Κασούβιοι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κασούβιοι
Kaszëbi
Σημαία και εθνόσημο της Κασουβίας
Πληθυσμός Κασούβιων στην Κασουβία, 2005
Συνολικός πληθυσμός
στην Πολωνία μεταξύ 500.000 (2007) [1] και 570.000 (2005)[2][3], εκ των οποίων οι 233.000[4] ισχυρίζονται εθνική-εθνοτική ταυτότητα (2005)
Περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς
Πολωνία
Γερμανία
Ηνωμένες Πολιτείες (διασπορά)
Καναδάς (διασπορά)
Γλώσσες
Κασουβικά, Πολωνικά
Θρησκεία
Ρωμαιοκαθολικισμός, Προτεσταντισμός
Σχετιζόμενες εθνικές ομάδες
Πολωνοί  · Σλοβινσιανοί  · Σόρβοι

Η Κασούβιοι (κασουβικά: Kaszëbi, πολωνικά: Kaszubi‎‎, γερμανικά: Kaschuben‎‎) είναι λεχιτική (Δυτικοί Σλάβοι) εθνοτική ομάδα γηγενής στην ιστορική περιοχή της Πομερανίας, συμπεριλαμβανομένου του ανατολικού τμήματος της που ονομάζεται Πομερέλια, στη βόρεια-κεντρική Πολωνία.[5] Η περιοχή οικισμού τους αναφέρεται ως Κασουβία. Μιλούν την κασουβική γλώσσα, η οποία ταξινομείται ως ξεχωριστή γλώσσα,[6] στενά συνδεδεμένη με την πολωνική.

Οι Κασούβιοι συνδέονται στενά με τους Πολωνούς και μερικές φορές ταξινομούνται ως υποομάδα τους. Οι Κασούβιοι ομαδοποιούνται με τους Σλοβινσιανούς ως Πομεράνιοι. Ομοίως, η σλοβινσιανή γλώσσα (τώρα εξαφανισμένη) και η κασουβική γλώσσα ομαδοποιούνται ως πομερανικές γλώσσες, με τη σλοβινσιανή είτε μια ξεχωριστή γλώσσα που σχετίζεται στενά με την κασουβική[7] είτε μια κασουβική διάλεκτο.[8][9]

Σύγχρονη Κασουβία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κασουβική γλώσσα και εθνικότητα.
Η Κασουβία με κασουβικά τοπικά ονόματα σε εθνικό έδαφος τον 20ό αιώνα.

Μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων, η Γκντίνια (Gdiniô) περιέχει τη μεγαλύτερη αναλογία ανθρώπων που δηλώνουν κασουβική καταγωγή. Ωστόσο, η μεγαλύτερη πόλη της Κασουβίας είναι το Γκντανσκ (Gduńsk), η πρωτεύουσα του Βοεβοδάτου Πομερανίας. Μεταξύ 80,3% και 93,9% των κατοίκων σε πόλεις όπως οι Λίνια, Σιερακοβίτσε, Σέμουντ, Καρτούζι, Χμιέλνο, Ζουκόβο, κ.λπ. είναι κασουβικής καταγωγής.[10]

Οι παραδοσιακές ασχολίες των Κασούβιων έχουν υπάρξει η γεωργία και η αλιεία. Σε αυτά προστέθηκαν οι βιομηχανίες υπηρεσιών και φιλοξενίας, καθώς και ο αγροτουρισμός. Ο κύριος οργανισμός που διατηρεί την κασουβική ταυτότητα είναι η Κασουβική-Πομερανική Ένωση. Το πρόσφατα δημιουργημένο «Odroda» είναι επίσης αφιερωμένο στην ανανέωση του πολιτισμού των Κασούβιων. 

Η παραδοσιακή πρωτεύουσα αμφισβητείται εδώ και πολύ καιρό και περιλαμβάνει το Καρτούζι (Kartuzë) μεταξύ των 7 διεκδικητών.[11] Οι μεγαλύτερες πόλεις που ισχυρίζονται ότι είναι η πρωτεύουσα είναι οι: Γκντανσκ (Gduńsk),[12] Βεϊχερόβο (Wejrowò) και Μπίτουφ (Bëtowò).[13][14]

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τοπική κασουβική φορεσιά

Ο συνολικός αριθμός των Κασούβιων (Πομεράνιων) ποικίλλει ανάλογα με τον ορισμό του καθενός. Μια κοινή εκτίμηση είναι ότι πάνω από 500.000 άνθρωποι στην Πολωνία είναι της κασουβικής εθνικότητας, οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από περίπου. 500.000[15] έως περίπου. 570.000.[2][3] Στην πολωνική απογραφή του 2002, μόνο 5.100 άτομα δήλωσαν την κασουβική εθνική ταυτότητα, αν και 52.655 δήλωσαν τα κασουβικά ως την καθημερινή τους γλώσσα.[16] Οι περισσότεροι Κασούβιοι δηλώνουν πολωνική εθνική ταυτότητα και κασουβική εθνότητα και θεωρούνται τόσο Πολωνοί όσο και Κασούβιοι. Στην απογραφή του 2002 δεν υπήρχε επιλογή να δηλωθεί μια εθνική ταυτότητα και μια διαφορετική εθνότητα ή περισσότερες από μία εθνότητες. Στην απογραφή του 2011, ο αριθμός των ατόμων που δήλωναν «Κασούβιοι» ως τη μοναδική τους εθνότητα ήταν 16.000 και 233.000 συμπεριλαμβανομένων εκείνων που τη δήλωσαν ως πρώτη ή δεύτερη εθνότητα (μαζί με τους Πολωνούς).[4] Σε εκείνη την απογραφή, πάνω από 108.000 άτομα δήλωσαν καθημερινή χρήση της κασουβικής γλώσσας.[17] Ο αριθμός των ανθρώπων που μπορούν να μιλούν τουλάχιστον λίγα κασουβικά είναι μεγαλύτερος, περίπου 366.000.[3]

Το 1890, ο γλωσσολόγος Στέφαν Ράμουουτ υπολόγισε ότι ο αριθμός των Κασούβιων (συμπεριλαμβανομένων των Σλοβινσιανών) στην Πομερέλια ήταν 174.831.[18][19] Εκτίμησε επίσης ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν πάνω από 90.000 Κασούβιοι στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου 25.000 στον Καναδά, 15.000 στη Βραζιλία και 25.000 αλλού στον κόσμο. Συνολικά 330.000.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Κασούβιοι είναι ένας δυτικός σλαβικός λαός που ζει στις ακτές της Βαλτικής Θάλασσας. Έχουν τη δική τους μοναδική γλώσσα και παραδόσεις, αφού έζησαν κάπως απομονωμένα για αιώνες από τον κοινό πολωνικό πληθυσμό.

Ιστορικός πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι τα τέλη του 12ου αιώνα, η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της Πομερανίας ήταν σλαβόφωνοι, αλλά η επαρχία ήταν αρκετά αραιοκατοικημένη, με μεγάλες εκτάσεις καλυμμένες από δάση και χέρσες εκτάσεις. Κατά τον 13ο αιώνα, η γερμανική Όστζιντλουνγκ ξεκίνησε σε αυτή την περιοχή. Σλάβοι δούκες της Πομερανίας, όπως ο Μπάρνιμ Α΄ της Πομερανίας (1220–1278) – παρόλο που αυτοαποκαλούνταν dux Slavorum et Cassubie – συνέβαλε πολύ στην αλλαγή της εθνοτικής δομής προωθώντας τη γερμανική μετανάστευση και παραχωρώντας γη σε Γερμανούς ευγενείς, μοναχούς και κληρικούς. Η ίδια η σλαβική δυναστεία άρχισε να παντρεύεται με Γερμανίδες πριγκίπισσες και με την πάροδο του χρόνου γερμανοποιήθηκε πολιτιστικά. Οι Βένεδοι αποξενώθηκαν στη γη τους και ο πολιτισμός τους αντικαταστάθηκε από αυτή των νεοφερμένων. Όλα αυτά οδήγησαν στη γερμανοποίηση των περισσότερων Σλάβων Πομεράνιων και στο σταδιακό θάνατο της σλαβικής γλώσσας τους, με τη γενική κατεύθυνση της αφομοίωσης και της γλωσσικής μετατόπισης από τη δύση στην ανατολή.

Ο Γιοχάνες Μπουγκενχάγκεν έγραψε ότι στις αρχές του 16ου αιώνα τα γερμανο-σλαβικά γλωσσικά σύνορα ήταν κοντά στο Κοσάλιν. Κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα, τα σύνορα μεταξύ περιοχών με κυρίως γερμανόφωνους και κυρίως σλαβόφωνους πληθυσμούς περνούσαν λίγο πολύ κατά μήκος των σημερινών συνόρων μεταξύ των βοεβοδάτων Δυτικής Πομερανίας και Πομερανίας.

Το έτος 1612, ο χαρτογράφος Άιλχαρτ Λούμπινους – ενώ εργαζόταν στον χάρτη του της Πομερανίας – ταξίδεψε από την κατεύθυνση του Πόλνοφ προς το Τρέμπλιν στο δρόμο του προς το Ντάντσιχ. Καθώς έμενε στο αρχοντικό του Στανίσλαους Στένσελ φον Πούτκαμερ στο Τρέμπλιν, σημείωσε στο ημερολόγιό του: «Μπήκαμε σε εδάφη που κατοικούνται από Σλάβους, κάτι που μας έχει εκπλήξει πολύ». Αργότερα, ενώ επέστρεφε από το Ντάντσιχ στο Στέτιν, ο Λούμπινους κοιμήθηκε στη Βιέλκα Βιές κοντά στο Στολπ, και σημείωσε: «σε ολόκληρο το χωριό, δεν μπορούμε να βρούμε ούτε έναν γερμανόφωνο» (πράγμα που προκάλεσε προβλήματα επικοινωνίας). Ο Λούμπινους ταξίδεψε επίσης από το Χοτσιμίνο μέσω του Σφιέζνο στο Τρέμπλιν, εισήλθε σε εδάφη που κατοικούνταν από Σλάβους. Σε ένα άλλο ταξίδι, κοντά στο Βιεσχοτσίνο, δεν κατάφερε να βρει ούτε ένα γερμανόφωνο άτομο.

Πάνω από έναν αιώνα αργότερα, το 1772-1778, την περιοχή επισκέφτηκε ο Γιόχαν Μπερνούλι. Σημείωσε ότι τα χωριά που ανήκουν στον Όττο Κρίστοφ φον Πόντεβιλς – όπως το Ντόχοφ, το Ζίπκοφ και το Βαρμπέλιν – κατοικούνταν εξ ολοκλήρου από σλαβόφωνους. Σημείωσε επίσης ότι οι ντόπιοι ιερείς και οι ευγενείς έκαναν μεγάλες προσπάθειες για να εξαλείψουν τη σλαβική γλώσσα και να μετατρέψουν τους υπηκόους τους σε Γερμανούς.[20]

Ίσως τα πρώτα στοιχεία απογραφής για την εθνοτική ή εθνική δομή της Δυτικής Πρωσίας[21] και της Ανατολικής Πομερανίας είναι από το 1817–1823.[21]

Εθνοτική δομή (Nationalverschiedenheit) της Δυτικής Πρωσίας το 1817–1819[21]
Εθνοτική ομάδα Πληθυσμός (αριθμός) Πληθυσμός (ποσοστό)
Πολωνοί (Polen), συμπεριλαμβανομένων Κασούβιων (δεν προσδιορίζεται αριθμός) 327.300 52%
Γερμανοί (Deutsche), συμπεριλαμβανομένων Μενονίτες (Mennoniten) 277.350 + 12.650 Μεννονίτες 44% + 2% (Μενονίτες)
Εβραίοι (Juden) 12.700 2%
Σύνολο 630.077 100%
Εθνοτική δομή (Nationalverschiedenheit) της Επαρχίας της Πομερανίας το 1817–1819[21]
Εθνοτική ομάδα Πληθυσμός (αριθμός) Πληθυσμός (ποσοστό)
Γερμανοί (Deutsche) 633.000 90,3%
Σλάβοι Βένεδοι και Κασούβιοι (Wenden und Kassuben) 65.000 9,3%
Εβραίοι (Juden) 2.976 0,4%
Σύνολο 700.765 100%

Ο Καρλ Άντρεε, στο Polen: in geographischer, geschichtlicher und culturhistorischer Hinsicht (Λειψία 1831), δίνει τον συνολικό πληθυσμό της Δυτικής Πρωσίας σε 700.000 – συμπεριλαμβανομένων 50% Πολωνών (350.000), 47% Γερμανών (330.000) και 3% Εβραίων (20.000). Οι Κασούβιοι συμπεριλαμβάνονται με τους Πολωνούς, ενώ οι Μενονίτες με τους Γερμανούς.[22]

Σύγχρονες εκτιμήσεις του πληθυσμού των Κασούβιων στη Δυτική Πρωσία στις αρχές του 19ου αιώνα, ανά νομό, δίνονται από τους Λέσεκ Μπέλζιτ και Γιαν Μορντάφσκι:

Κασούβιοι στις κομητείες της Ανατολικής Κασουβίας το 1831, σύμφωνα με σύγχρονους μελετητές:
Κομητεία (Kreis) Συνολικός πληθυσμός Κασούβιοι και Πολωνοί Ποσοστό
Βεϊχερόβο-Πουούτσκ (Weyersfrey-Putzig) 35.250 28.905 82,0%[23]
Καρτούζι (Karthaus) 29.144 24.772 85,0%[23]
Κοστσιεζίνα (Μπερέντ) 23.120 16.646 72,0%[23]
Χοϊνίτσε (Konitz) χωρίς την Τουχόλα 23.000 15.525 67,5%[23]
Υψίπεδα του Γκντανσκ (Danziger Höhe) 27.000 9.450 35,0%[23]
Τσουούχουφ (Schlochau) 32.611 8.100 25,0%[24]
Σύνολο στην Ανατολική Κασουβία: 170.125 103.400 60,8%

Σύμφωνα με τον Γκέοργκ Χάσελ, υπήρχαν 65.000 σλαβόφωνοι σε ολόκληρη την Επαρχία της Πομερανίας το 1817-1819. Οι σύγχρονες εκτιμήσεις για τα ακριβώς ανατολικά τμήματα της, τη Δυτική Κασούβια, στις αρχές του 1800 κυμαίνονται μεταξύ 40.000 (Λέσεκ Μπέλζιτ) και 25.000 (Γιαν Μορντάφσκι, Ζίγκμουντ Σούλτκα). Ο αριθμός μειώθηκε μεταξύ 35.000 και 23.000 (Ζίγκμουντ Σούλτκα, Λέσεκ Μπέλζιτ) τα έτη 1827–1831. Στη δεκαετία του 1850-1860, υπολογίζεται ότι είχαν απομείνει 23.000 έως 17.000 σλαβόφωνοι στην Επαρχία της Πομερανίας, και 15.000 το 1892 σύμφωνα με τον Στέφαν Ράμουουτ. Ο αριθμός μειώνονταν λόγω της γερμανοποίησης. Ο κύριος όγκος του σλαβικού πληθυσμού στην Πομερανία του 19ου αιώνα ήταν συγκεντρωμένος στις ανατολικότερες κομητείες της: ιδιαίτερα στο Μπίτουφ (Bütow), στο Λέμπορκ (Lauenburg) και στο Σουούπσκ (Stolp).

Καταγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Κασούβιοι κατάγονται από τις σλαβικές πομερανικές φυλές, οι οποίες είχαν εγκατασταθεί μεταξύ των ποταμών Όντερ και Βιστούλα μετά την περίοδο της μετανάστευσης και ήταν σε διάφορες περιόδους υποτελείς των Πολωνών και των Δανών. Ενώ οι περισσότεροι Σλάβοι Πομεράνιοι αφομοιώθηκαν κατά τη διάρκεια του μεσαιωνικού γερμανικού οικισμού της Πομερανίας (Ostsiedlung), ειδικά στην Ανατολική Πομερανία (Πομερέλια), κάποιοι κράτησαν και ανέπτυξαν τα έθιμά τους και έγιναν γνωστοί ως Κασούβιοι.

Ο πολυταξιδεμένος Άραβας συγγραφέας του 19ου αιώνα, Αλ Μασουντί – ο οποίος είχε μεγάλο ενδιαφέρον για τους μη μουσουλμανικούς λαούς, συμπεριλαμβανομένων των διάφορων Σλάβων της Ανατολικής Ευρώπης – αναφέρει έναν λαό που αποκαλεί Kuhsabin, οι οποίοι πιθανώς ήταν οι Κασούβιοι. Η παλαιότερη γνωστή σαφής αναφορά του «Κασουβία» χρονολογείται στις 19 Μαρτίου 1238, όπου ο Πάπας Γρηγόριος Θ΄ έγραψε για τον Μπόγκισλαβ Α΄ της Πομερανίας ως dux Cassubie – δούκας της Κασουβίας. Η παλαιότερη αναφορά χρονολογείται από τον 13ο αιώνα (σφραγίδα του Μπάρνιμ Α΄ από τον Οίκο της Πομερανίας, Δούκα της Πομερανίας-Στέτιν). Ως εκ τούτου, οι Δούκες της Πομερανίας χρησιμοποίησαν το «Δούκας της Κασουβίας» στους τίτλους τους, περνώντας το στο Σουηδικό Στέμμα που διαδέχθηκε τη Σουηδική Πομερανία όταν ο Οίκος της Πομερανίας εξαφανίστηκε.

Γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Κασουβική γλώσσα

Σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολωνο-Καναδοί φορώντας παραδοσιακές κασουβικές στολές στο Βίλνο του Οντάριο, τον παλαιότερο πολωνικό οικισμό στον Καναδά.

Το 2005, ένας Κασούβιος ήταν η πρώτη φορά το επίσημο θέμα στις πανπολωνικές εξετάσεις ματούρα (περίπου ισοδύναμη με τις πανελλήνιες εξετάσεις). Αυτή η εξέλιξη θεωρήθηκε ως ένα σημαντικό βήμα για την επίσημη αναγνώριση και καθιέρωση της γλώσσας. Σήμερα, σε ορισμένες πόλεις και χωριά στη βόρεια Πολωνία, τα κασουβικά είναι η δεύτερη γλώσσα που ομιλείται μετά τα πολωνικά,[25] και διδάσκεται σε ορισμένα περιφερειακά σχολεία.[26]

Από το 2005, η κασουβική γλώσσα απολαμβάνει νομικής προστασίας στην Πολωνία ως επίσημη περιφερειακή γλώσσα. Είναι η μόνη γλώσσα στην Πολωνία με αυτό το καθεστώς. Εγκρίθηκε με πράξη του Πολωνικού Κοινοβουλίου στις 6 Ιανουαρίου 2005. Ο παλιός κασουβικός πολιτισμός έχει επιβιώσει εν μέρει στην αρχιτεκτονική και τις λαϊκές τέχνες όπως η κεραμική, το πλέξιμο, το κέντημα, η κατεργασία κεχριμπαριού, η γλυπτική και η υαλογραφία.

Στην απογραφή του 2011, 233.000 άνθρωποι στην Πολωνία δήλωσαν την ταυτότητά τους ως Κασούβιοι, 216.000 τη δήλωσαν μαζί με την πολωνική και 16.000 ως τη μοναδική εθνική-εθνοτική τους ταυτότητα. Η Κασουβική Ένωση είναι μια ένωση ανθρώπων που έχουν την τελευταία άποψη.

Γενετική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015, μακράν η πιο κοινή απλοομάδα Y-DNA μεταξύ των Κασούβιων (n=204) που ζουν στην Κασουβία, είναι η απλοομάδα R1a, την οποία φέρει το 61,8% των αρσενικών Κασούβιων. Ακολουθούν σε συχνότητα τα I1 (13,2%), R1b (9,3%), I2 (4,4%), E1b1b (3,4%), J (2,5%), G (2%) και N1 (1,5%). Άλλες απλοομάδες είναι 2%.[27] Μια άλλη μελέτη από το 2010 (n=64), ανακάλυψε παρόμοια ποσοστά των περισσότερων απλοομάδων (R1a - 68,8%, I1 - 12,5%, R1b - 7,8%, I2 - 3,1%, E1b1b - 3,1%), αλλά βρήκε επίσης Q1a στο 3,1% των Κασούβιων. Αυτή η μελέτη δεν ανέφερε σημαντικές διαφορές μεταξύ των Κασούβιων από την Πολωνία και άλλους Πολωνούς όσον αφορά τον πολυμορφισμό του χρωμοσώματος Υ.[28] Όταν πρόκειται για απλοομάδες μιτοχονδριακού DNA, σύμφωνα με μια μελέτη του Ιανουαρίου 2013, οι πιο κοινές κύριες γενεαλογίες mtDNA μεταξύ των Κασούβιων, καθεμία από τις οποίες φέρει τουλάχιστον το 2,5% του πληθυσμού τους, περιλαμβάνουν τις J1 (12,3%), H1 (11,8%), H * (8,9%), T* (5,9%), T2 (5,4%), U5a (5,4%), U5b (5,4%), U4a (3,9%), H10 (3,9%), H11 (3,0%), H4 (3,0%), Κ (3,0%), V (3,0%), H2a (2,5%) και W (2,5%). Συνολικά αντιπροσωπεύουν σχεδόν τα 8/10 της συνολικής ποικιλότητας mtDNA των Κασούβιων.[29]

Σε μια μελέτη του 2013, οι απλοομάδες Y-DNA μεταξύ του πολωνικού πληθυσμού που είναι αυτόχθονες στο Κοτσιέβιε (n=158) αναφέρθηκαν ως εξής:

56,3% R1a, 17,7% R1b, 8,2% I1, 7,6% I2, 3,8% E1b1b, 1,9% N1, 1,9% J και 2% άλλων απλοομάδων.[30]

Διασπορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Κασούβιοι μετανάστες διατήρησαν μια ξεχωριστή ταυτότητα μεταξύ των Πολωνοκαναδών και των Πολωνοαμερικανών.

Το 1858, οι Πολωνο-Κασούβιοι μετανάστευσαν στον Άνω Καναδά και δημιούργησαν τον οικισμό Βίλνο, στην κομητεία Ρένφρου του Οντάριο, ο οποίος εξακολουθεί να υπάρχει. Σήμερα οι Καναδοί Πολωνοί-Κασούβιοι επιστρέφουν στη Βόρεια Πολωνία σε μικρές ομάδες για να μάθουν για την κληρονομιά τους.[31]

Κασούβιοι μετανάστες ίδρυσαν την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία του Αγίου Ιωσαφάτ στο Λίνκολν Παρκ του Σικάγο στα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς και την ενορία της Αγνής Καρδιάς της Παναγίας στο Έρβινγκ Παρκ, η γειτονιά της οποίας ονομάστηκε «Μικρή Κασουβία». Στη δεκαετία του 1870, ιδρύθηκε ένα ψαροχώρι στο Τζόουνς Άιλαντ στο Μιλγουόκι του Ουισκόνσιν, από Κασούβιους μετανάστες. Οι άποικοι ωστόσο δεν κατείχαν τίτλους στη γη και η κυβέρνηση του Μιλγουόκι τους έδιωξε ως καταληψίες τη δεκαετία του 1940, με την περιοχή αμέσως μετά να μετατρέπεται σε βιομηχανικό πάρκο. Το τελευταίο ίχνος αυτού του ψαροχωριού του Μιλγουόκι που είχαν εγκατασταθεί Κασούβιοι στο Τζόουνς Άιλαντ, βρίσκεται στο όνομα του μικρότερου πάρκου της πόλης, του Kaszube's Park.[32]

Πάρκο Τοπίου Κασουβίας, θέα από το Όρος Ταμόβα, κοντά στο Καρτούζι και στις λίμνες Κουόντνο, Μπιάουε Γεζιόρο και Ρεκόβο.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «The Institute for European Studies, Ethnological institute of UW» (PDF). Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «The Kashubs Today: Culture-Language-Identity» (PDF) (στα Αγγλικά). 2007. σελίδες 8–9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2015. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Polen-Analysen. Die Kaschuben» (στα γερμανικά). Länder-Analysen Polen NR. 95: 10–13. September 2011. http://www.laender-analysen.de/polen/pdf/PolenAnalysen95.pdf. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Gudaszewski, Grzegorz (Νοεμβρίου 2015). Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 (PDF). Warsaw: Główny Urząd Statystyczny. σελίδες 132–136. ISBN 978-83-7027-597-6. 
  5. ↑ Agata Grabowska, Pawel Ladykowski, The Change of the Kashubian Identity before Entering the EU, 2002
  6. ↑ «Język kaszubski - Mniejszości Narodowe i Etniczne». Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2020. 
  7. ↑ Dicky Gilbers, John A. Nerbonne, J. Schaeken, Languages in Contact, Rodopi, 2000, p. 329, (ISBN 90-420-1322-2)
  8. ↑ Christina Yurkiw Bethin, Slavic Prosody: Language Change and Phonological Theory, pp. 160ff, Cambridge University Press, 1998, (ISBN 0-521-59148-1).
  9. ↑ Edward Stankiewicz, The Accentual Patterns of the Slavic Languages, Stanford University Press, 1993, p. 291, (ISBN 0-8047-2029-0)
  10. ↑ Jan Mòrdawsczi: Geografia Kaszub/Geògrafia Kaszëb. dolmaczënk: Ida Czajinô, Róman Drzéżdżón, Marian Jelińsczi, Karól Rhode, Gdańsk Wydawn.
  11. ↑ A.Pielowski (28 November 2012), Historia Kartuz: Pochodzenie Kaszubów Kartuzy-Pradzieje.pl: Featured poem by Maryla Wolska: "Siedem miast od dawna / Kłóci się ze sobą, / Które to jest z nich / Wszech Kaszub głową: / Gdańsk – miasto liczne, / Kartuzy śliczne, / Święte Wejherowo, / Lębork, Bytowo, / Cna Kościerzyna / I Puck – perzyna."
  12. ↑ Kaszuby.info.pl, Przewodnik: "Kartuzy". Αρχειοθετήθηκε 2014-11-08 στο Wayback Machine.
  13. ↑ Biuro RCS – Przemysław Rombel. «Kościerzyna kaszuby». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2015. 
  14. ↑ «Bytów: Bytów stolicą Kaszub». 5 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2015. 
  15. ↑ «The Institute for European Studies, Ethnological institute of UW» (PDF). Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012. 
  16. ↑ «Dzień Rodny Mòwë» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2016. 
  17. ↑ «Kaszubi w statystyce (cz. III), Tabela 3. (Table 3.)» (PDF) (στα Πολωνικά). σελ. 7/10. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 31 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2016. 
  18. ↑ «Temat 19: Kaszubi w statystyce (cz. I)» (PDF). kaszebsko.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 14 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2018. 
  19. ↑ Ramułt, Stefan (1899). Statystyka ludności kaszubskiej (στα Πολωνικά). Cracow. 
  20. ↑ Mordawski, Jan (2010). «Stosunki etniczne w zachodniej części województwa pomorskiego» (στα pl). Acta Cassubiana 12: 93–96. http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Acta_Cassubiana/Acta_Cassubiana-r2010-t12/Acta_Cassubiana-r2010-t12-s93-122/Acta_Cassubiana-r2010-t12-s93-122.pdf. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Hassel, Georg (1823). Statistischer Umriß der sämmtlichen europäischen und der vornehmsten außereuropäischen Staaten, in Hinsicht ihrer Entwickelung, Größe, Volksmenge, Finanz- und Militärverfassung, tabellarisch dargestellt; Erster Heft: Welcher die beiden großen Mächte Österreich und Preußen und den Deutschen Staatenbund darstellt. Verlag des Geographischen Instituts Weimar. 
  22. ↑ Andree, Karl (1831). Polen: in geographischer, geschichtlicher und culturhistorischer Hinsicht. Verlag von Ludwig Schumann. σελ. 212. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 Mordawski, Jan (2017). Atlas dziejów Pomorza i jego mieszkańców – Kaszubów (PDF) (στα Πολωνικά). Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. σελίδες 35–36. ISBN 978-83-62137-38-1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 21 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2022. 
  24. ↑ Belzyt, Leszek (2017). «Kaszubi w świetle pruskich danych spisowych w latach 1827–1911». Acta Cassubiana 19: 227. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 July 2019. https://web.archive.org/web/20190703072756/http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Acta_Cassubiana/Acta_Cassubiana-r2017-t19/Acta_Cassubiana-r2017-t19-s194-235/Acta_Cassubiana-r2017-t19-s194-235.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 November 2019. 
  25. ↑ «What Languages are Spoken in Poland?» (στα αγγλικά). WorldAtlas. http://www.worldatlas.com/articles/what-languages-are-spoken-in-poland.html. Ανακτήθηκε στις 27 September 2017. 
  26. ↑ «Kashubian language, alphabet and pronunciation». www.omniglot.com. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2017. 
  27. ↑ Kushniarevich; Utevska (2015). «Genetic Heritage of the Balto-Slavic Speaking Populations: A Synthesis of Autosomal, Mitochondrial and Y-Chromosomal Data». PLOS ONE 10 (9): Table K in S1 File. Frequencies of the NRY haplogroups in Balto–Slavic populations. doi:10.1371/journal.pone.0135820. PMID 26332464. Bibcode: 2015PLoSO..1035820K. 
  28. ↑ Woźniak; Malyarchuk; Vanecek (2010). «Similarities and distinctions in Y chromosome gene pool of Western Slavs». American Journal of Physical Anthropology 142 (4): 540–548. doi:10.1002/ajpa.21253. PMID 20091807. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-physical-anthropology_2010-08_142_4/page/540. 
  29. ↑ Mielnik-Sikorska; Grzybowski (2013). «The History of Slavs Inferred from Complete Mitochondrial Genome Sequences». PLOS ONE 8 (1): Table 1. Frequencies of the major mtDNA haplogroups in Poles, Ukrainians and Czechs. doi:10.1371/journal.pone.0054360. PMID 23342138. Bibcode: 2013PLoSO...854360M. 
  30. ↑ Rebala, K. (April 2013). «Contemporary paternal genetic landscape of Polish and German populations: from early medieval Slavic expansion to post-World War II resettlements». European Journal of Human Genetics v.21(4); 2013 Apr (4): 415–422. doi:10.1038/ejhg.2012.190. PMID 22968131. 
  31. ↑ Blank, Joshua C. (2016). Creating Kashubia: History, Memory and Identity in Canada's First Polish Community. Montreal & Kingston: McGill-Queen's University Press. σελ. https://www.mqup.ca/creating-kashubia-products-9780773547209.php. ISBN 9780773547209. 
  32. ↑ A small patch of green where land and water meet[νεκρός σύνδεσμος]

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κασούβιοι&oldid=10248918"