Λουί Νικολά Βωκελέν
| Λουί Νικολά Βωκελέν | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Louis-Nicolas Vauquelin (Γαλλικά) |
| Γέννηση | 16 Μαΐου 1763[1][2][3] Σαιντ-Αντρέ-ντ'Εμπερτό[4] |
| Θάνατος | 14 Νοεμβρίου 1829[1][2][3] Σαιντ-Αντρέ-ντ'Εμπερτό[4] |
| Τόπος ταφής | Καλβαντός |
| Κατοικία | Γαλλία |
| Χώρα πολιτογράφησης | Γαλλία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Γαλλικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γαλλικά[1] |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Παρισιού |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | χημικός[5] πολιτικός φαρμακοποιός καθηγητής πανεπιστημίου[6] βοτανολόγος |
| Εργοδότης | Κολλέγιο της Γαλλίας (1801–1804)[6] Σχολή Ιατρικής του Παρισιού (1809–1821) Jardin des plantes Εθνική Ανώτατη Σχολή Μηχανικών Μεταλλειολόγων του Παρισιού Πολυτεχνική Σχολή |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μέλος της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης (1827–1829, Καλβαντός)[7] πρόεδρος (Ιανουάριος 1819 – Δεκέμβριος 1819, Γαλλική Ακαδημία Επιστημών) |
| Βραβεύσεις | Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής Τάγμα του Αγίου Μιχαήλ αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (11 Δεκεμβρίου 1823)[8] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Λουί Νικολά Βωκελέν (γαλλ. Louis Nicolas Vauquelin, 16 Μαΐου 1763 – 14 Νοεμβρίου 1829) ήταν Γάλλος χημικός και φαρμακοποιός, γνωστός από την ανακάλυψη (απομόνωση) των χημικών στοιχείων χρώμιο και βηρύλλιο.
Οικογένεια και σπουδές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βωκελέν γεννήθηκε στο χωριό Σαιντ-Αντρέ-ντ'Εμπερτό της Νορμανδίας, στην προεπαναστατική Γαλλία, και ήταν γιος του διαχειριστή κτημάτων Νικολά Βωκελέν και της συζύγου του Κατρίν Λε Σαρτεριέ.[9]
Η πρώτη του επαφή με τη χημεία έγινε όταν άρχισε να εργάζεται ως εργαστηριακός βοηθός σε έναν φαρμακοποιό στη Ρουέν (1777-1779). Ακολούθησε μια διαδοχή απασχολήσεων, μέχρι που το 1783 τον συνέστησαν στον κόμη Αντουάν-Φρανσουά ντε Φουρκρουά, στου οποίου το εργαστήριο στον Βοτανικό Κήπο προσλήφθηκε ως βοηθός το 1791.
Συνεισφορές στη χημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βωκελέν, έχοντας εγκατασταθεί στο Παρίσι, έγινε φίλος ενός καθηγητή της χημείας και το ίδιο έτος εκλέχθηκε μέλος της Ακαδημίας Επιστημών, όπου αμέσως άρχισε να επιμελείται το περιοδικό Annales de Chimie («Χημικά χρονικά»). Συνέχισε να εργάζεται στη σύνταξη του περιοδικού για πολλά χρόνια, αν και εγκατέλειψε τη Γαλλία κατά την περίοδο της Τρομοκρατίας της Γαλλικής Επαναστάσεως. Το 1798 ο Βωκελέν απεμόνωσε το οξείδιο του βηρυλλίου, εξάγοντάς το από ένα σμαράγδι (το σμαράγδι είναι ποικιλία του βηρύλλου λίθου των αρχαίων), και στη συνέχεια ο Κλάπροτ απεμόνωσε το στοιχείο από το οξείδιό του.[10]
Αρχικώς οι έρευνες του Βωκελέν δημοσιεύονταν ως έργο του αφεντικού του, του Φουρκρουά, και αργότερα με τα ονόματα και των δύο. Το 1790 άρχισε να δημοσιεύει με το δικό του όνομα και από τότε μέχρι την τελευταία, μεταθανάτια δημοσίευσή του, το έτος 1833, αναφέρεται ως συγγραφέας ή ως ένας εκ των συγγραφέων, σε 376 ερευνητικές δημοσιεύσεις. Οι περισσότερες από αυτές ήταν απλές καταγραφές υπομονετικών και κουραστικών εργασιών χημικής αναλύσεως, και ίσως να είναι εκπληκτικό το ότι από όλες τις ουσίες που είχε αναλύσει ανίχνευσε μόνο δύο από τα άγνωστα έως τότε χημικά στοιχεία, το βηρύλλιο το 1798 και το χρώμιο το 1797 σε μετάλλευμα μολύβδου από τη Σιβηρία. Επίσης κατόρθωσε να υγροποιήσει την αμμωνία σε ατμοσφαιρική πίεση.
Αργότερα, από κοινού με τον Φουρκρουά, ο Βωκελέν ταυτοποίησε ένα μέταλλο σε ένα υπόλειμμα από την εξόρυξη λευκοχρύσου και το ονόμασαν στη γαλλική ptène, μια ονομασία που αργότερα αναφέρθηκε ως μια αρχική ονομασία για το στοιχείο όσμιο.[11]
Κατά καιρούς (εν μέρει και ταυτοχρόνως) ο Βωκελέν κατείχε τα αξιώματα ή θέσεις του επιθεωρητή ορυχείων, του καθηγητή στη Σχολή Ορυχείων και στην Πολυτεχνική Σχολή, του εκτιμητή χρυσών και ασημένιων αντικειμένων, του καθηγητή της Χημείας στο Κολλέγιο της Γαλλίας και τον Βοτανικό Κήπο (Jardin des Plantes), του μέλους του Συμβουλίου Βιομηχανίας και Εμπορίου, και τέλος του καθηγητή της Χημείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου των Παρισίων, μια θέση στην οποία διαδέχθηκε τον Φουρκρουά μετά τον θάνατο του τελευταίου το 1809. Οι διαλέξεις του, που συμπληρώνονταν με πρακτική διδασκαλία στο εργαστήριο, παρακολουθούνταν από πολλούς χημικούς που διακρίθηκαν αργότερα στην επιστήμη αυτή.
Το 1806, αναλύοντας τις ουσίες που βρίσκονταν στο σπαράγγι, ο Βωκελέν και ο νεαρός τότε βοηθός του Πιερ Ζαν Ρομπικέ (που αργότερα θα ανεκάλυπτε τη φημισμένη κόκκινη χρωστική αλιζαρίνη) απομόνωσαν την ασπαραγίνη, το πρώτο αμινοξύ που ανακαλύφθηκε ποτέ. Επίσης ο Βωκελέν ανεκάλυψε την πηκτίνη και το μηλικό οξύ στα μήλα, ενώ απεμόνωσε για πρώτη φορά το καμφορικό οξύ και το κινικό οξύ.
Μια λιγότερο γνωστή μελέτη του αφορά τις κότες που ταΐζονταν με γνωστή ποσότητα ανόργανων αλάτων: «`Εχοντας υπολογίσει όλο το ασβέστιο στη βρώμη με την οποία αποκλειστικά ταϊζόταν μια όρνιθα, βρήκα ότι υπήρχε περισσότερο στα κελύφη των αβγών που γεννούσε. Επομένως υπάρχει εδώ μια δημιουργία ύλης. Με ποιον τρόπο, ουδείς γνωρίζει.»
Η τελευταία περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από το 1809 ο Βωκελέν διετήρησε τη θέση του καθηγητή της Χημείας στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Δύο χρόνια αργότερα εκλέχθηκε μέλος της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας[12] και το 1816 αντεπιστέλλον μέλος της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών. Το 1828 έγινε η εκλογή του στο γαλλικό Κοινοβούλιο.
Απεβίωσε σε ηλικία 66 ετών κατά τη διάρκεια μιας επισκέψεως στη γενέτειρά του.
Μεταξύ των γνωστότερων βιβλίων που συνέγραψε ο Βωκελέν είναι το Manuel de l'essayeur (= «Εγχειρίδιο του εκτιμητή»). Το γένος φυτών βωκελινία ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του, όπως και το μαγειρικό «πιάτο» «Vauquelin», αφρώδες ασπράδι του αβγού συνδεδεμένο με τη μοριακή γαστρονομία, καθώς και το ορυκτό βωκελινίτης, που ανακαλύφθηκε στο ίδιο ορυχείο με τον κροκοΐτη, από τον οποίο ο Βωκελέν είχε απομονώσει το χρώμιο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12560106w. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 2,0 2,1 2,2 (Γαλλικά) Sycomore. www
.assemblee-nationale .fr /sycomore /index .asp. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. - ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Nicolas-Louis-Vauquelin. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2015.
- ↑ 6,0 6,1 list of professors at Collège de France. www
.college-de-france .fr /media /chaires-et-professeurs /UPL3451746530003663772 _LISTE _DES _PROFESSEURS .pdf. - ↑ (Γαλλικά) Sycomore. www
.assemblee-nationale .fr /sycomore /index .asp. - ↑ «List of Royal Society Fellows 1660-2007». Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Βασιλική Εταιρεία. σελ. 364.
- ↑ Biographical Index of Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh 1783–2002 (PDF). The Royal Society of Edinburgh. Ιούλιος 2006. ISBN 0-902-198-84-X. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2019.
- ↑ Weeks, Mary Elvira· Leichester, Henry M. (1968). Discovery of the Elements
. Easton, PA: Journal of Chemical Education. LCCCN 68-15217.
- ↑ Haubrichs, Rolf; Zaffalon, Pierre-Leonard (2017). «Osmium vs. 'Ptène': The Naming of the Densest Metal». Johnson Matthey Technology Review 61 (3): 190-196. doi:. http://www.technology.matthey.com/article/61/3/190-196/.
- ↑ «APS Member History». search.amphilsoc.org. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2021.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Louis Nicolas Vauquelin (1763-1829)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2005.
- «Catholic Encyclopedia: Louis-Nicolas Vauquelin». Louis-Nicolas Vauquelin. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2005.
- «Vauquelin, Louis Nicolas». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2005.
- Kyle, R.A.; Shampo, M.A. (1989). «Nicolas-Louis Vauquelin — discoverer of chromium». Mayo Clin. Proc. 64 (6): σελ. 643. Ιούνιος 1989. PMID 2664360. https://archive.org/details/sim_mayo-clinic-proceedings_1989-06_64_6/page/n68.
- WILLIAMS-ASHMAN, H.G. (1965). «NICOLAS LOUIS VAUQUELIN (1763-1829)». Investigative Urology 2: σελ. 605-613. Μάιος 1965. PMID 14283607.
- Λουί Νικολά Βωκελέν στο Mathematics Genealogy Project
Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Vauquelin, Louis Nicolas» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα (11η έκδοση) Cambridge University Press
|