Κύπελλο Πάσχα (ποδόσφαιρο ανδρών)
| Διοργανωτής | Π.Ο.Κ. |
|---|---|
| Ίδρυση | 1928 |
| Κατάργηση | 1959 |
| Χώρα |  Ελλάδα |
| Τρέχων κάτοχος | Ολυμπιακός (11ος τίτλος) |
| Περισ. κατακτήσεις | Ολυμπιακός (11 τίτλοι) |
Το Κύπελλο Πάσχα [1][2] αποτέλεσε εγχώρια ποδοσφαιρική διοργάνωση που διεξαγόταν ετησίως από το 1928 έως και το 1959 και διεξαγόταν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Την ευθύνη της διοργάνωσης είχε ο Π.Ο.Κ., ένωση που είχαν δημιουργήσει οι τρεις μεγάλοι σύλλογοι της Αττικής, Παναθηναϊκός, και Ολυμπιακός και της Α.Ε. Κωνσταντινουπόλεως, μετά από διαφωνία με την ΕΠΟ το 1928. Το τουρνουά είχε διεθνή χαρακτήρα με συμμετοχή ευρωπαϊκών ομάδων κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη, σχεδόν κάθε έτος. Για τελευταία φορά το κύπελλο Πάσχα έγινε το 1959, ενώ το κύπελλο Χριστουγέννων συνεχίστηκε ως το 1962[3]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από το 1927 οι ομάδες του ΠΟΚ μετά τη διαγραφή τους από τα μητρώα της ΕΠΟ, προχώρησαν στη διοργάνωση διαφόρων τουρνουά, στα οποία προσκαλούσαν και ξένες εμπορικές ομάδες από Γιουγκοσλαβία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία (όπως η Φερεντσβάρος, και Μπεογκράτσκι). Οι τρεις σύλλογοι του ΠΟΚ μοιράζονταν τα έξοδα φιλοξενίας καθώς και τα έσοδα από τα εισιτήρια.
Το πρώτο Κύπελλο διοργανώθηκε το Πάσχα του 1928 και προσκλήθηκαν η Μπεογκράτσκι Γιουκοσλαβίας (τώρα ΟΦΚ Βελιγραδίου) και μία μικτή παικτών της πρώην πρωταθλήτριας Ρουμανίας, Βένους (όπου μεταγράφηκε ο Κώστας Χούμης το 1936) και της Σπάρτα από το Βουκουρέστι.[4]
Το Κύπελλο Πάσχα ξεκινούσε συνήθως Μεγάλη Τρίτη ή Μεγάλη Τετάρτη και κρατούσε μέχρι το Πάσχα. [5][6][7] Διεξαγόταν στο γήπεδο Λ. Αλεξάνδρας, ένα γήπεδο μόλις 6000 θεατών το 1928, μετά τη διοργάνωση όμως του πρώτου Κυπέλλου Πάσχα και την μεγάλη εισπρακτική επιτυχία, η χωρητικότητά του αυξήθηκε, με την πρώτη ξύλινη εξέδρα σε ελληνικό γήπεδο, χωρητικότητας 1200 θεατών και με τη νέα χρονιά προσκλήθηκαν οι φημισμένες Φερεντσβάρος και Ούιπεστ ΦΚ, δύο ισχυρές ουγγρικές ομάδες που αποτέλεσαν την απόλυτη ατραξιόν για το διψασμένο για ποδόσφαιρο κοινό. Ο Ολυμπιακός ήταν ο Κυπελλούχος Πάσχα και για το 1929 -με το Π.Ο.Κ. να έχει μετονομαστεί τρις μέσα στη σεζόν: ΠΟΚΑ (το Α του Απόλλωνα), ΠΟΚΑΑ (προστέθηκε το Α του Αθηναϊκού) και ΠΟΚΕ (Εθνικός Πειραιώς).[8]
Η διοργάνωση σταμάτησε προσωρινά από το 1930 έως 1935 (με εξαίρεση το 1934), καθώς υπήρξαν αυξημένες υποχρεώσεις των τριών σωματείων του ΠΟΚ στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, αλλά και της Εθνικής Ελλάδας στο Βαλκανικό Κύπελλο (1932 και 1936), αλλά και ορισμένοι αγώνες φιλανθρωπικού χαρακτήρα στη βόρεια Ελλάδα, όπως το τουρνουά στη Χαλκιδική το 1932 υπέρ των σεισμοπαθών της Ιερισσού. Επέστρεψε όμως το 1936 όταν Λεωφόρος πια είχε ανακαινιστεί πλήρως από το Δήμαρχο της Αθήνας Κωνσταντίνο Κοτζιά: είχε αποκτήσει εξέδρα από μπετόν, χωρητικότητας άνω των 1500 θεατών και από το 1933 την πρώτη σκεπαστή εξέδρα στην Ελλάδα (στην πλευρά της οδού Τσόχα).[9]
Το Κύπελλο Πάσχα είχε λάβει εορταστικό χαρακτήρα, εφευρίσκονται όμορφα τρικ για το κοινό, όπως το σπάσιμο των αυγών για την επιλογή της εστίας και μέχρι να χτυπήσει την Ελλάδα ο πόλεμος, σημειώνονται και οι πρώτες κατακτήσεις πλην Ολυμπιακού: Εθνικός το 1937, ΑΕΚ το 1938, Παναθηναϊκός το 1940.
To Kύπελλο το Πάσχα του 1943 διεξήχθη εν μέσω Κατοχής με αριθμό 7 συνολικά ομάδων, περισσότερες από κάθε άλλη φορά. Πέρα απο τους συλλόγους του ΠΟΚ συμμετείχαν οι Εθνικός Πειραιώς, Απόλλων Αθηνών,Αθηναϊκός, και Ένωσις Παγκρατίου. Η διοργάνωση του 1944 ονομάστηκε Κύπελλο Αθηνών χωρίς τη συμμετοχή προσκεκλημένων ομάδων και κατακτήθηκε από την ΑΕΚ. Το Κύπελλο Πάσχα είχε όμως και επεισοδιακές διοργανώσεις, όπως εκείνη του 1948 κατά την οποία ο τελικός δεν τελείωσε ποτέ και απλώς απονεμήθηκε ο τίτλος στον φιλοξενούμενο Άρη Θεσσαλονίκης.
Το γήπεδο της Λεωφόρου είχε πλέον αποκτήσει προβολείς και το πέταλο που έχει «πλάτη» στο Λυκαβηττό: με τους φιλάθλους να συρρέουν στο χωρητικότητας 13 χιλιάδων πλέον γήπεδο πριν τον εκκλησιασμό κατά τις αργίες του Πάσχα και παρακολουθούν από κοντά τις μάχες του Ολυμπιακού, του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ στα χώματα της Λεωφόρου. Οι αιώνιοι κατέκτησαν από δύο τρόπαια προτού σπάσει το δίπολο η ΑΕΚ το 1955.
Η ιστορική ΦΚ Κολωνία κατέκτησε το Κύπελλο Πάσχα και ανοιξε το μικρό κύκλο κατακτήσεων από ξένες ομάδες, αφού και το 1957 το Κύπελλο θα καταλήξει στους Ρουμάνους της Προγκρέσουλ Βουκουρέστι. Η καθιέρωση της Α’ Εθνικής το 1959 και η συμμετοχή των ελληνικών ομάδων στα ευρωπαϊκά Κύπελλα από το τέλος της δεκαετίας του ’50 και μετά, περιόρισαν το ενδιαφέρον των φιλάθλων για το Κύπελλο Πάσχα. [10] Πολλά παιχνίδια δεν ολοκληρώθηκαν λόγω επεισοδίων, και η αντιπαλότητα οδήγησε αργότερα στην αναπόφευκτη διάλυση του ΠΟΚ, το 1963.
Η διοργάνωση του 1959 ήταν η τελευταία και τελικά στις 7 Μαρτίου 1963 το ΠΟΚ έπαψε και επίσημα να υφίσταται[11]. H είσοδος των ομάδων στα δελτία του ΠΡΟ-ΠΟ, η καθιέρωση της Α' εθνικής κατηγορίας και η συμμετοχή των ελληνικών ομάδων στα ευρωπαϊκά κύπελλα ποδοσφαίρου, έκαναν το θεσμό αυτό να ατονήσει και τελικά να καταργηθεί[12].
Τα περισσότερα τρόπαια κατέκτησε ο Ολυμπιακός, 11 τον αριθμό, δεύτερη ήταν η ΑΕΚ και Παναθηναϊκός 4, ενώ από μία κατάκτηση είχαν η ΦΚ Προγκρέσουλ Βουκουρεστίου, η 1. ΦΚ Κολωνίας, ο Άρης Θεσσαλονίκης και ο Εθνικός Πειραιώς. Ο Εθνικός είναι και η μοναδική ομάδα εκτός ΠΟΚ που κατέκτησε το τρόπαιο, ενώ προσκλήθηκε 3 φορές να αγωνιστεί στο Κύπελλο, περισσότερες από κάθε άλλη ομάδα. Παράλληλα, η Ανόρθωση Αμμοχώστου -που ακόμη τότε αγωνιζόταν στην Αμμόχωστο- είναι και η μοναδική ομάδα από την Κύπρο που προσκλήθηκε στη διοργάνωση.[13]
