτεχνική της αξία.[8]


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w65q5gsm. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Disparition de Maria Tipo». (Γαλλικά) 10  Φεβρουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 16  Φεβρουαρίου 2025.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «The New York Times». (Αγγλικά) The New York Times. The New York Times Company, A. G. Sulzberger. Μανχάταν. Ανακτήθηκε στις 3  Μαρτίου 2025.
  5. ↑ «Addio alla grande pianista Maria Tipo». (Ιταλικά) 10  Φεβρουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 16  Φεβρουαρίου 2025.
  6. ↑ CONOR.SI. 45971043.
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 «Maria Tipo, lyrical pianist and Scarlatti interpreter, dies at 94». The Washington Post. 12 February 2025. https://www.washingtonpost.com/obituaries/2025/02/12/maria-tipo-dead/. Ανακτήθηκε στις 14 February 2025. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 «Addio alla grande pianista Maria Tipo» (στα ιταλικά). La Nazione. 10 February 2025. https://www.lanazione.it/firenze/cronaca/morta-maria-tipo-fv4sk1sr. Ανακτήθηκε στις 10 February 2025. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 «Competition: 1983». Διεθνής Διαγωνισμός Πιάνου Άρτουρ Ρούμπινσταϊν. 1983. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2025. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 «Celebrated Neapolitan pianist Maria Tipo dies at 93». bachtrack.com. 14 Φεβρουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2025. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Maria Tipo». Διαγωνισμός Βασίλισσας Ελισάβετ. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2025. 
  12. ↑ Programme note to Ermitage CD "Maria Tipo Recital" released 28 March 1995
  13. ↑ Schonberg, Harold C. (3 Νοεμβρίου 1991). «Maria Tipo Is Back. Why Did She Dally? (εκδ. το 1991)». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2023. 
  14. ↑ «Frank Lévy». San Jose State University. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2025. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μαρία_Τίπο&oldid=10986378"