Κρανιά Τρικάλων

Κρανιά
	Κρανιά
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Δήμος Μετεώρων
Γεωγραφία και στατιστική
Νομός	Τρικάλων
Υψόμετρο	1.150 μέτρα
Πληθυσμός	46 (2011)
Ταχ. κωδ.	420 36

Συντεταγμένες: 39°37′12″N 21°20′23″E / 39.62000°N 21.33972°E / 39.62000; 21.33972

Η Κρανιά Ασπροποτάμου (ή Κρανέα, βλχ.: La Kornu) είναι βλάχικο ορεινό χωριό του νομού Τρικάλων σε απόσταση 72χλμ από τα Τρίκαλα.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.150 μέτρων^{[εκκρεμεί παραπομπή]} στις πλαγιές της νότιας Πίνδου και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Θεσσαλίας. Ο Κρανιώτικος, παραπόταμος του Ασπροποτάμου, χωρίζει στα δύο το χωριό, αποτελώντας παράλληλα, μοναδικό βιότοπο της πέστροφας. Περιστοιχίζεται από βουνά, με γνωστότερη την κορυφή της "Τριγγίας" ενώ το πλούσιο δάσος κατατάσσεται ανάμεσα στα ομορφότερα της Θεσσαλίας.

Πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κρανιά ανήκε στην Κοινότητα Ασπροποτάμου και μετά τον Καλλικράτη 2010 στο δήμο Καλαμπάκας. Η Κρανιά μαζί με τον διπλανό οικισμό, τα Κονάκια, όπως τα περισσότερα χωριά της περιοχής, ερημώνει το χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι ο πληθυσμός ξεπερνά τους 3.000. Ο πραγματικός της πληθυσμός ειναι 46 κάτοικοι (απογραφή 2011). Κατά το παρελθόν υπήρξε σπουδαίο κέντρο παραγωγής και εμπορίας μάλλινων υφασμάτων, τα οποία έμειναν ονομαστά ως «σκουτιά κρανιώτικα».

Δημογραφική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος	Πληθυσμός
2001	363
2011	46

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού ή Αγ. Ζώνης, ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αι. και καταστράφηκε το 1943 από τους Γερμανούς. Σώθηκε μόνον ο ναός του Τιμίου Σταυρού, 1.500 περίπου μ. έξω από το χωριό στο δρόμο που οδηγεί στα Δολιανά. Η Μονή, πάντοτε ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου Μετεώρων. Αποτελεί μνημείο σπάνιας αρχιτεκτονικής αξίας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την πολυπλοκότητα του κεντρικού τρούλου. Η αρχική κατασκευή του ναού χρονολογείται στα 1770, ενώ η λαϊκής τεχνοτροπίας διακόσμησή του στα 1792.Επισκευάστηκε μεταξύ 1840 - 1848 και γνώρισε δεύτερη επισκευή το 1900. Το 1943 υπέστη καταστροφές από τους Γερμανούς κατακτητές, ενώ τα τελευταία χρόνια έγιναν εργασίες στερέωσης από την αρχαιολογική υπηρεσία, με την υλική βοήθεια των κατοίκων της περιοχής.

Ο ναός της Αγ. Παρασκευής εγκαινιάσθηκε το 1865. Στον περίβολό του βρίσκεται η προτομή του Αγ. Κοσμά του Αιτωλού, ο οποίος πέρασε από το χωριό. Πανηγυρίζει μεγαλοπρεπώς στις 26 Ιουλίου, με παραδοσιακό γλέντι και χορούς από τους κατοίκους της Κρανιάς και των γύρω περιχώρων. Τέλος αξιοσημείωτο είναι το παρθένο περιβάλλον της περιοχής, καθώς και τα πέτρινα θολωτά γεφύρια στο Μύλο του Γκίκα και στο Μύλο.

Λαογραφικό μουσείο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έτος 2001 λειτούργησε για πρώτη φορά στην Κρανιά λαογραφικό μουσείο. Δημιουργός του ήταν ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού. Η στέγασή του γίνεται στο σχολείο του χωριού που ανακαινίστηκε για αυτο το λόγο. Το μουσείο διαθέτει πλήθος εκθεμάτων όπως παραδοσιακά υφαντά, αργαλειό, νυφικό κρεβάτι & σαρμανίτσα, κουζινικά καθώς και μεγάλο φωτογραφικό αρχείο.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δ.Γ. Καλούσιος, Μοναστήρι Τιμίου Σταυρού Δολαινών - Κρανιάς Ασπροποτάμου, Εκδόσεις Γένεσις, Τρίκαλα 2000.
Μαρούλα Κλιάφα, Μούλτι χερετιμάτι ντι λα Κόρνου - Μικρό χρονικό της Κρανιάς Ασπροποτάμου, Εκδόσεις Γένεσις, Τρίκαλα 2003.
Π.Μ. Μυλωνάς, "Η Μονή Δολιανών ή Κρανιάς στην Πίνδο", Τρικαλινά, 2 (1982).