Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κόιντος Λουτάτιος Κάτουλος (ύπατος το 102 π.Χ.)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κόντος Λουτάτιος Κάτουλος (ύπατος το 102 π.Χ.)
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Quintus Lutatius Catulus (Λατινικά)
Γέννηση150 π.Χ. (περίπου) ή 149 π.Χ. (περίπου και πιθανώς)[1]
Αρχαία Ρώμη
Θάνατος87 π.Χ.[1]
Ρώμη
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΛατινικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής
Αρχαίος Ρωμαίος ιστορικός
Ρωμαίος πολιτικός
Ρωμαίος στρατιωτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΔομιτία
Σερβιλία (σύζυγος του Κάτουλου)
Claudia
ΤέκναΚόιντος Λουτάτιος Κάτουλος Καπιτωλίνος[2][3][4]
Lutatia[3][5]
ΓονείςQuintus Lutatius Catulus και Popillia[3][6]
ΑδέλφιαΛεύκιος Ιούλιος Καίσαρ IV (ετεροθαλής αδελφός από μητέρα)
Γάιος Ιούλιος Καίσαρ Στράβων (ετεροθαλής αδελφός από μητέρα)
Ιουλία (σύζυγος του Σύλλα) (ετεροθαλής αδελφή από μητέρα)
ΟικογένειαLutatii Catuli
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΡωμαίος συγκλητικός (άγνωστη τιμή)[7]
Ύπατος στην αρχαία Ρώμη (102 π.Χ.)[7]
δεδομένα

Ο Κόιντος Λουτάτιος Κάτουλος, λατιν.: Quintus Lutatius Catulus (149–87 π.Χ.) ήταν ύπατος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας το 102 π.Χ. Υπατικός συνάδελφός του ήταν ο Γάιος Μάριος. Κατά τη διάρκεια της υπατείας τους οι Κίμβρι και οι Τεύτονες βάδισαν και πάλι νότια και απείλησαν τη Δημοκρατία. Ενώ ο Μάριος βάδιζε εναντίον των Τευτόνων στη Γαλατία, ο Κάτουλος έπρεπε να εμποδίσει τους Κίμβρους να εισβάλουν στην Ιταλία. Σε αυτό απέτυχε: οι Κίμβροι επέτυχαν να εισβάλουν στην κοιλάδα του Πάδου. Το 101 π.Χ. ο Κάτουλος, ως ανθύπατος, συνέχισε τον πόλεμο κατά των Κίμβρων. Ο Μάριος, εκλεγμένος ύπατος για 5η φορά, ενώθηκε μαζί του, και μαζί εκστράτευσαν κατά των Γερμανών εισβολέων στην κοιλάδα του Πάδου. Στη μάχη των Βερσέλαι, ο Mάριος και ο Κάτουλος νίκησαν αποφασιστικά τους Κίμβρους και τερμάτισαν τη γερμανική εισβολή. Μετά τις Βερσέλες, οι δυο τους διαμάχησαν, και ο Κάτουλος αυτοκτόνησε μετά τη νίκη του Μάριου στον Εμφύλιο Πόλεμο του Οκτάβιου το 87 π.Χ.

Ως στρατηγός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια της υπατείας του Κάτουλου, οι Ρωμαίοι ανακάλυψαν ότι οι περιπλανώμενοι Κίμβροι και οι Τεύτονες σχεδίαζαν να εισβάλουν στην Ιταλία. Ο Κάτουλος, ως κατώτερος ύπατος, στάλθηκε για να υπερασπιστεί τα περάσματα μέσω των Άλπεων από το Noρικόν ενάντια στους Κίμβρους, ενώ ο ανώτερος ύπατος, Γάιος Μάριος, εκστράτευσε εναντίον των Τεύτονων και των συμμάχων τους Αμβρώνων στη Γαλατία. Ενώ βρισκόταν στις Άλπεις, ο Κάτουλος ειρήνευσε πολλές από τις φυλές της περιοχής με τη βοήθεια του Λεύκιου Κορνήλιου Σύλλα, ο οποίος υπηρέτησε τον Κάτουλο ως λεγάτος. Ο Κάτουλος βρήκε το έργο του ανέφικτο, επειδή υπήρχαν πολλά περάσματα, και θα έπρεπε να διχάσει και να αποδυναμώσει τον στρατό του: αποφάσισε να υποχωρήσει σε μία πιο υπερασπίσιμη θέση. Κατά τη διάρκεια της υποχώρησης, ο Κάτουλος ανησυχούσε ότι ο Κίμβροι θα στρίμωχναν τον στρατό του. Ως εκ τούτου, αποφάσισε να επιχειρήσει να σημειώσει μία μικρή νίκη, για να βγάλει τα στρατεύματά του από την περιοχή. Οδήγησε τον στρατό του σε ένα βουνό, το οποίο έβλεπε το στρατόπεδο των Κίμβρων, και μετά διέταξε τους άνδρες του να παραμείνουν έτοιμοι για μάχη, ενώ είχε δημιουργήσει ένα στρατόπεδο ενόψει των βαρβάρων. Όταν έπεσε η νύχτα, ο Κάτουλος επιτέθηκε στους Κίμβρους, στη συνέχεια χρησιμοποίησε το χάος που προκάλεσε για να διασχίσει ένα ρέμα, και να συνεχίσει την πορεία του προς τα νότια. Ο Κάτουλος βάδισε μέχρι να φτάσει στον ποταμό Άτεσι: εκεί διέταξε τους άνδρες του να κατασκευάσουν οχυρώσεις και στις δύο πλευρές του ποταμού, με μία γέφυρα ανάμεσά τους. Όταν έφτασαν οι Κίμβροι, στρατοπέδευσαν και ερεύνησαν τις άμυνες του Κάτουλου. Οι εμπροσθοφυλακή τους ανέφερε ότι δεν μπορούσαν να διασχίσουν το ποτάμι πουθενά στην άμεση περιοχή, και έτσι αποφάσισαν να φράξουν τον Άτεσι ρίχνοντας χώματα, βράχους και δέντρα στο ρέμα, δημιουργώντας ένα αυτοσχέδιο φράγμα. Ανησυχημένοι από τη φθίνουσα ροή του νερού, οι Ρωμαίοι άρχισαν να σκορπίζουν από το στρατόπεδο. Ο Κάτουλος προσπάθησε ανεπιτυχώς να επαναφέρει τα στρατεύματά του στη βάση τους. Όταν οι Κίμβροι τελικά εξαπέλυσαν την επίθεσή τους, βρήκαν μόνο μία ομάδα να υπερασπίζεται το στρατόπεδο στην άκρη του ποταμού. Αυτοί οι άνδρες πολέμησαν με θάρρος, και με κάποιο τρόπο κατάφεραν να διαφύγουν. Ο Κάτουλος είχε υποχωρήσει μπροστά στον εχθρό δύο φορές, αλλά είχε διατηρήσει τον στρατό του ανέπαφο. Το επόμενο έτος (101) η διοίκηση του παρατάθηκε, και του δόθηκαν υπατικές εξουσίες.

Οι Κίμβροι, που είχαν προχωρήσει στην κοιλάδα του Πάδου, ηττήθηκαν τελικά στην πεδιάδα Ραυδίνη, κοντά στις Βερσέλαι, από τους συνδυασμένους στρατούς του Κάτουλου και του Γάιου Μάριου. Ο Κάτουλος διοικούσε το ρωμαϊκό κέντρο κατά τη διάρκεια της μάχης, και λυτρώθηκε οδηγώντας τους άνδρες του στη νίκη. Για το μέρος του στη νίκη επί των Κίμβρων, τού απονεμήθηκε θρίαμβος. Παρά την κοινή τους επιτυχία, οι δύο διοικητές θεωρούσαν ο ένας τον άλλον σκληρούς αντιπάλους, και μετά τον πόλεμο δημιούργησαν ανταγωνιστικούς ναούς, για να επιδείξουν τη θεϊκή εύνοια.

Όταν η κύρια τιμή για τη νίκη επί των Κίμβρων δόθηκε στον Mάριο, ο Κάτουλος στράφηκε έντονα εναντίον του πρώην συνδιοικητή του, και τάχθηκε στο πλευρό του Σύλλα, για να εκδιώξει τον Mάριο, τον Κορνήλιο Κίννα και τους υποστηρικτές τους από τη Ρώμη. Όταν η Μάριος και ο Κίννα ανέκτησαν τον έλεγχο της πόλης το 87 π.Χ., ο Κάτουλος διώχθηκε από τον ανιψιό τού Μάριου, Mάρκο Μάριο Γρατιδιανό. Αντί να αποδεχτεί την αναπόφευκτη ετυμηγορία της ενοχής, αυτοκτόνησε.

Ως συγγραφέας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κάτουλος ήταν διακεκριμένος ρήτορας, ποιητής και πεζογράφος και γνώριζε καλά την ελληνική λογοτεχνία. Έγραψε μία ιστορία της υπατείας του (De consulatu et de rebus gestis suis) με τον τρόπο του Ξενοφώντα. Ένα μη σωζόμενο έπος για τον Πόλεμο των Κίμβρων, που μερικές φορές του αποδίδεται, γράφτηκε πιθανότατα από τον Αρχία τον Αντιοχέα. Οι συνεισφορές του Κάτουλου στη λατινική ποίηση θεωρούνται τα σημαντικότερα λογοτεχνικά του επιτεύγματα. Του πιστώνεται η εισαγωγή του ελληνιστικού επιγράμματος στη Ρώμη, και η καλλιέργεια μίας γεύσης για μικρά, προσωπικά ποιήματα, που καρποφορούν με το λυρικό έργο του Βαλέριου Κάτουλου τη δεκαετία του '50 π.Χ. Μεταξύ του κύκλου των λογοτεχνικών φίλων του, που κυμαίνονταν ευρέως σε κοινωνική θέση και πολιτικές συμπάθειες, ήταν ο Βαλέριος Αιδίτουος, ο Aύλος Φούριος και ο Πόρκιος Λικίνιος.

Ο Πλίνιος τον κατατάσσει μεταξύ των διακεκριμένων ανδρών, που έγραψαν μικρά ποιήματα, που ήταν λιγότερο από αυστηρά (versiculi parum severi). Μόνο δύο επιγράμματα του Κάτουλου έχουν διατηρηθεί, και τα δύο απευθύνονται σε άνδρες. Ο Κικέρωνας θεωρεί ένα από τα δίστιχα του Κάτουλου ότι είναι για τον διάσημο ηθοποιό Ρόσκιο, ο οποίος λέγεται ότι κάνει μία είσοδο σαν ανατολή του ηλίου: «αν και είναι άνθρωπος, φαίνεται πιο όμορφος από θεός».

Το άλλο επίγραμμα, που διαμορφώθηκε αμέσως μετά τον Καλλίμαχο, παρατίθεται από τον Aύλο Γέλλιο, και μπορεί να παραφραστεί στην πεζογραφία ως εξής:   «Η προθυμία ενός μέλους της υψηλότερης ρωμαϊκής αριστοκρατίας να πετάξει μιμήσεις της ελληνιστικής συναισθηματικής ερωτικής ποίησης (ομοφυλόφιλης δηλαδή)», σημειώνει ο Έντουαρντ Κώρτνεϋ, «είναι ένα νέο φαινόμενο στη ρωμαϊκή κουλτούρα αυτή την εποχή».

Ως ευεργέτης της πόλης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κάτουλος ήταν ένας άνθρωπος με μεγάλο πλούτο, τον οποίο ξόδεψε για να εξωραΐσει τη Ρώμη . Δύο κτίρια ήταν γνωστά ως Monumenta Catuli : ο ναός της Fortuna Huiusce Diei (η «Τύχη αυτής της Ημέρας»), για να τιμήσει την ημέρα των Βερσελών, και το Porticus Catuli, που κτίστηκε από την πώληση των λαφύρων της Κίμβρων.

Οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μητέρα του Κάτουλου Ποπιλλία αργότερα παντρεύτηκε έναν Λεύκιο Ιούλιο Καίσαρα, και από αυτόν ήταν μητέρα του Λεύκιου Ιούλιου Καίσαρα και του Γάιου Ιούλιου Καίσαρα Στράβωνα. Ο Κικέρων επαίνεσε τον Κάτουλο για τον πανηγυρικό που έδωσε στην τελευτή της μητέρας του, περιγράφοντάς τον ως την πρώτη φορά που μία Ρωμαία μητέρα τιμήθηκε τόσο πολύ.

Τρεις σύζυγοι πιστοποιούνται για τον Κάτουλο:

  1. Δομιτία των Aηνοβάρβων, μητέρα του γιου του Quintus Lutatius Catulus Capitolinus (ύπατος 78, τιμητής 65 π.Χ.).
  2. Σερβίλια των Καιπιώνων, η οποία ήταν μητέρα της κόρης του Λουτατίας, συζύγου του μεγάλου ρήτορα Κόιντου Ορτένσιου (πρόξενος 69). [8]
  3. Κλαυδία, από αβέβαιη οικογένεια [9], αλλά πιθανότατα από τον κλάδο των Κλαυδίων Μαρκέλλων, πιθανότατα την κόρη του φίλου και κληρονόμου του Maάριου, Mάρκου Κλαύδιου Μάρκελλου. Αυτός ήταν ίσως ο μεγαλύτερης διάρκειας γάμος του Κάτουλου (περί το 103-87 π.Χ.), εάν, όπως φαίνεται πιθανό, τη νυμφεύτηκε για να εξασφαλίσει την υποστήριξη του Μάριου για την εκλογή του ως υπάτου, την οποία επέτυχε μόνο καθυστερημένα στην επιτροπή του 103 για το 102 π.Χ. Ωστόσο, μαρτυρείται μόνο ως σύζυγός του κατά τη στιγμή τού τέλου του στα τέλη του 87 π.Χ. Δεν υπάρχει καταγραφή για παιδιά από αυτή τη συζυγία.

Μία κατά προσέγγιση χρονολογία των συζυγικών υποθέσεων του Κάτουλου:

  • π. 126 π.Χ.: νυμφεύτηκε τη Δομιτία
  • 125 ή 124 π.Χ.: Γέννηση του Κάτουλου Καπιτωλίνου
  • π. 111 π.Χ.: Θάνατος ή διαζύγιο της Δομιτίας
  • π. 109 π.Χ.: Πραίτωρ, νυμφεύτηκε τη Σερβιλία. Ήταν πιθανώς η μεγαλύτερη κόρη (γεννημένη γύρω στο 124 π.Χ.) του συνομήλικού του, και συναδέλφου του ως πραίτορα, Κόιντου Σερβίλιου Καιπίωνα (υπάτου το 106 π.Χ.). Οι φαινομενικά άτακτες κόρες τού τελευταίου κακοποιήθηκαν σκληρά ως πόρνες από τον Τιμαγένη της Αλεξάνδρειας.
  • π. 108 π.Χ.: Γέννηση της Λουτατίας (μητέρας της Ορτενσίας της Ρήτορα και του Κόιντου Ορτένσιου Ορτάλου, του ποιητή και οπαδού του Καίσαρα)
  • 105 π.Χ.: Καταστροφή του Αραούσιο, όνειδος και φυλάκιση του Κόιντου Σερβίλιου Καιπίωνα
  • 104 π.Χ.: Ο Καιπίων διέφυγε στην εξορία και ο Κάτουλος χωρίζει την κόρη του Καιπίωνα Σερβιλία
  • 103 π.Χ.: Ο Κάτουλος νυμφεύτηκε την Κλαυδία, και τελικά εκλέγεται ύπατος για το 102 π.Χ. μετά από τρεις προηγούμενες αποτυχίες εκλογής.


Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 

Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Catulus» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 5 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 545 

Αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλική) 1731. Ανακτήθηκε στις 29  Ιουνίου 2021.
  2. ↑ «Lutatii» (Ρωσικά)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλική) 1731. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  4. ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλική) 1949. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  5. ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλική) 4049. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλική) 4009. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  7. ↑ 7,0 7,1 Thomas Robert Shannon Broughton: «The Magistrates of the Roman Republic» (Αγγλική) Αμερικανική Φιλολογική Εταιρεία. 1951. ISBN-10 0-89130-812-1.
  8. ↑ Cicero, de Oratore III, 228 calls Q. Hortensius Hortalus the orator (cos. 69) Catulus' son-in-law and sodalis (companion in some college or religious association) at the dramatic date of September 91 BC. Then at the dramatic date of 70 BC Cicero, Verr.II 2.24[νεκρός σύνδεσμος] names Hortensius' mother-in-law as a Servilia femina primaria. Presuming that Hortensius' first wife, Lutatia, was still his wife in 70 BC then her mother was this Servilia who was, in turn, the second wife of Catulus cos. 102.
  9. ↑ Passehl, Mark. «Cadet line of Servilii Caepiones (Ver.2)». 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κόιντος_Λουτάτιος_Κάτουλος_(ύπατος_το_102_π.Χ.)&oldid=11047605"