Λεύκιος Βαλέριος Φλάκκος (ύπατος το 86 π.Χ.)
| Λεύκιος Βαλέριος Φλάκκος (ύπατος το 86 π.Χ.) | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1ος αιώνας π.Χ.[1] Αρχαία Ρώμη |
| Θάνατος | 85 π.Χ. |
| Συνθήκες θανάτου | ανθρωποκτονία |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ρωμαίος πολιτικός Ρωμαίος στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Lucius Valerius Flaccus |
| Οικογένεια | Valerii Flacci |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Ρωμαίος συγκλητικός Ύπατος στην αρχαία Ρώμη |
Ο Λεύκιος Βαλέριος Φλάκκος, λατινικά: Lucius Valerius Flaccus (απεβ. το 85 π.Χ.) έγινε αντικαταστάτης ύπατος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας το 86 π.Χ., όταν ο Γάιος Μάριος, ο προηγούμενος ύπατος (κύριος ύπατος), απεβίωσε απροσδόκητα. Εξελέγη για να ολοκληρώσει τη θητεία του Mάριου. Ο Μάριος είχε πολεμήσει μία σειρά από εμφύλιους πολέμους εναντίον του Λεύκιου Κορνήλιου Σύλλα: ήταν οι δύο ηγέτες των αντίστοιχων μερίδων τους, των Λαϊκών (Populares) και των Αρίστων (Optimates). Ο Φλάκκος θεωρήθηκε ένθερμος υποστηρικτής του Mάριου και του Λεύκιου Κορνήλιου Κίννα, των ηγετών της μερίδας Mάριου-Κίννα ανάμεσα στους Λαϊκούς. Ο Κίννας ήταν ο υπατικός συνάδελφος του Mάριου, και διαδέχθηκε τον Mάριο ως αρχηγός της μερίδας.
Το 85 π.Χ. ανατέθηκε στον Φλάκκο η κυβέρνηση της ρωμαϊκής επαρχίας της Ασίας, και η διοίκηση του Α΄ Μιθριδατικού Πολέμου κατά του Μιθριδάτη ΣΤ' του Πόντου. Συγκέντρωσε δύο λεγεώνες και βάδισε προς την επαρχία του, μέσω της Μακεδονίας και της Θράκης. Δολοφονήθηκε στη Νικομήδεια κατά τη διάρκεια μίας ανταρσίας, που υποδαύλισε ένας από τους ανώτερους υφισταμένους του, ο Γάιος Φλάβιος Φιμβρίας.
Ο Φλάκκος είναι επίσης γνωστός για τη Lex Valeria de aere alieno, νομοθεσία για τη μεταρρύθμιση του χρέους κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του '80 π.Χ. Αυτή η νομοθεσία έλυσε την πιεστική οικονομική κρίση προς όφελος των οφειλετών, ακυρώνοντας τα τρία τέταρτα όλων των εκκρεμών χρεών, προς μεγάλη ζημία των πιστωτών τους. [2]
Καταγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λ. Βαλέριος Φλάκκος ήταν ο μικρότερος αδελφός του Γάιου Βαλέριου Φλάκκου, ο οποίος υπηρέτησε ως ύπατος το 93 π.Χ. [α] Ο γιος του Λ. Β. Φλάκκου, ονόματι επίσης Λ. Βαλέριος Φλάκκος, ήταν πραίτορας το 63 π.Χ., και τον υπερασπίστηκε ο Κικέρωνας στην ομιλία Υπέρ Φλάκκου (Pro Flacco). Ήταν εξάδελφος του μεγαλύτερου Λεύκιου Βαλέριου Φλάκκου, ο οποίος ήταν ύπατος το 100 π.Χ. και πρώτος της Συγκλήτου (princeps Senatus) το 86 π.Χ.
Επιγραφικά στοιχεία έχουν βρεθεί στη Μαγνησία, αλλά θα μπορούσαν να αφορούν είτε τον Φλάκκο, είτε τον γιο του, ο οποίος ήταν επίσης κυβερνήτης της Ασίας. Η τιμητική επιγραφή περιγράφει έναν γάμο με μία κόρη του Λεύκιου Σαυφείου, και μία κόρη τους που ονομάζεται Βαλερία Παυλίνα. [β] Η μητέρα του, μία Bαιβία, αναφέρεται επίσης. Ο Φλάκκος ονομάζεται ἀνθύπατος, ελληνική απόδοση του proconsul.
Βίος και σταδιοδρομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Φλάκκος [γ] ήταν στρατιωτικός τριβούνος, ανώτερη στρατιωτική θέση, κάπου πριν από το 100 π.Χ. Το 99 π.Χ. ήταν αγορανόμος καθέδρας (curule aedile), μία κατώτερη πολιτική θέση. Με την ολοκλήρωση της θητείας του διώχθηκε ανεπιτυχώς από τον Γάιο Απουλήιο Δεκιανό. Οι κατηγορίες ήταν ασαφείς, και θα μπορούσαν να είναι μία από τις πολλές διώξεις με πολιτικά κίνητρα τη δεκαετία του 90 π.Χ. Οι διώξεις συνέχισαν την πολιτική αναταραχή της προηγούμενης δεκαετίας, απομακρυνόμενες από τη βία προς τα δικαστήρια. [δ] Η δίκη ελάχιστα επιβράδυνε τη σταδιοδρομία του Φλάκκου. Το 92 π.Χ. εξελέγη πραίτωρ. Ήταν πραίτωρ ή αντιπραίτωρ (propraetor) στην Ασία γύρω στο 92–91 π.Χ., μόλις λίγα χρόνια αφότου ο αδελφός του Γάιος κατείχε την ίδια θέση.
Κυβερνήτης της Ασίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πριν από τον Α΄ Μιθριδατικό Πόλεμο, κατά τη διάρκεια της εξουσίας του Φλάκκου στην Ασία, γίνονταν συνεισφορές για αγώνες και μία εορτή προς τιμήν του. Τα χρήματα κατατέθηκαν στις Τράλλες, αλλά φαίνεται ότι δεν δαπανήθηκαν όπως είχε προγραμματιστεί. Ο Κικέρων ισχυρίζεται ότι η πόλη δάνεισε τα κεφάλαια με τόκο για δικό της κέρδος. Τρεις δεκαετίες αργότερα, ο γιος του Φλάκκου, Λεύκιος, ήταν κυβερνήτης της ίδιας επαρχίας. Ο Κικέρων τον υπερασπίστηκε ενάντια σε πολλαπλές κατηγορίες για οικονομική ακαταστασία κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του:όταν οι Τραλλείς τον κατηγόρησαν για υπεξαίρεση, ο Κικέρων υποστήριξε ότι ο Φλάκκος απλώς «ανακτούσε» τα κεφάλαια.
Ο Φλάκκος και ο αδελφός του Γάιος, ο οποίος κατείχε ως αξιωματούχος (promagistrus) διοίκηση στην Ασία γύρω στο 96 π.Χ., αναγνωρίστηκαν ως προστάτες (patrones) της πόλης Κολοφώνα στη Λυδία. Οι δύο άνδρες είναι οι πρώτοι Ρωμαίοι κυβερνήτες, που είναι γνωστό ότι ήταν προστάτες μίας ελεύθερης πόλης, μία πρακτική που έγινε κοινή τη δεκαετία του 60 π.Χ.
Υπέρ του Μάριου και αντικαταστάτης ύπατος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 87 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου του Οκταβιανού, ένας διοικητής της φρουράς του ιππικού ονόματι Βαλέριος παρέδωσε την Όστια στον Μάριο («προδοτικά», σύμφωνα με τον Πλούταρχο ). Αυτός ο Βαλέριος μπορεί να είναι ο Φλάκκος. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 π.Χ. και στα μέσα της δεκαετίας του '80, οι Βαλέριοι Φλάκκοι φαινόταν να ευθυγραμμίζονται με ασφάλεια με τη μερίδα Mάριου-Κίννα. Όταν ο πρεσβύτερος εξάδελφος Λεύκιος Βαλέριος Φλάκκος κατείχε την υπατεία από κοινού με τον Mάριο το 100 π.Χ., κατηγορήθηκε ότι ήταν «περισσότερο υπηρέτης του, παρά συνάδελφος». Ο Eρνστ Μπάντιαν θεωρεί τους Βαλέριους Φλάκκους «μία από τις πιο κατεξοχήν φιλο-Μαριανές οικογένειες».
Το 86 π.Χ. ο Λ. Βαλέριος Φλάκκος αντικατέστησε τον Γάιο Μάριο ως ύπατο, μετά το απροσδόκητο τέλος τού τελευταίου στα μέσα Ιανουαρίου, στην αρχή της 7ης θητείας του. Ο συνάδελφος τού Φλάκκου στην υπατεία ήταν ο Λ. Κορνήλιος Κίννα. Το ότι ο Φλάκκος αντικατέστησε τον αρχηγό της φατρίας, και τον πιο επιφανή Ρωμαίο της εποχής, και υπηρέτησε στο πλευρό του νέου ηγέτη της φατρίας, είναι δείγμα τόσο της εκτίμησης την οποία είχε, και πόσο σταθερά ευθυγραμμισμένος με τη Μαριανή μερίδα θεωρούνταν ότι ήταν.
Πιστωτική κρίση της δεκαετίας του 80 π.Χ.
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πιο αμφιλεγόμενη πράξη του Φλάκκου ως υπάτου ήταν η Lex Valeria de aere alieno, μία ριζική αναδιάρθρωση του χρέους. Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Φλάκκος χρειάστηκε να αντιμετωπίσει την πιστωτική κρίση της Ρώμης, η οποία είχε επιδεινωθεί από διάφορους παράγοντες. Το πιστωτικό σύστημα στη Ρώμη βασιζόταν στην ποσότητα του χρήματος σε κυκλοφορία, στις σταθερές τιμές της γης και στην πίστη (fides), που σήμαινε «γενική εμπιστοσύνη στην τελική αποπληρωμή των δανείων, και στη δύναμη της οικονομίας». Αυτή η έννοια είναι παρόμοια με την αντιληπτή οικονομική δύναμη της «καταναλωτικής εμπιστοσύνης» στον 21ο αι.
Η γη ήταν η πιο κοινή ασφάλεια για δάνεια, αλλά η μεγάλη ποσότητα γης που κατασχέθηκε στον Συμμαχικό Πόλεμο (91–88 π.Χ.) είχε μειώσει σημαντικά την αξία της ως εγγύηση. Με την απώλεια εισοδήματος από αγροκτήματα και κτήματα, οι αξίες των ακινήτων μειώθηκαν, και οι πιστωτές άρχισαν να ζητούν τα δάνειά τους. Ταυτόχρονα, η γενική κοινωνική αναταραχή είχε ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση (απόκρυψη) νομισμάτων. Καθώς το ποσό των χρημάτων σε κυκλοφορία μειώθηκε, οι οφειλέτες δυσκολεύονταν όλο και περισσότερο να εξοφλήσουν τα δάνειά τους, ή να επαναδιαπραγματευτούν τους όρους. Η ρωμαϊκή οικονομία υπέφερε επίσης λόγω του Α΄ Μιθριδατικού Πολέμου, ο οποίος κατέστρεψε τις ιταλικές επιχειρήσεις στα ανατολικά, μείωσε σημαντικά το εμπόριο, και ελλάτωσε τα φορολογικά έσοδα από την επαρχία της Ασίας.
Η Φλάκκος πήρε δραστικά μέτρα. Με τον αργυρό σηστέρτιο να αποτιμάται σε τέσσερα χάλκινα ασσάρια, οι οφειλέτες είχαν τη δυνατότητα να εξοφλήσουν τα δάνειά τους με μία αναλογία ένα ασσάριο για κάθε σηστέρτιο. Αυτή η μείωση κατά τα τρία τέταρτα του χρέους, επέτρεψε στους Λαϊκιστές (Publicani) τραπεζίτες να ανακτήσουν τουλάχιστον μερικές από τις ζημίες τους, αντί να αντιμετωπίζουν μαζικές χρεοκοπίες. [2] Το σχέδιο περιελάμβανε χρέη του Δημοσίου και των Λαϊκιστών, ελάφρυνση του δημοσιονομικού ελλείμματος και των υποχρεώσεων ορισμένων από τους τραπεζίτες. Ο ιστορικός Σαλούστιος, γεννημένος το έτος της υπατείας του Φλάκκου, λέει ότι οι συντηρητικές ελίτ (Άριστοι, Optimates) της Συγκλήτου υποστήριξαν γενικά το σχέδιο. Γράφοντας εκατό χρόνια μετά το γεγονός, κατά την εποχή της ευημερίας του Αυγούστου, ο ιστορικός Bελήιος Πατέρκουλος χαρακτήρισε το σχέδιο του Φλάκκου ως turpissima, που σημαίνει «εντελώς επαίσχυντο».
Ανταρσία και δολοφονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο τέλος της θητείας του, ο Φλάκκος διορίστηκε κυβερνήτης της επαρχίας της Ασίας ως αντίμετρο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Σύλλα και στις διπλωματικές προσπάθειές του προς τον Μιθριδάτη ΣΤ' του Πόντου, τον κύριο ξένο αντίπαλο της Ρώμης εκείνης της περιόδου. Αν και ο Σύλλας ενήργησε παράνομα και μάλιστα είχε κηρυχθεί <i>δημόσιος εχθρός</i> (hostis), ο Κίννα προφανώς αναγνώρισε ότι η απειλή του Μιθριδάτη ΣΤ΄ απαιτούσε τη ρωμαϊκή συνεργασία.
Επειδή η κυβέρνηση Κίννα είχε ένα εξαντλημένο ταμείο, μπορούσε να χρηματοδοτήσει μόνο πέντε λεγεώνες. Δύο από αυτούς (μερικές φορές αποκαλούμενες λεγεώνες του Βαλερίου) αποβιβάστηκαν στην Ελλάδα με τον Φλάκκο. [3] Ο Φλάκκος ήταν μεγαλύτερος από τη δύναμη πέντε λεγεώνων του Σύλλα, και έχασε έναν αριθμό από τα στρατεύματά του κατά τη διέλευση. Μία εμπροσθοφυλακή είχε διαχωριστεί από τον στόλο, καθηλώθηκε από τις καταιγίδες, και τα πλοία της κάηκαν από το Ποντιακό ναυτικό του Μιθριδάτη ΣΤ΄. Αυτοί οι άνδρες τελικά κατευθύνθηκαν προς τη Θεσσαλία, όπου εγκατέλειψαν αμέσως τον Σύλλα. [4] Ο υπατικός στρατός βάδισε σε όλη την Ήπειρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη . Έφτασαν στο Βυζάντιο με αυξανόμενες εντάσεις μέσα στις τάξεις και στο σώμα των αξιωματικών. Ο ισχυρότερος λεγάτος του Φλάκκου, που μερικές φορές προσδιορίζεται ως ταμίας (quaestor) του, ήταν ο Γ. Φλάβιος Φιμβρία, ένας αφοσιωμένος Μαριανός, που άρπαξε τη δυσαρέσκεια για να γίνει αντίπαλος της διοίκησης. Τα αληθινά κίνητρα του Φιμβρία είναι δύσκολο να διακριθούν, και μερικές φορές θεωρούνται παράλογα βίαια. Ωστόσο μπορεί να ένιωθε ότι ο Φλάκκος ήταν πολύ συμβιβαστικός με τον Σύλλα. Ο Φλάκκος μπορεί να έπαιξε πρώιμο ρόλο στις προσπάθειες του εξαδέλφου του, τού πρώτου της Συγκλήτου (princeps Senatus), να έρθει σε ειρηνική διευθέτηση με τον Σύλλα. Εν πάση περιπτώσει, ο Σύλλας δεν έκανε εχθρική προέλαση προς τον Φλάκκο.
Σύμφωνα με τον Διόδωρο, ο Φιμβρία οδήγησε τα προπορευόμενα στρατεύματα τον χειμώνα του 86–85 κατά τη διάρκεια της πορείας μέσω της Θράκης. Προσπάθησε να κερδίσει την πίστη τους, επιτρέποντάς τους να λεηλατήσουν «το έδαφος των συμμάχων σαν να ήταν εχθρική χώρα, υποδουλώνοντας όποιον συναντούσαν». Όταν οι άνθρωποι παραπονέθηκαν για την κακοποίηση, ο Φλάκκος επέπληξε τον Φιμβρία. Αυτή η αφήγηση είναι δομημένη μέσα σε ένα ηθικό πρότυπο, που ευνοούσε ο Διόδωρος όταν ερμηνεύει γεγονότα. Η Λιβ Μαρία Γιάροου σημειώνει: «Η κατάχρηση των συμμάχων από τον Φιμβρία σε ένα τέχνασμα, για να αποκτήσει δύναμη εντός της στρατιωτικής δομής, οδηγεί στην πραγματικότητα στη διάλυση αυτής της στρατιωτικής δομής».
Στον Ελλήσποντο ο Φλάκκος απέλυσε τον Φιμβρία, με εντολή να επιστρέψει στη Ρώμη. Ο Φιμβρία αντικαταστάθηκε από τον Κ. Μινούκιο Θέρμο, τον οποίο ο Φλάκκος άφησε επικεφαλής του Βυζαντίου. [ε] Ωστόσο, ο Φιμβρία συνέχισε να ξεσηκώνει τα στρατεύματα. Τελικά αυτομόλησαν κοντά του, και ανέλαβε τη διοίκηση του Θέρμου. Ο Φλάκκος, που είχε προχωρήσει στη Χαλκηδόνα της Βιθυνίας, επέστρεψε για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Σύμφωνα με την πιο συγκλονιστική αφήγηση, η Φιμβρία άρπαξε τις φάσκεις, το σύμβολο της εξουσίας του Φλάκκου ως υπάτου, και μετά ο Φλάκκος κατέφυγε στη Χαλκηδόνα και στη συνέχεια στη Νικομήδεια. Ο Φιμβρία τον καταδίωξε, τον βρήκε να κρύβεται σε ένα πηγάδι, τον αποκεφάλισε, και ανέλαβε την υπατική διοίκηση. Ο Φλάκκος είχε συνοδευτεί στην Ασία από τον γιο του Λεύκιο, ο οποίος ήταν πιθανότατα κάτω των 20 ετών εκείνη την εποχή, και στην πρώτη του περιοδεία στρατιωτικής υπηρεσίας. Μετά το τέλος τού πατέρα του, διέφυγε και ενώθηκε με τον θείο του Γάιο στη Γαλατία. Το 84 π.Χ. ο Σύλλας πέρασε από την Ελλάδα στην Ασία, και έκανε ειρήνη με τον Μιθριδάτη ΣΤ΄. [5] Ο Σύλλας έστρεψε τότε τον στρατό του εναντίον του Φιμβρία, ο οποίος, βλέποντας ότι δεν υπήρχε περίπτωση διαφυγής, αυτοκτόνησε. [5]
Εκτίμηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ιστορικός του 1ου αι. π.Χ. Μέμνων ασκεί έντονη κριτική στον Φλάκκο, κατηγορώντας τη δική του αλαζονεία και σκληρότητα για την ανταρσία των ανδρών του. Ο Αππιανός βρίσκει κατακριτέους τόσο τον Φλάκκο, όσο και τον Φιμβρία. Ο Διόδωρος Σικελιώτης δυσφημεί τον Φιμβρία, αναφέροντας τον Φλάκκο μόνο μία φορά, και με θετικό τρόπο. Κατά την αξιολόγηση του χαρακτήρα του Φλάκκου και της δύσκολης θέσης του στην Ασία, ο Mίχαελ Λοβάνο προσπαθεί να φιλτράρει τις προκαταλήψεις των πηγών:
- [Οι αρχαίες πηγές] αποκαλύπτουν, ότι ήταν ένας πολύ πειθαρχημένος, έμπειρος διοικητής, καλός γνώστης της Ασίας μέσω οικογενειακών επαφών, και καλά συνδεδεμένος με το καθεστώς Κίννα. Είχε καλά προσόντα για την αποστολή της Ανατολής. Ποιες ήταν οι εντολές του Φλάκκου σχετικά με τον Σύλλα; Ήταν να του επιτεθεί; αν ναι, ο Φλάκκος θα ήταν πολύ μεγαλύτερος. Ήταν να συνεργαστεί μαζί του; ο Σύλλας ήταν ακόμη δημόσιος εχθρός. Θα έπρεπε να αναλάβει ειρηνικά τη διοίκηση του Σύλλα; είναι απίθανο ο Σύλλας να είχε συμμορφωθεί.
Επίδραση στον εμφύλιο πόλεμο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δείτε επίσης Γάιος Β. Φλάκκος (ύπατος): Ρόλος στον εμφύλιο πόλεμο και ΛΕύκιος Β. Φλάκκος (ύπατος το 100 π.Χ.): Ρόλος στον εμφύλιο πόλεμο.
Την εποχή της δολοφονίας του, ο αδελφός του Λεύκιου, Γάιος, ήταν κυβερνήτης της Πέραν των Άλπεων Γαλατίας (Προβηγκίας) και πιθανότατα της Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας (κοιλάδας του Πάδου). Ήταν επίσης πρόσφατος, και πιθανώς ακόμη εν ενεργεία, κυβερνήτης μίας ή και των δύο Ιβηρικών επαρχιών (Εγγύς και Πέραν Ισπανίας). Θα διοικούσε έτσι τον μεγαλύτερο αριθμό στρατευμάτων στο δυτικό μισό της Δημοκρατίας. Ο Γάιος είτε είχε παραμείνει ουδέτερος, είτε υποστήριζε την κυβέρνηση Κίννα μέχρι εκείνο το σημείο. Είναι πιθανό ότι άρχισε να απομακρύνεται από τη μερίδα Mάριου-Κίννα, αφού ένας Mαριανός σκότωσε τον αδελφό του. Αποδέχτηκε το νέο καθεστώς του Σύλλα, όταν τα στρατεύματα του Σύλλα βρίσκονταν στην Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία. Ο ανιψιός του, που είχε ενωθεί μαζί του στη Γαλατία μετά τη δολοφονία, υπηρέτησε ως στρατιωτικός τριβούνος το 82 ή το 81 π.Χ.
Ο Γάιος μπορεί επίσης να επηρεάστηκε από τον εξάδελφό του Λεύκιο Β. Φ., τον πρώτο (princeps), όταν συνέβη η δολοφονία. Ο πρεσβύτερος Λεύκιος είχε υπηρετήσει με τον Μάριο ως ύπατος για το 100 π.Χ., αλλά αφού απέτυχε να συνάψει ειρήνη με τον Σύλλα, υποστήριξε μία νομοθεσία που καθιέρωσε τη δικτατορία εκείνου, σημαντικό παράγοντα για τον θρίαμβο της μερίδας του Σύλλα.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Appian, History of Rome 12.9.60
- Brennan, T. Corey. Η Πραιτορία στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία . Oxford University Press, 2000.
- Broughton, TRS The Magistrates of the Roman Republic, τομ. 2, 99 π.Χ.–31 π.Χ. Νέα Υόρκη: Αμερικανική Φιλολογική Ένωση, 1952.
- The Cambridge Ancient History (Cambridge University Press, 2nd edition 1994), vol. 9.
- Lovano, Michael. The Age of Cinna: Crucible of Late Republican Rome . Franz Steiner Verlag, 2002.
- HH Scullard, From the Gracchi to Nero: A History of Rome from 133 BC to AD 68 AD Routledge, 1988.
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Birth order is determined by the dates of the offices they held and by his brother carrying their father's name, as was conventional for the elder son.
- ↑ Not the sister of Valerius Triarius, who had the same name.
- ↑ Unless otherwise noted, dates and offices are from Broughton, MRR, vol. 2, pp. 1, 18–19, 629.
- ↑ For more on the case and its context, see Gaius Appuleius Decianus, especially "The case against L. Valerius Flaccus".
- ↑ Thermus was the brother of Marcus Minucius Thermus.
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 Duncan 2017, σελ. 216.
- ↑ Duncan 2017, σελ. 217.
- ↑ Duncan 2017, σελ. 218.
- ↑ 5,0 5,1 Duncan 2017, σελ. 220.