Λάγιος Κόσουτ
Ο Λάγιος Κόσουτ (ουγγρικά: Lajos Kossuth) ( 19 Σεπτεμβρίου 1802 - 20 Μαρτίου 1894) ήταν Ούγγρος ευγενής, δικηγόρος, δημοσιογράφος, πολιτικός, ηγέτης της ουγγρικής εξέγερσης για την ανεξαρτησία από την Αυστρία και κυβερνήτης της Ουγγαρίας κατά την επανάσταση του 1848-1849.[15]
Ακόμη και μετά την καταστολή της επανάστασης, συνέχισε να αγωνίζεται εξόριστος μέχρι τον θάνατό του για την ανεξαρτησία της Ουγγαρίας από την Αυστριακή Αυτοκρατορία (από το 1867 Αυστροουγγαρία). Ο Λάγιος Κόσουτ θεωρείται εθνικός ήρωας της Ουγγαρίας.[16]
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Νεανικά χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λάγιος Κόσουτ γεννήθηκε το 1802 στη μικρή πόλη Μονόκ της βόρειας Ουγγαρίας. Ήταν το μεγαλύτερο από τα πέντε παιδιά μιας παλιάς λουθηρανικής αριστοκρατικής οικογένειας Σλοβακικής καταγωγής. Ο πατέρας του ανήκε στους κατώτερους ευγενείς, είχε μια μικρή περιουσία και κέρδιζε τα προς το ζην ως δικηγόρος τοπικών οικογενειών γαιοκτημόνων. Η μητέρα του Καρολίνα ήταν γερμανικής καταγωγής και μεγάλωσε τα παιδιά της ως αυστηρούς Λουθηρανούς. Ως αποτέλεσμα της καταγωγής τους, ο Λάγιος και οι τέσσερις μικρότερες αδερφές του μιλούσαν τρεις γλώσσες – ουγγρικά, γερμανικά και σλοβακικά – από την πρώιμη παιδική τους ηλικία.[17]
Μετά από σπουδές νομικής στο Σαροσπάτακ και την Πέστη, ακολούθησε την καριέρα του δικηγόρου. Μεταξύ 1824 και 1832 εργάστηκε στην γενέτειρά του κομητεία Ζέμπλεν. Η καριέρα του γρήγορα απογειώθηκε, χάρη και στον πατέρα του, ο οποίος ήταν δικηγόρος πολλών αριστοκρατικών οικογενειών και σύντομα ανέλαβε μέρος της δουλειάς του. Πρώτα έγινε δικηγόρος στη Λουθηρανική ενορία του Σάτοραλουιελ, το 1827 έγινε δικαστής και αργότερα εισαγγελέας. Στην εθνική απογραφή του 1828, στην οποία καταμετρήθηκαν οι φορολογούμενοι προκειμένου να εξαλειφθούν οι φορολογικές ανισότητες, ο Κόσουτ βοήθησε στην οργάνωση της απογραφής της κομητείας Ζέμπλεν. Ήταν δημοφιλής σε τοπικό επίπεδο και έχοντας διοριστεί διαχειριστής της κόμισσας Έτελκα Άντρασυ, μιας χήρας με τεράστια περιουσία, έγινε ο εκπρόσωπός της με δικαίωμα ψήφου στη συνέλευση της κομητείας και εγκαταστάθηκε στην Πέστη.
Είσοδος στην εθνική πολιτική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όταν απολύθηκε από την κόμισσα Άντρασυ, ο νέος εργοδότης του, κόμης Χιούναντι, τον έστειλε ως εκπρόσωπό του στη Δίαιτα της Ουγγαρίας (προκάτοχος του σημερινού ουγγρικού κοινοβουλίου). Η Δίαιτα συνεδρίασε κατά τη διάρκεια των ετών 1825–27 και 1832–36 στο Πρέσμπουργκ (σημερινή Μπρατισλάβα).
Σε αυτή τη «μακροχρόνια δίαιτα» η νέα γενιά μεταρρυθμιστών της Ουγγαρίας εξαπέλυσε την πρώτη της ευρείας κλίμακας επίθεση ενάντια στο απολυταρχικό και σκοταδιστικό σύστημα με το οποίο η Βιέννη κυβερνούσε την Ουγγαρία. Στην ταραγμένη ατμόσφαιρα ο δεινός ρήτορας Κόσουτ ανέπτυξε την πολιτική και κοινωνική ριζοσπαστική φιλοσοφία του υποστηρίζοντας τα αξιώματα του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού της εποχής και επιζητώντας την εξάλειψη κάθε κατάχρησης ή αδικίας. Αλλά η ελευθερία σήμαινε γι' αυτόν πρωτίστως εθνική απελευθέρωση και πίστευε ότι καμία κοινωνική ή οικονομική πρόοδος δεν ήταν δυνατή έως ότου η Ουγγαρία απελευθερωθεί. Η πρώτη μάχη θα έπρεπε να δοθεί στην πολιτική. Αισιόδοξος και παρορμητικός, δεν διέκρινε τους κινδύνους που συνεπαγόταν μια πολύ δυνατή πρόκληση προς τη Βιέννη.
Ο Κόσουτ δεν είχε το δικαίωμα να συμμετάσχει στις συζητήσεις της Δίαιτας, αλλά βρήκε έναν τρόπο να εκφράσει τις απόψεις του. Εκείνη την εποχή τα πρακτικά της Δίαιτας απαγορεύονταν να δημοσιευθούν και σκέφτηκε να στέλνει επιστολές που να περιγράφουν τα πεπραγμένα. Αυτά τα κείμενα, που μετά βίας διακρίνονταν από πολιτικά φυλλάδια, αντιγράφηκαν από ενθουσιώδεις νεαρούς βοηθούς, κυκλοφόρησαν σε όλη την Ουγγαρία και διαβάζονταν με πάθος και ενθουσιασμό. Όταν τελείωσε η Δίαιτα το 1836, η συνέλευση της κομητείας της Πέστης τον κάλεσε να γράψει παρόμοιες αναφορές για τις εργασίες της. Τώρα, όμως, δεν τον προστάτευε πλέον η βουλευτική ασυλία και στις 4 Μαΐου 1837 συνελήφθη. Μετά από 18 μήνες προφυλάκιση καταδικάστηκε σε τριετή φυλάκιση για ανατρεπτική δραστηριότητα.
Δημοσιογράφος και πολιτικός αρχηγός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Απελευθερωμένος με αμνηστία το 1840, ο Κόσουτ είχε γίνει πλέον εθνικό σύμβολο. Ο ιδιοκτήτης του περιοδικού Pesti Hirlap τον προσέλαβε σαν συντάκτη. Τα άρθρα του, γραμμένα με ευχάριστο και γοητευτικό ύφος, κέρδισαν αναρίθμητους αναγνώστες και συγχρόνως ανησύχησαν τις αυστριακές αρχές, τους Ούγγρους συντηρητικούς, ακόμη και τους μετριοπαθείς μεταρρυθμιστές της Ουγγαρίας. Επίσης, προκάλεσε τους Κροάτες και τους μη Μαγυάρους της Ουγγαρίας με τη σοβινιστική επιμονή του στην υπεροχή του Μαγυάρικου στοιχείου. Το 1844 ο εκδότης του τον απέλυσε και του αρνήθηκαν την άδεια να δημιουργήσει δικό του περιοδικό. Ο Μέτερνιχ του πρόσφερε δημοσιογραφική απασχόληση στην υπηρεσία της κυβέρνησης, αλλά αυτός αρνήθηκε. Η επόμενη προσπάθεια, εμπνευσμένη από τα κείμενα του Γερμανού οικονομολόγου Φρίντριχ Λιστ, ήταν να ιδρύσει μια εταιρεία για την προώθηση της ουγγρικής βιομηχανίας, με απώτερο στόχο την επίτευξη μεγαλύτερης οικονομικής ανεξαρτησίας. Αυτό το πρόγραμμα απέτυχε, αλλά του παρείχε ένα πρόσχημα για συνεχείς ταραχές.
Στην επανάσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην αρχή της Επανάστασης του Μαρτίου του 1848 στην Αυστριακή Αυτοκρατορία, σε μια ομιλία του στις 3 Μαρτίου 1848 ζήτησε τον συνταγματικό μετασχηματισμό της μοναρχίας και συντάγματα για τα αυστριακά κράτη. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης, ριζοσπαστικοποίησε τις ιδέες του σε σημείο να απαιτήσει και τελικά να αγωνιστεί για την ανεξαρτησία της Ουγγαρίας, δίνοντας έμφαση στην αυτοδιάθεση, τη δημοκρατική διακυβέρνηση και την πολιτιστική ταυτότητα. Το 1848, στην πρώτη ανεξάρτητη ουγγρική κυβέρνηση υπό τον φιλελεύθερο πρωθυπουργό Λάγιος Μπατιάνι έγινε υπουργός Οικονομικών. Ως βασικό στέλεχος της κυβέρνησης, εφάρμοσε μεταρρυθμίσεις όπως η κατάργηση της δουλείας και η μεταβίβαση της ιδιοκτησίας γης στην ιδιωτική ιδιοκτησία των αγροτών. Αν και παραχώρησε στις μη ουγγρικές μειονότητες τα ίδια πολιτικά δικαιώματα με τους Ούγγρους, δεν τους παραχώρησε το δικαίωμα για δικά τους εθνικά κράτη. Δημιούργησε έναν ουγγρικό εθελοντικό στρατό με σκοπό να κρατήσει υπό έλεγχο τους Κροάτες υπό την ηγεσία του μπάνου Γιόσιπ Γέλασιτς, ο οποίος αντιτάχθηκε στην εθνικιστική πολιτική περί ανωτερότητας των Μαγυάρων και εκπροσωπούσε τα εθνικά κροατικά συμφέροντα και τα συμφέροντα της Αυστρίας στο ουγγρικό μισό της αυτοκρατορίας.
Μετά την παραίτηση του Αυστριακού Αυτοκράτορα Φερδινάνδου Α' ως αποτέλεσμα των επαναστατικών γεγονότων στην Αυστρία από τον Μάρτιο του 1848, η Ουγγαρία αρνήθηκε να παραχωρήσει στον διάδοχό του Φραγκίσκο Ιωσήφ Α' το ουγγρικό βασιλικό στέμμα τον Δεκέμβριο του 1848. Όταν, τον Σεπτέμβριο 1848, ο κροατικός στρατός, με υποκίνηση της Αυστρίας, εισέβαλε στην Ουγγαρία και ο Μπατιάνι παραιτήθηκε, ο Κόσουτ έγινε Πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και διορίστηκε από τη Δίαιτα ως προσωρινή αρχή. Ήταν πλέον εικονικός δικτάτορας της Ουγγαρίας. Οι επόμενοι μήνες έφεραν στο φως όλο του το μεγαλείο και τις αδυναμίες του: την ιδιοφυΐα και το θάρρος του, τη μισαλλοδοξία και την έλλειψη ρεαλισμού, την απρόβλεπτη πρόκληση ανυπέρβλητων δυσκολιών και την αδυναμία του να τις ξεπεράσει.
Όταν ο αυτοκράτορας προσπάθησε να επιβάλει σύνταγμα στις 7 Μαρτίου 1849, ξέσπασε ουγγρική εξέγερση για ανεξαρτησία, μέχρι που ο Κόσουτ κήρυξε την ανεξαρτησία της Ουγγαρίας στις 14 Απριλίου 1849 και το Ντέμπρετσεν έγινε η έδρα της βραχύβιας ουγγρικής κυβέρνησης. Η Ουγγρική Δίαιτα συνήλθε στη Μεγάλη Μεταρρυθμισμένη Εκκλησία του Ντέμπρετσεν υπό την προεδρία του Κόσουτ. Ο ουγγρικός επαναστατικός στρατός, ενισχυμένος από εθελοντές και Πολωνούς μετανάστες, αρχικά απώθησε τον αυστριακό στρατό που εισέβαλε. Τελικά, η Αυστρία, με τη βοήθεια της Ρωσίας, κατάφερε να καταπνίξει τον ουγγρικό αγώνα για ελευθερία. Με τα ρωσικά στρατεύματα από τα βόρεια και τα ανατολικά, τα κροατικά στρατεύματα από το νότο και τα αυστριακά στρατεύματα από τη δύση, ο Ουγγρικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας τελικά συνετρίβη και η Ουγγαρία επέστρεψε στην αυστριακή κυριαρχία.[18]
Στην εξορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα].jpg)
Μετά την καταστολή της Ουγγρικής Επανάστασης και του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, 13 στρατηγοί και αξιωματικοί εκτελέστηκαν στο Αράντ και ο πρώην πρωθυπουργός Λάγιος Μπατιάνι στην Πέστη στις 6 Οκτωβρίου 1849, την πρώτη επέτειο της Δεύτερης Επανάστασης της Βιέννης.
Ο Λάγιος Κόσουτ κατάφερε να δραπετεύσει με άλλους συντρόφους του και αρχικά κατέφυγε στην Οθωμανική αυτοκρατορία, οι κυβερνήσεις της Αυστρίας και της Ρωσίας ζήτησαν την έκδοσή του, αλλά ο Σουλτάνος δεν τον εξέδωσε αλλά τον φυλάκισε για δύο χρόνια στην Κιουτάχεια. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ τον κάλεσε και έστειλε μια φρεγάτα να τον παραλάβει. Καθ' οδόν σταμάτησε στην Αγγλία, όπου έγινε δεκτός με πρωτοφανείς λαϊκές επευφημίες. Η υποδοχή του στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν εξίσου ευνοϊκή, αλλά σε καμία από τις χώρες δεν μπόρεσε να λάβει επίσημη υποστήριξη για την υπόθεση της Ουγγαρίας. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο και σε αλληλογραφία με τους οπαδούς του στην Ουγγαρία, προσπαθούσε να κρατήσει ζωντανό το πνεύμα της αντίστασης.[19]
Στο Λονδίνο συνδέθηκε με φιλία με τον Ιταλό αγωνιστή Τζουζέπε Ματσίνι, ηγετική φυσιογνωμία της επαναστατικής-δημοκρατικής πτέρυγας της Ιταλικής ενοποίησης, υπό την προτροπή του οποίου εντάχθηκε στην επαναστατική επιτροπή του. Έχοντας μετριάσει τις απόψεις του για το ζήτημα των εθνικοτήτων, συζήτησε με διάφορους κύκλους, συμπεριλαμβανομένων Μολδαβών και Σέρβων, σχέδια -που δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ - για την ένωση της Ουγγαρίας, της Κροατίας, της Σερβίας και της Ρουμανίας σε μια Παραδουνάβια ομοσπονδία.
Ο Κόσουτ ακολούθησε τον Ματσίνι στην Ιταλία, όπου συνέχισε τον αγώνα του για την ανεξαρτησία της Ουγγαρίας. Μεταξύ άλλων, δημιούργησε μια ουγγρική λεγεώνα, η οποία, υπό τον Γκαριμπάλντι, πολέμησε εναντίον της Αυστρίας στους αγώνες ανεξαρτησίας στη βόρεια Ιταλία.
Το 1859, όταν ήταν επικείμενος ένας πόλεμος μεταξύ Αυστρίας και Γαλλίας, ο Γάλλος αυτοκράτορας Ναπολέων Γ' τον κάλεσε σε προσωπική συνάντηση να οργανώσει εξέγερση στην Ουγγαρία. Ο Κόσουτ συμφώνησε με προϋποθέσεις αλλά τα σχέδια κατέρρευσαν όταν, τον Ιούλιο, ο Ναπολέων συνήψε ανακωχή με τον Αυστριακό αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ Α', αφήνοντας τους Ούγγρους στην τύχη τους.
Το 1867, ο Κόσουτ έλαβε αμνηστία ως μέρος του Αυστροουγγρικού Συμβιβασμού, συμφωνία με την οποία η Αυστριακή Αυτοκρατορία μετατράπηκε στη διπλή μοναρχία της Αυστροουγγαρίας και ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος Ιωσήφ Α' της Αυστρίας στέφθηκε βασιλιάς της Ουγγαρίας. Ως αντίθετος αυτού του συμβιβασμού, ο Κόσουτ παρέμεινε στην εξορία στην Ιταλία.[20]
Στις αρχές Μαρτίου 1894, ο Κόσουτ αρρώστησε βαριά. Στις 10 Μαρτίου υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση κύστης. Καθημερινά, αρκετές εκατοντάδες επιστολές και τηλεγραφήματα έφταναν από την Ουγγαρία για ενημέρωση για την κατάσταση του ασθενούς. Η σύζυγός του είχε πεθάνει το 1863, ο γιος του Φραντς βρισκόταν συνεχώς στο πλευρό του. Χωρίς να έχει πετύχει τον στόχο της ζωής του, πέθανε στις 20 Μαρτίου 1894 σε ηλικία 91 ετών στο Τορίνο. Η σωρός του μεταφέρθηκε στην Ουγγαρία όπου ενταφιάστηκε εν μέσω πανεθνικού πένθους.
Γάμος και οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του 1836-1840, τον επισκέπτονταν μια νεαρή γυναίκα, η Τερέζα Μεστσλένυι, η οποία ισχυρίσθηκε στον διοικητή της φυλακής ότι ήταν αρραβωνιαστικιά του. Στην πραγματικότητα, δεν γνωρίζονταν πριν, αλλά αυτό της επέτρεπε να τον επισκέπτεται και να τον ενημερώνει για τα πολιτικά γεγονότα. Του έφερνε επίσης βιβλία. Οι συνθήκες στη φυλακή έβλαψαν την υγεία του Κόσουτ, αλλά πέρασε πολύ χρόνο διαβάζοντας. Αύξησε τις πολιτικές του γνώσεις και βελτίωσε τα αγγλικά με τη μελέτη της Βίβλου του βασιλιά Ιακώβου και έργων του Σαίξπηρ, στο εξής μιλούσε αγγλικά με αρχαϊκή ευγλωττία. Υποστηριζόμενος από τις συχνές επισκέψεις της κοπέλας, βγήκε από τη φυλακή σε κάπως καλή κατάσταση.
Την ημέρα της απελευθέρωσής του από τη φυλακή, ο Κόσουτ και η Μεστσλένυι παντρεύτηκαν. Η κοπέλα ήταν καθολική και η Εκκλησία της αρνήθηκε να ευλογήσει τον γάμο αφού ο προτεστάντης Κόσουτ δεν ήθελε να αλλαξοπιστήσει. Την εποχή του γάμου τους δεν παντρεύονταν άνθρωποι διαφορετικών θρησκειών. Σύμφωνα με την παραδοσιακή πρακτική, η νύφη ή πιο σπάνια ο αρραβωνιαστικός έπρεπε να προσηλυτιστεί στη θρησκεία του/της συζύγου του πριν από τη γαμήλια τελετή. Ωστόσο, και οι δύο αρνήθηκαν. Ο μεικτός θρησκευτικός γάμος τους προκάλεσε τότε μεγάλο σκάνδαλο. Αυτή η εμπειρία επηρέασε τη σταθερή υπεράσπιση του Κόσουτ για τους μεικτούς γάμους.
Το ζευγάρι απέκτησε τρία παιδιά: Φέρενκ Λάγιος Άκος (1841–1914), επέστρεψε στην Ουγγαρία το 1894 και έγινε πολιτικός και υπουργός Εμπορίου μεταξύ 1906 και 1910, Βίλμα (1843–1862) και Λάγιος Τόντορ Κάρολυ (1844–1918), μηχανικός κατασκευής σιδηροδρόμων.
Μετά θάνατον
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά τον θάνατό του, ο Λάγιος Κόσουτ παρέμεινε λαϊκό είδωλο στην Ουγγαρία και το όνομά του έγινε σύμβολο του πόθου για ανεξαρτησία. Ο θρύλος του μεγάλωσε με τα χρόνια και καλλιεργήθηκε περαιτέρω μετά το 1945, όταν η Ουγγαρία είχε χάσει μεγάλο μέρος της ανεξαρτησίας για την οποία αγωνίστηκε ο ίδιος.
Ο Ούγγρος συνθέτης Μπέλα Μπάρτοκ το 1903 δημιούργησε το συμφωνικό έργο Κόσουτ. Το κρατικό βραβείο Κόσουτ, που απονέμεται στην Ουγγαρία από το 1948, έλαβε το όνομά του. Κτίρια όπως γέφυρες, πλατείες και σχολεία και ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού φέρουν το όνομά του.
Στα γραπτά του περιλαμβάνεται ένας τόμος αυτοβιογραφίας που δημοσιεύτηκε στα αγγλικά το 1880 με τίτλο Αναμνήσεις της Εξορίας μου. Αναφέρεται κυρίως τις δραστηριότητές του το 1859 - 1861 και περιέχει πολύτιμο υλικό για τις επαφές του με τον Ναπολέοντα Γ', τις σχέσεις του με τον Ιταλό πολιτικό Καβούρ και την αλληλογραφία του με τις βαλκανικές αυλές σε σχέση με τα σχέδιά του για μια παραδουνάβια ομοσπονδία.[21]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11941153s. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 somewhere
.net . - ↑ PIM identifier. PIM61697. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ 4,0 4,1 «Új Magyar Lexikon» (Ουγγρικά) Akadémiai Kiadó, Károly Ákos. Βουδαπέστη. 1959. σελ. 216-218. ISBN-10 963-05-3117-8.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
- ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6mw2kc3. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2015.
- ↑ «Meszlény, Therese» (Γερμανικά) σελ. 471.
- ↑ mek
.oszk ..hu /04400 /04441 /04441 .pdf - ↑ archiv
.katolikus ..hu /ujember /Archivum /2006 .02 .19 /1201 .html - ↑ Dániel Ballabás, József Pap, Judit Pál: «Képviselők és főrendek a dualizmus kori Magyarországon». (Ουγγρικά) d:Q115016773. d:Q115016832. Έγκερ. 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2024. σελ. 269. ISBN-13 978-963-496-144-4.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2022.
- ↑ www
.szentesinfo ..hu /szentesielet /2007 /05 _0202 /06 .htm - ↑ . «greek_greek.en-academic.com/Κόσουτ, Λάγιος».
- ↑ . «britannica.com/biography/Lajos-Kossuth».
- ↑ . «fiveable.me/key-terms/europe/lajos-kossuth».
- ↑ . «papersofabrahamlincoln.org/Lajos Kossuth».
- ↑ . «hungarianconservative.com/articles/culture_society/lajos_kossuth_in_america_1851/».
- ↑ . «en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclopedia_Britannica/Kossuth,_Lajos».
- ↑ . «archive.org/Memories of My Exile/by Lajos Kossuth».