Μετάβαση στο περιεχόμενο

Καζίμιες Πσέρβα-Τετμάγιερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Καζίμιες Πσέρβα-Τετμάγιερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Kazimierz Przerwa-Tetmajer (Πολωνικά)
Γέννηση12  Φεβρουαρίου 1865[1][2][3]
Λούντζμιες
Θάνατος18  Ιανουαρίου 1940[1][2][3]
Βαρσοβία[4]
Τόπος ταφήςPęksowy Brzyzek National Cemetery in Zakopane
Χώρα πολιτογράφησηςΔεύτερη Πολωνική Δημοκρατία
Αυστροουγγαρία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[2][5]
ΣπουδέςΓιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο
Bartłomiej Nowodworski High School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής[6]
συγγραφέας
δημοσιογράφος
θεατρικός συγγραφέας[6]
πεζογράφος[6]
Αξιοσημείωτο έργοd:Q105301462
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΧρυσός Σταυρός της Αξίας[7]
Αξιωματικός του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας[8]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Καζίμιες Πσέρβα-Τετμάγιερ (πολωνικά: Kazimierz Przerwa-Tetmajer‎‎, 12 Φεβρουαρίου 1865 - 18 Ιανουαρίου 1940) ήταν Πολωνός ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Ήταν μέλος του μοντερνιστικού λογοτεχνικού κινήματος Νέα Πολωνία.[9]

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Καζίμιες Πσέρβα-Τετμάγιερ γεννήθηκε το 1865 στο χωριό Λούντζμιες, στην περιοχή Ποντχάλε, στους πρόποδες των ορέων Τάτρα των Καρπαθίων, που τότε ανήκε στην Αυστριακή αυτοκρατορία και τώρα στην Πολωνία, σε εύπορη οικογένεια γαιοκτημόνων ευγενών. Ο πατέρας του, Άντολφ Τετμάγιερ φον Πσέρβα, διετέλεσε μέλος του Εθνικού Κοινοβουλίου της Γαλικίας. Ο μεγαλύτερος ετεροθαλής αδελφός του ήταν ο ζωγράφος Βλαντιμίρ Τετμάγιερ. Πιθανώς, από το 1881 οι νεαροί Τετμάγιερ περνούσαν τις καλοκαιρινές τους διακοπές στο Ζακοπάνε με τη μητέρα τους και έκαναν αναβάσεις στα βουνά Τάτρα όπου «.. περιπλανιόταν ακούραστα, γοητευμένος από την ομορφιά των βουνών». Γύρω στο 1889–1893, με οδηγούς πραγματοποίησε την πρώτη καταγεγραμμένη ανάβαση στην κορυφή Φούρκοτ. Το 1902, ορειβάτες ονόμασαν ένα από τα ψηλότερα περάσματα στα όρη Τάτρα, σε υψόμετρο 2.563 μέτρων, Πέρασμα Τετμάγιερ. [10]

Από το 1884 έως το 1889 σπούδασε κλασική φιλολογία και φιλοσοφία στο Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας. Άρχισε να δημοσιεύει ποίηση από το 1886. Το 1888 κέρδισε ένα λογοτεχνικό βραβείο για ένα ποίημα προς τιμήν του Άνταμ Μιτσκιέβιτς και το 1889 για το ποίημα προς τιμήν του Γιόζεφ Ιγκνάτσι Κρασέφσκι. Στη συνέχεια εργάστηκε σαν δημοσιογράφος και έζησε τόσο στα όρη Τάτρα όσο και στην Κρακοβία. Ταξίδεψε στην Ιταλία, την Ελβετία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Μετά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο εγκαταστάθηκε στη Βαρσοβία, το 1921 εξελέγη πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων και Δημοσιογράφων. Το 1928 τιμήθηκε με το λογοτεχνικό βραβείο της πόλης της Βαρσοβίας και το 1934 έγινε επίτιμο μέλος της Πολωνικής Ακαδημίας Λογοτεχνίας.[11]

Λόγω της επιδεινούμενης υγείας του (απώλεια όρασης και επιδεινούμενη ψυχική ασθένεια λόγω σύφιλης), στα τελευταία χρόνια της ζωής του αναγκάστηκε να αποσυρθεί από την κοινωνική ζωή και τη λογοτεχνική δραστηριότητα. Εξασφάλιζε τα έξοδά του χάρη στη γενναιοδωρία φίλων και σε μια σύνταξη που χρηματοδοτήθηκε από το 1925. Τον Ιανουάριο του 1940, όταν οι Γερμανοί κατακτητές εκδίωξαν όλους τους ενοίκους από το ξενοδοχείο Εουροπέισκι όπου διέμενε, μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στη Βαρσοβία, όπου πέθανε δύο εβδομάδες αργότερα, στις 18 Ιανουαρίου 1940. Ενταφιάσθηκε στο Ζακοπάνε.

Προσωπική ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και είχε πολυετείς σχέσεις και αρραβωνιάστηκε αρκετές φορές (μεταξύ άλλων το 1906 με την Γιαντβίγκα, κόρη του εμπόρου και βιομηχάνου Κάρολ Σουλτς και με την Λάουρα Ρακόφσκα, για την οποία έγραψε το ποίημα Και πότε θα γίνεις η γυναίκα μου), δεν παντρεύτηκε ποτέ. Από μια σχέση με μια άγνωστη ηθοποιό απέκτησε έναν νόθο γιο, τον Καζίμιες Στάνισλαβ, τον οποίο δεν αναγνώρισε για αρκετά χρόνια, μέχρι το 1906. Αργότερα άρχισε να προσπαθεί να αναπτύξει σχέσεις, αλλά ο γιος του έγινε αλκοολικός, προσβλήθηκε από αφροδίσιο νόσημα και αυτοκτόνησε σε ηλικία 33 ετών.

Λογοτεχνικό έργο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Καζίμιες Πσέρβα-Τετμάγιερ το 1901.

Ο Πσέρβα-Τετμάγιερ ήταν κυρίως λυρικός ποιητής που εκφράστηκε με τεχνικές του μοντερνισμού στις αρχές του αιώνα, αλλά είναι περισσότερο γνωστός για τους ερωτικούς του στίχους και για τα ποιήματα που θυμίζουν τα αγαπημένα του βουνά Τάτρα. Αποτύπωσε τις περιγραφές της φύσης - όπως στο ποίημα Μελωδία της νυχτερινής ομίχλης - με ιμπρεσιονιστική τεχνική, με σκηνές γεμάτες φευγαλέες εντυπώσεις στα όρια μεταξύ σιωπής και φωνής, σχήματος και αμορφίας.[12]

Η νοσταλγική και απαισιόδοξη ποίησή του, που εκδόθηκε σε οκτώ τόμους μεταξύ 1891 και 1924, δείχνει την επιρροή του ρομαντικού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Γιούλιους Σλοβάτσκι και της γαλλικής και βελγικής ποίησης. Η συλλογή διηγημάτων του Θρύλοι των Τάτρα, γραμμένα σχεδόν εξ ολοκλήρου στην τοπική διάλεκτο των Γκουράλων, θεωρούνται το καλύτερο έργο του. Βασισμένα εν μέρει σε παλιούς θρύλους της περιοχής των Τάτρα, περιγράφουν περιπέτειες από τη ζωή των ορειβατών, τη ριψοκίνδυνη ζωή τους και την έντονη αγάπη τους για την ελευθερία.[13]

Στην ερωτική του ποίηση έδωσε μια νέα, τολμηρή μορφή. Ξεφεύγοντας από τη σεμνοτυφία της παραδοσιακής της πολωνικής λογοτεχνίας, περιέγραψε ερωτικές σκηνές με ειλικρινή και προκλητικό τρόπο. Έλαβε πολύ ευνοϊκές κριτικές, προσέλκυσε πλήθη αναγνωστών και ταυτόχρονα υπέστη έντονη κριτική και κατηγορίες για διαφθορά από άλλους κύκλους.

Το έργο του συμμετείχε στη λογοτεχνική εκδήλωση του διαγωνισμού λογοτεχνίας και τέχνης στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1928.

Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί πολλές φορές από Πολωνούς συνθέτες. Στην ταινία του Αντρέι Βάιντα Ο γάμος (1973) ο Καζίμιες Πσέρβα-Τετμάγιερ εμφανίζεται στο ρόλο του Ποιητή, τον οποίο υποδύεται ο Άντρζεϊ Λαπίτσκι.[14]

Έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Poezja (Ποίηση) οκτώ τόμοι μεταξύ 1891 και 1924
  • Na skalnym Podhalu (Στο βραχώδες Πόντχαλε) συλλογή 40 διηγημάτων
  • Legenda Tatr (Θρύλοι των Τάτρα) συλλογή διηγημάτων
  • Ksiądz Piotr (Πατέρας Πέτρος)
  • Z wielkiego domu (Σε ένα υπέροχο σπίτι)
  • Koniec epopei (Το τέλος του έπους)
  • Aniół śmierci (Άγγελος Θανάτου) μυθιστόρημα
  • Panna Mery (Δεσποινίς Μαίρη)
  • W czas wojny (Σε καιρό πολέμου) συλλογή διηγημάτων

Θεατρικά έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Sfinks (Σφίγγα)
  • Zawisza Czarny (Μαύρο Δάσος)
  • Mąż-poeta (Ο ποιητής σύζυγος)
  • Rewolucja (Επανάσταση)
  • Judasz (Ιούδας)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 29  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12175812g. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6749n7s. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ CONOR.SI. 113253731.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 The Fine Art Archive. 93349. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Μαρτίου 2021.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 9  Μαρτίου 2021.
  9. ↑ . «poezja.org/wz/Kazimierz_Przerwa-Tetmajer/». 
  10. ↑ . «najednejlinie.pl/tatry/gerlach-grania-od-przeleczy-tetmajera/». 
  11. ↑ . «culture.pl/pl/tworca/kazimierz-przerwa-tetmajer». 
  12. ↑ . «dzieje.pl/postacie/kazimierz-przerwa-tetmajer-1865-1940». 
  13. ↑ . «britannica.com/biography/Kazimierz-Tetmajer». 
  14. ↑ . «imdb.com/Ο γάμος/Original title: Wesele/1973». 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Καζίμιες_Πσέρβα-Τετμάγιερ&oldid=11083565"