Λαντισλάο Βάιντα
| Λαντισλάο Βάιντα | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ladislao Vajda (Ισπανικά) |
| Γέννηση | 18 Αυγούστου 1906[1][2][3] Βουδαπέστη[4] |
| Θάνατος | 25 Μαρτίου 1965[1][2][5] Βαρκελώνη[6] |
| Τόπος ταφής | νεκροταφείο Σαν Χούστο |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ουγγαρία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Ουγγρικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | ισπανικά Γερμανικά Ουγγρικά[7] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | σκηνοθέτης κινηματογράφου σεναριογράφος μοντέρ ηθοποιός[8] παραγωγός ταινιών[9] σκηνοθέτης[10] |
| Αξιοσημείωτο έργο | Miracle of Marcelino |
| Περίοδος ακμής | 1932 |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Ladislaus Vajda |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Λαντισλάο Βάιντα ή Λάζλο Βάιντα (ισπ. Ladislao Vajda, ουγγ. Vajda László, 18 Αυγούστου 1906 – 25 Μαρτίου 1965) ήταν Ούγγρος σκηνοθέτης του κινηματογράφου, που όμως σταδιοδρόμησε κυρίως διεθνώς, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και ιδίως στην Ισπανία.[11] Επίσης δημιούργησε ταινίες στην Πορτογαλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και τη Δυτική Γερμανία.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Βάιντα γεννήθηκε στη Βουδαπέστη και ο πατέρας του, ο Λαντίσλαους Βάιντα, ήταν σεναριογράφος.[12]
Ο Βάιντα άρχισε τη σταδιοδρομία του ως μοντέρ (και δευτερευόντως ως σκηνογράφος και συγγραφέας) για διάφορους σκηνοθέτες, μεταξύ των οποίων ήταν και οι Μπίλι Γουάιλντερ και Χένρυ Κόστερ. Τελικώς ανέλαβε να σκηνοθετήσει την πρώτη ταινία του, ζώντας ακόμα στην Ουγγαρία: ήταν η μουσική κωμωδία Halló Budapest!, το 1935.
Πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Βάιντα έγινε γνωστός στην Ιταλία, όπου σκηνοθέτησε δύο ταινίες, τις La zia smemorata (σε ελεύθερη μετάφραση «Η θεία έχει αμνησία», 1940) και Giuliano de' Medici (1941). Αποφεύγοντας ωστόσο τον πόλεμο, μετεγκαταστάθηκε στην Ισπανία, όπου συνέχισε να σκηνοθετεί. Η πρώτη ταινία του εκεί ήταν το Se vende un palacio (= «ένα ανάκτορο πωλείται», 1943). Τη δεκαετία του 1940 σκηνοθέτησε και στην Πορτογαλία, καθώς και στη Μεγάλη Βρετανία.
Ο σκηνοθέτης δημιούργησε τις καλύτερες ταινίες του τη δεκαετία του 1950. Κατά την περίοδο αυτή, τα έργα του είναι σαφώς επηρεασμένα από τον Γερμανό σκηνοθέτη Φριτς Λανγκ, με τα πιο αξιόλογα να είναι τα εξής: Ο Μαρσελίνο, το ψωμί και το κρασί (1955)[13], Mi tío Jacinto (1956), Tarde de toros (1956), Un angelo è sceso a Brooklyn (1957) με τον Πίτερ Ουστίνοφ και Es geschah am hellichten Tag (1958). Είχαν θριαμβευτική υποδοχή τόσο από τους κριτικούς, όσο και από το κοινό: Ο Μαρσελίνο, το ψωμί και το κρασί και το Mi tío Jacinto κέρδισαν διαφορετικά βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών και στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, με το πρώτο να αποτελεί και την πλέον εμπορικά επιτυχημένη ταινία του σκηνοθέτη (μεγάλη επιτυχία στις ρωμαιοκαθολικές χώρες εξαιτίας του θρησκευτικού θέματος). Το Tarde de toros ήταν υποψήφιο για τον «Χρυσό Φοίνικα»[14], ενώ το Tarde de toros για τη «Χρυσή Άρκτο».
Τη δεκαετία του 1960 ο Βάιντα εργάσθηκε σε αρκετά έργα μικρότερης σημασίας, στη Δυτική Γερμανία και στην Ισπανία. Απεβίωσε στη Βαρκελώνη σε ηλικία 58 ετών.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: «Gemeinsame Normdatei» (Γερμανικά) Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- 1 2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 14001919v. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 11889921. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: «Gemeinsame Normdatei» (Γερμανικά) Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ filmportal.de. 0b1fa8baebf640d8ab6ad34a332cef6b. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: «Gemeinsame Normdatei» (Γερμανικά) Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0165436. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0165436. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Medina, Marta (19 August 2016). «La desaparición del padre húngaro de 'Marcelino, pan y vino'» (στα ισπανικά). El Confidencial. https://www.elconfidencial.com/cultura/cine/2016-08-19/ladislao-vajda-cine-espanol-sara-montiel-pablito-calvo-thriller_1247834/. Ανακτήθηκε στις 12 May 2020. «... y acabó recibiendo la Orden de Isabel la Católica y la nacionalidad española de mano del régimen franquista»
- ↑ Murphy, Robert (25 Ιουλίου 2019). Directors in British and Irish Cinema: A Reference Companion. Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-83871-532-8.
- ↑ Mira, Alberto (15 Δεκεμβρίου 2019). Historical Dictionary of Spanish Cinema. Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-5381-2268-6.
- ↑ «Festival de Cannes: Afternoon of the Bulls». festival-cannes.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2009.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το λήμμα «Βάιντα Λαντισλάς» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 7, σελ. 635