Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μίλκα Πλάνιντς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μίλκα Πάνιντς
Милка Планинц
ΔιάδοχοςΜπράνκο Μίκουλιτς
ΠρόεδροςΠέταρ Σταμπόλιτς
Μίλκα Σπίλιακ
Βέσελιν Τζουράνοβιτς
Ράντοβαν Βλάικοβιτς
Προσωπικά στοιχεία
ΓέννησηMilka Malada
Θάνατος07 Οκτωβρίου 2010 (85 ετών)
Ζάγκρεμπ[1]
ΥπηκοότηταΒασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας, Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας et Κροατία
Πολιτικό κόμμαΈνωση Κομμουνιστών Γιουγκοσλαβίας
Παιδιά2
Επάγγελμαπολιτικός κομισάριος
πολιτικός
ΑξίωμαΠρωθυπουργός της Γιουγκοσλαβίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Μίλκα Πλάνιντς (το γένος Μαλάντα) ([mîːlka plǎnint͡s], 21 Νοεμβρίου 1924 – 7 Οκτωβρίου 2010) ήταν Κροάτισσα κομμουνίστρια πολιτικός, που διετέλεσε πρωθυπουργός της Γιουγκοσλαβίας από το 1982 έως το 1986. Ήταν η πρώτη και μοναδική γυναίκα που κατείχε αυτό το αξίωμα. Η Πλάνιντς ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα επικεφαλής κυβέρνησης διπλωματικά αναγνωρισμένου σοσιαλιστικού κράτους στην Ευρώπη[2].

Νεανικά χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πλάνιντς γεννήθηκε ως Μίλκα Μαλάντα σε μια μικτή κροατική και σερβική οικογένεια[2] στο Ζίτνιτς, ένα μικρό χωριό κοντά στο Ντρνις, στη Δαλματία στη σημερινή Κροατία. Παρακολούθησε το σχολείο μέχρι την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, γεγονός που διέκοψε την εκπαίδευσή της[3]. Εντάχθηκε στην Ένωση Κομμουνιστικής Νεολαίας το 1941[3], η οποία ήταν μια καθοριστική χρονιά στη ζωή της και για τη χώρα της. Η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στη Γιουγκοσλαβία και μοίρασε τη χώρα μεταξύ των γερμανικών, ιταλικών, ουγγρικών και βουλγαρικών Αρχών κατοχής[4]. Σύντομα σχηματίστηκε ένα κίνημα αντίστασης, γνωστό ως Παρτιζάνοι, με επικεφαλής τον Γιόσιπ Μπροζ Τίτο[4]. Η Πλάνιντς περίμενε με ανυπομονησία την ημέρα που θα ήταν αρκετά μεγάλη για να ενταχθεί στο Αντιφασιστικό Συμβούλιο για την Εθνική Απελευθέρωση της Γιουγκοσλαβίας[4].

Σε ηλικία 19 ετών, η Πλάνιντς εντάχθηκε στους παρτιζάνους και έγινε εξαιρετικά αφοσιωμένη στον Τίτο[4]. Το 1944 εντάχθηκε στην Ένωση Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας[5]. Έγινε κομητειακή επίτροπος της 11ης Δαλματικής Ταξιαρχίας Κρούσης, της οποίας η δουλειά ήταν να διδάσκει τις αρχές και τις πολιτικές του κόμματος και να διασφαλίζει την αφοσίωση στο κόμμα[4]. Η Πλάνιντς πέρασε χρόνια εργαζόμενη για τους παρτιζάνους και το Κομμουνιστικό Κόμμα και, όταν αυτοί απέκτησαν τον έλεγχο ολόκληρης της περιοχής, εγγράφηκε στην Ανώτατη Σχολή Διοίκησης στο Ζάγκρεμπ για να συνεχίσει την εκπαίδευσή της[6]. Ο διοικητής των παρτιζάνων Σίμο Ντουμπάιτς, ο οποίος κατηγορήθηκε ο ίδιος για εγκλήματα πολέμου, ισχυρίστηκε αργότερα ότι η Πλάνιντς είχε εμπλακεί στη μεταπολεμική σφαγή του Κοτσέβσκι Ρογκ[7]. Η Πλάνιντς απέρριψε τις κατηγορίες του Ντουμπάιτς, αποκαλώντας τες πολιτικές εικασίες. Προσωπικά υποστήριξε την διερεύνηση και την δικαστική και επιστημονική επεξεργασία αυτών των εγκλημάτων[8].

Το 1950 παντρεύτηκε έναν μηχανικό ονόματι Ζβόνκο Πλάνιντς[2]. Το ζευγάρι απέκτησε έναν γιο και μια κόρη[6].

Πολιτική σταδιοδρομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πλάνιντς άρχισε να ακολουθεί μια σταδιοδρομία πλήρους απασχόλησης εντός της Ένωσης Κομμουνιστών της Κροατίας[9]. Ειδικεύτηκε στην εκπαίδευση, την προπαγάνδα και την κινητοποίηση και το 1959 εξελέγη στην Κεντρική Επιτροπή της Κροατίας, το εκτελεστικό όργανο[9].

Έχοντας υπηρετήσει σε διάφορες θέσεις στο Ζάγκρεμπ, ως Γραμματέας της Λαϊκής Συνέλευσης της Τρέσνιεβκα το 1957 και στη συνέχεια ως Γραμματέας Πολιτιστικών Υποθέσεων της πόλης του Ζάγκρεμπ το 1961, έγινε Γραμματέας της Επιτροπής της Ένωσης Κομμουνιστών της πόλης του Ζάγκρεμπ και Γραμματέας Παιδείας της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Κροατίας το 1963, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1965[9].

Η μεγαλύτερη αναγνώριση του κόμματος ήρθε το 1966, όταν εξελέγη στο Προεδρείο της Ένωσης Κομμουνιστών της Κροατίας και στη συνέχεια στην εκτελεστική επιτροπή της το 1968[9]. Διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Κροατίας από το 1967 έως το 1971.

Μετά τα γεγονότα της Κροατικής Άνοιξης, η ηγεσία της Ένωσης Κομμουνιστών της Κροατίας απομακρύνθηκε και η Πλάνιντς έγινε πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής το 1971[9]. Πήρε την απόφαση να συλλάβει τους Φράνιο Τούτζμαν, Μάρκο Βεσέλιτσα, Ντράζεν Μπουντίσα, Σίμε Τζόνταν και Βλάντο Γκότοβατς, μεταξύ άλλων, που είχαν συμμετάσχει όλοι στην Κροατική Άνοιξη[10]. Παρέμεινε ηγέτιδα της Ένωσης Κομμουνιστών της Κροατίας μέχρι το 1982.

Όταν ο Τίτο πέθανε το 1980, άφησε ένα σχέδιο για μια εκ περιτροπής προεδρία, με τον ηγέτη να προέρχεται από κάθε ομοσπονδιακή μονάδα με τη σειρά[9]. Στις 29 Απριλίου 1982, η Ομοσπονδιακή Συνδιάσκεψη της Σοσιαλιστικής Συμμαχίας Εργαζομένων της Γιουγκοσλαβίας ενέκρινε έναν κατάλογο υπουργών, που υπέβαλε η Πλάνιντς, και στις 15 Μαΐου 1982 μια κοινή συνεδρίαση των δύο σωμάτων της Εθνοσυνέλευσης την όρισε επικεφαλής του Ομοσπονδιακού Εκτελεστικού Συμβουλίου · έτσι έγινε πρωθυπουργός[11]. Έγινε η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε τόσο υψηλό αξίωμα στην 64χρονη ιστορία της χώρας[11]. Η Πλάνιντς συγκρότησε ένα νέο υπουργικό συμβούλιο, το οποίο αποτελούνταν από 29 μέλη[11]. Όλα τα μέλη αυτής της επιτροπής ήταν νέα, εκτός από πέντε που ήταν μέλη της παλιάς επιτροπής[11].

Υπηρέτησε ως Πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Εκτελεστικού Συμβουλίου (πρωθυπουργός) της Γιουγκοσλαβίας μεταξύ 1982 και 1986. Η θητεία της ως πρωθυπουργού έμεινε στην ιστορία ως η εποχή που η κυβέρνηση αποφάσισε τελικά να ρυθμίσει το εξωτερικό χρέος της ΣΟΔ Γιουγκοσλαβίας και να αρχίσει να το αποπληρώνει. Προκειμένου να επιτύχει τα απαραίτητα μέσα, το υπουργικό της συμβούλιο εφάρμοσε περιοριστικά οικονομικά μέτρα για μερικά χρόνια.

Το Γιουγκοσλαβικό Σύνταγμα του 1974 άφησε στην κεντρική κυβέρνηση πολύ λίγες εξουσίες, καθώς η εξουσία ήταν διαιρεμένη στις ξεχωριστές δημοκρατίες[12]. Η Πλάνιντς προσπάθησε να επαναπροσδιορίσει την κεντρική κυβέρνηση και να κερδίσει διεθνείς συμμαχίες με επισκέψεις στη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση. Αν και οι επισκέψεις της στην Ουάσινγκτον της έδωσαν υποσχέσεις οικονομικής υποστήριξης, η επίσκεψή της στη Μόσχα λέγεται ότι «τίποτα δεν έχασε και τίποτα δεν κέρδισε»[13].

Η Πλάνιντς υπέβαλε την παραίτησή της τον Οκτώβριο του 1985, αλλά αυτή δεν έγινε δεκτή[14]. Στις 12 Φεβρουαρίου 1986, η κυβέρνηση της Πλάνιντς υπέβαλε αίτημα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για προηγμένη επιτήρηση[15]. Το αίτημα εγκρίθηκε ένα μήνα αργότερα. Η θητεία της έληξε τον Μάιο του 1986 και σύντομα έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Ένωσης Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας[16].

Μετέπειτα ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πλάνιντς πέρασε τον υπόλοιπο χρόνο της ζώντας τους Γιουγκοσλαβικούς πολέμους με την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ευρώπη[16]. Το 1993 πέθανε ο σύζυγός της και το 1994 αυτοκτόνησε ο γιος της, Ζόραν[2].

Από τα τέλη της δεκαετίας του '90 μέχρι τον θάνατό της, η Πλάνιντς χρειαζόταν αναπηρικό αμαξίδιο και σπάνια έφευγε από το σπίτι της[17]. Διέμεινε στο Ζάγκρεμπ μέχρι τον θάνατό της στις 7 Οκτωβρίου 2010, σε ηλικία 85 ετών[18]. Τάφηκε στο νεκροταφείο Μίρογκοϊ του Ζάγκρεμπ[19].

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Djokic, Dejan (10 October 2010). «Milka Planinc obituary». The Guardian (London). https://www.theguardian.com/world/2010/oct/10/milka-planinc-obituary. Ανακτήθηκε στις 12 February 2011. Djokic, Dejan (10 October 2010). "Milka Planinc obituary". The Guardian. London. Retrieved 12 February 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 Opfell 1993, σελ. 112.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Opfell 1993, σελ. 113.
  5. ↑ Opfell 1993, σελ. 114.
  6. ↑ 6,0 6,1 Opfell 1993, σελ. 116.
  7. ↑ B92. «Info». B92.net (στα Σερβικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2025. 
  8. ↑ «Jutarnji list - Milka Planinc: Partizanski i Domovinski rat su antifašistički». www.jutarnji.hr (στα Κροατικά). 1 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2025. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Opfell 1993, σελ. 117.
  10. ↑ «Milka Planinc o Savki: 'Razišle smo se, ali se nikada nismo niti svađale niti mrzile' – Nacional.hr». arhiva.nacional.hr. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2025. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 «Blinken OSA Archivum - Catalog». catalog.archivum.org. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2025. 
  12. ↑ Opfell 1993, σελ. 118.
  13. ↑ Opfell 1993, σελ. 119.
  14. ↑ Meier, Viktor; Yugoslavia: a history of its demise, Routledge, 1999. (σελ. 15)
  15. ↑ Boughton, James M.; Silent revolution: the International Monetary Fund, 1979-1989, International Monetary Fund, 2001. (σελ. 433)
  16. ↑ 16,0 16,1 Opfell 1993, σελ. 120.
  17. ↑ "Milka Planinc: Partisan and Homeland wars are anti-fascist"
  18. ↑ «Josipović o smrti Milke Planinc: Zadužila je Hrvatsku i zaslužila poštovanje». www.index.hr (στα Κροατικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2025. 
  19. ↑ Gradska groblja Zagreb: Milka Planinc / Mirogoj RKT-51-II/I-202

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Opfell, Olga S. (1993). Women Prime Ministers and Presidents. Jefferson, North Carolina: McFarlane & Company. , .
  • Skard, Torild (2014) "Milka Planinc" in Women of Power - Half a century of female presidents and prime ministers worldwide. Bristol: Policy Press.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μίλκα_Πλάνιντς&oldid=11092207"