Μποτσουάνα
Συντεταγμένες: 21°46′00″S 24°02′00″E / 21.7667°S 24.0333°E
| Δημοκρατία της Μποτσουάνας
Republic of Botswana Lefatse la Botswana | |||
|---|---|---|---|
| |||
Εθνικό σύνθημα: Pula (Βροχή) | |||
.svg) Η θέση της Μποτσουάνας (πράσινο) | |||
| και μεγαλύτερη πόλη | Γκαμπορόνε 24°40′S 25°55′E / 24.667°S 25.917°E | ||
| Αγγλικά, Τσουάνα (εθνική) | |||
| Προεδρική Δημοκρατία | |||
| Μογκουέτσι Μασίσι Σλάμπερ Τσογκουάνε | |||
| Ανεξαρτησία Από το Ηνωμένο Βασίλειο Ισχύον Σύνταγμα | 30 Σεπτεμβρίου 1966 Μάρτιος 1965 (σε ισχύ από την ανεξαρτησία) | ||
| • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα | 581.730 km2 (48η) 2,5 4.013 km | ||
| Πληθυσμός • Απογραφή 2022 • Πυκνότητα | 2.359.609[1] (145η) 4,1 κατ./km2 (225η) | ||
| ΑΕΠ (ΙΑΔ) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 36,708 δισ. $[2] (108η) 17.041 $[2] (62η) | ||
| ΑΕΠ (ονομαστικό) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 15,018 δισ. $[2] (119η) 6.972 $[2] (72η) | ||
| ΔΑΑ (2021) |  0,693[3] (117η) – μεσαίος | ||
| Νόμισμα | Πούλα (BWP) | ||
| CAT (UTC +2) | |||
| Internet TLD | .bw | ||
| Οδηγούν στα | αριστερά | ||
| Κωδικός κλήσης | +267 | ||
Η Μποτσουάνα (Botswana), επίσημα Δημοκρατία της Μποτσουάνας[4] (αγγλικά: Republic of Botswana, τσουάνα: Lefatse la Botswana), είναι περίκλειστη χώρα στη νότια Αφρική. Έχει έκταση 581.730 τ. χλμ. και πληθυσμό 2.359.609[1] κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2022 και είναι μια από τις πιο αραιοκατοικημένες χώρες στο κόσμο. Οι πολίτες της Μποτσουάνα λέγονται Μπατσάνα (στον ενικό Μοτσάνα), ανεξαρτήτως εθνικότητας. Περίπου το 10% του πληθυσμού κατοικεί στην πρωτεύουσα Γκαμπορόνε. Παλαιότερα βρετανικό προτεκτοράτο Μπετσουαναλάνδη, η Μποτσουάνα πήρε το όνομά της όταν έγινε ανεξάρτητη εντός της Κοινοπολιτείας στις 30 Σεπτεμβρίου 1966. Η οικονομία της χώρας είναι στενά συνδεδεμένη με την οικονομία της Νότιας Αφρικής και σε αυτήν κυριαρχούν τα ορυκτά (κυρίως διαμάντια), ο τουρισμός και η κτηνοτροφία.
Η χώρα είναι σε μεγάλο βαθμό επίπεδη και μέχρι το 70% καλύπτεται από την έρημο Καλαχάρι. Συνορεύει με τη Νότια Αφρική στα νότια και νοτιοανατολικά, τη Ναμίμπια στα δυτικά, τη Ζάμπια στα βόρεια και τη Ζιμπάμπουε στα βορειοανατολικά. Τα σύνορα με τη Ζάμπια, μήκους μερικών εκατοντάδων μέτρων, δεν έχουν καθοριστεί καλά[5]. Μεγάλο μέρος της χώρας καλύπτεται από άγρια φύση και αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης. Το 1986 υπήρχαν έξι μεγάλα εθνικά πάρκα και 40 ελεγχόμενες οργανωμένες περιοχές για φωτογραφήσεις και έξι περιοχές για σαφάρι και κυνήγι.
Κάποτε η Μποτσουάνα ήταν μία από τις πιο φτωχές χώρες στο κόσμο, με κατά κεφαλήν εισόδημα περίπου 70 δολαρίων το χρόνο στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αλλά μεταμορφώθηκε σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες του κόσμου, με κατά κεφαλήν εισόδημα περίπου 16.400 δολαρίων το χρόνο το 2013.[6]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον 19ο αιώνα, εχθροπραξίες ξέσπασαν μεταξύ των Τσουάνα της Μποτσουάνα και των φυλών Νντεμπέλε που έκαναν επιδρομές στο έδαφος από το βόρειο-ανατολικά. Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν και με τους Ολλανδούς εποίκους Μπόερς από το Τράνσβααλ προς τα ανατολικά. Μετά από εκκλήσεις των ηγετών Μπατσουάνα Κχάμα Γ΄, Bathoen και Sebele για βοήθεια, η βρετανική κυβέρνηση έθεσε τη Μπετσουαναλάνδη υπό την προστασία της στις 31 Μαρτίου 1885.[7] Το βόρειο έδαφος παρέμεινε υπό την άμεση διοίκηση ως προτεκτοράτο Μπετσουαναλάνδη και αντιστοιχή στη σύγχρονη Μποτσουάνα, ενώ το νότιο έδαφος έγινε μέρος της Αποικίας του Ακρωτηρίου και τώρα είναι τμήμα της βορειοδυτικής επαρχίας της Νότιας Αφρικής. Σήμερα, η πλειοψηφία όσων μιλούν Σετσουάνα ζει στη Νότια Αφρική.
Όταν ιδρύθηκε η Ένωση της Νότιας Αφρικής το 1910 από τις κύριες βρετανικές αποικίες στην περιοχή, το προτεκτοράτο της Μπετσουαναλάνδης, η Μπασούτολαντ (τώρα Λεσότο) και το Εσουατίνι (τα εδάφη της Ύπατης Αρμοστείας) δεν συμπεριλήφθηκαν, αλλά υπήρχε πρόβλεψη για την μετέπειτα ενσωμάτωσή τους. Ωστόσο, οι κάτοικοί τους άρχισαν να συμβουλεύονται από το Ηνωμένο Βασίλειο, και παρόλο που οι διαδοχικές κυβερνήσεις της Νότιας Αφρικής ζήτησαν τη μεταφορά των εδαφών, το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχώς καθυστερούσε και ως εκ τούτου, η προσάρτηση δεν συνέβη ποτέ. Η εκλογή της εθνικιστικής κυβέρνησης το 1948, η οποία συνέταξε το απαρτχάιντ, και η απόσυρση της Νότιας Αφρικής από την Κοινοπολιτεία των Εθνών το 1961, έληξε οποιαδήποτε προοπτική ενσωμάτωσης των εδαφών στη Νότια Αφρική. Μια επέκταση της βρετανικής κεντρικής εξουσίας και η εξέλιξη της κυβέρνησης των φυλών οδήγησε στην ίδρυση το 1920 δύο συμβουλευτικών συμβουλίων για να αντιπροσωπεύουν τόσο τους Αφρικανούς όσο και τους Ευρωπαίους. Προκηρύξεις το 1934 ρύθμισαν τους κανόνες και τις εξουσίες των φυλών. Ένα ευρωπαϊκό-αφρικανικό γνωμοδοτικό συμβούλιο ιδρύθηκε το 1951 και το 1961 το σύνταγμα δημιούργησε ένα συμβουλευτικό νομοθετικό συμβούλιο.
Τον Ιούνιο του 1964, το Ηνωμένο Βασίλειο δέχθηκε τις προτάσεις για δημοκρατική αυτοδιοίκηση στην Μποτσουάνα. Η έδρα της κυβέρνησης μεταφέρθηκε το 1965 από το Μάφικενγκ στη Νότια Αφρική, στη νεοϊδρυθείσα Γκαμπορόνε, η οποία βρίσκεται κοντά στα σύνορα. Το σύνταγμα του 1965 οδήγησε στις πρώτες γενικές εκλογές και την ανεξαρτησία στις 30 Σεπτεμβρίου 1966. Ο Σερέτσε Χάμα, ηγέτης του κινήματος για την ανεξαρτησία και ο νόμιμο διεκδικητής της αρχηγεία της φυλής Νγκουάτο, εξελέγη ως ο πρώτος Πρόεδρος, και επανεξελέγη άλλες δύο φορές.
Η Προεδρία πέρασε στον Αντιπρόεδρο, Κουέτ Μαζίρε, ο οποίος επανεξελέγη το 1984, το 1989 και το 1994. Ο Μαζίρε αποσύρθηκε από τη θέση του το 1998, και τον διαδέχθηκε ο Φέστους Μοχάε, ο οποίος εξελέγη μόνος του το 1999 και επανεξελέγη το 2004. Η προεδρία πέρασε το 2008 στον Ίαν Χάμα (γιος του πρώτου προέδρου), ο οποίος υπηρετούσε ως Αντιπροέδρος του Μοχάε μετά την παραίτηση από τη θέση του το 1998 ως Διοικητής των Αμυντικών Δυνάμεων της Μποτσουάνα για να αναλάβει αυτό το πολιτικό ρόλο.
Μια μακροχρόνια διαμάχη στα βόρεια σύνορα με την Ναμίμπια στη λωρίδα Καπρίβι έληξη με απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου τον Δεκέμβριο του 1999, το οποίο έκρινε ότι το νησί Κασικίλι ανήκει στην Μποτσουάνα.[8]
Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Τσουάνα είναι η κύρια εθνοτική ομάδα στη Μποτσουάνα, αποτελώντας το 79% του πληθυσμού. Οι μεγαλύτερες μειονοτικές εθνοτικές ομάδες είναι οι ΜπαΚαλάνγκα, Σαν ή οι ΆμπαΤουα γνωστοί και ως Μπασαρούα. Άλλες φυλές είναι οι Μπαγιέι, Μπαμπουκούσου, Μπασούμπια, Μπαχερέρο και Μπακγκαλαγκάντι. Επιπλέον, υπάρχουν πληθυσμοί λευκών και Ινδών, που έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος. Ο λευκός πληθυσμός μιλάει αγγλικά και αφρικάανς και αποτελεί περίπου το 3% του πληθυσμού. Μετά το 2000, εξαιτίας της επιδεινούμενης οικονομικής κατάστασης στη Ζιμπάμπουε, περίπου 10.000 κάτοικοι της Ζιμπάμπουε έχουν μεταναστεύσει στη Μποτσουάνα[9]. Η επίσημη γλώσσα είναι τα αγγλικά, αλλά η (Σε)Τσουάνα χρησιμοποιείται ευρέως σε όλη τη χώρα.
Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 62,2 χρόνια (58,9 χρόνια οι άνδρες και 65,5 οι γυναίκες).[10]
Κυριότερες πόλεις είναι η πρωτεύουσα, Γκαμπορόνε (ή Χαμπρόν), η Φράνσισταουν και άλλες.
Θρησκεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπολογίζεται ότι το 70% του πληθυσμού της χώρας θεωρεί τον εαυτό του Χριστιανό. Οι Αγγλικανοί, Μεθοδιστές και η Ενωμένη Ιερατική Εκκλησία της Νότιας Αφρικής αποτελούν τη πλειονότητα των Χριστιανών. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, στη χώρα υπάρχουν 5.000 μουσουλμάνοι, κυρίως από τη Νότια Ασία, 3.000 ινδουιστές και 700 μπαχάι. Περίπου το 20% δεν ασπάζεται κάποια θρησκεία[12].
Διακυβέρνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η χώρα είναι Προεδρική Δημοκρατία.
Εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[6]
Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Μποτσουάνα διαιρείται σε 9 περιφέρειες (districts) και 6 πόλεις, οι οποίες υποδιαιρούνται σε 28 επαρχίες.
Οι περιφέρειες:
| Περιφέρεια | Πρωτεύουσα | Έκταση km² |
Πληθυσμός 2001 |
Πυκνότητα/km² |
|---|---|---|---|---|
| Βορειοανατολική | Μασούνγκα | 5.120 | 132.422 | 25,9 |
| Βορειοδυτική | Μαούν | 129.930 | 142.970 | 1,2 |
| Γκάνζι | Γκάνζι | 117.910 | 33.170 | 0,3 |
| Κγκαλαγκάντι | Τσαμπόνγκ | 105.200 | 42.049 | 2,6 |
| Κγκατλένγκ | Μοτσούντι | 7.960 | 73.507 | 9,3 |
| Κεντρική | Σερόουνε | 147.730 | 563.260 | 3,9 |
| Κουενένγκ | Μολεπολόλε | 35.890 | 230.335 | |
| Νότια | Κάνιε | 28.470 | 186.831 | 6,6 |
| Νοτιοανατολική | Ραμότσουα | 1.780 | 276.319 | 155,3 |
Κατάλογος των μεγαλύτερων πόλεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Πόλη[16] | Πληθυσμός[17] |
|---|---|
| Γκαμπορόνε[18] | 231.626 |
| Φράνσισταουν | 100.079 |
| Μολεπολόλε | 65.570 |
| Σερόουε | 60.000 |
| Σελέμπι-Φίκουε | 49.849 |
| Μογκοντιτσάνε | 46.493 |
| Μαούν | 43.776 |
| Κάνιε | 40.628 |
| Μοτσούντι | 39.700 |
| Λομπάτσε | 29.700 |
| Παλάπιε | 26.000 |
| Ραμότσουα | 21.601 |
| Μοτσούπα | 21.539 |
| Ταμάγκα | 21.141 |
| Τλοκουένγκ | 21.133 |
| Λετλακάνε | 14.962 |
| Μποπάνε | 14.655 |
| Γκαμπάνε | 13.581 |
| Οράπα | 10.000 |
| Γκάνζι | 9.934 |
| Κοπόνγκ | 7.999 |
| Μολαποουαμποτζάνγκ | 7.500 |
| Τσαμπόνγκ | 6.591 |
| Γκουμάρε | 6.067 |
| Λεράλα | 5.741 |
| Ότσε | 5.192 |
| Μανκγκόντι | 4.997 |
| Ρακόπς | 4.555 |
| Σακάουε | 4.389 |
Μεταφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Απογραφή 2022» (PDF). Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2023.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Μποτσουάνα». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017.
- ↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ Υπηρεσία εκδόσεων, διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων
- ↑ Darwa, P. Opoku (2011). Kazungula Bridge Project (PDF). African Development Fund. σελ. Appendix IV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 14 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2012.
- ↑ 6,0 6,1 Μποτσουάνα Αρχειοθετήθηκε 2015-10-15 στο Wayback Machine. CIA World Factbook
- ↑ «Botswana History». Lonely Planet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2012.
- ↑ «Namibia General Information». Southern-eagle.com. 21 Μαρτίου 1990. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2011.
- ↑ Betts, Alexander; Kaytaz, Ezra (2009). National and international responses to the Zimbabwean exodus: implications for the refugee protection regime. Research Papers. 175. Policy Development and Evaluation Service, United Nations High Commissioner for Refugees. http://www.reliefweb.int/rw/rwb.nsf/retrieveattachments?openagent&shortid=MINE-7UL4R6&file=Full_Report.pdf.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
- ↑ Pew Research Center's Religion & Public Life Project: Botswana. Pew Research Center. 2010.
- ↑ «Botswana. International Religious Freedom Report 2007». U.S. Department of State. 14 Σεπτεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2010.
- ↑ «Biggest Cities In Botswana». WorldAtlas (στα Αγγλικά). 25 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Largest cities in Botswana». Mongabay. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Botswana - largest cities 2011». Statista (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Biggest Cities Botswana». www.geonames.org. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Population of Cities in Botswana (2021)». worldpopulationreview.com. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Gaborone | national capital, Botswana | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ταξιδιωτικό αφιέρωμα[νεκρός σύνδεσμος] Περιοδικό Passport-Καθημερινή
| |||||||||||||||||||
|
