Κολοσσός του Νέρωνα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κολοσσός του Νέρωνα
Χάρτης
Είδοςcolossal statue και lost sculpture
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′28″N 12°29′29″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη
ΧώραΙταλία
Υλικάμπρούντζος
Commons page Πολυμέσα
Η βάση του Κολοσσού του Νέρωνα κοντά στο Κολοσσαίο, πριν την απομάκρυνσή της.
Τοποθεσία του Κολοσσού (με κόκκινο κοντά στο κέντρο) σε χάρτη της Ρώμης.
Εμρός όψη: ο Νέρωνας, επιγρ. NERO CAESAR. Πίσω όψη: ο Κολοσσός (ή ο Νέρωνας) που στο ένα χέρι κρατά σφαίρα με Νίκη επάνω της, επιγρ.: AVGUSTUS GERMANICUS.
Μετάλλιο Γορδιανού Γ΄ που δείχνει ταύρο που παλεύει με ελέφαντα μέσα στο Κολοσσαίο, που φαίνεται από ψηλά. Εκατέρωθεν ο κολοσσός του Νέρωνα, το Μέτα Σούντας, ο Ναός της Αφροδίτης και της Ρώμης, ή ο Λούντος Μάγκνους. Επιγραφές: IMP. GORDIANVS PIVS FELIX AVG. / MUNIFICENTIA (γενναιοδωρία) GORDIANI AVG.
Κύρια όψη: προτομή του Σεβήρου Αλέξανδρου προς τα δεξιά, επιγρ.: IMP. CAES. M. AVREL. SEV. ALEXANDER AVG. Πίσω όψη: η πρόσοψη του Φλαβιανού Αμφιθεάτρου («Κολοσσαίου»), με τέσσερις ορόφους: ο πρώτος με καμάρες, ο δεύτερος με καμάρες που περιέχουν αγάλματα, ο τρίτος με επίπεδες κόγχες με αετώματα που περιέχουν αγάλματα και ο τέταρτος με τετράγωνα παράθυρα και κυκλικά κουφώματα. Σε μία πανοραμική άποψη στο κυκλικό εσωτερικό φαίνονται δύο επίπεδα θεατών. Έξω, προς τα αριστερά, στέκεται ο Σεβήρος Αλέξανδρος που θυσιάζει επάνω από έναν χαμηλό βωμό. Πίσω του είναι οι Meta Sudans και επάνω ένα μεγάλο άγαλμα του Sol. Δεξιά, ένα διώροφο με δύο κίονες κτήριο με δύο αετώματα και ένα ανδρικό άγαλμα (Διός;) μπροστά του. Επιγρ.: PONTIF[EX] MAX[IMUS], TR[IBUNICIA] P[OTESTAS] III, CO[Ν]S[UL], P[ATER] P[ATRIAE].

Ο Κολοσσός του Νέρωνα (λατιν.: Colossus Neronis) ήταν ένα 30 μέτρων χάλκινο άγαλμα, που δημιούργησε ο Αυτοκράτορας Νέρωνας (37–68 μ.Χ.) στον προθάλαμο τού Χρυσού Οίκου (Domus Aurea), του αυτοκρατορικού συγκροτήματος βιλών που εκτείνοντο σε μία μεγάλη περιοχή από τη βόρεια πλευρά του Παλατίνου λόφου, πέρα από την κορυφογραμμή Βέλια μέχρι τον Eσκουιλίνο λόφο. Τροποποιήθηκε από τους διαδόχους του Νέρωνα σε άγαλμα τού θεού τού Ήλιου (Sol). Το άγαλμα μεταφέρθηκε τελικά σε ένα σημείο έξω από το Φλαβιανό αμφιθέατρο, το οποίο αμφιθέατρο (σύμφωνα με μία από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες) έγινε γνωστό, λόγω της γειτνίασής του με τον Κολοσσό, ως Κολοσσαίο.

Η τελευταία αναφορά του Κολοσσού βρίσκεται σε ένα χειρόγραφο με εικονογράφηση του τέλους του 4ου αι. μ.Χ. Το άγαλμα εξαφανίστηκε κάποια στιγμή αργότερα, πιθανότατα ανατράπηκε από σεισμό ή καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της λεηλασίας της Ρώμης, αν και ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι το άγαλμα μπορεί να παρέμεινε όρθιο μέχρι τον 7ο αι. Σήμερα, τα μόνα απομεινάρια του αγάλματος είναι κάποιοι από σκυρόδεμα ογκόλιθοι, που κάποτε αποτελούσαν τα θεμέλια του μαρμάρινου βάθρου του.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το άγαλμα τοποθετήθηκε ακριβώς έξω από την κύρια είσοδο του παλατιού στο τέρμα της Αππίας Οδού σε ένα μεγάλο αίθριο από γύρω στοές, που χώριζε την πόλη από την ιδιωτική βίλα. [1] Ο Έλληνας αρχιτέκτονας Ζηνόδωρος σχεδίασε το άγαλμα και ξεκίνησε την κατασκευή μεταξύ 64 και 68 μ.Χ. Σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο το άγαλμα έφτασε τα 106,5 Ρωμαϊκά πόδια (30,3 μ.) σε ύψος, αν και άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι ήταν έως και 37 μ.. [2]

Λίγο μετά το τέλος του Νέρωνα το 68 μ.Χ., ο Αυτοκράτορας Βεσπασιανός πρόσθεσε ένα ακτινωτό στέμμα του ήλιου και το μετονόμασε Colossus Solis, από τον Ρωμαϊκό θεό του ήλιου Sol. [3] Γύρω στο 128, ο Αυτοκράτορας Αδριανός διέταξε να μεταφερθεί το άγαλμα από τον Χρυσό Οίκο στα ακριβώς βορειοδυτικά του Φλαβιανού Αμφιθεάτρου (Amphitheatrum Flavianum), προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για τον Ναό της Αφροδίτης και της Ρώμης. [4] Αυτό μετακινήθηκε από τον αρχιτέκτονα Decrianus με τη χρήση 24 ελεφάντων. [5] Ο Αυτοκράτορας Κόμμοδος το μετέτρεψε σε άγαλμα του Ηρακλή αντικαθιστώντας το κεφάλι, [6] αλλά μετά το τέλος του Αυτοκράτορα το άγαλμα αποκαταστάθηκε και έτσι παρέμεινε. [7]

Η τελευταία βέβαιη αναφορά από την αρχαιότητα για το άγαλμα είναι η αναφορά στη Χρονογραφία του 354. Σήμερα δεν έχει απομείνει τίποτε από τον Κολοσσό του Νέρωνα, εκτός από τα θεμέλια τού βάθρου στη δεύτερη θέση του κοντά στο Κολοσσαίο. Πιθανώς καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της λεηλασίας της Ρώμης το 410 ή ανατράπηκε σε έναν από μία σειρά σεισμών του 5ου αι. και το μέταλλό του χρησιμοποιήθηκε. [8] Ωστόσο είναι πιθανό το άγαλμα να στεκόταν ακόμη κατά τον Μεσαίωνα, επειδή ένα ποίημα του Βέδα (π. 672–735) λέει: "Όσο ο Κολοσσός στέκεται, η Ρώμη θα στέκεται· όταν πέσει ο Κολοσσός, η Ρώμη θα πέσει· όταν πέσει η Ρώμη, θα πέσει και ο κόσμος." [9]

Τα υπολείμματα της βάσης με πλίνθους, κάποτε καλυμμένης με μάρμαρο, αφαιρέθηκαν το 1936 με εντολή του Μπ. Μουσολίνι. [10] Τα θεμέλια ανασκάφηκαν το 1986 και μπορεί να τα δει το κοινό. [8]

Σύνδεση με το Κολοσσαίο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με μία θεωρία, το όνομα του ρωμαϊκού αμφιθεάτρου, το Κολοσσαίο, προέρχεται από αυτό το άγαλμα. [11] [12]

Ο Βέδας (π. 672–735) έγραψε ένα διάσημο επίγραμμα, που εορτάζει τη συμβολική σημασία τού αγάλματος, Quandiu stabit coliseus, stabit et Roma; quando cadit coliseus, cadet et Roma; quando cadet Roma, cadet et mundus, δηλ. «όσο στέκεται ο Κολοσσός, θα στέκεται και η Ρώμη· όταν πέσει ο Κολοσσός, θα πέσει η Ρώμη· όταν πέσει η Ρώμη, θα πέσει και ο κόσμος»). [13] Αυτό συχνά μεταφράζεται λανθασμένα, για να αναφέρεται στο Κολοσσαίο και όχι στον Κολοσσό (όπως, για παράδειγμα, στο ποίημα του Μπάιρον Το Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ). Ωστόσο την εποχή που έγραψε ο Bέδας, το αρσενικό ουσιαστικό coliseus εφαρμοζόταν στο άγαλμα και όχι σε αυτό που ήταν ακόμη γνωστό ως Φλαβιανό Αμφιθέατρο. 

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Boethius 1960:110
  2. Mentioned in Suetonius, "Nero" 31; Pliny's Natural History XXXIV.45.
  3. Mentioned in Suetonius, "Vespasian" 18; Pliny's Natural History XXXIV.45; Cassius Dio LXV.15.
  4. Augustan History, "Hadrian" 19.
  5. Spartianus Hadrian xix
  6. Hist. Aug. Com. 17; Cassius Dio LXXII.22.
  7. Herodian I.15.9; Reg. IV.
  8. 8,0 8,1 Albertson, Fred C.(2001). "Zenodorus's "Colossus of Nero"". Memoirs of the American Academy in Rome
  9. Canter, Howard Vernon (1930). «Venerable Bede and the Colosseum». Transactions and Proceedings of the American Philological Association 61: 150–164. 
  10. Nash, Ernest. 1961. Pictorial Dictionary of Ancient Rome, Volume 1. (New York: Frederick A. Praeger) p 268.
  11. Samuel Ball Platner and Thomas Ashby, 1929. A Topographical Dictionary of Ancient Rome, (London: Oxford University Press), s.v. "Colossus Neronis".
  12. Roth, Leland M. (1993). Understanding Architecture: Its Elements, History and Meaning (First έκδοση). Boulder, CO: Westview Press. ISBN 0-06-430158-3. 
  13. «The Coliseum». The Catholic Encyclopedia. New Advent. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2006.