Κόιντος Λαβιηνός

Κόιντος Λαβιηνός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1ος αιώνας π.Χ.
Θάνατος	38 π.Χ. ή 39 π.Χ. Κιλικία
Αιτία θανάτου	πεσών σε μάχη
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Λατινικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός
Οικογένεια
Γονείς	Τίτος Λαβιηνός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Triumvir monetalis (40 π.Χ.)
Σχετικά πολυμέσα

Προτομή του Κόιντου ΛΑβιηνού στο Museo Civico Ala Ponzone, Ιταλία.

Λαβιηνός, αρχές του 40 π.Χ. Αργυρό δηνάριο, αβέβαιο νομισματοκοπείο στη Συρία ή στη νοτιοανατολική Μικρά Ασία. Εμπρός όψη: Q. LABIENVS PARTHICVS. IMP. Πίσω όψη: άλογο με σέλα, ηνία και φαρέτρα. 3,58 γραμ., 19 χλστ.

Ο Κόιντος Λαβιηνός Παρθικός, λατινικά: Quintus Labienus Parthicus (απεβ. το 39 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος στρατηγός στην περίοδο της Ύστερης Δημοκρατίας. Γιος του Τίτου Λαβιηνού, συνήψε συμμαχία με την Παρθία και εισέβαλε στις ρωμαϊκές επαρχίες στην ανατολική Μεσόγειο, που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του Μάρκου Αντώνιου. Κατέλαβε τη ρωμαϊκή επαρχία της Συρίας μαζί με τους Πάρθους το 40 π.Χ. Στη συνέχεια προωθήθηκε στη νότια Μικρά Ασία, με την υποστήριξη των Πάρθων. Η κύρια δύναμη των Πάρθων ανέλαβε τη Συρία, και εισέβαλε στην Ιουδαία. Τόσο ο Λαβιηνός, όσο και οι Πάρθοι ηττήθηκαν από τον Πόπλιο Βεντίδιο Βάσσο, ο οποίος ανέκτησε αυτές τις επαρχίες για τον Μάρκο Αντώνιο.

Εμφύλιος των Απελευθερωτών

Μετά τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα το 44 π.Χ., υπήρξε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των Καισαριανών, των υποστηρικτών του Καίσαρα, και των Πομπηίων, των υποστηρικτών του Πομπήιου, οι οποίοι είχαν ηγηθεί των δυνάμεων της Ρωμαϊκής Συγκλήτου κατά του Καίσαρα, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου του Καίσαρα (49-45 π.Χ.). Σε αυτόν τον εμφύλιο πόλεμο, τον Εμφύλιο των Απελευθερωτών (43-42 π.Χ.), οι Πομπήιοι ηγήθηκαν από τον Γάιο Κάσσιο Λογγίνο και τον Μάρκο Ιούνιο Βρούτο τον Νεότερο, τους ηγέτες της συνωμοσίας για τη δολοφονία του Καίσαρα. Πολέμησαν εναντίον του Οκταβιανού και του Μάρκου Αντώνιου, δύο μελών της Δεύτερης Τριανδρίας, μίας συμμαχίας μεταξύ των τριών ηγετών των Καισαριανών. Ο Κάσσιος και ο Βρούτος ηττήθηκαν στη μάχη των Φιλίππων τον Οκτώβριο του 42 π.Χ. Ο Λαβιηνός προσπάθησε να αναστήσει τη μερίδα των Πομπηίων με τη βοήθεια των Πάρθων.

Συνεχίζοντας τη μερίδα των Πομπηίων

Σύμφωνα με τον Φήστο, ο Λαβιηνός κατέφυγε στην Περσία. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Δίωνα Κάσσιο, στάλθηκε από τον Βρούτο και τον Κάσσιο στον Ορόντη Β', τον βασιλιά της Παρθίας, για να λάβει ενισχύσεις πριν από τη μάχη των Φιλίππων. Κρατήθηκε εκεί για αρκετή ώρα, καθώς ο Ορόντης Β΄ περίμενε να δει, πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Ο Λαβιηνός παρέμεινε στην Παρθία ακόμη και μετά που άκουσε την ήττα στους Φιλίππους, από φόβο για αντίποινα από τους νικητές. Όταν είδε ότι ο Μάρκος Αντώνιος κακοδιοικούσε τις επαρχίες του στα ανατολικά και ότι πήγε στην Αίγυπτο, έπεισε τον Ορόν,τη Β΄ να επιτεθεί στους Ρωμαίους. Του είπε ότι μερικοί από τους στρατούς τους είχαν καταστραφεί ή υποβαθμιστεί στη μάχη και άλλοι στρατοί ήταν στασιαστικοί. Τον συμβούλεψε να εισβάλει στη Συρία όσο ο Μάρκος Αντώνιος βρισκόταν στην Αίγυπτο, και του είπε ότι πολλές ρωμαϊκές επαρχίες θα τον υποδέχονταν, καθώς είχαν δυσαρεστηθεί από την κακομεταχείριση του Αντώνιου. Προσφέρθηκε να αναλάβει τη διοίκηση των στρατευμάτων του. Ο Ορόντης Β΄ πείστηκε να διεξαγάγει πόλεμο, και εμπιστεύτηκε μία μεγάλη δύναμη στον Λαβιηνό και τον γιο του Πακώρο (Α'). Ο Πλούταρχος, αντίθετα, έγραψε ότι οι Πάρθοι στρατηγοί διόρισαν τον Λαβιηνό ως αρχιστράτηγο ενός παρθικού στρατού που ανέμενε στη Μεσοποταμία, και επρόκειτο να εισβάλει στη Συρία. Σύμφωνα με τον Ιουστίνο, ήταν ο Πακώρος που είχε την ηγεσία της δύναμης εισβολής.

Ο Ιουστίνος νόμιζε ότι οι Πάρθοι πήραν το μέρος των Πομπηίων, και συμμάχησαν με τον Λαβιηνό, επειδή είχαν συνάψει φιλία με τον Πομπήιο στον Γ΄ Μιθριδατικό πόλεμο (73-63 π.Χ.), και επειδή είχαν νικήσει και σκοτώσει τον Μάρκο Λικίνιο Κράσσο, ο οποίος ήταν σύμμαχος του Καίσαρα, στη μάχη των Καρρών (5). Ο γιος του Κράσσου ήταν στο κόμμα των Καισαριανών. Έτσι, σκέφτηκαν ότι αν οι Καισαριανοί νικούσαν, θα ήθελαν να εκδικηθούν τον θάνατο του Κράσσου. Ο Ιουστίνος έγραψε επίσης, ότι είχαν ήδη στείλει βοήθεια στον Κάσσιο και τον Bρούτο, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την αφήγηση του Δίωνα Κάσσιου. Ο Αππιανός νόμιζε ότι ήταν οι ενέργειες του Μάρκου Αντώνιου, που προκάλεσαν αυτήν την εισβολή των Πάρθων. Όταν ο Μ. Αντώνιος ερωτεύτηκε την Κλεοπάτρα Ζ΄, έχασε το ενδιαφέρον του για τις δημόσιες υποθέσεις, και έκανε το θέλημα της Κλεοπάτρας Ζ΄. Μετά το τέλος του Καίσαρα το 44 π.Χ. σημειώθηκαν εμφύλιες διαμάχες στη Συρία, και εντόπιοι τύραννοι κατέλαβαν τις συριακές πόλεις με τη βοήθεια των Πάρθων. Ο Μ. Αντώνιος έδιωξε αυτούς τους τυράννους, που κατέφυγαν στην Παρθία. Στη συνέχεια επέβαλε βαριές εισφορές. Έστειλε μία δύναμη ιππικού για να λεηλατήσει την Παλμύρα, μία πλούσια πόλη, αλλά αυτό απέτυχε, από την άμυνα από τους κατοίκους της πόλης. Φύλαξε τη Συρία. Αυτή ήταν η κακομεταχείριση, στην οποία αναφέρθηκε ο Δίων Κάσσιος. Μετά από αυτό ο Μ. Αντώνιος πήγε στην Αίγυπτο, για να ενωθεί με την Κλεοπάτρα Ζ΄.

Εισβολή των Πομπηίων-Πάρθων το 40 π.Χ.

Ο Δίων Κάσσιος έδωσε τις λεπτομέρειες της εκστρατείας του Λαβιηνού. Εισέβαλε στη Φοινίκη και επιτέθηκε στην Απάμεια, αλλά απωθήθηκε. Ωστόσο, κέρδισε όλες τις ρωμαϊκές φρουρές στη Φοινίκη χωρίς αντίσταση, διότι ήταν στρατιώτες που είχαν πολεμήσει με τον Κάσσιο και τον Βρούτο, και στάλθηκαν εκεί, όταν ο Μάρκος Αντώνιος τους ενσωμάτωσε στις δυνάμεις του. Γνώριζαν τον Λαβιηνό. Ο Λεύκιος Δεκίδιος Σάξα, που είχε τεθεί επικεφαλής στη Συρία από τον Αντώνιο, ήταν ο μόνος που δεν αυτομόλησε. Αυτός τράπηκε σε φυγή. Ο Λαβιηνός τον καταδίωξε, και νίκησε αυτόν και τους λίγους οπαδούς του. Ο Σάξα κατέφυγε στην Αντιόχεια. Οι κάτοικοι της Απάμειας παραδόθηκαν, διότι νόμιζαν ότι ο Σάξα ήταν νεκρός. Ο Λαβιηνός ανάγκασε την Αντιόχεια να παραδοθεί, και ο Σάξα κατέφυγε στην Κιλικία. Ο Λαβιηνός τον πρόλαβε, τον συνέλαβε και τον εκτέλεσε. Εν τω μεταξύ ο Πακώρος υπέταξε τη Συρία, εκτός από την Τύρο, της οποίας οι κάτοικοι υποστήριζαν τους Ρωμαίους στρατιώτες, που είχαν καταφύγει εκεί. Ο Πακώρος δεν είχε στόλο, και δεν μπορούσε να καταλάβει την πόλη. Μετακόμισε στην Ιουδαία, εισέβαλε σε αυτήν, καθαίρεσε τον Υρκανό Β' και εγκατέστησε τον Αντίγονο Β' Ματαθία, τον ανιψιό και εχθρό του. Ο Ιώσηπος έδωσε μία λεπτομερή περιγραφή των γεγονότων στην Ιουδαία, όταν οι Πάρθοι εισέβαλαν σε αυτήν.

Εν τω μεταξύ ο Λαβιηνός κατέλαβε την Κιλικία, και κέρδισε την πίστη των πόλεων στη νότια ακτή της Μικράς Ασίας, εκτός από τρεις πόλεις στην Καρία: τη Στρατονίκη, τα Μύλασα και τα Αλάβανδα . Οι δύο τελευταίες πόλεις είχαν δεχτεί φρουρές από αυτόν, αλλά στη συνέχεια τις δολοφόνησαν και επαναστάτησαν. Ο Λαβιηνός κατέλαβε τα Αλάβανδα, και τιμώρησε τους ανθρώπους της. Κατέστρεψε τα Μύλασα, αφού είχαν εγκαταλειφθεί. Πολιόρκησε για αρκετή ώρα τη Στρατονίκεια, αλλά δεν κατάφερε να την καταλάβει. Ονομάστηκε Παρθικός (κατακτητής των Πάρθων), παίρνοντας έτσι έναν «τίτλο από εκείνους που οδηγούσε εναντίον των Ρωμαίων, σαν να ήταν οι Πάρθοι και όχι οι συμπολίτες του που νικούσε».

Ο Πλούταρχος έγραψε ότι ο Μάρκος Αντώνιος άργησε να ανταποκριθεί στις επιδρομές του Λαβιηνού, επειδή τον συνεπήρε η γοητεία της Κλεοπάτρας Ζ΄ στην Αίγυπτο, και ο πολυτελής τρόπος ζωής, οι διασκεδάσεις, τους αγώνες και η ενασχόληση με άλλες νεανικές ασχολίες. Έμεινε έκπληκτος από τις αναφορές, ότι η σύζυγός του Φουλβία είχε ξεκινήσει πόλεμο με τον Οκταβιανό στην Ιταλία (ο Πόλεμος της Περουσίας, 41-40 π.Χ.) και ότι ο Λαβιηνός «υπέταζε την Ασία από τον Ευφράτη και τη Συρία, μέχρι τη Λυδία και την Ιωνία». Ο Δίων Κάσσιος, αντίθετα, έγραψε ότι ο Αντώνιος κρατούσε τον εαυτό του ενήμερο. Ωστόσο απέτυχε να λάβει αμυντικά μέτρα, διότι τώρα που βρισκόταν στην εξουσία δεν έδωσε αρκετή προσοχή στα καθήκοντά του, και απολάμβανε τη ζωή της πολυτέλειας των Αιγυπτίων «μέχρι να χαλαρώσει εντελώς». Όταν αναγκάστηκε να αναλάβει δράση, έπλευσε στην Τύρο, για να βοηθήσει την πόλη. Όταν όμως είδε ότι η Συρία είχε ήδη καταληφθεί, την εγκατέλειψε. Έπλευσε κατά μήκος της ακτής μέχρι την Ελλάδα, και μετά στην Ιταλία για να υποστηρίξει τη Φουλβία στον πόλεμο της εναντίον του Οκταβιανού. Κατέλαβε το Σίποντον και πολιόρκησε το Bρηνδίσιον. Όταν απεβίωσε η Φουλβία, οι εχθροπραξίες τερματίστηκαν, και υπήρξε συμφιλίωση. Ο Αντώνιος και ο Οκταβιανός υπέγραψαν τη Συνθήκη του Βρινδισίου τον Σεπτέμβριο του 40 π.Χ.

Ο M. Αντώνιος επέστρεψε στην Ελλάδα. Έστειλε τον Πόπλιο Βεντίδιο Βάσσο στην Ασία εναντίον των Πάρθων, και του Λαβιηνού. Όταν ο Βεντίδιος ήρθε στον Λαβιηνό, τρόμαξε από το ξαφνική του εμφάνιση. Ήταν χωρίς τους Πάρθους, και είχε μόνο στρατεύματα που είχαν επιβληθεί τοπικά. Ο Βεντίδιος τον απώθησε από τη ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας, και τον καταδίωξε στη Συρία με τα ελαφρύτερα στρατεύματά του. Τον πρόλαβε κοντά στα βουνά του Ταύρου. Οι δύο δυνάμεις έμειναν στρατοπεδευμένες γιθ αρκετές ημέρες. Ο Βεντίδιος περίμενε τα βαριά οπλισμένα στρατεύματά του, και ο Λαβιηνός τους Πάρθους. Και οι δύο έφτασαν ταυτόχρονα. Ο Βεντίδιος ανησύχησε για το μεγάλο εχθρικό ιππικό, και παρέμεινε στο στρατόπεδό του σε ένα ύψωμα. Οι τελευταίοι, σίγουροι για τη δύναμη του αριθμού τους, ανέβηκαν στον λόφο την αυγή, χωρίς να περιμένουν τις δυνάμεις του Λαβιηνού να ενωθούν. Ο Βεντίδιος αρχικά δεν απάντησε, και το ιππικό έκανε επίθεση στην πλαγιά. Όταν ήταν λίγο πιο επάνω, οι Ρωμαίοι επιτέθηκαν, και έσπρωξαν τον εχθρό στην κατηφόρα. Πολλοί σκοτώθηκαν στη μάχη, και ένας μεγαλύτερος αριθμός καταπατήθηκε από τους πρώτους που υποχωρούσαν, ενώ οι επόμενοι ανέβαιναν ακόμη στο λόφο.

Οι επιζώντες τράπηκαν σε φυγή χωρίς να ενωθούν με τον Λαβιηνό, και ο Βεντίδιος τους καταδίωξε μέχρι το στρατόπεδό τους. Ο Λαβιηνός είχε φθάσει εκεί, και ετοιμάστηκε να προσφέρει μάχη. Ωστόσο οι στρατιώτες του ήταν απογοητευμένοι, λόγω της φυγής των Πάρθων. Ο Λαβιηνόςς τα παράτησε, και προσπάθησε να αποσυρθεί. Ο Βεντίδιος το είχε μάθει από λιποτάκτες, και ετοίμασε μερικές ενέδρες. Ο εχθρός ηττήθηκε, αλλά ο Λαβιηνός διέφυγε: πέρασε λίγο χρόνο στην Κιλικία μεταμφιεσμένος. Ωστόσο ανακαλύφθηκε και συνελήφθη. Ο Βεντίδιος ανέλαβε την Κιλικία, και έστειλε μία δύναμη ιππικού στο όρος Αμανόν, ένα βουνό μεταξύ Κιλικίας και Συρίας. Σχεδόν καταστράφηκε από τον Φαρναπάτη, έναν υποδιοικητή του Πακώρου υπεύθυνο της φρουράς στο πέρασμα. Ο Βεντίδιος εμφανίστηκε απροσδόκητα, νίκησε τον εχθρό και σκότωσε τον Φαρναπάτη. Οι Πάρθοι εγκατέλειψαν τη Συρία, και ο Βεντίδιος την κατέλαβε χωρίς μάχη. Κατέλαβε την Ιουδαία, που την είχε εγκαταλείψει ο φοβισμένος Αντίγονος Β΄Ματαθίας. Για τις ενέργειες του Βεντίδιου και του υποδιοικητή του, Σίλωνα, στην Ιουδαίαμ βλέπε Ιώσηπο.

Σύμφωνα με τον Φλώρο, η μάχη (βλέπε μάχη του Γίνδάρου Όρους) διεξήχθη μεταξύ των ποταμών Ευφράτη και Ορόντη και η ηττημένη δύναμη αριθμούσε περισσότερους από 20.000. Ο Βεντίδιος χρησιμοποίησε το τέχνασμα να προσποιείται τον πανικό, για να κάνει τον εχθρό να πλησιάσει, για να τον εμποδίσει να χρησιμοποιήσει τα βέλη του, καθώς δεν θα είχαν χώρο να βάλλουν. Ο Πακώρος Α΄ απεβίωσε στη μάχη. Αυτή ήταν μία αποζημίωση για την καταστροφή του Κράσσου στη μάχη των Καρρών. Το κεφάλι του μεταφέρθηκε στις πόλεις, που είχαν επαναστατήσει. Η Συρία ανακτήθηκε χωρίς μάχη. Ο Φήστος έγραψε, ότι η μάχη έγινε στο όρος Κάπερ. Τόσο ο Λαβιηνός, όσο και ο Πακώρος, απεβίωσαν σε εκείνη τη μάχη. Ο τελευταίος απεβίωσε την ίδια ημέρα που ο Κράσσος είχε ηττηθεί, και αυτό εκδικήθηκε το τέλος του. Ο Βεντίδιος πανηγύρισε έναν θρίαμβο επί των Περσών. Ο Βελλήιος Πατέρκουλος, επίσης, έγραψε ότι ο Λαβιηνός και ο Πακώρος απεβίωσαν στη μάχη. Ο Φροντίνος, όπως και ο Φλώρος, σκέφτηκε ότι ο Βεντίδιος προσποιήθηκε φόβο για να παρασύρει τους Πάρθους σε μία δυσμενή κατάσταση, και στη συνέχεια τους επιτέθηκε αιφνιδιαστικά. Οι Πάρθοι αρνήθηκαν να ακολουθήσουν τον Λαβιηνό, και εγκατέλειψαν την επαρχία. Στο έργο <i>Περιοχές</i>, με τη νίκη του ο Βεντίδιος διώχνει τους Πάρθους από τη Συρία, αφού σκοτώθηκε ο Λαβιηνός. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Λαβιηνός απεβίωσε στη μάχη, όπως και ο Φαρναπάτης, ο ικανότερος στρατηγός του Ωρόντη Β'. Ο M. Αντώνιος έλαβε την είδηση της νίκης, ενώ διαχείμαζε στην Αθήνα.

Σύμφωνα με τον Ιουστίνο, ο Βεντίδιος κατατρόπωσε τον Παρθικό στρατό απουσία του Πακώρου. Ο Ιουστίνος, επίσης, έγραψε ότι ο Βεντίδιος προσποιήθηκε ότι φοβόταν. Έβαλε σε φυγή τους Πάρθους με μέρος του στρατού του. Ο Πακώρος νόμιζε ότι ο δραπέτης είχε τραβήξει όλους τους Ρωμαίους στην καταδίωξή του, και ότι το στρατόπεδό τους ήταν αφύλακτο. Του επιτέθηκε, αλλά ηττήθηκε από τα υπόλοιπα ρωμαϊκά στρατεύματα. Ο Πακώρος απεβίωσε. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη ήττα, που υπέστησαν οι Πάρθοι σε οποιονδήποτε πόλεμο.

Δείτε επίσης

• γένος Λαβιηνών

Πηγές

• Appian, Roman History: The Civil Wars, Vol 4, Books 3.27-5 (Loeb Classical Library), Loeb, 1989; (ISBN 978-0674990067)
• Cassius Dio, Roman History, Vol. 5 Βιβλία 46-50 (Loeb Classical Library), Loeb, 1989; (ISBN 978-0674990913)
• Josephus, Jewish Antiquities, Books 14-15 (Loeb Classical Library), Loeb, 1998; (ISBN 978-0674995383)
• Josephus, The Jewish War, Books 1-2 (Loeb Classical Library), Loeb, 1997; (ISBN 978-0674995680)
• Justin, Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus (Classical Resources Series, No 3, Society for Classical Studies Classical Resources), Oxford University Press, 1994; (ISBN 978-1555409517)
• Πλούταρχος Βίοι, τόμ. 9, «Δημήτριος και Αντώνιος». "Pyrrhus and Gaius Marius" (Loeb Classical Library), Loeb, 1920; ASIN: B00E6TGQKO
• Morello, Antonio (2005). Titus Labienus et Cingulum, Quintus Labienus Parthicus Τόμος 9 του Nummus et historia. Circolo numismatico Mario Rasile. Quintus Labienus

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Νομίσματα της Ρώμης για την Παρθία: Quintus Labienus (42-39 π.Χ.) [1]