Μάχη της Κρμπάβα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μάχη της Κρμπάβα
Οθωμανικοί πόλεμοι στην Ευρώπη
Απεικόνιση της μάχης από τον 16ο αιώνα
Χρονολογία9 Σεπτεμβρίου 1493
ΤόποςΚρμπάβα, Βασίλειο της Κροατίας
Συντεταγμένες: 44°36′N 15°42′E / 44.6°N 15.7°E / 44.6; 15.7
ΈκβασηΑποφασιστική νίκη των Οθωμανών[1]
Αντιμαχόμενοι
Βασίλειο της Κροατίας
Ηγετικά πρόσωπα
Χαντίμ Γιακούμπ Πασά
Ισμαήλ Μπέης του Αλατζά Χισάρ
Μεχμέτ Μπέης των Σκοπίων
Έμερικ Ντερέντσιν Εκτελέστηκε
Μπερναντίν Φραγκοπάν
Ιβάν Φραγκοπάν Κετίνσκι †
Νικόλα Στ΄ Φραγκοπάν
Φράνιο Μπερισλάβιτς
Πέταρ Βλ Ζρίνσκι †
Δυνάμεις
8.000[2]-10.000[3] ελαφρύ ιππικό
2.000[4]-3.000[3] ιππικό
8.000[3] πεζικό
Απολογισμός
1.000[5] νεκροί
5.000[5]-7.000[4] νεκροί
1.500[3] φυλακίστηκαν

Η μάχη της Κρμπάβα (κροατικά: Bitka na Krbavskom polju, ουγγρικά: Korbávmezei csata, τουρκικά: Krbava Muharebesi) δόθηκε ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία του Βαγιαζίτ Β΄ και τον στρατό του βασιλείου της Κροατίας, το οποίο εκείνη την εποχή ήταν σε προσωπική ένωση με το βασίλειο της Ουγγαρίας, στις 9 Σεπτεμβρίου 1493, στην Κρμπάβα, τμήμα της περιοχής Λίκα στην Κροατία. Έληξε με αποφασιστική νίκη των Οθωμανών.

Οι Οθωμανικές δυνάμεις βρίσκονταν υπό τη ηγεσία του Χαντίμ Γιακούπ Πασά, μπέη στο Σαντζάκι της Βοσνίας, και οι Κροατικές υπό την ηγεσία του Έμερικ Ντερέντιν, Μπάνου της Κροατίας, ο οποίος υπηρετούσε υπό του βασιλιά Λαδισλάου Β΄. Νωρίτερα στο καλοκαίρι του 1493, οι Οθωμανοί πραγματοποίησαν επιδρομή στην Κροατία, μέχρι τη Καρνιόλα και τη Στυρία. Περίπου την ίδια περίοδο, οι συγκρούσεις ανάμεσα στον οίκο των Φραγκοπανάνων και τον Μπάνο της Κροατίας διακόπηκαν λόγω της οθωμανικής εισβολής. Οι Κροάτες ευγενείς συγκέντρωσαν μεγάλο στρατό και αναχαίτισαν τις οθωμανικές δυνάμεις οι οποίες επέστρεφαν στο σαντζάκι της Βοσνίας. Η κακή τακτική και η επιλογή ανοικτού πεδίου μάχης ενάντια στο πιο έμπειρο ιππικό των Οθωμανών οδήγησαν στην ολοκληρωτική ήττα του κροατικού στρατού.

Δεν υπήρχαν άμεσα εδαφικά για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά τις επόμενες δεκαετίες, οι Οθωμανοί σταδιακά επεκτάθηκαν στη νότια Κροατία.

Υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την κατάληψη του βασιλείου της Βοσνίας από τους Οθωμανούς το 1463, οι Οθωμανοί επεκτάθηκαν γρήγορα προς τα δυτικά, απειλώντας τα νότια και κεντρικά τμήματα του βασιλείου της Κροατίας.[6] Έκτοτε, οι οθωμανικές επιδρομές έγιναν συχνότερες. Οι επιδρομές αυτές πραγματοποιούνταν από τους Ακιντζί, άτακτο ελαφρύ ιππικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Επέδραμαν σε χριστιανικά εδάφη, καταστρέφοντας την εξοχή την άνοιξη και το καλοκαίρι, αποφεύγοντας τις οχυρωμένες πόλεις και την άμεση στρατιωτική σύγκρουση. Αυτές οι συνεχείς επιδρομές ανάγκασαν τον τοπικό πληθυσμό να εγκαταλείψει τη γη τους, με αποτέλεσμα τα συνοριακά κάστρα να μείνουν χωρίς προμήθειες.[7] Μια τέτοια επιδρομή ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1941, με το οθωμανικό ιππικό να διασχίζει τον ποταμό Κούπα και έφτασαν μέχρι την Καρνιόλα. Στον δρόμο της επιστροφής, οι Οθωμανοί αναχαιτίστηκαν από τον στρατό του Κροάτη Μπάνου Λάντισλαβ του Έγκερβαρ και τον κόμη Μπρερναρντίν Φρανκοπάνο κοντά στην Ούντμπινα και ηττήθηκαν στην μάχη του Βρπίλε. Η ήττα στο Βρπίλε ανάγκασε τους Οθωμανούς να σταματήσουν τις επιδρομές κατά τη διάρκεια του 1492. Αφότου ο Χαντίμ Γιακούπ Πασάς έγινε μπέης στο σαντζάκι τη Βοσνίας, οι επιδρομές ανανεώθηκαν.[8]

Προετοιμασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το καλοκαίρι το 1493, ο Χαντίμ Γιακούπ Πασάς συγκέντρωσε στρατό αποτελούμενο από 8.000 ακιντζί και επιτέθηκε στο Γιάιτσε, αλλά απέτυχε να καταλάβει το φρούριο. Στη συνέχεια στράφηκε βορειοδυτικά και εισήλθε στην Καρνιόλα και τη Στυρία, καταστρέφοντας την εξοχή. Τον ίδιο χρόνο, ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στον νέο Μπάνο της Κροατίας, Έμερικ Ντερέντσιν, και τους Φραγκοπάνους, οι οποίοι συμμάχησαν με τον Κάρλο Κουργιάκοβιτς, για τον έλεγχο του Σένι και πολλών άλλων πόλεων. Μέχρι τα μέσα Ιουνίου 1493, οι κόμητες Μπερναντίν και Ιβάν Η΄ Φραγκοπάνος είχαν το πάνω χέρι και πολιορκούσαν το Σένι. Η πολιορκήθηκε λύθηκε όταν ο Μπάνος Ντερέντιν έστειλε στρατό για να βοηθήσει στο Σένι και ο στρατός των Φραγκοπάνων αποσύρθηκε στο Σόκολατς. Εν τω μεταξύ, οι Φραγκοπάνοι κατηγορήθηκαν ότι συνεργάζονταν με τους Οθωμανούς, αν και οι ιδιοκτησίες είχαν και αυτές πληγεί. Η είδηση της άφιξης του Οθωμανικού στρατού τους ανάγκασε να δεχτούν την ειρήνη.[9]

Στο δρόμο της επιστροφής, οι Οθωμανοί άλωσαν το Μόντρους στη βόρεια Λίκα, το οποίο ανήκε στην οικογένεια Φραγκοπάνων. Οι Φραγκοπάνοι και ο Μπάνος Ντερέντσιν θέλησαν να αναχαιτίσουν τους Οθωμανούς και συγκέντρωσαν στρατό αποτελούμενο από περίπου 3.000 στρατιώτες του ιππικό και 8.000 του πεζικού από όλα τα μέρη της Κροατίας και τμήμα του στρατού αποτελούταν από χωρικούς από την περιοχή της Κρμπάβα.[3][4] Αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τους Οθωμανούς σε ανοικτή μάχη, στο πεδίο της Κρμπάβας (κοντά στη σημερινή Ούντμπινα), στην κεντρική Κροατία, αν και ο Ιβάν Φραγκοπάνος Τσετίνσκι θεωρούσε ότι μια ενέδρα στα φαράγγια και στα στενά θα ήταν καλύτερη επιλογή.[8]

Μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχεδιάγραμμα της μάχης

Οι Οθωμανοί εισήλθαν στη Κρμπάβα μέσω του χαμηλότερου και στενότερου ορεινού περάσματος στη Γκόριτσα, σε αντίθεση με το πέρασμα Βρπίλε δύο χρόνια νωρίτερα, όταν είχαν ηττηθεί συντριπτικά.[10] Πριν την μάχη, ο Χαντίμ Γιακούπ Πασάς διέταξε την εκτέλεση των χριστιανών αιχμαλώτων κοντά στο Γιελσάνι (σημερινό Γιόσαν) ώστε να μην μπορούν να βοηθήσουν τους Κροάτες στη διάρκεια της μάχης. Μετά τη συνάντησή του με τους διοικητές, έστειλε ένα μέρος του στρατού, περίπου 3.000 ιππείς, να φτιάξουν ενέδρα στο δάσος κοντά στο πεδίο Κρμπάβα.[11]

Αν και το σχέδιο ήταν να πολεμήσουν με τους Οθωμανούς στην πεδιάδα, ο κροατικός στρατός αρχικά αναπτύχθηκε στις πλαγιές του ανατολικού τμήματος της πεδιάδας, κοντά στο χωριό Βίσουτς. Ο στρατός στήθηκε με στόχο να επιτεθεί στον εχθρό μετωπικά και χωρίστηκε σε τρεις ομάδες. Η πρώτη αποτελούνταν από στρατιώτες από τη Σλαβονία, υπό τη διοίκηση του Φράνιο Μπερίσλαβιτς, το δεύτερο ήταν υπό την αρχηγείο του Ιβάν Φραγκοπάν Τσετίνσκι, ενώ το τρίτο βρισκόταν υπό τη διοίκηση του Νικόλα Στ' Φραγκοπάν και του Μπερναρντίν Φραγκοπάν. Το κροατικό πεζικό και ιππικό χωρίστηκε ισόποσα στα τρία τμήματα. Ο κύριος διοικητής του στρατού ήταν ο Μπάνος Έμερικ Ντερέντσιν.[11] Ο Οθωμανικός στρατός οργανώθηκε επίσης σε τρεις ομάδες. Η πρώτη είχε διοικητή τον Ισμαήλ Μπέη του σαντζακίου του Κρούσεβατς, η δεύτερη τον Μεχμέτ Μπέη του σαντζακίου των Σκοπίων και η μεσαία ομάδα από τον Χαντίμ Γιακούμπ Πασά.[12] Ο Ισάκ Μπέης Κράλογλου (Σιγισμούνδος της Βοσνίας), γιος του βασιλιά της Βοσνίας Στέφανο Θωμά της Βοσνίας (απεβίωσε το 1461), συμμετείχε στη μάχη στην οθωμανική πλευρά.[13]

Το οθωμανικό σχέδιο ήταν να παρασύρουν τις κροατικές δυνάμεις πιο δυτικά, προς το δάσος, όπου είχαν στήσει ενέδρα. Η δεξιά πτέρυγα του Ισμαήλ πραγματοποίησε την πρώτη κίνηση, κινούμενη προς την αριστερή πτέρυγα της Κροατίας. Ο κροατικός στρατός έφυγε από την πλαγιά και κινήθηκε ενάντια στους Οθωμανούς, αρχίζοντας μάχη σε ανοικτό πεδίο. Η μάχη γινόταν σώμα με σώμα, με την χρήση σπαθιών και χωρίς τη χρήση τόξων.[11][14] Οι Οθωμανικές δυνάμεις οπισθοχώρησαν και άρχισαν να υποχωρούν, αλλά ο κροατικός στρατός έπεσε στην ενέδρα των 3.000 Οθωμανών ιππέων κρυμμένων στο δάσος, οι οποίοι επιτέθηκαν στην πίσω πλευρά των Κροατών. Τότε, η κυρίως Οθωμανική δύναμη υπό τον Χαντίμ Γιακούμπ Πασά, ο οποίος περίμενε και αυτός κρυμμένος στο δάσος, άρχισε μετωπική επίθεση. Έτσι, ο κροατικός στρατός δέχθηκε επιθέσεις από μπροστά, δεξιά και πίσω.[15] Η αριστερή πτέρυγα των Κροατών δεν μπόρεσε να αντέξει τις επιθέσεις του ιππικού και άρχισε να υποχωρεί. Όμως, το μεγαλύτερο τμήμα του κροατικού πεζικού ήταν περικυκλωμένο και δεν μπορούσε να υποχωρήσει. Ο κροατικός στρατός υπέστη ολοκληρωτική ήττα και μόνο μικρός αριθμός αντρών κατάφερε να φτάσει με ασφάλεια στην κοντινή οχυρωμένη πόλη της Ούντμπινα.[16]

Η μάχη ξεκίνησε περίπου τις 9:00 και τελείωσε τις απογευματικές ώρες. Ο Μπάνος Ντέρεντσιν αιχμαλωτίστηκε στη μάχη και στη συνέχεια εκτελέστηκε, ενώ ο αδελφός και ο γιος του Παβάο, σκοτώθηκαν στη μάχη. Ο Νικόλα Στ΄ Φραγκοπάν Τρζάτσκι επίσης αιχμαλωτίστηκε, αλλά απελευθερώθηκε λόγω αποστολής λύτρων. Ανάμεσα στους νεκρούς Κροάτες ευγενείς ήταν οι Ιβάν Φραγκοπάν Κετίνσκι, Πέταρ Β΄ Ζρίνσκι, Γιουράι Βλάτκοβιτς και ο μπάνος του Γιάιτσε Μιχαήλο Πετκέι. Οι κόμητες Μπερναρντίν Φραγκοπάν και Φράνιο Μπερίσλαβιτς κατάφεραν να επιζήσουν από τη μάχη.[16]

Αντίκτυπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και η κροατική αριστοκρατία υπέφερε από την βαριά ήττα, η οποία περιγράφηκε από τους αρχαίους ιστορικούς και χρονικογράφους ως «η πρώτη διάλυση του βασιλείου της Κροατίας»,[17] η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε εδαφικά κέρδη από την νίκη στη Κρμπάβα.[18] Καθώς οι απώλειες ήταν βαριές, και στην τοπική παράδοση η πεδιάδα της Κρμπάβα έγινε γνωστή ως «Αγρός Αίματος» (κροατικά: Krvavo polje).[19] Ανάμεσα στα βασίλεια Κροατίας και Ουγγαρίας και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία υπογράφηκε τον Απρίλιο του 1495. Οι επόμενες μεγάλες επιδρομές των Οθωμανών έλαβαν χώρο το 1512 και το 1513, όταν οι Κροάτες νίκησε στη μάχη της Ντούμπιτσα.[20] Μετά τη μάχη, και στις επόμενες δεκαετίες, εξαιτίας των συνεχών Οθωμανικών επιθέσεων, οι τοπικοί Κροατικοί πληθυσμοί μετακινήθηκαν σε ασφαλέστερες περιοχές, στη βορειοδυτική Κροατία, την ακτή και τα νησιά, καθώς και εκτός χώρας.[7]

Ο Φράνιο Μπερίσλαβιτς έγινε μπάνος του Γιάιτσε το 1494.[16]

Ιστορικές καταγραφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καταγραφές της μάχης της Κρμπάβα γίνονται από πολλές σύγχρονες και πολλές παλαιότερες ιστορικές πηγές. Ανάμεσα στις παλαιότερες είναι η καταγραφή από τον παπικό αντιπρόσωπο Αντόνιο Φαμπράγουες, γραμμένη στις 13 Σεπτεμβρίου 1493, στο Σένι, μια καταγραφεί από τον Βοημό περιηγητή Γιαν Χασιστέινσκι τις 23 Σεπτεμβρίου 1493, στο ταξιδιωτικό βιβλίο του, η καταγραφή του ιερέα Μάρτινατς στο 1493, και μια περιγραφή της μάχης σε γράμμα προς τον Πάπα Αλέξανδρο Στ΄ από τον επίσκοπο της Νιν Γιουράι Ντίβνιτς τις 27 Σεπτεμβρίου 1493. Το 1561, η μάχη της Κρμπάβα περιγράφηκε από τον χρονικογράφο Ιβάν Τόμασιτς στο Σύντομο Χρονικό του Κροατικού Βασιλείου (Chronicon breve Regni Croatiae) και το 1696 ο Παβάο Ρίτερ Βιτέζοβιτς την περιέγραφε στο Kronika aliti szpomen vszega szvieta vikov.[21] Οι αριθμοί στρατιωτών και οι απώλειες που αναφέρουν οι παλαιότερες ιστορικές πηγές είναι κυρίως μεγαλοποιημένοι.[22] Καθώς τα νέα μετά την ήττα διαδόθηκαν γρήγορα, οι αναφορές γραμμένες άμεσα μετά την μάχη έγιναν υπό το πρίσμα της μεγάλης απώλειας.[23]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Eastern Europe: An Introduction to the People, Lands, and Culture By Richard C. Frucht, pg. 422
  2. ↑ Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga četvrta, Zagreb, 1988, p. 228
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga četvrta, Zagreb, 1988, p. 231
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, p. 99
  5. ↑ 5,0 5,1 Dragutin Pavličević: Krbavska bitka i njezine posljedice, 1997, p. 77
  6. ↑ Alexander Mikaberidze: Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia (2 volumes: A Historical Encyclopedia), 2011, p. 491
  7. ↑ 7,0 7,1 Ivo Goldstein: Croatia: A History, Zagreb, 1999, p. 30-31
  8. ↑ 8,0 8,1 Ive Mažuran: Povijest Hrvatske od 15. stoljeća do 18. stoljeća, p. 38
  9. ↑ Ferdo Šišić: Povijest Hrvata; pregled povijesti hrvatskog naroda 600 – 1918, Zagreb, p. 245
  10. ↑ Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, p. 54
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, p. 65-67
  12. ↑ Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, p. 122
  13. ↑ Ljubez, Bruno (2009), Jajce Grad: prilog povijesti posljednje bosanske prijestolnice, HKD Napredak, p. 149
  14. ↑ Hrvoje Kekez: Bernardin Frankapan i Krbavska bitka: je li spasio sebe i malobrojne ili je pobjegao iz boja?, Modruški zbornik, Vol.3 No.3, 2009, p. 83
  15. ↑ Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, p. 70
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, p. 71-73
  17. ↑ Ivan Tomašić: Chronicon breve Regni Croatiae
  18. ↑ Dragutin Pavličević: Krbavska bitka i njezine posljedice, 1997, p. 23
  19. ↑ Ive Mažuran: Povijest Hrvatske od 15. stoljeća do 18. stoljeća, p. 39
  20. ↑ Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, p. 149
  21. ↑ «Krbavska bitka», Croatian Encyclopedia, Leksikografski zavod Miroslav Krleža, 1999–2009, http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=33815, ανακτήθηκε στις January 5, 2014 
  22. ↑ Dragutin Pavličević: Krbavska bitka i njezine posljedice, 1997, p. 20
  23. ↑ Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, p. 98

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Battle of Krbava στο Wikimedia Commons


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μάχη_της_Κρμπάβα&oldid=10507369"