Λεύκιος Απουλήιος Σατουρνίνος

Λεύκιος Απουλήιος Σατουρνίνος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη; μητρική γλώσσα	Lucius Appuleius Saturninus (Λατινικά)
Γέννηση	130 π.Χ.; Αρχαία Ρώμη
Θάνατος	100 π.Χ.;
Αιτία θανάτου	λιθοβολισμός
Συνθήκες θανάτου	ανθρωποκτονία
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Λατινικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Ρωμαίος πολιτικός
Οικογένεια
Τέκνα	Απουλεία
Αδέλφια	Gnaeus Cornelius Dolabella
Οικογένεια	Appuleii Saturnini
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	τριβούνος των πληβείων; Triumvir monetalis (104 π.Χ.)
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Λεύκιος Απουλήιος Σατουρνίνος, λατινικά: Lucius Appuleius Saturninus (απεβ. στα τέλη του 100 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος λαϊκιστής και τριβούνος. Είναι πιο αξιοσημείωτος για την εισαγωγή μίας σειράς νομοθετικών μεταρρυθμίσεων, μαζί με τον συνεργάτη του Γάιο Σερβίλιο Γλαυκία και με τη συγκατάθεση του Γάιου Μάριου, κατά τα τελευταία χρόνια του 2ου αι. π.Χ. Η αντίθεση των Συγκλητικών σε αυτούς τους νόμους οδήγησε τελικά σε μία εσωτερική κρίση, στην ανακήρυξη τελεσίδικης απόφασης της Συγκλήτου (senatus consultum ultimum) και στο τέλος του Σατουρνίνου, του Γλαυκία και των οπαδών τους το 100 π.Χ.

Βιογραφία

Ταμίας

Ως ταμίας (quaestor) τo 104 π.Χ. επέβλεψε τις εισαγωγές σιτηρών στην Όστια, αλλά ανακλήθηκε από τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο (ασυνήθιστη διαδικασία) και αντικαταστάθηκε από τον Μάρκο Αιμίλιο Σκαύρο. ^[2]

Πρώτη τριβουνία

Το 103 π.Χ. εξελέγη τριβούνος των πληβείων. Συνήψε συμφωνία με τον Γάιο Μάριο, και για να κερδίσει την εύνοια των στρατιωτών του, πρότεινε σε κάθε βετεράνο του να λάβει μία έκταση 100 jugera στη ρωμαϊκή επαρχία της Αφρικής. Συνέβαλε επίσης κυρίως στην εξασφάλιση της εκλογής του Μάριου στην 4η υπατεία του (102 π.Χ.).

Μία ευκαιρία για αντίποινα εναντίον των ευγενών (nobiles) τού δόθηκε με την άφιξη (101 π.Χ.) πρεσβευτών από τον Μιθριδάτη ΣΤ' του Πόντου, με μεγάλα χρηματικά ποσά για δωροδοκία της Συγκλήτου. Πολλά υποσχόμενες αποκαλύψεις έγιναν από τον Σατουρνίνο, ο οποίος έβριζε τους πρέσβεις. Προσήχθη σε δίκη για παραβίαση του νόμου των εθνών, και διέφυγε την καταδίκη μόνο με μία έκκληση προς τον λαό για έλεος (ad misericordiam). Στην πρώτη τριβουνία του Σατουρνίνου πιθανότατα συνέταξε τη νομοθεσία του για <i id="mwLQ">την εσχάτη προδοσία</i> (maiestas), οι ακριβείς διατάξεις της οποίας είναι άγνωστες, αλλά το αντικείμενό της ήταν πιθανότατα να ενισχύσει την εξουσία των τριβούνων και των Δημοφιλών (Populares). Ασχολήθηκε με τη μειωμένη εξουσία (minuta majestas) του ρωμαϊκού λαού, δηλαδή με όλες τις πράξεις που τείνουν να βλάψουν την ακεραιότητα της Πολιτείας, όντας έτσι πιο ολοκληρωμένη από τη σύγχρονη λέξη «προδοσία». ^[3]

Ένα από τα κύρια αντικείμενα του μίσους του Σατουρνίνου ήταν ο Κόιντος Καικίλιος Μέτελλος Νουμιδικός, ο οποίος όταν ήταν τιμητής (censor), προσπάθησε να απομακρύνει τον Σατουρνίνο από τη Σύγκλητο λόγω ανηθικότητας, αλλά ο συνάδελφός του αρνήθηκε να συναινέσει. Προκειμένου να εξευμενίσει τον λαό, που εξακολουθούσε να αγαπά τη μνήμη των Γράκχων, ο Σατουρνίνος πήρε μαζί του τον Λεύκιο Εκουίτιο, έναν αμειβόμενο απελεύθερο, ο οποίος έδειξε ότι ήταν γιος του Τιβέριου Σεμπρόνιου Γράκχου. Η Σεμπρονία, αδελφή του νεκρού Γράκχου, αρνήθηκε να αναγνωρίσει τον υποτιθέμενο ανιψιό της.

Δεύτερη τριβουνία

Ο Μάριος, κατά την επιστροφή του στη Ρώμη μετά τη νίκη του επί των Κιμβρίων, βρίσκοντας τον εαυτό του απομονωμένο στη Σύγκλητο, συνήψε συμφωνία με τον Σατουρνίνο και τον σύμμαχό του Γάιο Σερβίλιο Γλαυκία. Και οι τρεις σχημάτισαν ένα είδος τριανδρίας, υποστηριζόμενο από τους βετεράνους του Μάριου και πολλούς από τους απλούς ανθρώπους. Με τη βοήθεια της δωροδοκίας και της δολοφονίας, ο Μάριος εξελέγη (100 π.Χ.) ύπατος για έκτη φορά, ο Γλαυκίας πραίτωρ και ο Σατουρνίνος τριβούνος για δεύτερη φορά. Ο Σατουρνίνος παρουσίασε τώρα μία αγροτική νομοθεσία, τη lex Appuleia agraria, μία επέκταση του αφρικανικού νόμου που ήδη αναφέρθηκε. Προτάθηκε ότι όλη η γη βόρεια του Πάδου (Πο) που κατείχαν πρόσφατα οι Κίμβροι, συμπεριλαμβανομένης αυτής των ανεξάρτητων κελτικών φυλών που είχαν προσωρινά καταληφθεί από αυτούς, θα έπρεπε να διατεθεί για διανομή στους βετεράνους του Mάριου. Αυτό ήταν προβληματικό, αφού η γη ήταν ήδη ιδιοκτησία των επαρχιωτών, που είχαν αφαιρεθεί από τους Κίμβρους.

Αποικίες επρόκειτο να ιδρυθούν στη Σικελία, την Αχαΐα, την Πέραν των Άλπεων Γαλατία και τη Μακεδονία, οι οποίες επρόκειτο να αγοραστούν με τον Χρυσό της Τολόσας, τους θησαυρούς του ναού των Δελφών που υπεξαίρεσε ο Κόιντος Σερβίλιος Καιπίων. Περαιτέρω, αν και κατατάχθηκαν ως Ρωμαίοι, οι Ιταλοί έπρεπε να γίνουν δεκτοί σε αυτές τις αποικίες, και καθώς επρόκειτο να είναι αποικίες, το δικαίωμα των Ιταλών στην ισότητα με τους Ρωμαίους αναγνωρίστηκε έτσι εν μέρει. Ως εκ τούτου, ο όχλος της πόλης αντιτάχθηκε σθεναρά στο νομοσχέδιο, αγανακτώντας να μοιράζονται τα δικαιώματα των πολιτών τους με τους Ιταλούς συμμάχους, και ο Σατουρνίνος ήταν υποχρεωμένος να καλέσει ψηφοφόρους της υπαίθρου έξω από την πόλη, για να περάσει το νομοσχέδιο.

Μία ρήτρα προέβλεπε, ότι εντός 5 ημερών από την ψήφιση του νόμου, κάθε συγκλητικός έπρεπε να ορκιστεί ότι θα τον τηρήσει, με ποινή διαγραφής από τη Σύγκλητο και βαρύ πρόστιμο. Όλοι οι συγκλητικοί ορκίστηκαν στη συνέχεια εκτός από τον Mέτελλο Νουμιδικό, ο οποίος πήγε στην εξορία. Ο Σατουρνίνος έφερε επίσης ένα νομοσχέδιο, σκοπός του οποίου ήταν να κερδίσει την υποστήριξη του λαού, προμηθεύοντας σιτηρά σε ονομαστική τιμή. Το νομοσχέδιο είτε μείωσε την ήδη φθηνή τιμή που καθόριζε ο νόμος των σιτηρών του Γάιου Γράκχου, είτε ήταν μία κατάργηση μιας πρώην Συγκλητικής κατάργησης του νόμου του Γράκχου, αν και το πρώτο είναι πιο πιθανό. Ο τιμητής Κόιντος Σερβίλιος Καιπίων ο Νεότερος δήλωσε ότι το θησαυροφυλάκιο δεν άντεχε την πίεση, και οι ίδιοι οι συνάδελφοι του Σατουρνίνου παρενέβησαν με βέτο τους. Ο Σατουρνίνος διέταξε να συνεχιστεί η ψηφοφορία, και ο Καιπίων διέλυσε τη συνάντηση με βία. Η Σύγκλητος κήρυξε άκυρη τη διαδικασία, επειδή ακούστηκε βροντή. Ο Σατουρνίνος απάντησε ότι η Σύγκλητος θα ήταν καλύτερα να παραμείνει ήσυχη. διαφορετικά η βροντή μπορεί να ακολουθηθεί από χαλάζι. Τα νομοσχέδια (leges Appuleiae) ψηφίστηκαν τελικά με τη βοήθεια των βετεράνων του Μάριου.

Η πτώση και το τέλος

Ο Μάριος, βρίσκοντας τον εαυτό του να επισκιάζεται από τους συναδέλφους του και να έχει συμβιβαστεί από τις υπερβολές τους, σκέφτηκε σοβαρά να έρθει σε ρήξη μαζί τους και ο Σατουρνίνος και ο Γλαυκίας είδαν, ότι η μόνη τους ελπίδα για ασφάλεια, βρισκόταν στη διατήρηση της θέσης τους. Στις εκλογές για το 99, που διεξήχθησαν πιθανώς στα τέλη του καλοκαιριού-αρχές φθινοπώρου του 100, ο Σατουρνίνος εξελέγη τριβούνος για 3η φορά για το έτος που αρχίζει στις 10 Δεκεμβρίου 100, και ο Γλαυκίας, αν και τότε πραίτωρ και επομένως δεν ήταν επιλέξιμος παρά μόνο μετά την πάροδο 2 ετών, ήταν υποψήφιος για την υπατεία. Ο Mάρκος Αντώνιος Ρήτωρ εξελέγη χωρίς αντιπολίτευση. Ο άλλος υποψήφιος, ο Γάιος Μέμμιος, ο οποίος φαινόταν να έχει τις περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας, ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου από τους μισθωτούς πράκτορες του Σατουρνίνου και του Γλαυκία, ενώ η ψηφοφορία στην πραγματικότητα συνεχιζόταν.

Αυτό προκάλεσε μία πλήρη αποστροφή του κοινού αισθήματος. Η Σύγκλητος συνεδρίασε την επόμενη ημέρα, κήρυξε τον Σατουρνίνο και τον Γλαυκία δημόσιους εχθρούς, και εξέδωσε το λεγόμενο τελεσίδικο διάταγμα της Συγκλήτου (senatus consultum ultimum) καλώντας τον Μάριο να υπερασπιστεί το κράτος. ^[4] Ο Μάριος δεν είχε άλλη εναλλακτική από το να υπακούσει. Ο Σατουρνίνος, νικημένος σε μία μάχη στη Ρωμαϊκή Αγορά, κατέφυγε με τους οπαδούς του στο Καπιτώλιο, όπου, καθώς τους είχε διακοπεί η παροχή νερού, αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν. Ο Μάριος, αφού τους διαβεβαίωσε ότι θα τους σώσει τη ζωή, τους μετέφερε στην Κουρία του Οστίλιου (Curia Hostilia), σκοπεύοντας να κινηθεί εναντίον τους σύμφωνα με το νόμο. Αλλά τα πιο ορμητικά μέλη του αριστοκρατικού κόμματος ανέβηκαν στη στέγη, απέσπασαν τα κεραμίδια και λιθοβόλησαν τον Σατουρνίνο και πολλούς άλλους μέχρι θανάτου. Ο Γλαυκίας, που είχε διαφύγει σε ένα σπίτι, σύρθηκε έξω και σκοτώθηκε. ^[5]

Απόγονοι

Η κόρη του Απουληία μπορεί να παντρεύτηκε καλά, παρά την οικογενειακή ντροπή, και ίσως ήταν μητέρα δύο υπάτων, συμπεριλαμβανομένου του Mάρκου Αιμίλιου Λέπιδου ενός της Β΄ Τριανδρίας. ^[6]

Πολιτιστικές απεικονίσεις

Τα ιστορικά μυθιστορήματα Ο Πρώτος Άνδρας στη Ρώμη και Tο Χορτάρινο Στέμμα, της Κόλεαν ΜακΚούλογκ, επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στην άνοδο και την πτώση του Γάιου Μάριου και τη μακρά σταδιοδρομία του. Ο Λεύκιος Απουλήιος Σατουρνίνος είναι ένας δευτερεύων χαρακτήρας με τη δική του πλοκή στο πρώτο μυθιστόρημα. Αρκετές ενότητες είναι γραμμένες από τη σκοπιά του Σατουρνίνου. ^[7]

Παραπομπές

↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1766. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2024.
↑ Scullard, H. H. (4 Οκτωβρίου 2010). From the Gracchi to Nero: A History of Rome 133 BC to AD 68 (στα Αγγλικά). Routledge. σελ. 46. ISBN 9781136922596. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.
↑ Seager, Robin (2008). Pompey the Great: A Political Biography (στα Αγγλικά). John Wiley & Sons. ISBN 978-0-470-77522-6. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.
↑ Goldsworthy, Adrian Keith (2006). Kejsare och generaler: männen bakom Roms framgångar (στα Σουηδικά). Lund: Historiska media. σελ. 138. ISBN 978-91-85057-70-2.
↑ Seager, Robin (2008). Pompey the Great: A Political Biography (στα Αγγλικά). John Wiley & Sons. ISBN 978-0-470-77522-6. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.
↑ Syme, Ronald (2016). Approaching the Roman Revolution: Papers on Republican History (στα Αγγλικά). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-109187-2. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.
↑ «The First Man in Rome — The Apotheosis of Gaius Marius! | Hacienda Publishing». haciendapublishing.com.

Βιβλιογραφία

Appian, Bell. civ. i. 28–33
Diod. Sic. xxxvi 12
Plutarch, Marius, 28–30
Livy, Epit. 69
Florus iii. 16
Velleius Paterculus ii. 12
Auctor ad Herennium i. 21
Aurelius Victor, De viris illustribus, 73
Orosius v. 17
Cicero, Pro Balbo, 21, 48, Brutus, 62, De oratore, ii. 49, De haruspicum responsis, 19, Pro Sestio, Pro Rabirio, passim
Mommsen, Hist. of Rome (Eng. trans.), bk. iv. ch. 6
G. Long, Decline of the Roman Republic, ii. ch. 10
E. Klebs in Pauly-Wissowa's Realencyclopädie, ii. 1 (1896)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Lucius Appuleius Saturninus στο Wikimedia Commons

[192bedf2b864e8161a9d77a241906a5e4ee06de8-1] «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1766. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2024.

[2] Scullard, H. H. (4 Οκτωβρίου 2010). From the Gracchi to Nero: A History of Rome 133 BC to AD 68 (στα Αγγλικά). Routledge. σελ. 46. ISBN 9781136922596. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.

[Seager-3] Seager, Robin (2008). Pompey the Great: A Political Biography (στα Αγγλικά). John Wiley & Sons. ISBN 978-0-470-77522-6. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.

[4] Goldsworthy, Adrian Keith (2006). Kejsare och generaler: männen bakom Roms framgångar (στα Σουηδικά). Lund: Historiska media. σελ. 138. ISBN 978-91-85057-70-2.

[5] Seager, Robin (2008). Pompey the Great: A Political Biography (στα Αγγλικά). John Wiley & Sons. ISBN 978-0-470-77522-6. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.

[6] Syme, Ronald (2016). Approaching the Roman Revolution: Papers on Republican History (στα Αγγλικά). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-109187-2. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.

[7] «The First Man in Rome — The Apotheosis of Gaius Marius! | Hacienda Publishing». haciendapublishing.com.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]