Κύκλος των νέων επιγραμμάτων

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το σχόλιο της Παλατινής Ανθολογίας, οι πρώτες γραμμές του Προοιμίου του Κύκλου του Αγαθία και η αφιέρωσή του (σελ. 83 της Παλατινής Ανθολογίας)

Ο Κύκλος των νέων επιγραμμάτων, ή συλλογὴ νέων ἐπιγραμμάτων ή Κύκλος του Αγαθία ήταν συλλογή επιγραμμάτων που συγκέντρωσε ο Αγαθίας ο σχολαστικός από ποιητές κυρίως της εποχής του[1], αλλά και 100 περίπου δικά του επιγράμματα[2] το 567 ή το 568 μ.Χ. (παλαιότεροι μελετητές πίστευαν ότι η συλλογή παρουσιάστηκε το 558, μια άποψη που υποστηρίχθηκε και αργότερα)[3][4]. Η συλλογή αυτή διασώθηκε ως μέρος της Παλατινής Ανθολογίας και της Ανθολογίας του Πλανούδη και αποτελεί σημαντικό μέρος της. Οι κυριότεροι ποιητές της συλλογής είναι ο ίδιος ο Αγαθίας, ο Παύλος ο Σιλεντιάριος, ο Δαμόχαρις ο Κώος, ο Ιωάννης ο Βαρβούκαλλος, ο Ιουλιανός ο Αιγύπτιος, ο Λεόντιος ο σχολαστικός και ο Μακεδόνιος[5]. Τα ποιήματα της συλλογής ήταν ταξινομημένα σε επτά θεματικές ενότητες. Η θεματική ταξινόμηση (όχι ακριβώς με τα ίδια θέματα) δυόμιση αιώνες αργότερα, από τον Κωνσταντίνο Κεφαλά στην Ανθολογία του, στην οποία βασίστηκαν η Παλατινή και Ανθολογία του Πλανούδη.

Δομή του Κύκλου των νέων επιγραμμάτων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αφιέρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αγαθίας εξηγεί ότι η συλλογὴ νέων ἐπιγραμμάτων παρουσιάστηκε στην Κωνσταντινούπολη και την αφιερώνει στον Θεόδωρον Δεκουρίωνα τον Κοσμά, (Anth. Gr. 4.3)[6] τον οποίο αναφέρει και στο τέλος του προοιμίου, λέγοντας ότι γνωρίζει ότι η αφιέρωση στον Θεόδωρο θα φέρει δόξα στην συλλογή του (Anth. Gr. 4.3.55)[7]. Ο Θεόδωρος Δεκουρίων του Κοσμά είναι γνωστός μόνο από την αφιέρωση του Αγαθία[8][9].

Προοίμιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αγαθίας συνέθεσε ένα προοίμιο στον κύκλο των νέων επιγραμμάτων του, όπως είχαν κάνει μερικούς αιώνες νωρίτερα ο Μελέαγρος, τον 1ο αιώνα μ.Χ. στο Στέφανο του Μελεάγρου, και στα μέσα του 1ου αιώνα ο Φίλιππος ο Θεσσαλονικέας στον Στέφανό του. Στο προοίμιό του[10] ο Αγαθίας δεν παρομοιάζει τους ποιητές με άνθη όπως έκαναν στα δικά τους προοίμια οι Μελέαγρος και Φίλιππος ο Θεσσαλονικεύς, αλλά παρομοιάζει τα επιγράμματα ως νέα εδέσματα σε ένα γεύμα, χωρίς όμως να κατονομάζει ούτε συγκεκριμένα εδέσματα, ούτε συγκεκριμένους ποιητές. Αναφέρει μάλιστα ότι χρησιμοποίησε και δικό του υλικό και ότι από καθέναν (ποιητή) εισήγαγε μικρό μέρος, «για τη γεύση» («όσον απογεύσαι»), ενώ αν κάποιος θέλει να κορεστεί από κάποιον (να διαβάσει όλα τα επιγράμματά του), θα πρέπει να τα ζητήσει στην αγορά (να βρει να τα αγοράσει). Σημαντικό μέρος του προοιμίου είναι η εξύμνηση του βασιλέα (αρχικά θεωρείτο ότι αναφερόταν στον Ιουστινιανό και αργότερα στον Ιουστίνο Β´, κάτι που επηρέασε σημαντικά και τη χρονολόγηση του έργου[3][4]). Στο τέλος του προοιμίου, χρησιμοποιεί μια σειρά παρομοιώσεων για το έργο του (σα γλυκύ εμπόρευμα μέλισσας που συνέλεξε από πολλά άνθη, ή σα προσφορά προς τους θεούς, στέμμα για την Καλλιόπη, δρυ για τον γιο του Κρόνο - τον Δία, πλοίο για αυτόν που φέρνει τους σεισμούς - τον Ποσειδώνα, ζώνη για τον Άρη, φαρέτρα για τον Απόλλωνα, χελώνα -εννοεί λύρα που έφτιαχναν με το καύκαλο της χελώνας- για τον Ερμή, και σταφύλια- κλίμα για τον Διόνυσο). Τέλος εξηγεί τη δομή του έργου του σε διαφορετικά θέματα.

Επιγράμματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο προοίμιο ο Αγαθίας εξηγεί ότι έχει τακτοποιήσει τα επιγράμματα σε διαφορετικά θέματα[11], παρόμοια με τον τρόπο (αλλά όχι στην ίδια σειρά) που έχουν ταξινομηθεί τα επιγράμματα της Ελληνικής Ανθολογίας[12][13][14][15]. Σημειώνεται ότι ο ίδιος δεν έδωσε μονολεκτικό τίτλο σε κάθε θέμα, αλλά ένα μικρό κείμενο. Οι τίτλοι που αναφέρονται παρακάτω έχουν δοθεί από τους μελετητές.

  • Αναθηματικά ή αφιερωτικά (ή σύμφωνα με μετάφραση από τα δικά του λόγια: πρώτα σου γράφω, ζηλεύοντας τη δόξα των παλαιών, όσα έγραψαν οι γενήτορες των νέων τραγουδιών, όπως οι παλαιοί έστελναν προς τους θεούς, για να διαφυλάξω, αντιγράφοντας, την αρχαία σοφία)[16]
  • Επιδεικτικά ή επιγράμματα σε έργα τέχνης (σύμφωνα με μετάφραση από τα δικά του λόγια: όσα με γραφίδες χαράξαμε ή σε κάποιο χώρο ή σε χάλκινο άγαλμα ή σε έργο άλλης τέχνης που με κόπο φτιάχτηκε)[17]
  • Επιτύμβια (σε τύμβους - τάφους: ή σύμφωνα με τα δικά του λόγια: ...τύμβοισι τάπερ Θεὸς ἐν μὲν ἀοιδῇ ἐκτελέειν νεύσειεν...)[18]
  • Ποιήματα για την ασταθή τύχη ή προτρεπτικά (ή σύμφωνα με μετάφραση από τα δικά του λόγια: τα σφαλερά τάλαντα της ασταθούς τύχης, δείτε στον παπυρό μου στην τέταρτη θέση)[19]
  • Σκωπτικά - σατιρικά (μετάφραση από τα δικά του λόγια: ναι, γρήγορα και πέμπτο θελκτικό βραβείο, όπου χλευάζοντες / σαρκάζοντες, εκτοξεύοντας προσβολές, ήχο τραγουδιών γράψαμε)[20]
  • Ερωτικά (από το κείμενο του Αγαθία: το έκτο δε μέλος, κλέβει η Κυθηρία - δηλαδή η Αφροδίτη - σε διαλόγους, ελεγείες παρεκτρέπει την πορεία μας σε γλυκούς έρωτες )[21]
  • Συμποτικά (από το κείμενο του Αγαθία: στην έβδομη, της χαρούμενης μέλισσας βακχικούς, για όσους τους αρέσει το κρασί, και οι χοροί και το μεθύσι και ο κρατήρας και τα ευτυχισμένα δείπνα θα μάθεις)[22]

Επιγράμματα του Κύκλου του Αγαθία θεωρούνται τα 216-302 από το πέμπτο βιβλίο της Παλατινής Ανθολογίας (Ερωτικά), καθώς και τα 18-20, 25-30, 32, 40-42, 54-59, 03-84, 167-8, 175-6 από το έκτο βιβλίο της Παλατινής Ανθολογίας (Αναθηματικά) [23], από το έβδομο βιβλίο (Επιτύμβια), τα 551-614[24], αλλά και άλλα.

Ποιητές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θεωρείται ότι στον Κύκλο του Αγαθία ανθολογήθηκαν οι εξής ποιητές: ο ίδιος ο Αγαθίας, ο Παύλος ο Σιλεντιάριος, ο Δαμόχαρις ο Κώος (ή Δαμόχαρις ο γραμματικός), ο Ιωάννης ο Βαρβούκαλλος, ο Ιουλιανός ο Αιγύπτιος, ο Λεόντιος ο σχολαστικός και ο Μακεδόνιος[5], ο Παλλαδάς[25] καθώς επίσης και οι Κομητάς ο Χαρτουλάριος, Ερατοσθένης ο σχολαστικός, Ευτόλμιος ο σχολαστικός o Ιλλούστριος, Ειρηναίος Ρεφερενδάριος, Ισίδωρος ο σχολαστικός, Ρουφίνος Δομέστικος, Θεαίτητος ο σχολαστικός[26], Κύρος ο Πανοπολίτης, Δαμάσκιος, Διογένης επίσκοπος Αμισού[27] Αβλάβιος Ιλλούστριος, Αράβιος ο σχολαστικός, Μαριανός ο σχολαστικός[28], ο Μιχαήλιος ο Γραμματικός[29].

Δεδομένου ότι ο ίδιος ο Αγαθίας δεν αναφέρει άμεσα τους ποιητές που ανθολόγησε (εκτός του εαυτού του), οι μελετητές αποδίδουν στον Κύκλο του Αγαθία τους σύγχρονους με αυτόν (περίπου στον 6ο αιώνα μ.Χ.) ή και κάποιους παλαιότερους (μεταξύ 3ου και 5ου αι.), αποκλείοντας όσους είχαν αναφερθεί στους Στεφάνους του Μελεάγρου και του Φιλίππου.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιπλέον βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Averil Cameron, Agathias. Oxford, England: Clarendon Press, 1970

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ [1][νεκρός σύνδεσμος] «Το λήμμα για τον Αγαθία στο λεξικό της Σούδας: Ἀγαθίας· σχολαστικὸς, Μυριναῖος, ὁ γράψας τὴν μετὰ Προκόπιον ἱστορίαν τὸν Καισαρέα, τὰ κατὰ Βελισάριον καὶ τὰς ἐν Ἰταλίᾳ καὶ ἐν Λιβύῃ πράξεις, τουτέστι τὰ κατὰ Ναρσῆν ἐν Ἰταλίᾳ καὶ τὰ ἐν Λαζικῇ καὶ Βυζαντίῳ. οὗτος συνέταξε καὶ ἕτερα βιβλία ἔμμετρά τε καὶ καταλογάδην, τά τε καλούμενα Δαφνιακά, καὶ τὸν Κύκλον τῶν νέων Ἐπιγραμμάτων, ὃν αὐτὸς συνῆξεν ἐκ τῶν κατὰ καιρὸν ποιητῶν. συνήκμασε δὲ Παύλῳ τῷ Σελεντιαρίῳ καὶ Μακεδονίῳ τῷ ὑπάτῳ καὶ Τριβουνιανῷ ἐπὶ τῶν Ἰουστινιανοῦ χρόνων. (Σούδα, 1, Α 112, σελ. 15 εκδ. A. Adler (Leipzig 1928; repr. 1971)).»
  2. ↑ Agathias, nndb.com, ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2012
  3. ↑ 3,0 3,1 The Cycle of Agathias, Averil and Alan Cameron, JHS 86 - 1966
  4. ↑ 4,0 4,1 The date of the Cycle of Agathias[νεκρός σύνδεσμος], B. Baldwin, Byzantinische Zeitschrift. Volume 73, Issue 2, 1980, σελ. 334–340, ISSN (Online) 1864-449X, ISSN (Print) 0007-7704
  5. ↑ 5,0 5,1 Poems in Context: Greek Poetry in the Egyptian Thebaid 200-600 AD, Laura Miguélez-Cavero, (Τόμος 2 του Sozomena: Studies in the Recovery of Ancient Texts), σελ. 91, Walter de Gruyter, 2008, ISBN 311021041X, 9783110210415
  6. ↑ The Greek Anthology. with an English Translation by. W. R. Paton. London. William Heinemann Ltd. 1916. 1., Anth. Gr. 4.3, Perseus Tufts, «συλλογὴ νέων ἐπιγραμμάτων ἐκτεθεῖσα ἐν Κωνσταντίνου πόλει πρὸς Θεόδωρον Δεκουρίωνα τὸν Κοσμᾶ: εἴρηται δὲ τὰ προοίμια μετὰ τὰς συνεχεῖς ἀκροάσεις τὰς κατ᾽ ἐκεῖνο καιροῦ γενομένας.
  7. ↑ The Greek Anthology. with an English Translation by. W. R. Paton. London. William Heinemann Ltd. 1916. 1., Anth. Gr. 4.3, Perseus Tufts, «οἶδα γὰρ ὡς ἄλληκτον ἐμῆς ἱδρῶτι μερίμνης εὖχος ἐπιστάξειεν ἐπωνυμίη Θεοδώρου.»
  8. ↑ The prosopography of the later Roman Empire, Vol. III, A.D. 527-641, J.R. Martindale, Cambridge University Press, ISBN 0521201608, 9780521201605, σελ. 1262, THEODORVS 57
  9. ↑ Historici Graeci minores, Volume 2, Ludwig August Dindorf, Εκδ. Teubner, 1871, σελ. ΧΙΧ (19), αναφέρεται σε σχόλιο στην Παλατινή Ανθολογία: Scholium Palatinae Anthologiae «Αγαθίου σχολαστικού Ασιανού Μυριναίου, ου στέφανος αλλα συναγωγή νέων επιγραμμάτων, ήκμασεν δε ούτος ο Αγαθίας επί Ιουστινιανού του μεγάλου, έγραψεν δε και Ιστορία και τα επονομαζόμενα Δαφνιακά, έγραψε δε ταύτα επιγράμματα προς Θεόδωρον Δεκουρίωνα»
  10. ↑ Paton, Vol I
  11. ↑ Παλατινή Ανθολογία 4.3.113-133
  12. ↑ Bryn Mawr Classical Review 2012.04.33 Αρχειοθετήθηκε 2015-08-18 στο Wayback Machine., Claudio De Stefani (ed.), Paulus Silentiarus. Descriptio Sanctae Sophiae; Descriptio Ambonis. Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana 2009. Berlin; New York: De Gruyter, 2011. Pp. xlviii, 163. ISBN 9783110221268, Reviewed by Steven D. Smith, Hofstra University
  13. ↑ Paton, Vol I.
  14. ↑ Κύκλος τῶν νέων ἐπιγραμμάτων. Ἀγαθίου ἐπιγράμματα, Biblioteca Augustiana
  15. ↑ Epigram, Niall Livingstone, Gideon Nisbet, σελ. 10, Cambridge University Press, 2010
  16. ↑ «πρῶτα δέ σοι λέξαιμι, παλαιγενέεσσιν ἐρίζων, ὅσσαπερ ἐγράψαντο νέης γενετῆρες ἀοιδῆς ὡς προτέροις μακάρεσσιν ἀνειμένα: καὶ γὰρ ἐῴκει γράμματος ἀρχαίοιο σοφὸν μίμημα φυλάξαι», αναφέρονται στη βιβλιογραφία ως dedications to the old gods, dedicatory, αναθηματικά, αφιερωματικά, imaginary dedications
  17. ↑ «ἀλλὰ πάλιν μετ᾽ ἐκεῖνα παλαίτερον εὖχος ἀγείρει ὅσσαπερ ἢ γραφίδεσσι χαράξαμεν ἤ τινι χώρῳ, εἴτε καὶ εὐποίητον ἐπὶ βρέτας, εἴτε καὶ ἄλλης τέχνης ἐργοπόνοιο πολυσπερέεσσιν ἀέθλοις», αναφέρονται στη βιβλιογραφία ως inscriptions on buildings, sculptures, and paintings, On Works of Art, επιδεικτικά, captions for works of art
  18. ↑ καὶ τριτάτην βαλβῖδα νεήνιδος ἔλλαχε βίβλου ὅσσα θέμις, τύμβοισι τάπερ Θεὸς ἐν μὲν ἀοιδῇ ἐκτελέειν νεύσειεν, ἐν ἀτρεκίῃ δὲ διώκειν. ὅσσα δὲ καὶ βιότοιο πολυσπερέεσσι κελεύθοις γράψαμεν», αναφέρονται στη βιβλιογραφία ως funerary inscriptions, sepulchral, επιτύμβια, epitaphs
  19. ↑ «ἀσταθέος δὲ τύχης σφαλεροῖσι ταλάντοις, δέρκεό μοι βίβλοιο παρὰ κρηπῖδα τετάρτην» αναφέρονται στη βιβλιογραφία ως poems on the inconstancy of fortune, declamatory, προτρεπτικά, reflections on fortune
  20. ↑ «ναὶ τάχα καὶ πέμπτοιο χάρις θέλξειεν ἀέθλου, ὁππόθι κερτομέοντες ἐπεσβόλον ἦχον ἀοιδῆς γράψαμεν», αναφέρονται στη βιβλιογραφία ως scoptic epigrams, satirical, σκωπτικά, humorous invective
  21. ↑ «ἑκταῖον δὲ μέλος κλέπτουσα Κυθήρη εἰς ὀάρους ἐλέγοιο παρατρέψειε πορείην καὶ γλυκεροὺς ἐς ἔρωτας», αναφέρονται στη βιβλιογραφία ως erotic epigrams, amatory, ερωτικά, love-poems
  22. ↑ «ἐν ἑβδομάτῃ δὲ μελίσσῃ εὐφροσύνας Βάκχοιο, φιλακρήτους τε χορείας, καὶ μέθυ, καὶ κρητῆρα, καὶ ὄλβια δεῖπνα νοήσεις», αναφέρονται στη βιβλιογραφία ως sympotic poetry, convivial, συμποτικά, sympotic verse
  23. ↑ The Greek Anthology, W. R. Paton, Vol I, σελ. 297 (Κεφάλαιο Book VI the dedicatory epigrams)
  24. ↑ Paton, Vol. II, σελ. 1
  25. ↑ Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς Biblionet
  26. ↑ The Greek Anthology, W.R. Paton, Vol. I, σελ. 498-450
  27. ↑ The Greek Anthology, W.R. Paton, Vol. ΙΙ, σελ. 528
  28. ↑ The Greek Anthology, W.R. Paton, Vol. III, σελ. 498-500
  29. ↑ The Greek Anthology, W.R. Paton, Vol. V, σελ. 399
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κύκλος_των_νέων_επιγραμμάτων&oldid=10242389"