Καλισότα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Καλισότα (αγγλικά: Calisota) είναι φανταστική πολιτεία των Η.Π.Α., ένα από τα επινοήματα τού Καρλ Μπαρκς στις ιστορίες του. Στην Καλισότα είναι κτισμένη η Λιμνούπολη, η πόλη που κατοικούν ο Ντόναλντ Ντακ με τα ανίψια του, ο Σκρουτζ Μακ Ντακ και οι άλλοι χαρακτήρες της Ντίσνεϊ. Εκεί βρίσκεται και η Χινούπολη, η αντίζηλη πόλη της Λιμνούπολης, όπως και το Μίκυ Σίτι, η πόλη που κατοικεί ο Μίκυ Μάους. Ο Καρλ Μπαρκς την αναφέρει μία και μοναδική φορά, χωρίς να δώσει περισσότερες πληροφορίες. Οι φανατικοί αναγνώστες των ιστοριών του έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το που θα μπορούσε να είναι η πολιτεία αυτή. Έτσι οι διάδοχοί του, όπως ο Ντον Ρόσα, έδωσαν περισσότερες πληροφορίες βασιζόμενοι στη θέση που θα μπορούσε να ήταν η Λιμνούπολη και όλες οι άλλες τοποθεσίες, όπως τις είχε φανταστεί ο Καρλ Μπάρκς.[1]

Αντιπαράθεση του φανταστικού (σύμφωνα με τον Ντον Ρόσα[2]) χάρτη της Καλισότα (Calisota) (στα αριστερά) όπου φαίνεται και η θέση της Λιμνούπολης (Duckburg) με τον πραγματικό χάρτη της Βόρειας Καλιφόρνιας (στα δεξιά), όπου η περιοχή της Λιμνούπολης αντιστοιχεί σε μια παράκτια περιοχή κοντά στην πόλη Γιουρίκα. Αντιπαράθεση του φανταστικού (σύμφωνα με τον Ντον Ρόσα[2]) χάρτη της Καλισότα (Calisota) (στα αριστερά) όπου φαίνεται και η θέση της Λιμνούπολης (Duckburg) με τον πραγματικό χάρτη της Βόρειας Καλιφόρνιας (στα δεξιά), όπου η περιοχή της Λιμνούπολης αντιστοιχεί σε μια παράκτια περιοχή κοντά στην πόλη Γιουρίκα.
Αντιπαράθεση του φανταστικού (σύμφωνα με τον Ντον Ρόσα[2]) χάρτη της Καλισότα (Calisota) (στα αριστερά) όπου φαίνεται και η θέση της Λιμνούπολης (Duckburg) με τον πραγματικό χάρτη της Βόρειας Καλιφόρνιας (στα δεξιά), όπου η περιοχή της Λιμνούπολης αντιστοιχεί σε μια παράκτια περιοχή κοντά στην πόλη Γιουρίκα.

Η ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πιθανότατα ο Καρλ Μπάρκς επινόησε το όνομα χωρίς πολύ σκέψη. Οι θαυμαστές του όμως αναρωτήθηκαν τι θα μπορούσε να ήταν αυτό που τον έκανε να σκεφτεί το συγκεκριμένο όνομα. Μία απάντηση είναι ότι η ονομασία έχει προέλεθει από ανάμιξη των ονομάτων των πολιτειών Καλι-φόρνια (37°0′0″N 120°0′0″W / 37.00000°N 120.00000°W / 37.00000; -120.00000 (California)) και Μιννε-σότα (46°0′0″N 94°0′0″W / 46.00000°N 94.00000°W / 46.00000; -94.00000 (Minnesota)) των Η.Π.Α., δηλαδή Καλι-σότα,[3] αφού ο εμπνευστής της είχε ζήσει και στις δύο πόλεις και τις ήξερε καλά. Επιπλέον επειδή η Καλιφόρνια είναι παραθαλάσσια πολιτεία και η Μιννεσότα ορεινή, η φανταστική Καλισότα, που θα ήταν συνδυασμός τους, θα ταίριαζε σε οποιοδήποτε φυσικό περιβάλλον παρουσίαζε στις ιστορίες του.[1]

Μια άλλη εκδοχή είναι να εμπνεύστηκε από την πόλη Καλιστόγκα (Calistoga) (38°34′53″N 122°34′58″W / 38.58139°N 122.58278°W / 38.58139; -122.58278 (Calistoga)) της Καλιφόρνια που βρίσκεται βόρεια του Σαν Φρανσισκο και κοντά στις δυτικές ακτές των Η.Π.Α. Η πόλη αυτή απέχει μόνο 820 χλμ (510 μίλια), περίπου 8 ώρες,[4] από την πόλη Σαν Τζασίντο (San Jacinto) όπου κατοικούσε ο Μπάρκς το 1952. Πολύ πιθανό να την γνώριζε και από την παράφραση του ονόματός της να προέκυψε η Καλισότα.[1]

Eπειδή η Καλιφόρνια είναι παραθαλάσσια πολιτεία και η Μιννεσότα ορεινή, η φανταστική Καλισότα, που θα ήταν συνδυασμός τους, θα ταίριαζε σε οποιοδήποτε φυσικό περιβάλλον παρουσίαζε στις ιστορίες του ο Καρλ Μπαρκς.
Επειδή η Καλιφόρνια είναι παραθαλάσσια πολιτεία και η Μιννεσότα ορεινή, η φανταστική Καλισότα, που θα ήταν συνδυασμός τους, θα ταίριαζε σε οποιοδήποτε φυσικό περιβάλλον παρουσίαζε στις ιστορίες του ο Καρλ Μπαρκς.

Η πραγματική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καρλ Μπαρκς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχικά ο Καρλ Μπαρκς τοποθετούσε την κατοικία των Ντακ στην πόλη Μπέρμπανκ (34°10′49″N 118°19′42″W / 34.18028°N 118.32833°W / 34.18028; -118.32833 (Burbank)) κοντά στο Λος Άντζελες στη νότια Καλιφόρνια όπου ήταν και οι εγκαταστάσεις της Ντίσνεϊ (Disney). Το 1944, στην ιστορία του «Παιχνίδια στο χιόνι»[5][6], το χειμερινό σενάριο δεν ταίριαζε με το ζεστό κλίμα του Λος Άντζελες. Έτσι αργότερα σε μια άλλη ιστορία του, το 1944, για πρώτη φορά αναφέρει πως η κατοικία των Ντακ βρίσκεται στην Λιμνούπολη.[7]

Τον Σεπτέμβριο του 1952, για πρώτη και μοναδική φορά,[1][8][9] αναφέρει την Καλισότα, την πολιτεία των Η.Π.Α., όπου είναι κτισμένη η Λιμνούπολη. Η αναφορά γίνεται στην ιστορία του «The Gilden Man»[10] στο περιοδικό «Four Color Comics».[7] Σε ένα από τα καρέ της ιστορίας αναφέρει την διεύθυνση «Λεωφόρος Μάλλαρντ αρ. 45, Λιμνούπολη, Καλισότα».[1][9]

Ένα άλλο στοιχείο για την Καλισότα το έχουμε από την ιστορία «The Seven Cities of Cibola»[11] που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1954. Εκεί μας παρουσιάζεται η Λιμνούπολη να είναι σε πολύ μικρή απόσταση από την έρημο Σονόρα.[9]

Τον Αύγουστο του 1953 ο Καρλ Μπαρκς παρουσίασε και έναν χάρτη των ακτογραμμών της Καλισότα στην ιστορία «Some Heir Over the Rainbow».[12] Οι φανταστικές ακτογραμμές τις Καλισότα μοιάζουν πολύ με τις πραγματικές της βόρειας Καλιφόρνιας και πιό συγκεκριμένα η Λιμνούπολη φαίνεται να αντιστοιχεί στην πραγματική πόλη Γιουρίκα στην βόρεια Καλιφόρνια (40°48′7″N 124°9′49″W / 40.80194°N 124.16361°W / 40.80194; -124.16361 (Eureka)).[7]

Σε μια συνεντευξή του ο Μπαρκς είχε πει για την τοποθεσία και το μέγεθος της Λιμνούπολης:«Άλλαζε σε κάθε ιστορία. Άλλοτε ήταν ένα χωριό και άλλοτε μιά μεγάλη πόλη. Άλλοτε μιά πόλη στον ωκεανό και άλλοτε μιά πόλη στην έρημο. Ήταν οπουδήποτε την χρειαζόμουν...».[13]

Πάντως όπως και να έχει η Καλισότα εντοπίζεται από τους θαυμαστές του Μπάρκς κάπου μεταξύ Καλιφόρνιας και Όρεγκον.[14][15][1]

Η Καλισότα εντοπίζεται από τους θαυμαστές του Μπάρκς κάπου μεταξύ Καλιφόρνιας και Όρεγκον.
Η Καλισότα εντοπίζεται από τους θαυμαστές του Μπάρκς κάπου μεταξύ Καλιφόρνιας και Όρεγκον.

Ντον Ρόσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αργότερα ο Ντον Ρόσα, θαυμαστής και συνεχιστής του Καρλ Μπαρκς,[16][17] δίνει στις ιστορίες του περισσότερα στοιχεία για την Καλισότα. Μάλιστα προσπαθεί οι ιστορίες του να φαίνονται περισσότερο αληθοφανείς και συνεπείς, σε αντίθεση με αυτές του Καρλ Μπαρκς, οι οποίες ήταν πιό αόριστες και σε κάποια σημεία δεν ταίριαζαν στην συνολική εικόνα του φανταστικού έργου του.[18]

Ο Ντον Ρόσα παρουσιάζει τις ιστορίες του πιό αληθοφανείς, εμπνεόμενος από πραγματικά ιστορικά γεγονότα, τα οποία «δένει» με προηγούμενες ιστορίες του Καρλ Μπαρκς. Για παράδειγμα παρουσιάζει στην ιστορία του «His Majesty, McDuck» το 1989,[19] τον θαλασσοπόρο Φράνσις Ντρέικ (1540 - 1596) σαν ανθρωπόμορφο παπί. Στην ιστορική πραγματικότητα ο Φράνσις Νρέικ είχε πλεύσει στις ακτές της Καλιφόρνια. Στην ιστορία του, ο Ντον Ρόσα αναφέρει ότι ο θαλασσοπόρος δημιούργησε στρατιωτική αποικία που έφερε το όνομά του το 1579, η οποία το 1818 ονομάστηκε Λιμνούπολη από τον φανταστικό ήρωα Κορνήλιο Κούτ, τον οποίο πρώτος είχε παρουσιάσει ο Καρλ Μπαρκς. Μέσα από ιστορικά γεγονότα ο Ντον Ρόσα επιβεβαιώνει την θέση της Καλισότα.[20][21]

Η φανταστική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πριν την εμφάνιση των πρώτων Ευρωπαίων εξερευνητών τον 16ο αιώνα, η περιοχή φαίνεται να κατοικείται από τοπικές ινδικές φυλές που ζουν από τη γεωργία, την αλιεία και το κυνήγι.[22]
  • Στις 17 Ιουλίου του 1579, ο Φράνσις Ντρέικ, έρχεται στην περιοχή με το πλοίο "The Golden Hind" και σύντομα κτίζει το φρούριο του στην κορυφή του Killmule Hill.[22]
  • Το 1783, οι Βρετανοί χάνουν τις αποικίες τους στις ανατολικές ακτές της βόρειας Αμερικής και μαζί την περιοχή της Καλισότα, εκτός από το Φρούριο Ντρέικ το οποίο κατέχουν μέχρι το 1818.[22]
  • Το 1818, οι Βρετανοί δέχονται επίθεση από τους Ισπανούς, οπότε αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το φρούριο, το οποίο μαζί με το λόφο που ήταν κτισμένο έρχεται στην κυριότητα του Κορνήλιου Κουτ.[23]
  • Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1821, η Καλισότα ανεξαρτητοποιείται από τους Ισπανούς και προσαρτάται στο Μεξικό.[24]
  • Το 1850, η Καλισότα γίνεται πολιτεία των Η.Π.Α.[24]
  • Το 1902, έρχεται στην Καλισότα ο Σκρουτζ Μακ Ντακ.[25]

Η φανταστική γεωγραφία της Καλισότα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν είναι γνωστό που βρίσκονται οι διάφορες περιοχές της Καλισότα. Γνωρίζοντας όμως ότι η Λιμνούπολη είναι παραθαλάσσια πόλη στις δυτικές ακτές των Η.Π.Α. μπορούμε να συμπεράνουμε ότι όλες οι άλλες περιοχές βρίσκονται βόρεια, νότια ή ανατολικά της Λιμνούπολης. Γενικά οι θέσεις των πόλεων και περιοχών μπορούν να προσδιοριστούν σε σχέση με την Λιμνούπολη.[26]

Πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Η Λιμνούπολη (Duckburg), πρωτεύουσα της Καλισότα,[27] έχει εγκαταστάσεις όπως θέατρα, μουσικούς χώρους, βιβλιοθήκες, λέσχες που καλύπτουν κάθε ενδιαφέρον (ακόμα και λέσχη «μικρών εξερευνητών»),[28] λιμάνι, αεροδρόμιο, δημαρχεία,[29] μουσεία, φυλακές, γήπεδα,[30] κλπ,
  • η Χινούπολη (Goosetown), που είναι η αντίζηλη πόλη της Λιμνούπολης, ιδιαίτερα στις ποδοσφαιρικές αναμετρήσιες,
  • το Μίκυ Σιτυ, η πόλη όπου κατοικεί ο Μίκυ Μάους με τον Γκούφυ,[31]
  • η Γατούπολη (Catville), βρίσκεται κοντά στη Λιμνούπολη και στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή της Χινούπολης,[26]
  • η Κοτούπολη (Hentown), βρίσκεται κοντά στη Λιμνούπολη και στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή της Χινούπολης,[26]
  • ... κλπ

Χωριά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιομηχανικές εγκαταστάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και στην Καλισότα υπάρχουν μεγάλες πόλεις όπως η Λιμνούπολη, πουθενά δεν αναφέρονται εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής.[32]

Στρατιωτικές εγκαταστάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Το Πεντάγωνο (Quintagon), όπου είναι η στρατιωτική έδρα,[28]
  • η Αεροπορική Βάση στη Λιμνούπολη,[28]
  • δύο μεγάλες βάσεις πυραύλων,[28]
  • ... κλπ

Ελληνικές εκδόσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Ελλάδα η ιστορία τού Καρλ Μπαρκς «The Gilden Man», όπου αναφέρεται ή Καλισότα, έχει δημοσιευθεί τέσσερις φορές με τον τίτλο «Ο Χρυσός Γίγας».

  • Πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1988[33] στο τεύχος 2 του περιοδικού ΚΟΜΙΞ, από την «Γενική Εκδοτική Αττικής ΕΠΕ».
  • Τον Ιούλιο του 2004[34] στο τεύχος 193 πάλι του περιοδικού ΚΟΜΙΧ και τον Νοέμβριο του 2010[35] στο τεύχος 5 της σειράς «Η Μεγάλη Βιβλιοθήκη του Καρλ Μπαρκς»· και τις δύο φορές από τις «Εκδόσεις Τερζόπουλος ΕΠΕ».
  • Τέλος τον Ιούλιο του 2014[36] στο τεύχος 5 της σειράς «Η Μεγάλη Βιβλιοθήκη Disney» από τις εκδόσεις «Καθημερινή».

Ενδεχομένως η διεύθυνση «Λεωφόρος Μάλλαρντ αρ. 45, Λιμνούπολη, Καλισότα» να μην έχει μεταφραστεί «πιστά» στις ελληνικές εκδόσεις της ιστορίας «The Gilden Man», οπότε και να μην αναφέρεται η «Καλισότα». Συγκεκριμένα στο τεύχος 193 τού περιοδικού ΚΟΜΙΧ στο πρώτο καρέ της σελίδας 38 μεταφράζεται «Λεωφόρος Βαλτονέρη 45, Λιμνούπολη».

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 (Αγγλικά) «Τhe Calisota Connection» από cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 21/12/2012. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  2. (Αγγλικά) Don Rosa, On The Life and Times of Scrooge McDuck, Gemstone Publishing, 2005, (ISBN 0911903968)
  3. (Αγγλικά) this name is a combination of California and Minnesota «Barks' conception of the Ducks' Universe...» από goofy313g.free.fr. Αρχειοθετήθηκε 24/03/2016. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  4. «102 W Main St to 1458 Lincoln Ave». 102 W Main St to 1458 Lincoln Ave (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2018. 
  5. «Παιχνίδια στο χιόνι» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  6. (Αγγλικά)«Snow Fun» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  7. 7,0 7,1 7,2 (Αγγλικά) «Welcome to Duckburg!» από duckman.pettho.com του Sigvald Grøsfjeld Jr. στο web.archive.org στις 27/11/2013. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  8. (Αγγλικά)«Barks' conception of the Ducks' Universe...» από goofy313g.free.fr. Αρχειοθετήθηκε 24/03/2016. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  9. 9,0 9,1 9,2 (Αγγλικά)«Duckburg» από stp.lingfil.uu.se. Δημοσιεύθηκε 24/03/1999. Αρχειοθετήθηκε 01/10/2015. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  10. (Αγγλικά)«The Gilded Man» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 30/11/2013. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  11. (Αγγλικά)«The Seven Cities of Cibola» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  12. (Αγγλικά)«Some Heir Over the Rainbow» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  13. (Αγγλικά)«It changed every time I had a story. It was a village, it was a big city. It was a city on the ocean, and a city in the desert. It was wherever I needed it...» από «Where is Duckburg?» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 05/05/2003. Αρχειοθετήθηκε 05/02/2007. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  14. (Αγγλικά)«Don Rosa's conception of the Ducks' Universe» από goofy313g.free.fr. Αρχειοθετήθηκε 24/03/2016. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  15. (Αγγλικά)«Duckburg on a map» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 25/01/2002. Αρχειοθετήθηκε 06/03/2006. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  16. (Αγγλικά) «Keno Don Hugo Rosa» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 2003-10-11. Αρχειοθετήθηκε 2018-12-05. Ανακτήθηκε 2018-12-05.
  17. «Δεν θέλω να παίρνει η Ντίσνεϊ τα εύσημα για τη δουλειά μας», του Γιάννη Ιατρού στην Εφημερίδα των Συντακτών. Δημοσιεύθηκε 2019-06-02. Αρχειοθετήθηκε 2019-09-06. Ανακτήθηκε 2019-09-06.
  18. (Αγγλικά) About Fictional Fiction... «Welcome to Duckburg!» από duckman.pettho.com του Sigvald Grøsfjeld Jr. στο web.archive.org στις 27/11/2013. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  19. (Αγγλικά)«His Majesty, McDuck» από inducks.org. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  20. (Αγγλικά)«Sir Francis Drake» από goofy313g.free.fr. Αρχειοθετήθηκε 03/03/2016. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  21. (Αγγλικά) «Calisota, Here We Come» από vovatia.wordpress.com. Δημοσιεύθηκε 28/09/2012. Αρχειοθετήθηκε 21/11/2014. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  22. 22,0 22,1 22,2 (Αγγλικά)«A settlement called Drake Borough» από duckman.pettho.com του Sigvald Grøsfjeld Jr. στο web.archive.org στις 27/11/2013. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  23. (Αγγλικά)«The foundation of Duckburg» από duckman.pettho.com του Sigvald Grøsfjeld Jr. στο web.archive.org στις 27/11/2013. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  24. 24,0 24,1 (Αγγλικά)«The town of the Coots» από duckman.pettho.com του Sigvald Grøsfjeld Jr. στο web.archive.org στις 27/11/2013. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  25. (Αγγλικά)«The charge-up Killmotor Hill» από duckman.pettho.com του Sigvald Grøsfjeld Jr. στο web.archive.org στις 27/11/2013. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  26. 26,0 26,1 26,2 (Αγγλικά)«Τhe neighbouring town» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 12/07/2013. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  27. (Αγγλικά)«Τhe capitals» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 31/08/2012. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  28. 28,0 28,1 28,2 28,3 (Αγγλικά)«Military, Libraries, Music Halls, Clubs, Theaters» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 10/04/2011. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  29. (Αγγλικά)«Transport Areas, City Halls» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 10/04/2011. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  30. (Αγγλικά)«Prisons, Museums, Sports arenas» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 10/04/2011. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  31. (Αγγλικά)«Nowadays it is commonly accepted that the members of Disney's mouse world are also living in Calisota in a city referred to as Mouseton/Mousetown (formerly Hometown and Mouseville).» από «Τhe neighbouring town» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 12/07/2013. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  32. (Αγγλικά)«Electricity» στο cbarks.dk. Δημοσιεύθηκε 10/04/2011. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  33. «Greece: Ο χρυσός γίγας» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  34. «Greece: Ρεσιτάλ Ντόναλντ» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  35. «Greece: 1952-53 - Ο χρυσός γίγας» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.
  36. «Greece: 1952-53 - Ο χρυσός γίγας» από inducks.org. Αρχειοθετήθηκε 05/12/2018. Ανακτήθηκε 05/12/2018.