Κατάληψη της Ιόππης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Κατάληψη της Ιόππης είναι αρχαία αιγυπτιακή ιστορία που περιγράφει την κατάκτηση της χαναανιτικής πόλης Ιόππης (Γιάφα) από τον Τζιχούτη, στρατηγό του Τούθμωση Γ'. Αντίγραφο του κειμένου σώζεται στον Πάπυρο Harris 500 του Βρετανικού Μουσείου.

Ιστορικός πυρήνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

O Αμενχοτέπ II, όπως απεικονίζεται στο ναό Αμάντα της Νουβίας.
Ο Tούθμωσις Γ' όπως απεικονίζεται στο Καρνάκ να εξουδετερώνει τους εχθρούς του.

Μέχρι πρόσφατα, η ιστορία αυτή θεωρούνταν ως μία αμιγώς λογοτεχνική αφήγηση της κατάκτησης της Ιόππης που τοποθετείται χρονολογικά στην αυγή της εκστρατείας του Tούθμωση Γ' στη Συρία.[1] Ωστόσο, ο Τζιχούτη υπήρξε ιστορικό πρόσωπο που υπηρέτησε ως Στρατηγός και Επιτηρητής των Bορείων Ξένων Χωρών την εποχή της ηγεμονίας του Φαραώ Τούθμωση Γ'.

Παρά τον λογοτεχνικό απόηχο και χαρακτήρα της αφήγησης, οι ανασκαφείς της Γιάφα πρόσφατα διατύπωσαν την άποψη ότι μία καταστροφή που υπέστη ο αιγυπτιακός στρατός κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (υποπερίοδος ΙΒ), μεταξύ 1456 και 1400 π.Χ., μπορεί πράγματι να αποτελεί τον ιστορικό πυρήνα στον οποίο βασίστηκε η αφήγηση. Η θεωρία αυτή υποστηρίζεται από τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας ενός εκτεταμένου στρώματος καταστροφής που περιείχε αιγυπτιακά αγγεία τα οποία χρονολογούνται στο μέσον της 18ης Δυναστείας, συμπεριλαμβανομένων και αγγείων της περιόδου βασιλείας του Αμενχοτέπ Β' (Amenhotep II). Τα αγγεία αυτά, καθώς και η κυπριακή κεραμική που εντοπίστηκε στο ίδιο στρώμα, υποδεικνύουν χρονολόγηση στο τέλος του 15ου αιώνα π.Χ., συνδεόμενη πιθανόν με την εξέγερση στο Aphek[2] η οποία καταπνίγηκε στο έβδομο έτος της βασιλείας του Αμενχοτέπ Β', το 1418 π.Χ. Οι ανασκαφείς αποδίδουν την καταστροφή αυτή στη χαναανιτική εξέγερση κατά τη διάρκεια της οποίας οι Αιγύπτιοι έχασαν το οχυρό τους, ελάχιστο χρονικό διάστημα αφότου ο Tούθμωσις Γ' εγκατέστησε εκεί την φρουρά. Με αυτόν τον τρόπο η ιστορία συνδέει τα γεγονότα της ανακατάληψης της Ιόππης πιθανόν με τα όσα προηγήθηκαν της εκστρατείας των Αιγυπτίων εναντίον του Aphek και απέχουν από την εκστρατεία του Τούθμωση Γ' και την κατάληψη της Ιόππης, όπως υποστηρίζεται από ορισμένους μελετητές.[3]

Η τακτική που ακολούθησε ο Τζιχούτη (Djehuty) στην κατάληψη της πόλης έχει πολλές ομοιότητες με το επεισόδιο του Δούρειου Ίππου από τον Τρωικό Πόλεμο που αφηγείται ο Όμηρος, αλλά θυμίζει επίσης και την ιστορία Ο Αλή Μπαμπά και οι Σαράντα Κλέφτες από τις Χίλιες και μία νύχτες. Η ιστορία της κατάληψης της Ιόππης, όμως, προηγήθηκε της ομηρικής αφήγησης κατά διακόσια και πλέον έτη.

Τύπος Φοινικικού πλοίου που ονομάζεται "ίππος" επειδή η πλώρη του έχει μορφή κεφαλιού αλόγου. Προέρχεται από ανάγλυφη παράσταση του ανακτόρου του Σαργών Β' στο Dur-Sharrukin. Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι υπήρχαν περιπτώσεις που οι επιτιθέμενοι χρησιμοποιούσαν ως "δώρο", ανάλογο αυτού που προσέφερε ο Τζιχούτη στους κατοίκους της Ιόππης, ένα πλοίο, όπου στο κουφάρι του είχαν κρυμμένους τους στρατιώτες οι οποίοι επρόκειτο να επιτεθούν.

Μία σημαντική και ενδιαφέρουσα πτυχή της ιστορίας της κατάληψης της Ιόππης, την οποία μπορεί εύκολα να παραβλέψει κανείς, είναι ότι σε αυτήν αναφέρονται σημαντικοί όροι της κοινωνικής και φυλετικής ζωής της Ύστερης Εποχής του Χαλκού που σχετίζονται με τη Χαναάν ((h)apiru ή Χάβιρού ή Απιρού, παλαιότερα είχε πιθανολογηθεί η σχέση τους με τους Εβραίους), και τους Χουρρίτες και Χετταίους (maryannu).

Σύνοψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αρχή της επεισοδίου της Κατάληψης της Ιόππης δεν μας είναι γνωστή. Ο Τζιχούτη εξουδετέρωσε με αιφνιδιασμό τον ηγεμόνα της πόλης και έπειτα έκρυψε διακόσιους από τους στρατιώτες του μέσα σε σακιά (ή καλάθια/ αγγεία) τα οποία μετέφερε εντός των τειχών φορτωμένα σε υποζύγια, παρουσιάζοντάς αυτά στους κατοίκους της Ιόππης ως τον φόρο υποτελείας του, δηλώντας μέσω του απεσταλμένου του ότι συμβιβάζεται. Οι στρατιώτες του δεν άργησαν να πεταχτούν ξαφνικά έξω από τα σακιά και να κατακτήσουν την πόλη.

Αμέσως μετά ο στρατηγός Τζιχούτη ειδοποίησε τον βασιλιά του, Τούθμωση Γ', για τον θρίαμβό του λέγοντας: « Να είσαι χαρούμενος!.. επειδή ο Άμων, ο θεός σου, σου χάρισε την εξέγερση της Ιόππης και όλους τους κατοίκους της και την ίδια την πόλη. Στείλε άνδρες για να τους πάρουν από εδώ ως αιχμάλωτους, για να μπορέσεις να γεμίσεις το σπίτι του πατέρα σου Άμων-Ρα, του Βασιλιά των Θεών, με άνδρες και γυναίκες σκλάβους, που έχουν πέσει στα πόδια σου προσκυνώντας σε παντοτινά.»[4]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Burke, Aaron Alexander. "Early Jaffa: From the Bronze Age to the Persian Period," in The History and Archaeology of Jaffa 1, edited by M. Peilstöcker and A. A. Burke, pp. 63–78. The Jaffa Cultural Heritage Project 1. Monumenta Archaeologica 26, A. A. Burke and M. Peilstöcker, general editor, Cotsen Institute of Archaeology, Los Angeles.
  • Burke, Aaron Alexander, and Krystal V. Lords. "Egyptians in Jaffa: A Portrait of Egyptian Presence in Jaffa during the Late Bronze Age." Near Eastern Archaeology Vol. 73, No. 1 (2010), pp. 2–30.
  • Fritz Hintze, "Untersuchungen zu Stil und Sprache neuagyptischer Erzahlungen", in Journal of Near Eastern Studies, Vol. 11, No. 3 (Jul., 1952), pp. 227–230
  • William Matthew Flinders Petrie, Egyptian Tales: Translated from the Papyri, London 1895

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Nicholas Grimal, A History of Ancient Egypt, Blackwell Publishing 1992, p.217
  2. Location uncertain; see Aphik (Asher), Afqa and Tel Afek.
  3. Burke, Aaron Alexander, and Krystal V. Lords. "Egyptians in Jaffa: A Portrait of Egyptian Presence in Jaffa during the Late Bronze Age." Near Eastern Archaeology. Vol. 73, No. 1 (2010), pp. 2–30.
  4. Robert Armour, Gods and Myths of Ancient Egypt, American University Press in Cairo, 2001. p. 114

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]