Κλείδωμα σε προμηθευτή

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στην οικονομική επίστημη, το κλείδωμα σε προμηθευτή (vendor lock-in), επίσης γνωστό ως ιδιόκτητο κλείδωμα ή κλείδωμα πελάτη, κάνει έναν πελάτη να εξαρτάται από ένα προμηθευτή για προϊόντα και υπηρεσίες, χωρίς να μπορεί να χρησιμοποιήσει και άλλον προμηθευτή χωρίς ουσιώδη μεταβολή κόστους.

Η χρήση ανοιχτών προτύπων και εναλλακτικών επιλογών, καθιστά τα συστήματα ανεκτικά σε αλλαγές, ώστε να μπορούν να αναβληθούν αποφάσεις μέχρι να γίνουν διαθέσιμες περισσότερες πληροφορίες ή να αντιμετωπιστούν απρόβλεπτα γεγονότα. Το κλείδωμα σε προμηθευτή κάνει το αντίθετο: καθιστά δύσκολη τη μετάβαση από τη μία λύση στην άλλη.

Τα κόστη κλειδώματος που δημιουργούν εμπόδια εισόδου στην αγορά μπορούν να οδηγήσουν σε αντιμονοπωλιακή δράση ενάντια σε ένα μονοπώλιο.

Είδη κλειδώματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μονοπωλιακή Συλλογική Δημοφιλής όρος
Όχι Όχι -δεν υπάρχει-
Ναι Κλείδωμα τεχνολογίας
Ναι Όχι Κλείδωμα προμηθευτή
Ναι
Μονοπωλιακή
Αν μόνο ένας προμηθευτής ελέγχει την αγορά για τη μέθοδο ή την τεχνολογία, στην οποία υπάρχει κλείδωμα. Υπάρχει διάκριση ανάμεσα στο να υπάρχει κλείδωμα απλά στην τεχνολογία ή συγκεκριμένα στον προμηθευτή της.

Αυτή η κλάση κλειδώματος είναι δυνητικά τεχνολογικά δύσκολο να ξεπεραστεί αν το μονοπώλιο κρατιέται από εμπόδια στην αγορά που είναι σημαντικά για να παρακαμφθούν, όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, η μυστικότητα, η κρυπτογραφία ή άλλα τεχνικά εμπόδια.

Συλλογική
Αν τα άτομα είναι κλειδωμένα συλλογικά, εν μέρει αναμεταξύ τους. Οικονομικά, υπάρχει ένα κόστος αντίστασης στην τοπικά κυρίαρχη επιλογή, όπως και από την τριβή μεταξύ των ατόμων. Σε ένα μαθηματικό μοντέλο διαφορικών εξισώσεων, αγνοώντας διακριτικότητας των ατόμων, αυτό είναι ένα κατανεμημένο σύστημα παραμέτρου με το μερίδιο αγοράς, εφαρμόσιμο στη μοντελοποίηση από μερικές διαφορικές εξισώσεις, για παράδειγμα η εξίσωση θερμότητας.

Αυτή η κλάση κλειδώματος είναι ενδεχομένως αναπόφευκτη από λογικά άτομα που δεν έχουν άλλα κίνητρα, δημιουργώντας ένα δίλημμα του φυλακισμένου — αν το κόστος αντίστασης είναι μεγαλύτερο από το κόστος της ένταξης και, στη συνέχεια, η τοπικά βέλτιστη επιλογή είναι η ένταξη – ένα εμπόδιο που χρειάζεται συνεργασία για να ξεπεραστεί. Η προσεταιριστική ιδιότητα (κόστος αντίστασης στην τοπικά κυρίαρχη επιλογή) από μόνη της δεν είναι ένα δικτυακή επίδραση, για την έλλειψη θετικών σχολίων, ωστόσο η προσθήκη του bistability ανά άτομο, όπως με το κόστος αλλαγής, μπορεί να θεωρηθεί ως μία δικτυακή επίδραση, με τη διανομή αυτής της αστάθειας στο συλλογικό σύνολό της.

Κλείδωμα στην τεχνολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως ορίζεται από The Independent, αυτό είναι ένα μη-μονοπωλιακό (απλή τεχνολογία), συλλογικά (σε επίπεδο κοινωνίας) είδος κλειδώματος:[1]

Το τεχνολογικό κλείδωμα είναι η ιδέα ότι όσο περισσότερο μια κοινωνία υιοθετεί μια συγκεκριμένη τεχνολογία, τόσο πιο απίθανο είναι οι χρήστες να την αλλάξουν.

Παραδείγματα:

  • Η συνεχιζόμενη επικράτηση της διάταξης πληκτρολογίου QWERTY λέγεται ότι προκλήθηκε από την τεχνολογικό κλείδωμα.[1]
  • Το Κλείδωμα στον άνθρακα είναι η θεωρία ότι η κοινωνία έχει γίνει εξαρτημένη από τεχνολογίες έντασης άνθρακα, παρεμποδίζοντας έτσι την εμπορευματοποίηση για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
  • Μετατρέποντας μια απωλεστική μορφή αρχείου σε μία άλλη είναι ένας συμβιβασμός μεταξύ της περαιτέρω απώλειας ποιότητας και της αύξησης μεγέθους.[2] Ως εκ τούτου, αν κωδικοποιήθηκε πολύτιμο περιεχόμενο σε αυτή τη μορφή, αυτό δημιουργεί μια ανάγκη για συνεχιζόμενη συμβατότητα με αυτό.

Κλείδωμα προσωπικής τεχνολογίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κλείδωμα τεχνολογία, όπως ορίζεται, είναι αυστηρά του συλλογικού είδος. Ωστόσο, η προσωπική παραλλαγή είναι επίσης μια πιθανή μετάθεση των παραλλαγών που εμφανίζονται στον πίνακα, αλλά χωρίς μονοπώλιο και χωρίς συλλογικότητα, αναμένεται να είναι το πιο αδύναμο κλείδωμα. Ισοδύναμα προσωπικά παραδείγματα:

  • Ένα άτομο που έχει γίνει ικανός σε πληκτρολόγια QWERTY θα έχει κίνητρο να συνεχίσει να χρησιμοποιεί πληκτρολόγια QWERTY.
  • Ένας ιδιοκτήτης αυτοκινήτου έχει κίνητρο για να κάνει χρήση του αυτοκινήτου του, διότι η χρήση είναι φθηνή σε σύγκριση με το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας του αυτοκινήτου. Το αυτοκίνητο είναι ένα εφάπαξ κόστος.
  • Ένα άτομο που έχει αντιγράψει τη συλλογή CD του σε MP3 θα έχει κίνητρο να προτιμά τον ακουστικό εξοπλισμό που υποστηρίζει αυτή τη μορφή, και αντίστροφα, για λόγους προσωπικής επένδυσης, έχει το κίνητρο να συνεχίσει την αντιγραφή σε αυτή τη μορφή.
  • Ένα άτομο που έχει το μεγαλύτερο μέρος του πολυμεσικού εξοπλισμού του διασυνδεδεμένο με HDMI θα έχει την τάση να αναζητά συμβατότητα HDMI για όλο τον άλλο πολυμεσικό εξοπλισμό του.

Συλλογικό κλείδωμα προμηθευτή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν περιπτώσεις κλειδωμάτων που είναι ταυτόχρονα και μονοπωλιακές και συλλογικές. Έχοντας τα χειρότερα των δύο κόσμων, είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγει κάποιος από αυτά — σε πολλά παραδείγματα, το κόστος αντίστασης συνεπάγεται κάποιο επίπεδο της απομόνωσης από την κοινωνία (κυρίαρχη τεχνολογία), που μπορεί να είναι κοινωνικά δαπανηρό, αλλά ο άμεσος ανταγωνισμός με τον κυρίαρχο προμηθευτή παρεμποδίζεται από τη συμβατότητα.

Όπως ένας blogger εκφράστηκε:[3]

Αν σταματήσω να χρησιμοποιώ το Skype, θα χάσω την επαφή με πολλούς ανθρώπους, γιατί είναι αδύνατο να τους κάνω όλους να αλλάξουν [άλλο] λογισμικό.

Το MP3 είναι κατοχυρωμένο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και περιχαρακωμένο, όπως σημείωσε ο Richard Stallman το 2001 (δικαιολογώντας μια φιλελεύθερη άδεια για το Ogg Vorbis):[4]

υπάρχει (...) ο κίνδυνος ότι οι άνθρωποι θα κατασταλάξουν στην μορφή MP3, παρόλο που είναι κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, και δεν θα *επιτρέπεται* να γράψετε δωρεάν κωδικοποιητές για την πιο δημοφιλή μορφή. (...) Κανονικά, αν κάποιος αποφασίσει να μην χρησιμοποιήσετε ένα ελεύθερο κατοχύρωσης πρόγραμμα, επειδή η άδεια χρήσης δεν τον ευχαριστεί, αυτό είναι είναι δική του απώλεια και όχι δική μας. Αλλά αν απορρίπτει τον κώδικα Ogg/Vorbis κώδικα, λόγω της άδειας, και χρησιμοποιεί MP3 αντ ' αυτού, τότε το πρόβλημα επανέρχεται σε εμάς—γιατί η συνεχής χρήση του MP3 μπορεί να βοηθήσει το MP3 να γίνει και να παραμείνει περιχαρακωμένη.

Περισσότερα παραδείγματα:

  • Ιδιοκτησιακοί τύπου αρχείων που έχουν διαδοθεί ευρέως στο διαδίκτυο: παραδείγματα περιλαμβάνουν το GIF (το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας έχει λήξει), το Adobe Flash και το H. 264.
  • Υπηρεσίες επικοινωνίας που απαιτούν τη συμμετοχή με τον ίδιο προμηθευτή ως συνεργάτη επικοινωνίας: σε αντίθεση με παρόχους τηλεφωνικών υπηρεσιών, οι οποίοι επιτρέπουν την επικοινωνία με χρήστες ανταγωνιστικών παρόχων, υπηρεσίες όπως το Skype και το Facebook είναι στην πράξη προτόκολλα επικοινωνίας μονού-προμηθευτή. Το Facebook λέγεται ότι έχει επιτύχει τεχνολογικό κλείδωμα, σε όρους της αυτο-ενίσχυσης της παρουσίας του σε κοινωνικό επίπεδο.[1] Ωστόσο, αν το κλείδωμα είναι για το Facebook συγκεκριμένα, και όχι για τα social media σε γενικές γραμμές, τότε είναι δίκαιο να προωθήσει αυτός ο τίτλος σε συλλογικό κλείδωμα προμηθευτή.

Παραδείγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Microsoft[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην απόφαση της, στις 24 Μαρτίου 2004, σχετικά με τις επιχειρηματικές πρακτικές της Microsoft,[5] αναφέρει το απόσπασμα, στην παράγραφο 463, του γενικού διευθυντή ανάπτυξης της Microsoft για την C++ Aaron Contorer, όπως αναφέρει στο εσωτερικό υπόμνημα της Microsoft της 21ης Φεβρουαρίου 1997 που συνέταξε για τον Μπιλ Γκέιτς: «Το API των Windows είναι τόσο ευρύ, βαθύ και τόσο λειτουργικό ώστε οι περισσότεροι Isv θα ήταν τρελό να μην το χρησιμοποιήσουν. Και είναι τόσο βαθιά ενσωματωμένο στον πηγαίο κώδικα πολλών εφαρμογών των Windows που υπάρχει ένα τεράστιο κόστος μετατροπής για να χρησιμοποιηθεί ένα διαφορετικό λειτουργικό σύστημα. Είναι αυτό το κόστος αλλαγής που έχει δώσει στους πελάτες την υπομονή να κολλήσουν στα Windows παρά όλα τα λάθη μας, τους προβληματικούς οδηγούς, το υψηλό Συνολικό Κόστος Ιδιοκτησίας (TCO), η έλλειψη επιθυμητού οράματος κάποιες φορές, και πολλές άλλες δυσκολίες. [...] Οι πελάτες συνεχώς αξιολογούν άλλες πλατφόρμες desktop, [αλλά] θα ήταν πολύ δουλειά για να μετακινηθούν και έτσι ελπίζουν απλά να βελτιωθούν τα Windows παρά να εξαναγκαστούν να μετακινηθούν. Εν ολίγοις, χωρίς αυτό το αποκλειστικό franchise που ονομάζεται το API των Windows, θα είχαμε πεθάνει εδώ και καιρό. Το Windows franchise τροφοδοτείται από την ανάπτυξη εφαρμογών που επικεντρώνεται στο βασικό μας APIs».

Το λογισμικό εφαρμογών της Microsoft επίσης εκθέτει σε κλείδωμα μέσω της χρήσης ιδιόκτητων μορφές αρχείων. Το Microsoft Outlook χρησιμοποιεί μία ιδιόκτητη, δημοσίως ατεκμηρίωτη μορφή αποθήκευσης δεδομένων. Οι τρέχουσες εκδόσεις του Microsoft Word έχουν εισαγάγει μια νέα μορφή MS-OOXML. Αυτό μπορεί να κάνει ευκολότερο για τους ανταγωνιστές να γράψουν έγγραφα συμβατά με το Microsoft Office στο μέλλον, μειώνοντας το κλείδωμα [εκκρεμεί παραπομπή]. Η Microsoft κυκλοφόρησε πλήρεις περιγραφές των αρχείων για παλαιότερες εκδόσεις του Word, το Excel και το PowerPoint, τον Φεβρουάριο του 2008.[6]

Αpple Inc.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πριν από τον Μάρτιο του 2009, ψηφιακά αρχεία μουσικής με διαχείριση ψηφιακών δικαιωμάτων ήταν διαθέσιμα για αγορά από το iTunes Store, κωδικοποιημένα σε ένα ιδιόκτητο παράγωγο της μορφής AAC που χρησιμοποιείται από το σύστημα FairPlay DRM της Apple. Αυτά τα αρχεία είναι συμβατά μόνο με το iTunes media player λογισμικό της Apple για Mac και Windows, τις φορητές ψηφιακές συσκευές αναπαραγωγής μουσικής iPod, τα έξυπνα τηλέφωνα iPhone, τους υπολογιστές ταμπλέτα iPad, και τα κινητά τηλέφωνα Motorola ROKR E1 και SLVR. Ως αποτέλεσμα, η μουσική ήταν κλειδωμένη σε αυτό το οικοσύστημα και διαθέσιμη για φορητή χρήση μόνο μέσα από την αγορά μιας από τις παραπάνω συσκευές,[7] ή από το κάψιμο σε CD και, προαιρετικά, την εκ νέου αντιγραφή σε μία DRM-free μορφή, όπως MP3 ή WAV.

Τον Ιανουάριο του 2005, ένας αγοραστής iPod με το όνομα Thomas Slattery, κατέθεσε μήνυση κατά της Apple για την «παράνομη συσσώρευση» του iTunes Music Store και της συσκευής τους iPod. Ανέφερε στη σύνοψη του: «η Apple μετέτρεψε ένα ανοικτό και διαδραστικό πρότυπο σε ένα τέχνασμα που αποτρέπει τους καταναλωτές από τη χρήση φορητού ψηφιακού αναπαραγωγέα μουσικής της επιλογής τους». Κατά την χρονική αυτή στιγμή η Apple είχε 80% μερίδιο αγοράς πωλήσεων ψηφιακής μουσικής και 90% μερίδιο πωλήσεων νέων συσκευών αναπαραγωγής μουσικής, τα οποία ισχυρίστηκε πως επέτρεψαν στην Apple να μοχλεύσει οριζόντια τις δεσπόζουσες θέσεις και στις δύο αυτές αγορές, για να κλειδώσει τους καταναλωτές σε συμπληρωματικές προσφορές της.[8] Το Σεπτέμβριο του 2005, ο Επαρχιακός Δικαστής ΗΠΑ Ware (judge)|James Ware Αρχειοθετήθηκε 2013-07-25 στο Wayback Machine. ενέκρινε η υπόθεση Σλάτερι v. Apple Computer Inc. να προχωρήσει με κυρώσεις εναντίον της Apple, για παραβίαση του Sherman Antitrust Act.[9]

Στις 7 Ιουνίου 2006, το Νορβηγικό Συμβούλιο Καταναλωτών, δήλωσε ότι to iTunes Music Store της Apple παραβιάζει το νορβηγικό δίκαιο. Οι όροι της σύμβασης ήταν ασαφής και «σαφώς ασύμμετρα δυσμενείς προς τον πελάτη».[10] Οι αναδρομικές αλλαγές στις συνθήκες DRM και η ασυμβατότητα με άλλες συσκευές αναπαραγωγής μουσικής είναι τα κύρια σημεία που προκαλούν ανησυχία. Σε προηγούμενη επιστολή προς την Apple, ο συνήγορο του καταναλωτή, Bjørn Erik Thon κατήγγειλε ότι ο μηχανισμός DRM στο iTunes ήταν ένα κλείδωμα στις συσκευές αναπαραγωγής μουσικής της Apple, και ισχυρίστηκε ότι αυτό ήταν μια σύγκρουση με τα δικαιώματα των καταναλωτών, που αμφέβαλε ότι θα ήταν δικαιολογημένο από τη νορβηγική νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων.[11]

Από τις 29 Μαΐου 2007 , κομμάτια με ετικέτα του EMI έγιναν διαθέσιμα σε μια DRM-free μορφή με ονομασία iTunes Plus. Τα αρχεία αυτά είναι απροστάτευτα και είναι κωδικοποιημένα σε μορφή AAC με 256 kilobit ανά δευτερόλεπτο, δύο φορές το bitrate από τα προτύπα κομμάτια που αγοράστηκαν μέσω της υπηρεσίας. Οι λογαριασμοί iTunes μπορούν να ρυθμιστούν για να εμφανίζουν είτε την standard ή την μορφή iTunes Plus για τα κομάτια όπου υπάρχουν και οι δύο μορφές.[12] Αυτά τα αρχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν με οποιαδήποτε συσκευή που υποστηρίζει τη μορφή αρχείου AAC και δεν είναι κλειδωμένα σε Apple hardware. Μπορούν, αν είναι επιθυμητό, να μετατραπούν σε μορφή MP3.

Από τις 6 Ιανουαρίου 2009, τα τέσσερα μεγάλα μουσικά στούντιο (Warner Bros, Sony BMG, Universal, EMI) έχουν υπογράψει να αφαιρεθεί το DRM από τα κομάτια τους, χωρίς επιπλέον κόστος. Ωστόσο, η Apple χρεώνει τους καταναλωτές για να αφαιρεθούν οι περιορισμοί από την μουσική DRM που έχουν αγοράσει στο παρελθόν.[13]

Google[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και το Google έχει δηλώσει την θέση της υπέρ της διαλειτουργικότητας,[14] η εταιρεία έχει κάνει βήματα μακριά από ανοιχτά πρωτόκολλα αντικαταστώντας το ανοιχτό πρότυπο Google Talk με το ιδιόκτητο πρωτόκολλο Google Hangouts.[15][16] Επίσης, το Απελευθερωτικό Μέτωπο Δεδομένων της Google είναι ανενεργό στο Twitter από το 2013[17] και η επίσημη ιστοσελίδα της www.dataliberation.org τώρα ανακατευθύνει σε μια σελίδα με Συχνές Ερωτήσεις της Google, που οδηγεί τους χρήστες να πιστεύουν ότι το έργο έχει κλείσει.[18][19]

Άλλα παραδείγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολλοί κατασκευαστές εκτυπωτών ισχυρίζονται ότι αν τυχόν κασέτες μελανιού, πέρα από αυτές που πωλούνται από τις ίδιες, έχουν χρησιμοποιηθεί στον εκτυπωτή, η εγγύηση του εκτυπωτή καθίσταται άκυρη. Η Lexmark πηγαίνει περαιτέρω, δημιουργώντας δοχεία μελάνης που περιέχουν ένα σύστημα ελέγχου ταυτότητας, ο σκοπός της οποίας είναι να καταστήσει παράνομη στις Ηνωμένες Πολιτείες (κάτω από το DMCA) για έναν ανταγωνιστή να κάνει μια κασέτα μελανιού συμβατή με εκτυπωτές Lexmark.[20]
  • Δοκιμαστικές ταινίες για μετρητές γλυκόζης συνήθως κατασκευάζονται για μια συγκεκριμένη μάρκα ή μοντέλο, όπως για παράδειγμα ταινίες έχουν σχεδιαστεί για συσκευές Accu-chek, είναι ασύμβατες με μετρητές από άλλους κατασκευαστές. Αυτή η έλλειψη τυποποίησης μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα, ειδικά σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπου οι μετρητές γλυκόζης και οι σχετικές ταινίες είναι ένα σπάνιο αγαθό.[21]
  • Το K-Cup σύστημα σερβιρίσματος καφέ καλύπτεται από το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ιδιοκτησίας Keurig, η οποία είναι θυγατρική της Green Mountain Coffee Roasters, και κανένας άλλος κατασκευαστής δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει πακέτα K-Cup συμβατά με καφετιέρες Keurig, χωρίς άδεια από την Keurig. Αν και η εταιρεία έχει διπλώματα ευρεσιτεχνίας για βελτιώσεις του συστήματος, το αρχικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας K-Cup έληξε το Σεπτέμβριο του 2012.[22] Άλλες μάρκες από συστήματα σερβιρίσματος καφέ, όπως η Nespresso, έχουν επίσης ιδιόκτητα συστήματα.
  • Προσαρτήσεις φακών ανταγωνιστικών κατασκευαστών φωτογραφικών μηχανών είναι σχεδόν πάντα ασύμβατες. Ως εκ τούτου, ένας φωτογράφος με ένα σύνολο προσαρτήσεων φακών από ένα συγκεκριμένο κατασκευαστή, δεν θα προτιμούσε να αγοράσει μια κάμερα από άλλο κατασκευαστή.
  • Η Nvidia, από το 2016 ακόμη εξακολουθεί να υποστηρίζει μόνο το ιδιόκτητο Nvidia_G-Sync παρά τη διαθεσιμότητα του ανοικτού Video_Electronics_Standards_Association (VESA) προτύπου τεχνολογίας Adaptive Sync (FreeSync).[23]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Κλείδωμα
  • Αγκάλιασμα, επέκταση και εξάλειψη
  • Ελεύθερο λογισμικό
  • Επίδραση του δικτύου – η ωφέλεια από το να υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που χρησιμοποιούν μια προσυμφωνημένη μορφή ή προμηθευτής
  • Εξάρτηση διαδρομής
  • Περιορισμοί υλικού
  • Ιδιόκτητο λογισμικό
  • Περιφερειακή lockout
  • Πόλεμος τύπων

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 «Facebook may "lock in" its internet dominance». The Independent. 27 Ιανουαρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015. 
  2. «Can I convert my MP3 collection to the Ogg Vorbis format?». Vorbis.com: FAQ. Xiph.Org. 3 Οκτωβρίου 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2012. 
  3. «Top 10 reasons I hate Skype». dgeex.de. 4 Απριλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2015. 
  4. Stallman, Richard (26 Feb 2001).
  5. «Commission Decision of 24.03.2004 relating to a proceeding under Article 82 of the EC Treaty (Case COMP/C-3/37.792 Microsoft)» (PDF). European Commission. 24 Μαρτίου 2004. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2009. 
  6. «Microsoft Office Binary (doc, xls, ppt) File Formats». 15 Φεβρουαρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2009. 
  7. Sharpe, Nicola F.; Arewa, Olufunmilayo B. (Spring 2007). «Is Apple Playing Fair? Navigating the iPod FairPlay DRM Controversy». Northwestern Journal of Technology and Intellectual Property (Northwestern University) 5 (2). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-02-07. https://web.archive.org/web/20120207190225/http://www.law.northwestern.edu/journals/njtip/v5/n2/5/#note10. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2009. 
  8. «Itunes user sues Apple over iPod». BBC. 6 Ιανουαρίου 2005. http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/4151009.stm. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2009. 
  9. Higgins, Donna (22 Σεπτεμβρίου 2005). «Antitrust Suit Against Apple Over iPod, iTunes to Proceed». FindLaw Legal News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-07-23. https://web.archive.org/web/20090723212454/http://news.findlaw.com/scripts/printer_friendly.pl?page=%2Fandrews%2Fbt%2Fcmp%2F20050922%2F20050922slattery.html. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2009. 
  10. «iTunes violates Norwegian law». Norwegian Consumer Ombudsman. 7 Ιουνίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2006. 
  11. Thon, Bjørn Erik (30 Μαΐου 2006). «iTunes' terms of service vs Norwegian marketing law §9a» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2015. English transcribed: The Consumer Council reacts to the observation that iTunes' DRM entails that the files can only be played on a few players, mainly Apple's own players. They furthermore believe that the terms of service's point 9b, where the customer among other things must agree not to circumvent or change such technical hindrances, is in conflict with the copyright law §53a(3). (…) Copyright holders are by the copyright law entitled to decide if the work is to be made available, and in principle also how it is made available. (…) Copyright can in my opinion not give the copyright holder right to demand all kinds of conditions when sold to consumers in generality. Norwegian original: Forbrukerrådet reagerer på at iTunes Music Stores DRM medfører at filene kun kan spilles på et fåtall spillere, hovedsakelig Apples egne spillere. De mener videre at tjenestevilkårenes punkt 9b, hvor kunden blant annet må samtykke til ikke å omgå eller endre slike tekniske sperrer, er i strid med åndsverksloven §53a(3). (…) Rettighetshaverens enerett etter åndsverksloven gir anledning til å bestemme om verket skal gjøres tilgjengelig, og rettighetshaveren kan også i utgangspunktet bestemme måten dette skal skje på. (…) Opphavsretten kan etter min mening ikke gi rettighetshaveren rett til å stille enhver form for betingelser ved salg til forbrukere i alminnelighet. 
  12. «Apple Launches iTunes Plus». Apple Inc. 30 Μαΐου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2007. 
  13. «Changes Coming to the iTunes Store». Apple Inc. 6 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2011. 
  14. «Open Communications - Google Talk for Developers». Google. 15 Μαΐου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2015. 
  15. «Google Abandons Open Standards for Instant Messaging». EFF. 22 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2015. 
  16. «You Have No Choice: Google To Shutdown GTalk Feb. 23, Hello Hangouts». TechTimes. 17 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2015. 
  17. «dataliberation (@dataliberation) on Twitter». 24 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2015. 
  18. «Vincent Toubiana (@vtoubiana) on Twitter». 10 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2015. 
  19. «Rob Dolin(@robdolin) on Twitter». 29 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2015. 
  20. McCullagh, Declan (8 Ιανουαρίου 2003). «Lexmark invokes DMCA in toner suit». CNET. CNET. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2013. 
  21. Babaria, Palav; O'Riordan, Aisling (14 Νοεμβρίου 2013). «A Haitian Boy’s Needless Death From Diabetes». New York Times. http://www.nytimes.com/2013/11/15/opinion/a-haitian-boys-needless-death.html?_r=0. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2014. 
  22. «The K-Cup Patent Is Dead, Long Live The K-Cup». Wall Street Journal. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2014. 
  23. Kerns, Michael. «The (Unproductive) Battle of FreeSync and G-Sync». Gammer's Nexus. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2016. 

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]