Λεμονόχορτο

Cymbopogon, γνωστό και ως λεμονόχορτο, γρασίδι με αγκάθια, μεταξένες κεφαλές, γρασίδι Cochin, γρασίδι Malabar, γρασίδι σιτρονέλλας ή γρασίδι του πυρετού, είναι ένα γένος φυτών που ανήκουν στην οικογένεια των αγρωστωδών (Poaceae), και απαντάται στην Ασία, την Αφρική, την Αυστραλία και τροπικά νησιά. Ορισμένα είδη του (ιδίως το Cymbopogon citratus) καλλιεργούνται ευρέως για γαστρονομική και παραδοσιακή χρήση, χάρη στο άρωμά τους που θυμίζει λεμόνι (Citrus limon).

Η ονομασία Cymbopogon προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις κύμβη (kymbe, «βάρκα») και πώγων (pogon, «γένι»), καθώς σε πολλά είδη του φυτού τα τριχωτά σταχύδια προεξέχουν από βαρκοειδείς σπάθες.

Το λεμονόχορτο και το αιθέριο έλαιό του θεωρούνται πως διαθέτουν ευεργετικές ιδιότητες, κυρίως χάρη στο ευχάριστο, λεμονώδες άρωμά τους.

Χρήση

Τα είδη Cymbopogon nardus και Cymbopogon winterianus, γνωστά ως γρασίδι Σιτρονέλλας, φτάνουν σε ύψος περίπου 2 μέτρων και διαθέτουν μίσχους με χαρακτηριστική ματζέντα απόχρωση στη βάση. Οι ποικιλίες αυτές καλλιεργούνται κυρίως για την παραγωγή αιθέριου ελαίου σιτρονέλλας, το οποίο χρησιμοποιείται:

• σε σαπούνια,
• ως απωθητικό εντόμων (κυρίως για κουνούπια και μύγες),
• σε σπρέι και κεριά κατά των εντόμων,
• καθώς και στην αρωματοθεραπεία.

Τα κύρια χημικά συστατικά του αιθέριου ελαίου κιτρονέλλας, το γερανιόλη και η κιτρονελλόλη, διαθέτουν αντισηπτικές ιδιότητες, γεγονός που εξηγεί τη χρήση τους σε καθαριστικά για το σπίτι και σε σαπούνια. Πέρα από την παραγωγή ελαίου, το λεμονόχρτο χρησιμοποιείται και στη μαγειρική, ως αρωματικό συστατικό.

Μαγειρική

C.Κ. citratus από τις Φιλιππίνες, όπου είναι τοπικά γνωστό ως tanglad αγγειο

Το ανατολικοινδικό λεμονόχρτο (Cymbopogon flexuosus), που ονομάζεται επίσης Cochin grass ή Malabar grass, είναι ιθαγενής στην Καμπότζη, το Βιετνάμ, το Λάος, την Ινδία, τη Σρι Λάνκα, τη Βιρμανία και την Ταϊλάνδη, ενώ το δυτικοινδικο λεμονόχρτο (Cylbopogon citratus) είναι ιθαγένεια στη θαλάσσια Νοτιοανατολική Ασία. Ενώ και τα δύο μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλάξ, το C.Κ. citratus είναι πιο κατάλληλο για μαγειρική.

Λαϊκή ιατρική

Στην Ινδία, το Cymbopogon citratus χρησιμοποιείται ως ιατρικό βότανο και σε αρωματοποιία. Στη βραζιλιάνικη λαϊκή ιατρική, καταναλώνεται ως ρόφημα για την αντιμετώπιση του άγχους, αν και μελέτη σε ανθρώπους δεν έδειξε αποτελεσματικότητα. Σε μια περίπτωση, το ρόφημα προκάλεσε υποτροπή δερματίτιδας εξ επαφής.

Στη Σαμόα και την Τόνγκα, τα πολτοποιημένα φύλλα του λεμονόχορτου (γνωστά ως moegalo και moengālō αντίστοιχα) χρησιμοποιούνται παραδοσιακά ως φυσική φροντίδα για λοιμώξεις του στόματος.

Τροποποίηση της FDA

Το αιθέριο έλαιο λεμονόχρτο έχει δηλωθεί γενικά ως ασφαλές στα τρόφιμα από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Λαϊκή μαγεία

Στο Hoodoo, το λεμονόχορτο είναι το βασικό συστατικό του "van van oil", ενός από τα πιο δημοφιλή έλαια που χρησιμοποιούνται στις πρακτικές του conjure. Το λεμονόχορτο χρησιμοποιείται σε αυτό το μείγμα αλλά και μόνο του, για να προστατεύει από την κακή ενέργεια, να καθαρίζει πνευματικά έναν χώρο και να φέρνει τύχη σε ερωτικά ζητήματα.

Έντομα

Στη μελισσοκομία, το αιθέριο έλαιο λεμονόχορτου μιμείται τη φερομόνη που εκκρίνει ο αδένας Nasonov της μέλισσας, με σκοπό να προσελκύσει τις μέλισσες σε μια κυψέλη ή σε σμήνος.

Ειδικά είδη

Τα είδη του γένους αριθμούν σήμερα 52 και περιλαμβάνουν:

 

• 
  Λεμονόχορτο στην αγορά
• 
  Prepared lemongrass
• 
  Λεμονόχορτο (Cymbopogon flexuosus) essential oil in clear glass vial
• 
  Thai yam takhrai kung sot (ยำตะไคร้กุ้งสด), a salad (<i id="mw8w">yam</i>) made with prawns and finely sliced fresh lemongrass
• 
  A knot of lemongrass used to impart fragrance in dinuguan (Filipino pork blood stew)
• 
  Knots of lemongrass ready for use in Filipino cuisine

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Cymbopogon στο Wikimedia Commons