Κατάλογος μοναρχών της Σαρδηνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τα σύμβολα των βασιλέων της Σαρδηνίας.

Ακολουθεί ο Κατάλογος των Μοναρχών της Σαρδηνίας που κυβέρνησαν το Βασίλειο της Σαρδηνίας και της Κορσικής (1323 - 1479) και στη συνέχεια το Βασίλειο της Σαρδηνίας (1479 - 1481).

Αρχαιότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν υπάρχουν πηγές και δεν έχουμε πληροφορίες για τον πολιτισμό που κυριάρχησε στο νησί την 2η χιλιετία π.χ. και έμεινε γνωστός για τις μεγαλιθικές κατασκευές, χρονολογούνται από τον 18ο μέχρι τον 12ο αιώνα π.χ. Οι πρώτες πηγές από τη Σαρδηνία προέρχονται από Έλληνες συγγραφείς αλλά έχουν περισσότερο μυθολογικό παρά ιστορικό υπόβαθρο. Ο Παυσανίας γράφει ότι ο Νώραξ ένας μυθικός ήρωας από την Ιβηρική ή από την Αφρική ίδρυσε την πόλη Νώρα.[1] Ο Σάρδος γιος του Ηρακλή που ήρθε με πλοία από τη Λιβύη έδωσε το όνομα του σε ολόκληρο το νησί, ο ανεψιός του Ηρακλή Ιόλαος ίδρυσε την Όλμπια.[2] Ο Ελληνικός εποικισμός της Όλμπια έχει επιβεβαιωθεί με αρχαιολογικές ανασκαφές. Η Σαρδηνία κατακτήθηκε τον 6ο αιώνα π.χ. από την Καρχηδόνα και στη συνέχεια από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (238 π.χ.), παρέμεινε Ρωμαϊκή για μια χιλιετία εκτός από μια περίοδο στα τέλη του 5ου αιώνα που την κατέκτησαν οι Βάνδαλοι.

Βάνδαλοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νόμισμα της Σαρδηνίας από την εποχή των Βανδάλων.

Σύμφωνα με τον Βυζαντινό ιστορικό του 5ου αιώνα Προκόπιο ο κυβερνήτης των Βανδάλων στη Σαρδηνία Γόδας επαναστάτησε εναντίον του βασιλιά του Γελίμερ που κυβερνούσε ολόκληρη τη βόρεια Αφρική και τη Σαρδηνία.[3] Ο Γόδας ανακηρύχτηκε ανεξάρτητος ηγεμόνας αλλά η κυριαρχία του κράτησε λίγο, ο Γελίμερος έστειλε από την Καρχηδόνα τον αδελφό του που τον νίκησε και τον θανάτωσε.[4] Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α´ διέταξε αμέσως μετά τα Ρωμαϊκά στρατεύματα να κατακτήσουν τη Σαρδηνία, ο στρατηγός Βελισάριος διέλυσε το βασίλειο των Βανδάλων στη Σαρδηνία και επανέφερε το νησί στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Βυζαντινή διοίκηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Βυζαντινοι κυβερνήτες του νησιού πριν την ίδρυση του Βασιλείου της Σαρδηνίας έμειναν γνωστοί σαν "Άρχοντες", η Σαρδηνία οργανώθηκε τον 9ο αιώνα σε "Δικαστικές περιφέρειες".[5][6] Οι Μαυριτανοί κατέκτησαν τη Σικελία τον 9ο αιώνα και οι Βυζαντινοί βρέθηκαν σε μεγάλη αδυναμία να υποστηρίξουν τις δυτικές τους επαρχίες. Στην εξουσία ήρθε μια οικογένεια τοπικών αρχόντων που ήταν υποτελείς του Βυζαντινού αυτοκράτορα αλλά στην πραγματικότητα ήταν ανεξάρτητος επειδή η επικοινωνία με την Κωνσταντινούπολη ήταν αδύνατη. Δύο από τους άρχοντες έμειναν γνωστοί με τα ονόματα τους : ο Σαλούσιος και ο Πρωτοσπαθάριος Τουρκοτούριος, πιθανότατα κυβέρνησαν τον 10ο και τον 11ο αιώνα.[7][8][9] Συνδέθηκαν στενά με τους Βυζαντινούς τόσο σε βαθμό υποτέλειας όσο και πολιτισμού με τη χρήση της Βυζαντινής γλώσσας και τέχνης.[10] Τον 11ο αιώνα οι Μαυριτανοί με βάση την Ισπανία σύμφωνα με πηγές από την Πίζα και τη Γένοβα προσπάθησαν να κατακτήσουν το νησί.[11][12] Οι χριστιανοί μοίρασαν τη Σαρδηνία σε τέσσερις επαρχίες που αργότερα έγιναν νομοί : την Κάλιαρι, την Αρμπορέα, την Γκαλλούρα και την Τόρες.

Πρώιμος Μεσαίωνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανά διαστήματα πήραν σποραδικά μερικοί ευγενείς ή πρίγκιπες τον τίτλο του βασιλιά της Σαρδηνίας ː

Όπως γράφει ο ιστορικός Προκόπιος, ο βασιλιάς των Βανδάλων Γελίμερ που κυβερνούσε τη Βόρεια Αφρική και τη Σαρδηνία διόρισε κυβερνήτη της Σαρδηνίας τον Γόδα.[3] Ο Προκόπιος γράφει στη συνέχεια ότι ο Γόδας ανεξαρτητοποιήθηκε και ανακήρυξε τον εαυτό του βασιλιά του νησιού αλλά η κυριαρχία του κράτησε πολύ λίγο.[4] Ο Γελίμερ έστειλε από την Καρχηδόνα έναν μεγάλο στρατό με αρχηγό τον αδελφό του Τζάζο που συνέτριψε και θανάτωσε τον Γόδα με όλους τους άντρες του. Αμέσως μετά ο στρατηγός Βελισάριος εκ μέρους του αυτοκράτορα Ιουστινιανού εκμεταλλεύτηκε την απουσία του στρατού των Βανδάλων, μετέβη στην Καρχηδόνα και διέλυσε το βασίλειο τους, η Σαρδηνία πέρασε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Τον Μεσαίωνα πήραν τον τίτλο του βασιλιά της Σαρδηνίας άλλοι δύο άνδρες ː

Οίκος της Βαρκελώνης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας πήρε τον τίτλο του Βασιλιά της Σαρδηνίας από τον πάπα Βονιφάτιο Η΄ αλλά στην πραγματικότητα κυβέρνησε όταν ολοκλήρωσε την κατάκτηση του νησιού (1324).

Όνομα Εικόνα Γέννηση Γάμοι Θάνατος
Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας
(Ιάκωβος ο Δίκαιος)
(Jaume ΙΙ el Just)
1297 - 1327
10 Απριλίου 1267
Δεύτερος γιος του Πέτρου Α΄ της Βαλένθια και της Κωνσταντίας Χοενστάουφεν[13]
(1) Ισαβέλλα της Καστίλης
(2) Λευκή του Ανζού
Πέντε γιοι και πέντε κόρες
(3) Μαρία των Λοζινιάν
(4) Ελισέντα του Μοντκάντα
Τρεις νόθοι γιοι
2 Νοεμβρίου 1327
60 ετών
Αλφόνσος Δ΄ της Αραγωνίας
(Alfons ΙV)
1327 - 1336
2 Νοεμβρίου 1299
Δεύτερος γιος του Ιακώβου Β΄ της Βαλένθια και της Λευκής του Ανζού[13]
(1) Τερέζα ντ' Εστένσα, κόμισσα του Ουρζέλ
Μία κόρη και δυο γιοί
(2) Ελεονώρα της Καστίλης
Δύο γιοι
24 Ιανουαρίου 1336
37 ετών
Πέτρος Δ΄ της Αραγωνίας
(Pedro IV de Aragon)
1336 - 1387
5 Οκτωβρίου 1319
Πρώτος γιος του Αλφόνσου Β΄ της Βαλένθια και της Τερέζας ντ' [13]
(1) Μαρία της Ναβάρρας
Δύο κόρες
(2) Ελεονώρα της Πορτογαλίας
(3) Ελεονώρα της Σικελίας
Δύο γιοι και μια κόρη
(4) Σίβυλλα του Φορτιά
Μία κόρη
5 Ιανουαρίου 1387
68 ετών
Ιωάννης Α΄ της Αραγωνίας
(Ιωάννης ο Κυνηγός)
(Jean Ier d'Aragon)
1387 - 1396
27 Δεκεμβρίου 1350
Πρώτος γιος του Πέτρου Β΄ της Βαλένθια και της Ελεονώρας της Σικελίας[13]
(1) Ιωάννη Α΄ του Αρμανιάκ
Μία κόρη
(2) Γιολάντα του Μπαρ
Μια κόρη
19 Μαΐου 1396
46 ετών
Ατύχημα
Μαρτίνος της Αραγωνίας
(Μαρτίνος ο Πρεσβύτερος)
(Martin I de Aragon el Viejo)
1396 - 1410
29 Ιουλίου 1356
Δεύτερος γιος του Πέτρου Β΄ της Βαλένθια και της Ελεονώρας της Σικελίας[13]
Μαρία δε Λούνα
Ένας γιος
31 Μαΐου 1410
54 ετών

Οίκος της Τραστάμαρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τον θάνατο του Μαρτίνο της Αραγωνίας ακολούθησε ένα κενό διαδοχής την περίοδο 1410 - 1412

Όνομα Εικόνα Γέννηση Γάμοι Θάνατος
Φερδινάνδος Α΄ της Αραγωνίας
(Φερδινάνδος της Αντεκέρα)
(Fernando I de Aragon)
1412 - 1416
27 Νοεμβρίου 1380
δεύτερος του γιος του Ιωάννη Α΄ της Καστίλης και της Ελεονώρας της Αραγωνίας
Ελεονώρα του Αλμπουρκέρκε
Τέσσερις γιοι και δύο κόρες
2 Απριλίου 1416
36 ετών
Αλφόνσος Ε΄ της Αραγωνίας
(Αλφόνσος ο Μεγαλόψυχος)
(Sancho II el Fuerte)
1416 - 1458
1396
Πρώτος γιος του Φερδινάνδου Α΄ της Βαλένθια και της Ελεονώρας της Αλμπουρκέρκε
Μαρία της Καστίλης, βασίλισσα της Αραγωνίας
Ένας νόθος γιος και δύο νόθες κόρες
27 Ιουνίου 1458
62 ετών
Ιωάννης Β΄ της Αραγωνίας
(Juan II de Aragon)
1458 - 1479
29 Ιουνίου 1398
Δεύτερος γιος του Φερδινάνδου Α΄ της Βαλένθια και της Ελεονώρας του Αλμπουρκέρκε
(1) Λευκή Α΄ της Ναβάρρας
Ένας γιος και δύο κόρες
Ιωάννα Ενρίκεθ
Ένας γιος και μια κόρη
Τρεις νόθοι γιοι
20 Ιανουαρίου 1479
81 έτους
Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας
(Φερδινάνδος ο Καθολικός)
(Fernando II de Aragon)
1479 - 1516
10 Μαρτίου 1452
Γιος του Ιωάννη Β΄ της Βαλένθια και της Ιωάννας Ενρίκεθ
(1) Ισαβέλλα Α΄ της Καστίλης
Ένας γιος και τέσσερις κόρες
(2) Ζερμαίν της Φουά
Ένας νόθος γιος και τρεις νόθες κόρες
23 Ιανουαρίου 1516
64 ετών

Με τον γάμο των Καθολικών βασιλέων Φερδινάνδου και Ισαβέλλας το Βασίλειο της Αραγωνίας ενώθηκε με το Βασίλειο της Καστίλης σχηματίζοντας το Βασίλειο της Ισπανίας αλλά ο τίτλος του βασιλιά της Βαλένθια διατηρήθηκε.

Οίκος των Αψβούργων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα Εικόνα Γέννηση Γάμοι Θάνατος
Κάρολος Κουίντος
(Keizer Karel V)
1516 - 1556
24 Φεβρουαρίου 1500
Πρώτος γιος του Φιλίππου ΣΤ΄ της Βουργουνδίας και της Ιωάννας Α΄ της Καστίλης
Ισαβέλλα της Πορτογαλίας
Ένας γιος και δυο κόρες
21 Σεπτεμβρίου 1558
58 ετών
Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας
(Felipe II de Espana)
1556 - 1598
21 Μαΐου 1527
γιος του Καρόλου Κουίντου και της Ισαβέλλας της Πορτογαλίας
(1) Μαρία Μανουέλα της Πορτογαλίας
Ένας γιος
(2) Μαρία Α΄ της Αγγλίας
(3) Ελισάβετ των Βαλουά
Δυο κόρες
(4) Άννα της Αυστρίας (1549–1580)
Ένας γιος
13 Σεπτεμβρίου 1598
71 έτους
Φίλιππος Γ' της Ισπανίας
(Felipe III de Espana)
1598 - 1621
14 Απριλίου 1578
Γιος του Φιλίππου B΄ της Ισπανίας και της Άννας της Αυστρίας
Μαργαρίτα της Αυστρίας
Τρεις γιοι και δύο κόρες
31 Μαρτίου 1621
43 ετών
Φίλιππος Δ´ της Ισπανίας
(Felipe IV)
1621 - 1665
8 Απριλίου 1605
γιος του Φιλίππου Γ' της Ισπανίας και της Μαργαρίτας της Αυστρίας
(1) Ελισάβετ των Βουρβόνων
Ένας γιος και μια κόρη
(2) Μαριάννα της Αυστρίας
Ένας γιος και μια κόρη
17 Σεπτεμβρίου 1665
60 ετών
Κάρολος Β΄ της Ισπανίας
(Carlos II de Espana)
1665 - 1700
6 Νοεμβρίου 1661
γιος του Φιλίππου Δ΄ της Ισπανίας και της Μαριάννας της Αυστρίας
(1) Μαρία-Λουίζα
(2) Μαρία Άννα του Παλατινάτου-Νόιμπουργκ
1 Νοεμβρίου 1700
39 ετών

Οίκος των Βουρβόνων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα Εικόνα Γέννηση Γάμοι Θάνατος
Φίλιππος Ε΄ της Ισπανίας
(Felipe V de Espana)
1700 - 1714
19 Δεκεμβρίου 1683
Δεύτερος γιος του Λουδοβίκου, Μέγα Δελφίνου και της Μαρίας Άννας Βικτωρίας της Βαυαρίας
(1) Μαρία Λουίζα της Σαβοΐας
Δυο γιοι
(2) Ελισάβετ Φαρνέζε
Τρεις γιοι και τρεις κόρες
9 Ιουλίου 1746
63 ετών

Οίκος των Αψβούργων (συνέχεια)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα Εικόνα Γέννηση Γάμοι Θάνατος
Κάρολος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
(Karl von Habsburg)
1714 - 1720
1 Οκτωβρίου 1685
γιος του Λεοπόλδου Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Ελεονώρας-Μαγδαληνής του Νόιμπουργκ
Ελισάβετ Χριστίνα του Μπράουνσβαϊγκ-Βόλφενμπυτελ
Δύο κόρες
20 Οκτωβρίου 1740
55 ετών

Οίκος της Σαβοΐας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα Εικόνα Γέννηση Γάμοι Θάνατος
Βίκτωρ Αμεδαίος Β΄ της Σαρδηνίας
(Vittorio Amedeo Francesco)
1720 - 1730
14 Μαΐου 1666
γιος του Καρόλου Εμμανουήλ Β΄ της Σαβοΐας και της Μαρίας-Ιωάννας-Μπατίστης της Σαβοΐας-Νεμούρ
(1) Άννα Μαρία της Ορλεάνης
Ένας γιος και δύο κόρες
(2) Άννα Κανάλις της Κουμιάνα
Ένας νόθος γιος και μία νόθη κόρη
31 Οκτωβρίου 1732
66 ετών
Κάρολος Εμμανουήλ Γ΄ της Σαρδηνίας
(Felipe II de Espana)
1730 - 1773
27 Απριλίου 1701
Γιος του Βίκτω Αμεδαίου Β΄ της Σαρδηνίας και της Άννας Μαρίας της Ορλεάνης
(1) Άννα Χριστίνα του Ζούλτσμπαχ

(2) Ελισάβετ Θηρεσία της Λωρραίνης
Ένας γιος
(3) Πολυξένη της Έσσης-Ρότενμπουργκ
Ένας γιος και τρείς κόρες
20 Μαρτίου 1773
72 ετών
Βίκτωρ Αμεδαίος Γ΄ της Σαρδηνίας
(Vittorio Amedeo III di Savoia)
1773 - 1796
26 Ιουνίου 1726
Πρώτος γιος του Καρόλου Εμμανουήλ Γ΄ της Σαρδηνίας και της Πολυξένης της Έσσης-Ρότενμπουργκ
Μαρία Αντωνία Φερδινάνδη της Ισπανίας
Πέντε γιοι και τέσσερις κόρες
16 Οκτωβρίου 1796
70 ετών
Κάρολος Εμμανουήλ Δ΄ της Σαρδηνίας
(Carlo Emanuele Ferdinando Maria)
1796 - 1802
24 Μαΐου 1751
Πρώτος γιος του Βίκτωρ Αμεδαίου Γ΄ της Σαρδηνίας και της Μαρίας Αντωνίας Φερδινάνδης της Ισπανίας
Μαρία Κλοτθίλδη της Γαλλίας 6 Οκτωβρίου 1819
68 ετών
Βίκτωρ Εμμανουήλ Α΄ της Σαρδηνίας
(Vittorio Emanuele)
1802 - 1821
24 Ιουλίου 1759
Δεύτερος γιος του Βίκτωρ Αμεδαίου Γ΄ της Σαρδηνίας και της Μαρίας Αντωνίας Φερδινάνδης της Ισπανίας
Μαρία Θηρεσία της Αυστρίας-Έστε
Τέσσερις κόρες
10 Ιανουαρίου 1824
64 ετών
Κάρολος Φήλιξ της Σαρδηνίας
(Carlo Felice Giuseppe Maria)
1821 - 1831
6 Απριλίου 1765
Τέταρτος γιος του Βίκτωρ Αμεδαίου Γ΄ της Σαρδηνίας και της Μαρίας Αντωνίας Φερδινάνδης της Ισπανίας
Μαρία-Χριστίνα των δύο Σικελιών 27 Απριλίου 1831
66 ετών
Κάρολος Αλβέρτος της Σαρδηνίας
(Carlo Alberto I)
1831 - 1849
2 Οκτωβρίου 1798
γιος του Κάρολου Εμμανουήλ του Καρινιάνο και της Μαρίας Χριστίνας της Σαξονίας
Μαρία Θηρεσία της Αυστρίας
Δύο γιοι
28 Ιουλίου 1849
51 έτους
Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄
(Vittorio Emanuele II)
1949 - 1861
14 Μαρτίου 1820
Γιος του Καρόλου Αλβέρτου της Σαρδηνίας και της Μαρίας Θηρεσίας της Αυστρίας και της Τοσκάνης
(1) Αδελαΐδα της Αυστρίας
Τρεις γιοι και δύο κόρες
(2) Ρόζα Βερτσελάνα
ένας γιος και μια κόρη
Τρεις νόθες κόρες και δυο νόθοι γιοι
9 Ιανουαρίου 1878
58 ετών

Οίκος της Σαβοΐας (ως βασιλείς της Ιταλίας)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την ένωση όλων τον δουκάτων της Ιταλικής χερσονήσου το Βασίλειο της Σαρδηνίας άλλαξε το όνομα του σε βασίλειο της Ιταλίας, οι βασιλείς του Οίκου της Σαβοΐας εξακολουθούσαν να κατέχουν τον τίτλο του βασιλιά της Σαρδηνίας.

Όνομα Εικόνα Γέννηση Σύζυγοι, τέκνα Θάνατος
Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄
(Vittorio Emanuele II)
1861 - 1878
14 Μαρτίου 1820
Γιος του Καρόλου Αλβέρτου της Σαρδηνίας και της Μαρίας Θηρεσίας της Αυστρίας και της Τοσκάνης
(1) Αδελαΐδα της Αυστρίας
Τρεις γιοι και δύο κόρες
(2) Ρόζα Βερτσελάνα
ένας γιος και μια κόρη
Τρεις νόθες κόρες και δυο νόθοι γιοι
9 Ιανουαρίου 1878
58 ετών
Ουμβέρτος Α΄ της Ιταλίας
(Umberto I di Savoia)
1878 - 1900
14 Μαρτίου 1844
γιος του Βίκτωρος Εμμανουήλ Β΄ και της Αδελαΐδας της Αυστρίας
Μαργαρίτα της Σαβοΐας (Βασίλισσα της Ιταλίας)
ένας γιος
29 Ιουλίου 1900
56 ετών
δολοφονήθηκε
Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ΄ της Ιταλίας
(Vittorio Emanuele III)
1900 - 1946
11 Νοεμβρίου 1869
γιος του Ουμβέρτου Α΄ και της Μαργαρίτας της Σαβοΐας
Έλενα του Μαυροβουνίου
ένας γιος και τέσσερις κόρες
28 Δεκεμβρίου 1947
78 ετών
Ουμβέρτος Β΄ της Ιταλίας
(Umberto II di Savoia)
1946
15 Σεπτεμβρίου 1904
γιος του Βίκτωρος Εμμανουήλ Γ΄ και της Έλενας του Μαυροβουνίου
Μαρία Ιωσηφίνα του Βελγίου
ένας γιος και τρεις κόρες
18 Μαρτίου 1983
79 ετών

Το Βασίλειο της Ιταλίας καταργήθηκε με το Ιταλικό δημοψήφισμα του 1946 και στη θέση του εγκαταστάθηκε η Ιταλική Δημοκρατία, το νησί της Σαρδηνίας ψήφισε σε ποσοστό 60.9% υπέρ της μοναρχίας.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά, Λοκρών Οζόλων, 17.5
  2. Perra Mario, 1993, La Sardegna nelle fonti classiche (Sardinia in classical sources), Editrice S'Alvure, Oristano
  3. 3,0 3,1 De bello Gothico, IV 24
  4. 4,0 4,1 De bello Wandalico
  5. C. Zedda and R. Pinna (2007), La nascita dei giudicati, proposta per lo scioglimento di un enigma storiografico, Archivio Storico Giuridico Sardo di Sassari, Τόμος. 12.
  6. F. Pinna (2010), "Le testimonianze archeologiche relative ai rapporti tra gli arabi e la Sardegna nel medioevo", Rivista dell'Istituto di storia dell'Europa mediterranea, Consiglio Nazionale delle Ricerche, 4.
  7. 1) Κύριε βοήθε τοῦ δοῦλου σου Τουρκοτουρίου ἅρχωντος Σαρδινίας καί τής δούλης σου Γετιτ 2) Τουρκοτουρίου βασιλικου πρωτοσπαθαρίου και Σαλουσίου των ευγενεστάτων αρχόντων.) R. CORONEO, Scultura mediobizantina in Sardegna, Nuoro, Poliedro, 2000
  8. Antiquitas nostra primum Calarense iudicatum, quod tunc erat caput tocius Sardinie, armis subiugavit, et regem Sardinie Musaitum nomine civitati Ianue captum adduxerunt, quem per episcopum qui tunc Ianue erat, aule sacri palatii in Alamanniam mandaverunt, intimantes regnum illius nuper esse additum ditioni Romani imperii." - Oberti Cancellarii, Annales p 71, Georg Heinrich (a cura di) MGH, Scriptores, Hannoverae, 1863, XVIII, σσ. 56-96
  9. Crónica del califa ‘Abd ar-Rahmân III an-Nâsir entre los años 912-942,(al-Muqtabis V), édicion. a cura de P. CHALMETA - F. CORRIENTE, Madrid,1979, p. 365 Tuesday, August 24th 942 (A.D.), a messenger of the Lord of the island of Sardinia appeared at the gate of al-Nasir (...) asking for a treaty of peace and friendship. With him were the merchants, people Malfat, known in al-Andalus as from Amalfi, with the whole range of their precious goods, ingots of pure silver, brocades etc. ... transactions which drew gain and great benefits
  10. To the Archont of Sardinia: a bulla with two gold bisolida with this written: from the very Christian Lord to the Archont of Sardinia. (εὶς τὸν ἄρχοντα Σαρδανίας. βούλλα κρυσῆ δισολδία. “κέλευσις ὲκ τῶν φιλοχρίστων δεσποτῶν πρὸς τὸν ἄρχοντα Σαρδανίας.”) Reiske, Johann Jakob: Leich, Johannes Heinrich, eds. (1829). Constantini Porphyrogeniti Imperatoris De Ceremoniis Aulae Byzantinae libri duo graece et latini e recensione Io. Iac. Reiskii cum eiusdem commentariis integris. Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae 1 (Leipzig (1751-54) ed.). Bonn: Weber. σ. 690
  11. F. CODERA, Mochéid, conquistador de Cerdeña, in Centenario della nascita di Michele Amari. Scritti di filologia e storia araba; geografia, storia, diritto della Sicilia medioevale; studi bizantini e giudaici relativi all’Italia meridionale nel medio evo; documenti sulle relazioni fra gli Stati italiani e il Levante, vol. II, Palermo 1910, σσ. 115-33, σ. 124
  12. B. MARAGONIS, Annales pisani a.1004-1175, ed. K. PERTZ, in MGH, Scriptores, 19,Hannoverae, 1861/1963, σσ. 236-2 and Gli Annales Pisani di Bernardo Maragone, a cura di M. L.GENTILE, in Rerum Italicarum Scriptores, n.e., VI/2, Bologna 1930, pp. 4-7. 1017. Fuit Mugietus reversus in Sardineam, et cepit civitatem edificare ibi atque homines Sardos vivos in cruce murare. Et tunc Pisani et Ianuenses illuc venere, et ille propter pavorem eorum fugit in Africam. Pisani vero et Ianuenses reversi sunt Turrim, in quo insurrexerunt Ianuenses in Pisanos, et Pisani vicerunt illos et eiecerunt eos de Sardinea
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 http://fmg.ac/Projects/MedLands/ARAGON%20&%20CATALONIA.htm#AlfonsoIIdied1195A

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά, Λοκρών Οζόλων
  • C. Zedda and R. Pinna (2007), La nascita dei giudicati, proposta per lo scioglimento di un enigma storiografico, Archivio Storico Giuridico Sardo di Sassari, Τόμος. 12.
  • F. CODERA, Mochéid, conquistador de Cerdeña, in Centenario della nascita di Michele Amari. Scritti di filologia e storia araba; geografia, storia, diritto della Sicilia medioevale; studi bizantini e giudaici relativi all’Italia meridionale nel medio evo; documenti sulle relazioni fra gli Stati italiani e il Levante, vol. II, Palermo 1910,
  • Perra Mario, 1993, La Sardegna nelle fonti classiche (Sardinia in classical sources), Editrice S'Alvure, Oristano
  • F. Pinna (2010), "Le testimonianze archeologiche relative ai rapporti tra gli arabi e la Sardegna nel medioevo", Rivista dell'Istituto di storia dell'Europa mediterranea, Consiglio Nazionale delle Ricerche, 4.