Μάχη της Νικοπόλης (48 π.Χ.)

Μάχη της Νικοπόλης (48 π.Χ.)
Πληροφορίες ασχολίας
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Η Μάχη της Νικόπολης διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 48 π.Χ. μεταξύ του στρατού του Φαρνάκη Β' του Πόντου, γιου τού Μιθδριδάτη ΣΤ' Ευπάτορα, και ενός ρωμαϊκού στρατού με επικεφαλής τον Γναίο Δομίτιο Καλβίνο. ^[1] ^[2]

Προανάκρουσμα

Αφού νίκησε τον Πομπήιο Μάγνο και τους Βέλτιστους (Οptimates) στη Φάρσαλο, ο Ιούλιος Καίσαρας καταδίωξε τους αντιπάλους του στη Μ. Ασία και στη συνέχεια στην Αίγυπτο. Στη ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας, άφησε τον Καλβίνο στη διοίκηση με έναν στρατό που περιελάμβανε την 36η λεγεώνα, που αποτελούνταν κυρίως από βετεράνους από τις διαλυμένες λεγεώνες του Πομπήιου. Με τον Καίσαρα απασχολημένο στην Αίγυπτο και τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία εν μέσω ενός Εμφυλίου Πολέμου, ο Φαρνάκης Β΄ είδε την ευκαιρία να επεκτείνει το βασίλειο του του Βοσπόρου στην παλαιά Ποντιακή αυτοκρατορία τού πατέρα του. Το 48 π.Χ. εισέβαλε στην Καππαδοκία, τη Βιθυνία και τη Mικρά Αρμενία.

Ο Καλβίνος συγκέντρωσε τις δυνάμεις του στα Κόμανα. Αυτές οι δυνάμεις αποτελούνταν από την παλαίμαχη 36η λεγεώνα, μια λεγεώνα ανεκπαίδευτους νεοσύλλεκτους (που στρατολογήθηκαν από εντόπιους, όχι από Ρωμαίους), δύο λεγεώνες Γαλατών (οπλισμένες, εκπαιδευμένες και οργανωμένες με ρωμαϊκό τρόπο από τον βασιλιά Δηιόταρο της Γαλατίας), 10.000 Καπαδόκες πεζούς και 1.0000 Καπαδόκες ιππείς. Είχε επίσης εντόπιους βοηθητικούς για αψιμαχίες και ιππείς από την Κιλικία. Ο Καλβίνος προχώρησε προς τον Πόντο για να ενισχύσει τις δυνάμεις του με στρατιωτικούς αποίκους, που στρατολογήθηκαν βιαστικά από τις ποντιακές αποικίες της Ρώμης. Ο Φαρνάκης Β΄ προσπάθησε να καθυστερήσει τον Καλβίνο με διπλωματικά μέσα, αλλά, αποτυγχάνοντας σε αυτό, αποσύρθηκε στην περιοχή της Νικόπολης στη Μικρά Αρμενία. Ο Καλβίνος έφερε τον στρατό του σε απόσταση επτά μιλίων από τη Νικόπολη, και, αποφεύγοντας μια ενέδρα που έστησε ο Φαρνάκης Β΄, ανέπτυξε τον στρατό του. Ο Φαρνάκης Β΄ αποσύρθηκε τώρα στην πόλη, και περίμενε μια περαιτέρω ρωμαϊκή προέλαση. Ο Καλβίνος μετέφερε τον στρατό του πιο κοντά στη Νικόπολη, και έκτισε άλλο στρατόπεδο. Ο Φαρνάκης Β΄ αναχαίτισε μερικούς αγγελιοφόρους του Καίσαρα, που ζητούσαν ενισχύσεις από τον Καλβίνο. Τους απελευθέρωσε, ελπίζοντας ότι το μήνυμα θα έκανε τους Ρωμαίους είτε να αποσυρθούν, είτε να δεσμευτούν σε μια μειονεκτική μάχη.

Μάχη

Ο Καλβίνος έβαλε τον στρατό του σε τρεις γραμμές (triplex acies), τον κλασικό ρωμαϊκό τρόπο με την 36η στα δεξιά, οι δύο λεγεώνες του Γαλάτη βασιλιά στο κέντρο, η νεοσύλλεκτη λεγεώνα στα αριστερά, και οι Καππαδόκες κρατήθηκαν σε εφεδρεία πίσω από το κέντρο. Στη συνέχεια προχώρησε για να βρει το βαρύ πεζικό του Φαρνάκη σχηματισμένο σε βαθιές τάξεις ανάμεσα σε δύο χαρακώματα, μπροστά από αυτούς για τις αψιμαχίες και πλαισιωμένο, πέρα από τα χαρακώματα, από πολυάριθμο ιππικό.

Ο Καλβίνος διέταξε τους άνδρες του να επιτεθούν, και οι γραμμές του προχώρησαν στον εχθρό. Η 36η νίκησε τους αντιπάλους τους και άρχισαν να επιτίθενται κατά του ποντιακού κέντρου απέναντι από την τάφρο. Δυστυχώς για τον Καλβίνο, αυτοί ήταν οι μόνοι στρατιώτες τού στρατού του που είχαν κάποια επιτυχία. Τα πρόσφατα στρατεύματά του στα αριστερά έσπασαν, και τράπηκαν σε φυγή μετά από αντεπίθεση.

Οι Γαλάτες στο κέντρο έσπασαν επίσης, αφού ενεπλάκησαν με το βαρύ πεζικό του Πόντου, και τράπηκαν σε φυγή μαζί με τους Καππαδόκες. Με ένα μεγάλο τμήμα της γραμμής του τώρα να έχει απομακρυνθεί, ο Καλβίνος δεν μπορούσε να επιτεθεί στις εχθρικές θέσεις με κάποια ελπίδα νίκης, και είχε λίγες επιλογές, παρά να υποχωρήσει. Η σταθερότητα της 36ης λεγεώνας τον έσωσε από τον πλήρη αφανισμό: σχημάτισαν έναν μαχητικό κύκλο που ονομαζόταν orbis, και πολέμησαν μέχρι τους κοντινούς λόφους. Αν και η 36η lεγεώνα διέφυγε με ελαφρές απώλειες, μόλις 250 σκοτωμένους, ο Καλβίνος είχε χάσει σχεδόν τα δύο τρίτα τού στρατού του, μέχρι να απεμπλακεί πλήρως.

Συνέπεια

Ο Φαρνάκης Β΄ προσπάθησε να ανακτήσει την παλαιά αυτοκρατορία τού πατέρα του, εισέβαλε σε πολλές πόλεις που κατείχαν οι Ρωμαίοι ή ήταν σύμμαχοι των Ρωμαίων, σκοτώνοντας Ρωμαίους πολίτες, ευνουχίζοντας νεαρούς Ρωμαίους, και λεηλατώντας τα θησαυροφυλάκια. Μία επακόλουθη εξέγερση στα μετόπισθέν του, εμπόδισε τον Φαρνάκη να εισβάλει στη Ρωμαϊκή Ασία. Ο γαμπρός του Άσανδρος οδήγησε μια εξέγερση στο βασίλειο του Βοσπόρου, αναγκάζοντας τον Φαρνάκη Β΄ να επιστρέψει βόρεια, για να την αντιμετωπίσει. Ενώ βρισκόταν στη διαδρομή, έλαβε το μήνυμα ότι ο Καίσαρας είχε φθάσει στη Μικρά Ασία. Ο Φαρνάκης Β΄ αποφάσισε να αντιμετωπίσει πρώτα τον Καίσαρα, γύρισε τον στρατό του και βάδισε πίσω. Λίγες εβδομάδες αργότερα ο Καίσαρας νίκησε τον Φαρνάκη στη μάχη της Ζέλας.

Αναφορές

↑ Sampson, Gareth C. (5 Αυγούστου 2020). Rome and Parthia: Empires at War: Ventidius, Antony and the Second Romano-Parthian War, 40-20 BC (στα Αγγλικά). Pen and Sword Military. σελίδες 46–48. ISBN 978-1-5267-1016-1.
↑ Bunson, Matthew (1995). A Dictionary of the Roman Empire (στα Αγγλικά). OUP USA. σελ. 232. ISBN 978-0-19-510233-8.

[1] Sampson, Gareth C. (5 Αυγούστου 2020). Rome and Parthia: Empires at War: Ventidius, Antony and the Second Romano-Parthian War, 40-20 BC (στα Αγγλικά). Pen and Sword Military. σελίδες 46–48. ISBN 978-1-5267-1016-1.

[2] Bunson, Matthew (1995). A Dictionary of the Roman Empire (στα Αγγλικά). OUP USA. σελ. 232. ISBN 978-0-19-510233-8.

[1]

[2]