Λεονίντ Αντρέγιεφ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λεονίντ Αντρέγιεφ
ΨευδώνυμοJames Lynch και Л.— ев
Γέννηση9ιουλ. / 21  Αυγούστου 1871γρηγ. (specified date of both Julian and Gregorian calendar)[1][2][3]
Αριόλ[4][5][6]
Θάνατος12  Σεπτεμβρίου 1919[4][7][8]
Gorkovskoye[9]
Αιτία θανάτουκαρδιακή ανεπάρκεια
Τόπος ταφήςMolodyozhnoe[10] και Literatorskie mostki[11]
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
ΣπουδέςΝομική σχολή του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας (1897)[4][12]
Ιδιότηταθεατρικός συγγραφέας[12], συγγραφέας[4][12][13], δημοσιογράφος, αφηγητής παραμυθιών[12], ποιητής και πεζογράφος
ΤέκναΔανιήλ Αντρέγιεφ
Σημαντικά έργαThe Seven Who Were Hanged
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Λεονίντ Νικολάγιεβιτς Αντρέγιεφ (στα ρώσικα: Леонид Николаевич Андреев, 9 Αυγούστου 1871 - 12 Σεπτεμβρίου 1919) ήταν Ρώσος συγγραφέας, ο κύριος εκπρόσωπος του εξπρεσιονισμού στη ρωσική λογοτεχνία.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1871-1900[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αντρέγιεφ γεννήθηκε στην πόλη Αριόλ, πρωτεύουσα της περιφέρειας Αριόλ. Ο πατέρας του, Νικολάι Ιβάνοβιτς Αντρέγιεφ (1847-1889), εργαζόταν ως τοπογράφος στο κτηματολόγιο και η μητέρα του, Αναστασία Νικολάγεβνα Αντρέγεβα (το γένος Πατσκόφσκι), ήταν απόγονος μιας χρεοκοπημένης πολωνικής οικογένειας γαιοκτημόνων. Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο, εισήλθε στη Νομική Σχολή της Αγίας Πετρούπολης.

Με το θάνατο του πατέρα του το 1889[14], η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του επιδεινώθηκε και ο Αντρέγιεφ άρχισε να κάνει κατάχρηση αλκοόλ. Αποβλήθηκε από το πανεπιστήμιο για μη καταβολή διδάκτρων και συνέχισε στην Νομική Σχολή της Μόσχας. Το 1894, μετά έναν αποτυχημένο έρωτα, ο Αντρέγιεφ προσπάθησε να αυτοκτονήσει. Αυτοπυροβολήθηκε και η σφαίρα τον τραυμάτισε και του προξένησε ένα μόνιμο καρδιακό πρόβλημα το οποίο τελικά, χρόνια αργότερα, θα προκαλούσε το θάνατό του. Η οικογένειά του πλέον ζούσε μέσα στην εξαθλίωση και ο νεαρός Αντρέγιεφ έπρεπε να εξασφαλίζει τα προς το ζην για τη μητέρα του και τα 5 αδέλφια του. Έκανε διάφορες δουλειές του ποδαριού, δίδασκε και φιλοτεχνούσε πορτρέτα ζωγραφικής κατά παραγγελία.

Το 1897 πέρασε τις τελικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο, κάτι που του άνοιξε το δρόμο για το νομικό επάγγελμα, το οποίο εξάσκησε περιστασιακά μέχρι το 1902. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του δραστηριότητα ως δικαστικός ανταποκριτής στην εφημερίδα «Ταχυδρόμος της Μόσχας». Τα άρθρα του τράβηξαν την προσοχή και το 1898, στην ίδια εφημερίδα, δημοσίευσε την πρώτη του νουβέλα. Σύμφωνα με τον ίδιο, επρόκειτο για μια απομίμηση του Ντίκενς, ωστόσο ήταν η αφορμή για να προκαλέσει το ενδιαφέρον του Μαξίμ Γκόρκι, ο οποίος τον σύστησε στους λογοτεχνικούς κύκλους της Μόσχας.

Τα πρώτα έργα του Λεονίντ Αντρέγιεφ, σε μεγάλο βαθμό, αντανακλούν τις καταστροφικές συνθήκες υπό τις οποίες βρισκόταν τότε ο συγγραφέας. Ωστόσο, ακόμη και στις αρχές της πορείας του έδειξε τα κύρια κίνητρά του: τον σκεπτικισμό και τον πεσιμισμό του, την έλλειψη πίστης στον ανθρώπινο νου (Ο τοίχος, Η ζωή του Βασίλι Φιβέισκι) και τη θρησκεία (Ιούδας ο Ισκαριώτης). Η γλώσσα του είναι δυναμική και εκφραστική. Τα έργα του τα διακρίνει μια όξυνση αντιθέσεων, απροσδόκητες στροφές των γεγονότων σε συνδυασμό με μια σχηματική απλότητα του ύφους. Στα πρώτα του βήματα επηρεάστηκε από τον ύστερο ρομαντισμό και μέσα από τον ρεαλισμό έφτασε αργότερα στον εξπρεσιονισμό. Εκκεντρικός και μελαγχολικός στην καθημερινή του ζωή, ήταν λάτρης των έργων του Σοπενχάουερ.

1901-1907[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αντρέγιεφ γνώρισε μεγάλη ανταπόκριση στους καλλιτεχνικούς και πνευματικούς κύκλους της προεπαναστατικής Ρωσίας. Θετικά σχόλια για αυτόν είχαν εκφράσει εκτός από τον Γκόρκι, ο Νίκολας Ραίριχ, ο Ρέπιν, ο Τσέχωφ και πολλοί άλλοι. Η φήμη του εξαπλώθηκε μετά την έκδοση το 1901 της συλλογής του Μια φορά κι έναν καιρό. Την επόμενη χρονιά δημοσίευσε, μεταξύ άλλων, δύο από τα γνωστότερα διηγήματά του: Μέσα στην ομίχλη και Η άβυσσος. Το τελευταίο, η ιστορία ενός εφήβου, ο οποίος τρελαμένος από τη σύφιλη, δολοφονεί μια πόρνη και κατόπιν αυτοκτονεί, δέχτηκε οξύτατη κριτική από την κόμισσα Σοφία Τολστόι. Στις αρχές του 1902 παντρεύτηκε, έπειτα από πολύχρονη και θυελλώδη σχέση, την Αλεξάνδρα Βελιγκόρσκαγια, ανιψιά του Ουκρανού ποιητή Ταράς Σεβτσένκο και στο τέλος της χρονιάς γεννήθηκε ο πρώτος του γιος, ο Βαντίμ. Η νουβέλα του Το κόκκινο γέλιο[15] ήταν η αντίδρασή του στη φρίκη Ρωσοϊαπωνικού πολέμου. Το 1905 χαιρέτισε την πρώτη ρωσική επανάσταση. Ο Κυβερνήτης[16], ο Ιβάν Ιβάνοβιτς και το θεατρικό Προς τ' αστέρια αντανακλούν τη συμπάθεια του συγγραφέα για την επανάσταση. Τον Φεβρουάριο φυλακίστηκε γιατί στο διαμέρισμά του πραγματοποιήθηκε μυστική συνάντηση της Κεντρικής Επιτροπής του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, αλλά αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους.

Στα τέλη του 1905 ο συγγραφέας αναγκάστηκε να καταφύγει στη Γερμανία για να γλυτώσει από τις διώξεις των καθεστωτικών. Στο Βερολίνο, το 1906, γεννήθηκε ο δεύτερος γιος του, ο Δανιήλ και το Δεκέμβριο του ίδιου έτους πέθανε από επιλόχειο πυρετό η γυναίκα του, γεγονός που τον έριξε σε βαθιά κατάθλιψη. Αποδέχεται την πρόσκληση του Γκόρκι να τον επισκεφθεί στο Κάπρι, όπου και ζει μέχρι την άνοιξη του 1907. Μετά το 1907 ο Λεονίντ Αντρέγιεφ παραιτήθηκε από κάθε επαναστατική άποψη, πιστεύοντας ότι η εξέγερση των μαζών μπορεί να οδηγήσει μόνο σε μια μεγάλη απώλεια της ζωής και μεγάλη οδύνη.

1908-1919[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιστρέφει στην Αγία Πετρούπολη και το 1908 δημοσιεύει το δημοφιλέστερο μυθιστόρημά του, τους Επτά κρεμασμένους, μια καταγγελία της τσαρικής τυραννίας. Παντρεύεται την Άννα Ντενίσεβιτς (από την οποία θα αποκτήσει 3 παιδιά, τον Σάββα, τη Βέρα και τον Βαλεντίν) και μετακομίζει σε δικό του σπίτι στο Βάμελσου, στον κόλπο της Φινλανδίας, λίγο έξω από την Αγία Πετρούπολη. Από το 1908 και μετά το ενδιαφέρον του επικεντρώνεται στον τομέα του θεάτρου. Έγραψε αρκετά θεατρικά έργα όπως Ανθρώπινη ζωή, Οι μαύρες μάσκες, Ανάθεμα κ.α. Το πρώτο, το ανέβασε στη Μόσχα ο Στανισλάφσκι και στην Αγία Πετρούπολη ο Βσέβολοντ Μέγιερχολντ. Ο Αντρέγιεφ ασχολήθηκε και με την τέχνη της φωτογραφίας, την οποία ασκούσε περιστασιακά μεν, αλλά με ιδιαίτερη προσήλωση[14].

Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου δημοσίευσε μια σειρά άρθρων ενάντια στον γερμανικό ιμπεριαλισμό. Το 1916 διετέλεσε μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας «Russkaya Volya» (Ρωσική βούληση)[17]. Μετά το χωρισμό της Φινλανδίας από τη Ρωσία παρέμεινε στην εξορία. Τα τελευταία του έργα (Το ημερολόγιο του Σατανά, SOS Ρωσία καλεί ανθρωπότητα) είναι διαποτισμένα από την απαισιοδοξία του συγγραφέα και το μίσος του για την κυβέρνηση των Μπολσεβίκων.

Στις 12 Σεπτέμβρη 1919 ο Λεονίντ Αντρέγιεφ πέθανε ξαφνικά από εγκεφαλική αιμορραγία στη Φινλανδία. Οι ιδεολογικές του απόψεις, ενάντια στο τότε καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης, έκαναν το έργο του να ξεχαστεί μέχρι την περίοδο της αποσταλινοποίησης. Το 1956 επανενταφιάστηκε στο Λένινγκραντ. Από το 1956 επιλεγμένα έργα του άρχισαν σιγά σιγά να ανατυπώνονται στην ΕΣΣΔ. Το 1991 άνοιξε στο Αριόλ, τη γενέτειρά του, το Μουσείο Λεονίντ Αντρέγιεφ.

Επιλεγμένη εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1898 Μπεργκαμότ και Γκαράσκα
  • 1900 Το ψέμα
  • 1900 Στον ποταμό
  • 1900 Το πρώτο τέλος
  • 1901 Μια φορά κι έναν καιρό
  • 1901 Ψέμματα
  • 1901 Στο υπόγειο
  • 1901 Το γέλιο
  • 1901 Ο τοίχος
  • 1901 Στο τρένο
  • 1902 Η σκέψη
  • 1902 Μέσα στην ομίχλη
  • 1902 Η άβυσσος
  • 1902 Άνοιξη
  • 1904 Η ζωή του Βασίλι Φιβέισκι
  • 1904 Τα φαντάσματα
  • 1905 Η Μασσαλιώτιδα
  • 1905 Ο κλέφτης
  • 1905 Το κόκκινο γέλιο
  • 1905 Ο κυβερνήτης
  • 1907 Ιούδας ο Ισκαριώτης
  • 1907 Έρεβος
  • 1907 Ιβάν Ιβάνοβιτς
  • 1908 Η κατάρα του κτήνους
  • 1908 Οι επτά κρεμασμένοι
  • 1908 Οι σημειώσεις μου
  • 1911 Σάσκα Ζιγκουλιόφ
  • 1913 Εκείνος
  • 1916 Το βάρος του πολέμου
  • 1919 Το ημερολόγιο του Σατανά

Θεατρικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1905 Προς τ' αστέρια
  • 1906 Σάββα
  • 1906 Ανθρώπινη ζωή
  • 1908 οι μέρες της ζωής μας
  • 1908 Οι μαύρες μάσκες
  • 1908 Ο Βασιλιάς της πείνας
  • 1909 Ανάθεμα
  • 1909 Ανφίσα [Σημ 1]
  • 1910 Gaudeamus
  • 1911 Ωκεανός
  • 1912 Αικατερίνη Ιβάνοβνα
  • 1915 Εκείνος που δέχεται ραπίσματα ή Ο κλόουν
  • μετά θάνατον Ο αλυσοδεμένος Σαμψών
  • μετά θάνατον Το βαλς των σκυλιών

Ελληνικές μεταφράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τις αρχές του 20ού αιώνα κυκλοφόρησαν αρκετές μεταφράσεις έργων του Αντρέγιεφ. Ο κατάλογος που ακολουθεί, αναφέρεται στις πιο πρόσφατες εκδόσεις.

  • 2012 Έρεβος, Ροές, μετάφραση: Σταυρούλα Αργυροπούλου, ISBN 978-960-283-264-6
  • 2011 Εκείνος και Το κόκκινο γέλιο, Άγρα, μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, ISBN 978-960-325-920-6
  • 2010 Η σκέψη και Ο κυβερνήτης, Άγρα, μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, ISBN 978-960-325-902-2
  • 2004 Η άβυσσος και άλλα διηγήματα, Ροές, μετάφραση: Σταυρούλα Αργυροπούλου, ISBN 960-283-183-9
  • 2004 Σάσκα Ζιγκουλιόφ, Ροές, μετάφραση: Αλεξάνδρα Δημητριάδη, ISBN 960-283-182-0
  • 2003 Αναμνήσεις ενός φυλακισμένου, Ροές, μετάφραση: Σταυρούλα Αργυροπούλου, ISBN 960-283-155-3
  • 2003 Η ζωή του Βασίλι Φιβέισκι, Ροές, μετάφραση: Αλεξάνδρα Δημητριάδη, ISBN 960-283-167-7
  • 2003 Λάζαρος. Ιούδας ο Ισκαριώτης, Ροές, μετάφραση: Σταυρούλα Αργυροπούλου, ISBN 960-283-161-8
  • 2003 Ο κλόουν, Δωδώνη, μετάφραση: Κοραλλίας Μακρή, ISBN 960-385-213-9
  • 2003 Οι μαύρες μάσκες, Δωδώνη, μετάφραση: Αθηνάς Σαραντίδη, ISBN 960-385-214-7
  • 1998 Οι επτά κρεμασμένοι, Αστάρτη, μετάφραση: Μαρίνα Λώμη, ISBN 960-263-045-0
  • 1983 Μες στην ομίχλη και Το σκοτάδι, Θεωρία, απόδοση Κ. Καραβασίλη
  • 1977 Το ημερολόγιο του Σατανά, Ηριδανός, μετάφραση: Κώστας Τρικογλίδης

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Το έργο είναι γνωστό στο ελληνικό κοινό με τον τίτλο Ανθή και έχει ανέβει αρκετές φορές σε ελληνικές σκηνές, όπως το 1917-18 από το θίασο της Κυβέλης (με πρωταγωνιστή τον Βεάκη), το 1956 από το Εθνικό θέατρο (με πρωταγωνιστές τη Μαίρη Αρώνη και τον Γιώργο Παππά), το 1998 στο θέατρο Λαμπέτη από τον θίασο Βαλτινού-Ζούνη (σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά και μετάφραση Αντώνη Βογιάζου) και το 2007 από το Ανοικτό Θέατρο (σε σκηνοθεσία Γιώργου Μηχαηλίδη, με πρωταγωνιστές την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον Μηνά Χατζησάββα) κ.λ.π.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Краткая литературная энциклопедия». (Ρωσικά) Συνοπτική Λογοτεχνική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1962.
  2. (Αγγλικά) SNAC. w65h7pqw. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. (Αγγλικά) Internet Broadway Database. 7243. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 «Краткая литературная энциклопедия». (Ρωσικά) Συνοπτική Λογοτεχνική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1962.
  5. διάφοροι συγγραφείς: «Энциклопедический словарь» (Ρωσικά) Brockhaus–Efron. Αγία Πετρούπολη. 1907.
  6. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  7. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  8. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11888809k. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. spbarchives.ru/literati_2.1.
  10. 10,0 10,1 terijoki.spb.ru/old_dachi/od_letters.php?item=mustamaki&lid=m005.
  11. 11,0 11,1 www.m-necropol.ru/andreevleonid.html.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 Paul de Roux: «Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays» (Γαλλικά) Éditions Robert Laffont. 1994. σελ. 97. ISBN-13 978-2-221-06888-5. ISBN-10 2-221-06888-2.
  13. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  14. 14,0 14,1 Λεονίντ Αντρέγιεφ (2011). «Εισαγωγή, Richard Davies». Εκείνος και Το κόκκινο γέλιο. Αθήνα: Άγρα. σελ. 11. ISBN 978-960-325-920-6. 
  15. Κατερίνα Σχινά (9 Οκτωβρίου 2011). «Το γέλιο που εκμηδενίζει όπως η ανθρώπινη μοίρα». Καθημερινή. http://www.kathimerini.gr/439477/article/politismos/arxeio-politismoy/to-gelio-poy-ekmhdenizei-opws-h-an8rwpinh-moira. 
  16. Γιάννης Ε. Στάμος (23 Οκτωβρίου 2010). «Στη σκιά των γιγάντων με τα φώτα της ζωής τους». Ελευθεροτυπία. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=215856. 
  17. «Leonid Nikolayevich Andreyev». Encyclopædia Britannica Online. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2015. 


CC-BY-SA
Μετάφραση
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Андреев, Леонид Николаевич (έκδοση 73833552) της Ρωσικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).