Κλεμάν Ζανεκέν

Κλεμάν Ζανεκέν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Clément Janequin (Γαλλικά)
Γέννηση	1485 (περίπου) Σατελερώ
Θάνατος	1558 Παρίσι
Κατοικία	rue de la Sorbonne
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Θρησκεία	Καθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συνθέτης
Σχετικά πολυμέσα

Ο Κλεμάν Ζανεκέν (γαλλικά: Clément Janequin, περ. 1485 - 1558) ήταν επιφανής Γάλλος συνθέτης της εποχής της Γαλλικής Αναγέννησης. Υπήρξε ένας από τους πιο διάσημους συνθέτες πολυφωνικών σανσόν και μαζί με τον Κλωντέν ντε Σερμισί, είχε μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη του παρισινού σανσόν (τραγούδια), ειδικά στον προγραμματικό τύπο. Η ευρεία διάδοση της φήμης του έγινε δυνατή με την ταυτόχρονη ανάπτυξη της τυπογραφίας μουσικών όρων.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Κλεμάν Ζανεκέν γεννήθηκε στο Σατελερώ, κοντά στο Πουατιέ, αν και δεν σώζονται έγγραφα που να αποδεικνύουν λεπτομέρειες για τη νεανική ζωή ή την εκπαίδευσή του. Η καριέρα του ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστη για την εποχή του, καθώς δεν είχε ποτέ τακτική θέση σε καθεδρικό ναό ή αριστοκρατική αυλή. Αντ 'αυτού κατείχε μια σειρά από δευτερεύουσες θέσεις, συχνά με σημαντικούς πάτρονες. Το 1505 εγκαταστάθηκε στο Μπορντώ, όπου παρέμεινε 25 χρόνια, και εργάστηκε ως επίτροπος Επισκόπου. Διατήρησε αυτή τη θέση μέχρι το 1523, οπότε πήρε θέση στην Επισκοπή του Μπορντώ. Εκείνη την εποχή έγινε κληρικός, αν και η θέση δεν ήταν ιδιαίτερα επικερδής και πάντα διαμαρτύρονταν για τους οικονομικούς του πόρους που ήταν περιορισμένοι.

Το 1528 έγινε γνωστός με τις πρώτες εκδόσεις του εκδότη Πιέρ Αταινιάν στο Παρίσι που του αφιέρωσε έναν ολόκληρο τόμο με πέντε τραγούδια του, σημείο μιας ήδη σταθερής φήμης. Μια ενετική έκδοση που δημοσιεύθηκε το 1520 δείχνει ότι η φήμη του είχε ήδη περάσει τις Άλπεις.

Μετά το 1530, ο Ζανεκέν κατείχε διαδοχικές θέσεις στο Ανζού. Το 1534 ανέλαβε τη σχολή ψαλτών του καθεδρικού ναού της Ανζέ. Το 1548 εγγράφηκε ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού.

Από το 1549 έζησε στο Παρίσι. Το 1555 έγινε δεκτός ως τακτικός ψάλτης στο βασιλικό παρεκκλήσι του Ερρίκου Β'. Το 1558 ονομάστηκε Τακτικός συνθέτης του βασιλιά αλλά οι αποδοχές του εξακολουθούσαν να είναι πενιχρές.

Στη διαθήκη του που συνέταξε στις 18 Ιανουαρίου του 1558, άφησε τη μικρή περιουσία του για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Πέθανε λίγο αργότερα τον ίδιο χρόνο στο Παρίσι σε ηλικία 73 ετών.

Έργο

Λίγοι συνθέτες της Αναγέννησης ήταν πιο δημοφιλείς στη ζωή τους από τον Ζανεκέν. Τα σανσόν του ήταν δημοφιλή και τραγουδήθηκαν ευρέως. Ο Παρισινός εκδότης μουσικών έργων Πιέρ Αταινιάν εκτύπωσε συνολικά πέντε τόμους με τις συνθέσεις του. Το τραγούδι του La Guerre (Ο Πόλεμος) γράφτηκε μετά τη μάχη του Μαρινιάνο (1515) και μεταφέρει τους ήχους και τη δραστηριότητα της μάχης. Είναι ένα διαχρονικό αγαπημένο τραγούδι ακόμη και στη σημερινή εποχή. Πολλά άλλα τραγούδια του (όπως το Or sus vous dormez) κυκλοφόρησαν από το 1510. Το 1530 μετά την Ειρήνη του Καμπραί πανηγύρισε την επιστροφή των παιδιών του βασιλιά Φραγκίσκου Α' από την αιχμαλωσία με το τραγούδι Chantons, sonnons trompettes (Τραγουδήστε, ας σημάνουν οι τρομπέτες).

Ο Κλεμάν Ζανεκέν έγραψε πολύ λίγη λειτουργική μουσική: του αποδίδονται μόνο δύο λειτουργίες για 4 φωνές (La Bataille και L'Aveuglé Dieu) και ένα μοτέτο. Ψαλμοί και θρησκευτικοί ύμνοι αποτελούν το λιγότερο γνωστό μέρος της δημιουργίας του, αν και μπορεί να έχουν χαθεί περισσότερα έργα του.

Η πιο αντιπροσωπευτική πλευρά των συνθέσεών του περιλαμβάνει 250 κοσμικά σανσόν για 3 ή 4 φωνές στις συλλογές: Τραγούδια (1528), Είκοσι Τέσσερα Τραγούδια (1533), Πολεμικά Τραγούδια (1537), Όγδοο Βιβλίο Ασμάτων (1540), Πρώτο Βιβλίο περί της δυσκολίας των ασμάτων, Πέμπτο Βιβλίο της συλλογής (1551), Πρώτο και Δεύτερο Βιβλίο μουσικών επινοήσεων (1555) και το Le Verger de musique (1559).

Τα προγραμματικά τραγούδια του χάρισαν πανευρωπαϊκή φήμη και ήταν μεγάλα κομμάτια που συνήθως μιμούνταν έξυπνα φυσικούς ή τεχνητούς ήχους. Το Le chant des oiseaux (Το Τραγούδι των πουλιών) μιμείται κελαιδίσματα πουλιών, το La chasse (Το κυνήγι) τους ήχους του κυνηγιού, το Les Cris de Paris (Οι φωνές του Παρισιού) με ήχους της καθημερινής ζωής και το La Guerre (Ο Πόλεμος), ίσως το πιο διάσημο, μιμείται τους ήχους της μάχης, ήχους των σαλπισμάτων, του πυροβολικού και των κραυγών των τραυματιών. Τα στοιχεία αυτά επικράτησαν στη μουσική του 16ου αιώνα και μεταφέρθηκαν στην εποχή του Μπαρόκ. Πράγματι, η «μουσική μάχης» έγινε αργότερα κοινό θέμα, αλλά πρωτοεμφανίστηκε με τον Ζανεκέν.

Εκτός από τα σανσόν προγραμματικής μουσικής για τα οποία είναι πιο διάσημος, έγραψε επίσης σύντομες και εκλεπτυσμένες συνθέσεις με κείμενα από μερικούς από τους εξέχοντες ποιητές της εποχής, όπως του Κλεμάν Μαρό και του Ζαν-Αντουάν ντε Μπαΐφ.