Μετάβαση στο περιεχόμενο

Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ισαάκιου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 59°56′2.58″N 30°18′21.42″E / 59.9340500°N 30.3059500°E / 59.9340500; 30.3059500

Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ισαάκιου
Исаакиевский собор
Χάρτης
Είδοςορθόδοξη εκκλησία και μουσείο
ΑρχιτεκτονικήNeoclassical architecture in Russia
Διεύθυνση190000, г. Санкт-Петербург, Исаакиевская пл., д. 4
Γεωγραφικές συντεταγμένες59°56′3″N 30°18′21″E
ΘρήσκευμαΑνατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Θρησκευτική υπαγωγήDiocese of Saint Petersburg
Διοικητική υπαγωγήΑγία Πετρούπολη και Admiralteysky District
ΤοποθεσίαΑγία Πετρούπολη και Saint Isaac's Square
ΧώραΡωσία[1][2]
Έναρξη κατασκευής1818
Ολοκλήρωση30 Μαΐουιουλ. / 11  Ιουνίου 1858γρηγ.
Γενικές διαστάσεις111,2 μέτρα × 97,6 μέτρα
Ύψος101,5 μέτρα
Υλικάτούβλο
ΑρχιτέκτοναςAuguste de Montferrand
Προστασίαμνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς στη Ρωσία
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα

Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ισαάκιου (ρωσικά: Исаа́киевский собо́р) είναι μεγάλος καθεδρικός ναός-τοπόσημο στην Αγία Πετρούπολη, Ρωσία, που λειτουργεί σήμερα ως μουσείο όπου περιστασιακά λαμβάνουν χώρα εκκλησιαστικές λειτουργίες. Είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ισαάκιο της Δαλματίας, προστάτη άγιο του Μεγάλου Πέτρου, ο οποίος γεννήθηκε την ημέρα της εορτής του αγίου. Αρχικά χτίστηκε ως καθεδρικός ναός, αλλά μετατράπηκε σε μουσείο από τη σοβιετική κυβέρνηση το 1931 και έκτοτε παραμένει μουσείο, με τις λειτουργίες να τελούνται σε ένα πλευρικό παρεκκλήσι από τη δεκαετία του 1990. Το 2017, ο Κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης πρότεινε να μεταφερθεί ο καθεδρικός ναός πίσω στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά αυτό δεν επιτεύχθηκε λόγω των διαμαρτυριών των πολιτών της Αγίας Πετρούπολης που αντιτάχθηκαν στην προσφορά.

Σχεδιαστικό μοντέλο του καθεδρικού ναού, 1818–1821, σχεδιασμένο από τον Μονφεράντ, ξύλο, γύψος, μέταλλο, λαδομπογιά, επιχρύσωση, συλλογή της Ακαδημίας Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης

Η εκκλησία στην πλατεία του Αγίου Ισαάκιου παραγγέλθηκε από τον Τσάρο Αλέξανδρο Α΄, για να αντικαταστήσει μια παλαιότερη κατασκευή του Βιντσέντζο Μπρένα, και ήταν η τέταρτη συνεχόμενη εκκλησία που στεκόταν σε εκείνο το σημείο.[3] Μια ειδικά διορισμένη επιτροπή εξέτασε διάφορα σχέδια, συμπεριλαμβανομένου αυτού του γεννημένου στη Γαλλία αρχιτέκτονα Ωγκύστ ντε Μονφερά (1786–1858), ο οποίος είχε σπουδάσει στο ατελιέ του σχεδιαστή του Ναπολέοντα, Σαρλ Περσιέ. Το σχέδιο του Μονφερά επικρίθηκε από ορισμένα μέλη της επιτροπής για τον στεγνό και φερόμενο ως βαρετό ρυθμό των τεσσάρων πανομοιότυπων αετωματικών οκταστύλων προστώων του. Υποστηρίχθηκε επίσης ότι, παρά τις γιγαντιαίες διαστάσεις, το οικοδόμημα θα φαινόταν κοντόχοντρο και όχι πολύ εντυπωσιακό. Τα μέλη της επιτροπής, η οποία αποτελούνταν από γνωστούς Ρώσους αρχιτέκτονες, ανησυχούσαν επίσης ιδιαίτερα για την ανάγκη κατασκευής ενός νέου τεράστιου κτιρίου πάνω στα παλιά, επισφαλή θεμέλια. Ο αυτοκράτορας, ο οποίος ευνοούσε το δυσκίνητο αυτοκρατορικό αρχιτεκτονικό στυλ, έπρεπε να παρέμβει και να λύσει τη διαφορά υπέρ του Μονφερά.

Η κατασκευή του καθεδρικού ναού διήρκεσε 40 χρόνια, υπό την καθοδήγηση του Μονφερά, από το 1818 έως το 1858.[3] Για να ασφαλιστεί η κατασκευή, τα θεμέλια του καθεδρικού ναού ενισχύθηκαν με την τοποθέτηση 25.000 πασσάλων στον βάλτο της Αγίας Πετρούπολης. Καινοτόμες μέθοδοι αναπτύχθηκαν για την ανέγερση των γιγάντιων κιόνων της στοάς. Το κόστος κατασκευής του καθεδρικού ναού ανήλθε στο απίστευτο ποσό των 1.000.000 χρυσών ρουβλιών.

Υπό τη σοβιετική κυβέρνηση, το κτίριο απογυμνώθηκε από θρησκευτικά στολίδια. Το 1931, μετατράπηκε σε Μουσείο Ιστορίας της Θρησκείας και του Αθεϊσμού, το γλυπτό του περιστεριού αφαιρέθηκε και αντικαταστάθηκε από ένα εκκρεμές του Φουκώ.[3][4] Στις 12 Απριλίου 1931, πραγματοποιήθηκε η πρώτη δημόσια επίδειξη του εκκρεμούς Φουκώ για την οπτικοποίηση της θεωρίας του Κοπέρνικου. Το 1937, το μουσείο μετατράπηκε σε μουσείο του καθεδρικού ναού και οι προηγούμενες συλλογές μεταφέρθηκαν στο Μουσείο Ιστορίας της Θρησκείας (που βρίσκεται στον Καθεδρικό Ναό του Καζάν).[5]

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο τρούλος βάφτηκε γκρι για να μην τραβάει την προσοχή εχθρικών αεροσκαφών. Στην κορυφή του, στον φεγγίτη, τοποθετήθηκε ένα γεωδαιτικό σημείο τομής, για τον προσδιορισμό των θέσεων των γερμανικών πυροβολικών.

Στις 10 Ιανουαρίου 2017, ο Γκεόργκι Πολτάβτσενκο, κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης, ανακοίνωσε ότι ο καθεδρικός ναός θα δοθεί στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.[1] Τα βασικά πρωτόκολλα της μεταβίβασης ορίστηκαν με την εντολή που εκδόθηκε από την Επιτροπή Περιουσιακών Σχέσεων της Αγίας Πετρούπολης στις 30 Δεκεμβρίου 2016. Το έγγραφο έληξε στις 30 Δεκεμβρίου 2018. Η νέα εντολή μπορεί να εκδοθεί κατόπιν αιτήματος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά δεν έχει ακόμη υποβληθεί τέτοιο αίτημα.[2]

Η μεταβίβαση του καθεδρικού ναού του Αγίου Ισαάκιου στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία συμφωνήθηκε τον Ιανουάριο του 2017, αλλά η απόφαση προκάλεσε δυσαρέσκεια των κατοίκων της πόλης, οι οποίοι υπερασπίστηκαν το καθεστώς του μουσείου. Η απόφαση των δημοτικών αρχών αμφισβητήθηκε στα δικαστήρια.[6] Αυτή τη στιγμή, το κτίριο έχει καθεστώς μουσείου.[7][8] Σήμερα, οι εκκλησιαστικές λειτουργίες τελούνται εδώ μόνο σε συγκεκριμένες περιστάσεις.[9]

Την 1η Οκτωβρίου 2021, ο Μέγας Δούκας Γεώργιος Μιχαήλοβιτς της Ρωσίας και η Βικτώρια Ρομάνοβνα Μπετταρίνι παντρεύτηκαν στον καθεδρικό ναό, στον πρώτο βασιλικό γάμο που έλαβε χώρα στη Ρωσία από το 1917.[10]

Το νεοκλασικό εξωτερικό εκφράζει την παραδοσιακή ρωσοβυζαντινή μορφής με κάτοψη στο σχήμα ελληνικού σταυρού με μεγάλο κεντρικό τρούλο και τέσσερις δευτερεύοντες τρούλους. Είναι παρόμοιο με τη Βίλα Κάπρα «Λα Ροτόντα» του Αντρέα Παλλάδιο, με πλήρη τρούλο σε ψηλό τύμπανο να αντικαθιστά τον χαμηλό κεντρικό τρούλο της Βίλας. Ο σχεδιασμός του καθεδρικού ναού γενικά και του τρούλου ειδικότερα επηρέασε αργότερα τον σχεδιασμό του τρούλου του Καπιτωλίου των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καπιτωλίου της Πολιτείας του Ουισκόνσιν στο Μάντισον του Ουισκόνσιν[11] και του Λουθηρανικού Καθεδρικού Ναού στο Ελσίνκι.

Το εξωτερικό είναι επενδυμένο με γκρι και ροζ πέτρα και διαθέτει συνολικά 112 κίονες από κόκκινο γρανίτη με κορινθιακά κιονόκρανα, ο καθένας λαξευμένος και ανεγερμένος ως ενιαίο κομμάτι: 48 στο επίπεδο του εδάφους, 24 στη ροτόντα του ανώτερου τρούλου, 8 σε κάθε έναν από τους τέσσερις πλευρικούς τρούλους και 2 που πλαισιώνουν κάθε ένα από τα τέσσερα παράθυρα. Η ροτόντα περιβάλλεται από μονοπάτι προσβάσιμο στους τουρίστες. 24 αγάλματα στέκονται στην οροφή και άλλα 24 στην κορυφή της ροτόντας. Οι στήλες κατασκευάστηκαν το Λατομείο Πυτερλάχτι στο Βιρολάχτι, Φινλανδία.

Ο σχεδιασμός του τρούλου από τον Μονφεράν βασίζεται σε υποστηρικτική κατασκευή από χυτοσίδηρο και ήταν μόνο ο τρίτος τρούλος που κατασκευάστηκε με αυτόν τον τρόπο.

Ο κύριος τρούλος του καθεδρικού ναού υψώνεται 101,5 μέτρα πάνω από το έδαφος. Το εξωτερικό του είναι επιχρυσωμένο. Ο τρούλος είναι διακοσμημένος με δώδεκα αγάλματα αγγέλων του Γιόζεφ Χέρμαν.[12] Αυτοί οι άγγελοι ήταν πιθανώς τα πρώτα μεγάλα γλυπτά που δημιουργήθηκαν με την τότε πρωτοποριακή διαδικασία της ηλεκτροεπιμετάλλωσης, η οποία ήταν μια εναλλακτική λύση στην παραδοσιακή χύτευση γλυπτών από μπρούντζο.[13] Ο σχεδιασμός του θόλου από τον Μονφεράν βασίζεται σε μια υποστηρικτική κατασκευή από χυτοσίδηρο. Ήταν η τρίτη ιστορική περίπτωση τρούλου από χυτοσίδηρο μετά τον Πύργο της Νεβιάνσκ (1732) και τον Καθεδρικό Ναό του Μάιντς (1826).[14]

Με εσωτερικό ύψος 69 μ.[15] (από το δάπεδο μέχρι το επίπεδο του κυκλικού φεγγίτη), κατατάσσεται μεταξύ των ψηλότερων θόλων στον κόσμο.

Εσωτερικό του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ισαάκιου

Οι χάλκινες πόρτες του καθεδρικού ναού, καλυμμένες με ανάγλυφα του Ιβάν Βιτάλι, είναι εμπνευσμένες από τις περίφημες πόρτες του Βαπτιστηρίου του Αγίου Ιωάννη στη Φλωρεντία, σχεδιασμένες από τον Λορέντσο Γκιμπέρτι. Κάτω από την κορυφή του τρούλου κρέμεται ένα γλυπτό λευκό περιστέρι που αντιπροσωπεύει το Άγιο Πνεύμα. Εσωτερικά χαρακτηριστικά όπως κίονες, παραστάδες, δάπεδο και άγαλμα του Μονφεράν αποτελούνται από πολύχρωμους γρανίτες και μάρμαρα που έχουν συλλεχθεί από όλα τα μέρη της Ρωσίας. Το τέμπλο πλαισιώνεται από οκτώ κίονες από ημιπολύτιμο λίθο: έξι από μαλαχίτη και δύο μικρότερους από λαζουρίτη. Τα τέσσερα αετώματα είναι επίσης πλούσια σε γλυπτά.

Το εσωτερικό ήταν αρχικά διακοσμημένο με δεκάδες πίνακες του Καρλ Μπριουλόφ και άλλων μεγάλων Ρώσων ζωγράφων της εποχής. Όταν αυτές οι ζωγραφιές άρχισαν να φθείρονται λόγω των κρύων και υγρών συνθηκών μέσα στον καθεδρικό ναό, ο Μονφεράν διέταξε να αναπαραχθούν με σχολαστική επιμέλεια ως ψηφιδωτά, μια τεχνική που εισήγαγε στη Ρωσία ο Μιχαήλ Λομονόσοφ. Αυτό το έργο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

View of the interior space of the church
Άποψη του εσωτερικού χώρου της εκκλησίας
Ένα μοντέλο του ξύλινου σκελετού που χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση των κιόνων του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ισαάκιου εκτίθεται στο εσωτερικό.

Ο Γουίλιαμ Χάντισαϊντ και άλλοι μηχανικοί χρησιμοποίησαν μια σειρά από τεχνολογικές καινοτομίες στην κατασκευή του κτιρίου.[16] Οι κίονες της στοάς ανυψώνονταν με τη χρήση μεγάλων ξύλινων πλαισίων πριν από την ανέγερση των τοίχων. Το κτίριο στηρίζεται σε 10.000 κορμούς δέντρων[3] που βυθίστηκαν από μεγάλο αριθμό εργατών στις ελώδεις όχθες πάνω στις οποίες βρίσκεται ο καθεδρικός ναός. Ο τρούλος ήταν επιχρυσωμένος με μια τεχνική παρόμοια με τη βαφή με ψεκασμό. Το διάλυμα που χρησιμοποιήθηκε περιελάμβανε τοξικό υδράργυρο, οι ατμοί του οποίου προκάλεσαν τον θάνατο εξήντα εργατών.[17][18] Τα δώδεκα επιχρυσωμένα αγάλματα αγγέλων, ύψους έξι μέτρων το καθένα, στραμμένα το ένα απέναντι στο άλλο στο εσωτερικό της ροτόντας, κατασκευάστηκαν με γαλβανοπλαστική τεχνολογία,[3] καθιστώντας τα πάχους μόνο χιλιοστών και πολύ ελαφριά. Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ισαάκιου αντιπροσωπεύει την πρώτη χρήση αυτής της τεχνικής στην αρχιτεκτονική.

  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 3890. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  2. ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=7810033000.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «St. The first cathedral was built in honour of the Saint Isaac, saint patron of Peter the Great, founder of Saint Petersburg. By the end of the Paul I times on that place there was quite an ugly structure half decorated with marble blocks, half made of simple red bricks, which most of the contemporaries considered the symbol of the Paul's epoch. This was the result of Paul ordering his court architect, Brenna, to complete an earlier structure in marble by Rinaldi. Isaac's Cathedral». Nevsky Prospect. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2011. 
  4. «Antireligious Museum» (στα Ρωσικά). Saint Petersburg Encyclopaedia. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2011. 
  5. История музея (στα Ρωσικά). ГУК ГМП «Исаакиевский собор». Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2011. 
  6. «The transfer order from St. Isaac's Cathedral to the Russian Orthodox Church has expired». www.tech2.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2019. 
  7. РПЦ осталась без Исаакиевского собора. www.kursk-izvestia.ru/ (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2019. 
  8. «ROC left without St.Isaac's Cathedral». www.latinscripts.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2019. 
  9. «St. Isaac's Cathedral». www.saint-petersburg.com. 
  10. «After a century of waiting, Russians witness a royal wedding once more». NPR.org. 
  11. «Wisconsin State Capitol» (PDF). National Register of Historic Places. σελ. 26. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2011. 
  12. «St. Isaac's Cathedral». A view on cities. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2011. 
  13. Gautier, Théophile· Tyson, Florence MacIntyre (1905). Russia, Volume 1. The J.C. Winston Co. σελ. 316. Twelve great gilt angels, taking the part of the caryatides, support consoles on which stand the bases of the pilasters which form the interior row of the dome and separate the windows. They are twenty-one feet high, and were made by the galvanoplastic process in four pieces, whose welding together is invisible. They could in this manner be made so light that, in spite of their dimensions, they would not be too heavy for the cupola. This crown of gilt angels, poised amid a flood of light, and shining with rich reflections, produces an extremely rich effect. 
  14. The office of the first Russian oligarch (in ρωσική)
  15. «Архитектура». cathedral.ru (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020. 
  16. Skempton, A.W. (2002). A biographical dictionary of civil engineers in Great Britain and Ireland p.296. Thomas Telford. σελ. 897. ISBN 978-0-7277-2939-2. 
  17. «An article about the cathedral». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2011. 
  18. «An article about gilding».