Μάρκος Λόλλιος
| Μάρκος Λόλλιος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 54 π.Χ. (περίπου) Ferentino |
| Θάνατος | 2 Ρώμη |
| Συνθήκες θανάτου | αυτοκτονία |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Aurelia |
| Τέκνα | Μάρκος Λόλλιος (πατέρας της Λολλίας Παυλίνας) Publius Lollius Maximus |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | Λεγάτος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Ρωμαίος συγκλητικός legatus Augusti pro praetore Galatiae (25 π.Χ.–22 π.Χ.)[1] Ύπατος στην αρχαία Ρώμη (21 π.Χ.)[1] proconsul prouinciae Macedoniae (19 π.Χ.–18 π.Χ.)[1] quindecemvir sacris faciundis (από 17 π.Χ.)[1] Legatus Augusti pro praetore (17 π.Χ.–16 π.Χ.)[1] |
Ο Μάρκος Λόλλιος, λατινικά: Marcus Lollius (π. 55 π.Χ. – μετά το 2 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος πολιτικός, στρατιωτικός και υποστηρικτής του πρώτου Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αυγούστου. [2] Η εγγονή του Λολλία Παυλίνα παντρεύτηκε τον δισεγγονό του Αυγούστου, τον Αυτοκράτορα Καλιγούλα, και έγινε αυτοκράτειρα.
Καταγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λόλλιος ήταν μέλος του πληβείου γένους των Λολλίων. Ο πατέρας του ήταν ο Mάρκος Λόλλιος. Λίγα είναι γνωστά για την οικογένειά του και την πρώιμη ζωή του. Είναι πιθανό ότι ήταν ένας νέος άνθρωπος (homo novus) της πολιτικής στην ύστερη Ρωμαϊκή Δημοκρατία και στην πρώιμη Αυτοκρατορική εποχή.
Πρώιμη πολιτική σταδιοδρομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λόλλιος υποτίθεται ότι είναι ο «Μάρκος», που αναφέρεται στους Εμφύλιους Πολέμους του Αππιανού. Ο Αππιανός αφηγείται ότι ο Λόλλιος ήταν λεγάτος του Μάρκου Ιούνιου Βρούτου, ο οποίος μετά τη μάχη των Φιλίππων το 42 π.Χ. είχε προγραφτεί. Ο Λόλλιος κρύφτηκε ως σκλάβος, και αγοράστηκε από έναν «Βαρβούλα» (υποθέτουμε ότι ήταν ο Κόίντος Αιμίλιος Λέπιδος), πριν αποκαλυφθεί η ταυτότητά του από έναν φίλο του Λέπιδου στη Ρώμη. Ο Λέπιδος πήγε στον Μάρκο Βιψάνιο Αγρίππα, ο οποίος μεσολάβησε για λογαριασμό του Λέπιδου στον Οκταβιανό, ο οποίος στη συνέχεια φρόντισε να αφαιρεθεί το όνομα του Λόλλιου από τους καταλόγους προγραφής.
Ο Λόλλιος πολέμησε στη μάχη του Ακτίου το 31 π.Χ., όπου ο Λόλλιος μεσολάβησε στον Οκταβιανό για λογαριασμό του Λέπιδου, ο οποίος είχε αιχμαλωτιστεί, ενώ πολεμούσε για τον Μάρκο Αντώνιο. Καθώς ο Λόλλιος προσχώρησε στον Οκταβιανό, και καθώς η άνοδος στα ρωμαϊκά αξιώματα εξαρτιόταν από την προστασία, υπάρχει πιθανότητα ο Λόλλιος και ο Οκταβιανός Αύγουστος να ήταν στενοί φίλοι, προτού ο Αύγουστος εξαλείψει τους αντιπάλους του.
Ρωμαίος κυβερνήτης της Γαλατίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λόλλιος είτε υπηρέτησε σε πολιτική θέση ως ταμίας (quaestor), αγορανόμος (aedile), τριβούνος ή πραίτωρ πριν διοριστεί από τον Αύγουστο ως κυβερνήτης της επαρχίας. Με το πρώτο του γνωστό αξίωμα έγινε ο κυβερνήτης της Γαλατίας στη Μικρά Ασία το 25 π.Χ. Για να τον διορίσει ο Aύγουστος κυβερνήτη, ο Λόλλιος πρέπει να είχε αποδείξει, ότι ήταν ικανός πολιτικός. Ο Λόλλιος ήταν ο πρώτος Ρωμαίος κυβερνήτης της Γαλατίας της Μ. Ασίας. Η Γαλατία διοικούνταν προηγουμένως ως βασίλειο, και ο τελευταίος τους βασιλιάς, ο Αμύντας, είχε αποβιώσει. Στη συνέχεια ο Αύγουστος έστειλε τον Λόλλιο στη Γαλατία, για να υπηρετήσει ως κυβερνήτης της, και να ενσωματώσει τη Γαλατία στην Αυτοκρατορία, δηλ. να επιτελέσει ένα σημαντικό έργο. [3]
Αν και η αποστολή ήταν δύσκολη, και αντιμετώπισε τον τοπικό πληθυσμό, ο Λόλλιος αποδείχθηκε επιτυχημένος κυβερνήτης εκεί. Μπόρεσε να εκπαιδεύσει τον στρατό του Αμύντα, και να τον ενσωματώσει στον ρωμαϊκό στρατό, με τη λεγεώνα της Γαλατίας να αποτελεί μέρος της Λεγεώνας XXII Δειοταριάνας. Ίδρυσε επίσης μία ρωμαϊκή αποικία στη Γαλατία, η οποία παρουσίαζε τον ρωμαϊκό πολιτισμό, χωρίς να προκαλέσει την έκρηξη βίας στην επαρχία.
Αξίωμα υπάτου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όταν ο Λόλλιος τελείωσε ως κυβερνήτης, επέστρεψε στη Ρώμη και εξελέγη ύπατος το 21 π.Χ. Υπηρέτησε την υπατεία του δίπλα στον παλαιό του φίλο Κόιντο Αιμίλιο Λέπιδο. Η υπατεία του αναφέρεται σε επιγραφή, που αφιέρωσε στον εαυτό του και στον Λέπιδο εκείνο το έτος. Η επιγραφή βρίσκεται στην ανατολική αψίδα της νότιας όψης της Γέφυρας του Φαβρίκιου (Pons Fabricius) στη Ρώμη.
Η επιγραφή γράφει στα λατινικά:
- M. LOLLIVS M. F., [ET] Q. LEPI[DUS N. F. C]O[N]S. EX S[ENATUS] C[ONSULTO] PROBAVERVNT, δηλ.:
- «Ο Μάρκος Λόλλιος του Μάρκου υιός, και ο Κόιντος Λέπιδος του Μάρκου υιός,
- «οι ύπατοι, σύμφωνα με διάταγμα της Συγκλήτου, ενέκριναν [τη γέφυρα]».
Ο Λόλλιος και ο Λέπιδος είχαν αφιερώσει αυτή την επιγραφή, καθώς γίνονταν επισκευές στη γέφυρα. Γνωρίζουμε για την υπατεία του από την επιγραφή, που φαίνεται εδώ. Αρχειοθετήθηκε 2013-10-30 στο Wayback Machine.. Μία άλλη επιγραφή που βρέθηκε κοντά στο Τορίνο, αναφέρει τον Λόλλιο ως ύπατο χωρίς συνάδελφο (sine collega). Ο Λόλλιος ήταν το πρώτο άτομο από το γένος των Λολλίων, που απέκτησε υπατεία.
Υπόλοιπη πολιτική σταδιοδρομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 19/18 π.Χ. ο Αύγουστος διόρισε ξανά τον Λόλλιο ως Ρωμαίο κυβερνήτη, αυτή τη φορά στην επαρχία της Μακεδονίας. Κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του, ο Λόλλιος νίκησε μία θρακική φυλή που ονομαζόταν Βέρσοι, όπως είναι γνωστό από μία αποσπασματική επιγραφή, που βρέθηκε στους Φιλίππους της Ελλάδας. [3]
Το 17/16 π.Χ. ο Λόλλιος διορίστηκε από τον Αύγουστο ως κυβερνήτης της Γαλατίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ήταν υπεύθυνος για πολλές λεγεώνες, που φρουρούσαν τον ποταμό Ρήνο. Οι λεγεώνες του ηττήθηκαν από τις γερμανικές φυλές -τους Σικάμβρους, Tενκτέρους και Ουσιπέτες- που είχαν περάσει τον Ρήνο. Η στρατιωτική ήττα που υπέστη ο Λόλλιος, γνωστή ως Λολλιανές ήττες (clades Lolliana), συνδυάζεται από τον Σουητώνιο με την καταστροφή του Πόπλιου Κουινκτίλιου Βάρου: ο Σουητώνιος την ονόμασε επαίσχυντη, παρά επικίνδυνη. Ο Αύγουστος έστειλε τον θετό γιο του Τιβέριο για να διορθώσει την κατάσταση, και να ανακτήσει το κατεχόμενο λάβαρο της Λεγεώνας V Mακεδονικής. [2] Με την άφιξη του Τιβέριου, οι γερμανικές φυλές αποσύρθηκαν πέρα από τον Ρήνο. Αν και η πολιτική και στρατιωτική σταδιοδρομία του Λόλλιου βλάφτηκε, και δεν του δόθηκε ποτέ ξανά η διοίκηση στρατού, παρέμεινε σε φιλικούς όρους με τον Aύγουστο. [3]
Το Λολλιανή Αποθήκη (Horrea Lolliana) κτίστηκε είτε από τον LΛόλλιο, είτε από τον ομώνυμο γιο του. Είναι γνωστό από τις επιγραφές που αναφέρονται σε αυτούς, αλλά και από την κάτοψή της στο μαρμάρινο σχέδιο του Σεβήρου της Ρώμης. Φαίνεται ότι η οικογένεια του Λόλλιου είχε εκτεταμένες εμπορικές σχέσεις, διότι το όνομα της οικογένειάς του βρίσκεται μεταξύ των Ιταλών εμπόρων στο ελληνικό νησί της Δήλου κατά την ελληνιστική περίοδο.
Ο Λόλλιος το 2/1 π.Χ. διορίστηκε από τον Αύγουστο ως διδάσκαλος του θετού γιου και εγγονού του Γάιου Καίσαρα στην αποστολή του στη Ρωμαϊκή Ανατολή, και για να μάθει για τη διακυβέρνηση. Μεταξύ των αξιωματικών που τους συνόδευσαν, ήταν ο ιστορικός Mάρκος Βελλήιος Πατέρκουλος, ο Ρωμαίος συγκλητικός Πόπλιος Σουλπίκιος Κουιρίνος, και ο μελλοντικός πραιτοριανός έπαρχος Λεύκιος Αέλιος Σηιανός. [3]
Όταν όλοι οι άνδρες έφθασαν στη Ρωμαϊκή Ανατολή, στάλθηκαν πρεσβείες στον Λόλλιο, αντί του Γάιου Καίσαρα, τον οποίο αγνόησαν εντελώς. Οι σχέσεις του Λόλλιου με τον Γάιο Καίσαρα άρχισαν να επιδεινώνονται, όταν επισκέφθηκαν τον Τιβέριο, ο οποίος ζούσε σε εθελοντική εξορία στο ελληνικό νησί της Ρόδου. Ο Λόλλιος είχε δηλητηριάσει το μυαλό τού Γάιου Καίσαρα εναντίον του Τιβέριου, τον οποίο ο Λόλλιος μισούσε από το 16 π.Χ. Ο Γάιος Καίσαρας φαίνεται ότι προσέβαλε τον θείο του Τιβέριο, και ο Λόλλιος θεωρήθηκε υπεύθυνος για το περιστατικό. [3]
Καθώς ο Λόλλιος και ο Γάιος Καίσαρας συνέχιζαν την περιοδεία τους στη Ρωμαϊκή Ανατολή, άρχισαν να διαπληκτίζονται. Ο Λόλλιος έπεσε σε δυσμένεια από τον Γάιο Καίσαρα, καθώς κατηγορήθηκε ότι έλαβε δωροδοκίες από τον βασιλιά Φραάτη Ε΄ της Παρθίας. Καθώς ο Γάιος Καίσαρας κατήγγειλε τον Λόλλιο στον Αύγουστο, ο Λόλλιος, ανάλογα με την πηγή, είτε δηλητηρίασε τον εαυτό του , είτε αυτοκτόνησε με απροσδιόριστο τρόπο για να αποφύγει την τιμωρία, [2] [4] ή απεβίωσε από φυσικά αίτια.
Υστεροφημία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λόλλιος συγκέντρωσε μία τεράστια περιουσία, που λεηλάτησε από τις επαρχίες που διοικούσε. Ο ιστορικός Πλίνιος ο Πρεσβύτερος τον περιγράφει δυσμενώς, αποκαλώντας τον υποκριτή, που δεν νοιαζόταν παρά μόνο για τη συγκέντρωση πλούτου. Ο Mάρκος Βελλήιος Πατέρκουλος τον περιγράφει ως άπληστο και διεφθαρμένο, καθώς ο Πατέρκουλος ήταν οπαδός του Τιβέριου. [2]
Παρά τη δυσμενή φήμη του μεταξύ ορισμένων, ο Λόλλιος ευνοήθηκε από άλλους. Ο Λόλλιος ήταν προσωπικός φίλος του ποιητή Οράτιου. Ο Οράτιος αποκαλούσε τον Λόλλιο αξιόπιστο άνθρωπο, και επαίνεσε το γεγονός ότι ήταν επάνω από τη φιλαργυρία, το συνηθισμένο αμάρτημα των Ρωμαίων κυβερνητών. Ο Οράτιος αφιερώνει την Ωδή 4.9, 34-44 στον Λόλλιο, απευθυνόμενος σε αυτόν με διφορούμενους επαίνους. Μερικά χρόνια μετά το τέλος του Λόλλιου, ο Τιβέριος τον επέκρινε στη Ρωμαϊκή Σύγκλητο. Την τεράστια περιουσία που είχε ο Λόλλιος, κληρονόμησε αργότερα η εγγονή του Λολλία Παυλίνα. [2]
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λόλλιος νυμφεύτηκε μία ευγενή που ονομαζόταν Αυρηλία, κουνιάδα του προστάτη λογοτεχνών και υπάτου Μάρκου Βαλέριου Μεσάλλα Κορβίνου ,, ο οποίος είχε νυμφευτεί την αδελφή της. Ο γιος του Mεσάλλα υιοθετήθηκε αργότερα από τη μητέρα και τον πατέρα της θείας του, και μετονομάστηκε Mάρκος Αυρήλιος Κόττα Μάξιμος Μεσαλίνος. Ο Τάκιτος (Annals XII.22) αναφέρει ότι ο Mάρκος Αυρήλιος Κόττα Μάξιμος Μεσαλίνος ήταν μεγάλος θείος της Λολλίας Παυλίνας.
Η Aυρηλία γέννησε στον Λόλλιο τα ακόλουθα παιδιά:
- Mάρκος Λόλλιος
- (πιθανόν) Πόπλιος Λόλλιος Μάξιμος, που ήταν επίσης γνωστός ως Λόλλιος Μάξιμος
Αρχαιολογικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μεταξύ 2005 και 2006, καθηγητές και αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας της Γερμανία;, και το Καθολικό Πανεπιστήμιο του Λόιβεν του Βελγίου, συμμετείχαν σε αρχαιολογικές μελέτες και αναστηλώσεις ρωμαϊκών αρχαιοτήτων στη Σαγαλασσό της Τουρκίας. Ανάμεσα στα διάφορα ευρήματά τους ήταν μία ενεπίγραφη κυλινδρική βάση για ένα κολοσσιαίο άγαλμα, που παριστάνει τον Λόλλιο. Στη βάση του αγάλματος υπάρχει μία τιμητική ελληνική επιγραφή, που αναφέρει ότι «ο Μάρκος Λόλλιος τιμάται από τον δήμο [λαό της Σαγαλασσού] ως προστάτης τους». Αυτό σημαίνει ότι ο Λόλλιος πρέπει να είχε δώσει προνόμια στην πόλη, ίσως όπως επέμβαση στην επέκταση της επικράτειάς της, επίλυση εδαφικών διαφορών με γειτονικές πόλεις, ή κτήματα, ή ειδικές επαφές με τον Αυτοκράτορα. [5]
Ένα άλλο ζευγάρι ευρημάτων που συνδέονται με τη βάση του αγάλματος που βρέθηκε στη Σαγαλασσό, είναι δύο θραύσματα ποδιών, που μπορεί να ανήκαν σε ένα κολοσσιαίο άγαλμα του Λόλλιου από τη βασιλεία του Αυγούστου. Οι αρχαίες μπότες, που ονομάζονται «μπότες του λιονταριού» ή mulleus , ήταν κεντημένες, κουμπωμένες εξωτερικά και δεμένες εσωτερικά. Αυτές οι μπότες ήταν κατασκευασμένες από δέρμα, ιδιαίτερα από δέρμα γάτας. Αυτές οι μπότες συμβόλιζαν τη δύναμη, και θεωρούνταν βασιλικά υποδήματα. Αυτά τα αντικείμενα που βρέθηκαν, πιθανώς χρονολογούνται περίπου στο έτος 1 π.Χ., όταν ο Λόλλιος και ο Γάιος Καίσαρας επισκέφθηκαν τη Ρωμαϊκή Ανατολή. Καθώς ο Γάιος Καίσαρας αυτή την εποχή τιμούνταν σε πολλές πόλεις, φαίνεται ότι και ο Λόλλιος ήταν τιμώμενη προσωπικότητα στην περιοχή αυτή. Το αρχικό μνημείο του Λόλλιου ήταν περίπου 5 μ. ύψους, και το άγαλμά του τοποθετήθηκε σε μία από τις πιο σημαντικές τοποθεσίες της Σαγαλασσού. Τα λείψανα του αγάλματος του Λόλλιου εκτίθενται τώρα στο Μουσείο Μπουρντούρ στην Τουρκία.
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bernard Rémy: «Les carrières sénatoriales dans les provinces romaines d'Anatolie au Haut-Empire» (Γαλλικά) IFEA. Κωνσταντινούπολη, Παρίσι. 1989. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2025. σελ. 127-129. ISBN-10 2-906059-04-X.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Hazel, Who's Who in the Roman World, p.171
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Marcus Lollius' article at Livius.org». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2025.
- ↑ Furneaux, Cornelii Taciti Annalium, Libri V, VI, XI, XII: With Introduction and Notes Abridged from the Larger Work, p.69
- ↑ Archaeology's Interactive Dig – Interactive Dig Sagalassos – Recording Report 3: Epigraphical Studies, 2006, by Marc Waelkens
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- AΑππιανός, Civil Wars
- Σουητώνιος, A;ygoystow - 23, Tiberius – 12
- Μάρκος Βελήιος Πατέρκουλος ii. 97, 102
- Τάκιτος, Annals, i. 10, iii. 48
- Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Nat. Hist. ix. 35 (58)
- Δίων Κάσσιος, liv. 6.
- Lollia Gens article at ancient library
- Marcus Lollius no. 5 article at ancient library
- Horace - Edited by O.A.W Dilke, Horace: Epistles Book I, Taylor & Francis
- D. Ferry & Q.H. Flaccus, The Epistles of Horace Book I, CUP Archive, 1937
- Broughton, T. Robert S, The Magistrates of the Roman Republic, Vol II, 1952
- G. Rickman, Roman Granaries and Store Buildings, CUP Archive, 1971
- C. Skidmore, Practical Ethics for Roman Gentlemen: The Works of Valerius Maximus, University of Exeter Press, 1996
- J. Hazel, Who's Who in the Roman World, Routledge, 2001
- T. Lansford, The Latin Inscriptions of Rome: A Walking Guide, JHU Press, 2009
- H. Furneaux & H. Pitman, Cornelii Taciti Annalium, Libri V, VI, XI, XII: With Introduction and Notes Abridged from the Larger Work, Cambridge University Press, 2010
- Velleius Paterculus – Translated with Introduction and Notes by J.C. Yardley & A.A. Barrett, The Roman History, Hackett Publishing, 2011
- Marcus Lollius at Livius.org Marcus Lollius’ article at Livius.org Αρχειοθετήθηκε 2013-10-30 στο Wayback Machine.
- Archaeology’s Interactive Dig – Interactive Dig Sagalassos – Sculptural Studies Report 1: 2006, by Marc Waelkens
- Archaeology’s Interactive Dig – Interactive Dig Sagalassos – Recording Report 3: Epigraphical Studies, 2006, by Marc Waelkens