Κίρκη Έβρου
Συντεταγμένες: 40°58′30″N 25°47′30″E / 40.97500°N 25.79167°E
| Κίρκη | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Μακεδονίας-Θράκης |
| Περιφέρεια | Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Έβρου |
| Δήμος | Αλεξανδρούπολης |
| Δημοτική Ενότητα | Αλεξανδρούπολης |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Θράκη |
| Νομός | Νομός Έβρου |
| Υψόμετρο | 205 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 57 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Κιρκάκιοϊ (Κιρκάς) |
| Ταχ. κώδικας | 693 00 |
| Τηλ. κωδικός | 25510 |
Η Κίρκη είναι οικισμός με πληθυσμό 57 κατοίκους στα νοτιοδυτικά του νομού Έβρου, στην κοιλάδα του μικρού ποταμού Ειρήνη.[1] Το χωριό αποτελεί μέρος του Δήμου Αλεξανδρούπολης και βρίσκεται σε μια περιοχή πλούσια σε φυσική ομορφιά, με καταπράσινα τοπία και εύφορες αγροτικές εκτάσεις. Η Κίρκη διατηρεί έναν παραδοσιακό χαρακτήρα με όμορφες πέτρινες κατοικίες, στενά σοκάκια και πλατείες, που προσφέρουν στους επισκέπτες μια αίσθηση της ελληνικής επαρχίας με την αυθεντική της ατμόσφαιρα.
Η Κίρκη έχει μια μακρά ιστορική πορεία που συνδέεται με την ευρύτερη ιστορία του Έβρου και της Θράκης. Αν και το χωριό είναι μικρό, η πολιτιστική του κληρονομιά και οι παραδόσεις του παραμένουν ζωντανές, με τους κατοίκους να διατηρούν έθιμα που έχουν περάσει από γενιά σε γενιά.[2]
Γεωγραφικά Στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανήκει στο Δήμο Αλεξανδρούπολης και βρίσκεται 23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την πόλη.[3] Στην ορεινή διαδρομή παρατηρεί κανείς το δάσος δρυός και πεύκου,[4] το οποίο αποτελεί απόληξη του δάσους της Δαδιάς. Το δάσος είναι γνωστό για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, φιλοξενώντας σπάνια είδη φυτών και ζώων. Η περιοχή αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στην περιοχή του Έβρου.[5] Επίσης, το δάσος είναι μια από τις πιο σημαντικές προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα. Αποτελεί διεθνή υγρότοπο και φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία ειδών χλωρίδας και πανίδας, πολλά από τα οποία είναι σπάνια ή απειλούμενα με εξαφάνιση.
Η γεωγραφική θέση της Κίρκης, την καθιστά στρατηγικό σημείο, καθώς βρίσκεται κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα και σε απόσταση περίπου 310 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη.[6]
Ο ποταμός Ειρήνη, που πηγάζει δυτικά της Κίρκης, διασχίζει την κοιλάδα και εκρέει στο Θρακικό Πέλαγος, ανατολικά της Αλεξανδρούπολης. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από πλούσιο υδρογραφικό δίκτυο, με παράπλευρες ρεματιές που διαμορφώνουν τη γεωμορφολογία της περιοχής.[7] Η κοιλάδα του ποταμού Ειρήνη προσφέρει ένα ήπιο τοπίο, ιδανικό για γεωργικές δραστηριότητες και ήρεμοι περίπατους στη φύση. Γεωλογικά, η περιοχή χαρακτηρίζεται από την παρουσία γνευσίων και άλλων πετρωμάτων, που διαμορφώνουν το τοπίο και επηρεάζουν τη βλάστηση και τη χρήση της γης.[8]
Κλίμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Μήνας | Μέση Θερμοκρασία (°C) | Υψηλότερη Θερμοκρασία (°C) | Χαμηλότερη Θερμοκρασία (°C) | Σχόλια |
|---|---|---|---|---|
| Ιανουάριος | 5 | 9 | 1 | ❄️ Κρύο |
| Φεβρουάριος | 6 | 10 | 2 | ❄️ Κρύο |
| Μάρτιος | 9 | 14 | 4 | ❄️ Κρύο |
| Απρίλιος | 14 | 18 | 8 | 🌤️ Ήπιο |
| Μάιος | 19 | 23 | 15 | 🌸 Ζεστό |
| Ιούνιος | 24 | 30 | 18 | 🌞 Ζέστη |
| Ιούλιος | 28 | 35 | 22 | 🌞 Ζέστη |
| Αύγουστος | 28 | 35 | 22 | 🌞 Ζέστη |
| Σεπτέμβριος | 22 | 27 | 17 | 🌤️ Ήπιο |
| Οκτώβριος | 15 | 20 | 10 | 🍂 Ήπιο |
| Νοέμβριος | 9 | 14 | 5 | 🍂 Κρύο |
| Δεκέμβριος | 5 | 8 | 2 | ❄️ Κρύο |
Μετεωρολογικά Στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Παράμετρος | Τιμή | Σχόλιο |
|---|---|---|
| Μέση Ετήσια Θερμοκρασία | 14,5 °C | Ήπιο ηπειρωτικό κλίμα |
| Μέγιστη Θερμοκρασία που έχει καταγραφεί | 42,0 °C | Καύσωνας Ιούλιος |
| Ελάχιστη Θερμοκρασία που έχει καταγραφεί | -14,0 °C | Βαρύς χειμώνας Ιανουάριος |
| Μέση Ετήσια Βροχόπτωση | 620 mm | Σχετικά ξηρό |
| Μήνας με τη μεγαλύτερη βροχόπτωση | Δεκέμβριος | Χειμερινές βροχές |
| Μήνας με τη μικρότερη βροχόπτωση | Αύγουστος | Ξηρός και θερμός |
| Μέρες με χιόνι ανά έτος | ~10 | Κυρίως Δεκ–Φεβ |
| Μέρες με καύσωνα (>37 °C) | ~15 | Ιούλιος–Αύγουστος |
| Πηγή: meteo.gr, Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ) | ||
Χλωρίδα και Πανίδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Κατηγορία | Είδη | Παρατηρήσεις |
|---|---|---|
| Δέντρα | Πεύκα (Pinus brutia), Δρυς (Quercus pubescens), Κουμαριά, Σφενδάμι | Δασώδης περιοχή με μεσογειακή και ηπειρωτική βλάστηση |
| Θάμνοι και ποώδη | Φασκομηλιά, Ρίγανη, Θυμάρι, Ασφόδελοι | Πλούσια μεσογειακή θαμνώδης βλάστηση |
| Πτηνά | Γερακίνες, Αετοί, Κουκουβάγιες, Τρυγόνια | Η περιοχή φιλοξενεί αρπακτικά λόγω γειτνίασης με το Δάσος Δαδιάς |
| Θηλαστικά | Αλεπού, Σκαντζόχοιρος, Αγριόγατα, Κουνάβι | Τυπική πανίδα ημιορεινών οικοσυστημάτων |
| Ερπετά και Αμφίβια | Σαύρες, Δενδροβάτραχοι, Νερόφιδα, Χελώνες | Συχνά σε αγρούς και ρέματα |
| Έντομα | Πεταλούδες, Μέλισσες, Σκαθάρια, Τζίτζικες | Πλούσια ποικιλία, σημαντική για την επικονίαση |
| Πηγή: Παρατηρήσεις από την ευρύτερη περιοχή της Δαδιάς και του Έβρου | ||
Ιστορικά Στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το χωριό κατοικούνταν από την αρχαιότητα και αυτό φαίνεται από τα αγνώστου χρονολογίας ευρήματα που ανακαλύφτηκαν στην περιοχή. Δύο χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Κίρκης βρέθηκε ένα ύψωμα με οχυρωματικό περίβολο, συνολικού μήκους 198 μ., που περικλείει την κορυφή του λόφου, που είναι κτισμένος από ακανόνιστες πέτρες χωρίς συνδετικό υλικό και στα περισσότερα σημεία του έχει διαλυθεί. Λίγο χαμηλότερα υπάρχει και δεύτερος περίβολος, συνολικού μήκους 80 μ., που διασώζει και τετράγωνο πύργο. Δέκα χιλιόμετρα ανατολικά της Κίρκης είναι το μοναστήρι Λόφος (βουνό Tσεπέλ-καγιά) που σε ορισμένα σημεία στενεύει στα 15-20 μ. και διακρίνονται ανάμεσα στους βράχους τοίχοι που δημιουργούν έναν περίβολο. Στο εσωτερικό του υπάρχουν και άλλοι τοίχοι, σκαλοπάτια, ένα "πιθάρι" μέσα σε βράχο και θεμέλια κυκλικών κτισμάτων. Oι μόνες χρονολογικές ενδείξεις παρέχονται από το γνωστό ανάγλυφο του Mουσείου Kομοτηνής, το σημαντικότερο εύρημα της περιοχής, που χρονολογείται στα μέσα του 5ου αι. π.X. Πρόσφατα βρέθηκαν βορειοανατολικά του χωριού, σε μια πλαγιά βραχώδη, τάφοι που ανήκουν στην αρχαία θρακική φυλή των Κικόνων και χρονολογούνται από τον 11ο έως τον 6ο αιώνα π.Χ.[9] Η άποψη του αρχαιολόγου Γ. Μπακαλάκη για το χωριό είναι πως η Κίρκη υπήρχε από τον 2ο αιώνα π.Χ. σύμφωνα πάντα με τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Στις αρχές του 20ού αιώνα στον οικισμό λειτουργούσε ελληνική αστική σχολή με 50 μαθητές. καθώς και παρθεναγωγείο στο οποίο φοιτούσαν 40 μαθήτριες[10].
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μέχρι και σήμερα είναι γνωστή η ονομασία Κίρκη, ωστόσο η ονομασία του χωριού ήταν Κιρκάς ή Κιρκάκιοϊ μέχρι το 1920. Η ονομασία του προέρχεται από Κιρκ – χαν (στα τούρκικα) που μεταφράζεται ο αριθμός 40 που έφερε το Χάνι της Κίρκης, από τη Ρωμαϊκή και μετέπειτα Βυζαντινή εποχή.[11]
Οικονομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Κίρκη ανέπτυξε την οικονομία της κυρίως μέσω της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της εξόρυξης. Τα μεταλλεία μολύβδου και ψευδαργύρου αποτέλεσαν σημαντική πηγή απασχόλησης από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι το 1997. Η εξόρυξη αυτή, αν και οικονομικά ωφέλιμη, είχε σοβαρές περιβαλλοντικές συνέπειες.[12] Μετά την αποβιομηχάνιση, η Κίρκη στράφηκε στον οικοτουρισμό και την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού της πλούτου. Η περιοχή προσελκύει επισκέπτες με δραστηριότητες όπως πεζοπορία, περιηγήσεις σε αρχαιολογικούς χώρους και συμμετοχή σε τοπικές γιορτές. Η αποκατάσταση των καμένων σπιτιών και η δημιουργία πρότυπου παραδοσιακού οικισμού αποτελούν μέρος των προσπαθειών για την αναζωογόνηση της περιοχής.[13] Σήμερα, η τοπική οικονομία ενισχύεται από την ανάπτυξη του τουρισμού και τη διοργάνωση διάφορων πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Μεταλλεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Κίρκη είναι γνωστή κυρίως για τα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία της. Υπάρχουν πολλές εμφανίσεις μεταλλείων μολύβδου-ψευδαργύρου βόρεια και ανατολικά της Κίρκης και αποτελούνταν από δύο συγκροτήματα: το μεταλλείο εξόρυξης, 6 χλμ βόρεια και το εργοστάσιο εμπλουτισμού του μεταλλεύματος, 3 χλμ ανατολικά της Κίρκης. Τα μεταλλεία ήταν υπό γερμανική κατοχή και μετά την ήττα των Γερμανών στον πόλεμο, αυτά περιήλθαν στο ελληνικό δημόσιο που τα λειτούργησε μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Από το 1974 μέχρι το 1980 και από το 1990 μέχρι το 1997 λειτούργησαν από ιδιωτική εταιρία και απασχολούσαν κατοίκους των γύρω χωριών. Το πιο γνωστό μεταλλείο βρίσκεται 6 χλμ βόρεια και είναι το μεταλλείο μεικτών θειούχων Άγιος Φίλιππος και συγκεκριμένα το εργοστάσιο επεξεργασίας του μεταλλεύματος. Οι εγκαταστάσεις, εκτός από το μεταλλείο Άγιος Φίλιππος και το εργοστάσιο εμπλουτισμού του μεταλλεύματος, περιελάμβαναν και δύο μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, κτίρια για διάφορα συνεργεία, χημικά εργαστήρια και αποθήκες, καθώς επίσης και πολλά οικήματα για το εργατικό και υπαλληλικό προσωπικό, μεταξύ των οποίων και πολυτελείς βίλες για το ανώτατο προσωπικό. Όλα τα ανωτέρω δημιούργησαν αργότερα στη μεταπολεμική περίοδο πολλούς μύθους γύρω από αυτή τη δραστηριότητα και από την οικονομικότητα των κοιτασμάτων της περιοχής. Στο μεταλλείο Άγιος Φίλιππος εξορύχτηκαν συνολικά περίπου 200.000–220.000 τόνοι μεταλλεύματος που είχαν υποστεί επεξεργασία στο εργοστάσιο εμπλουτισμού. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα σχετικά μικρό μεταλλευτικό έργο, το οποίο όμως δημιούργησε σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα.[14][15] Η μεταλλευτική δραστηριότητα και το κυάνιο που χρησιμοποιούσε χωρίς κρατική έγκριση είχε επιπτώσεις στο περιβάλλον αλλά και στην υγεία των εργαζομένων και κατοίκων της περιοχής, με αποτέλεσμα το κλείσιμο των μεταλλείων και την ερήμωση αυτών. Σήμερα αυτό που βλέπει κανείς είναι ένα ερειπωμένο κτίριο με σπασμένα τζάμια το οποίο ο χρόνος το έχει σχεδόν αποτελειώσει, ωστόσο ακόμα αποτελεί κίνδυνο γα τη υγεία και τη ζωή των ανθρώπων και το περιβάλλον.[16][17]
Συγκοινωνία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Κίρκη είναι προσβάσιμη οδικώς μέσω της Εγνατίας Οδού. Επίσης το χωριό είναι συνδεδεμένο με την σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης-Αλεξανδρούπολης, διευκολύνοντας τη σύνδεση με άλλες περιοχές της Θράκης και της Βόρειας Ελλάδας[7]
Απογραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1981 | 294[18] |
| 1991 | 199[19] |
| 2001 | 116[20] |
| 2011 | 75[21] |
| 2021 | 57 |
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Δ. Καρακούσης, Θράκη: Τουριστικός Ιστορικός Αρχαιολογικός Οδηγός
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
- Α. Καζατζής, Κίρκη Έβρου - Η μάγισσα ή η μαγεία της φύσης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Θράκη Ηλεκτρονικός Θησαυρός
- ↑ Ζείδωρος (3 Μαρτίου 2024). «Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΒΡΟΥ». Zeidoros. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2025.
- ↑ «Χιλιομετρικές Αποστάσεις Ν.Έβρου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2015.
- ↑ «Κίρκη ΕΒΡΟΥ, Δήμος ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ «Βιότοπος Κίρκης». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ «ΠΕ Έβρου». Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. 2 Μαΐου 2025. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2025.
- ↑ 7,0 7,1 Γραφές, Πολιτών (23 Οκτωβρίου 2023). «Γεωμορφολογία, γεωλογία, τα μεταλλεία και προοπτικές αξιοποίησης της περιοχής Κίρκης». Παρατηρητής της Θράκης. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2025.
- ↑ https://www.ecothraki.gr/%CE%B8%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%B7/%CF%86%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82-%CF%80%CE%BB%CE%BF%CF%85%CF%84%CE%BF%CF%82/%CE%B3%CE%B5%CF%89%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1/. Missing or empty
|title=(βοήθεια) - ↑ Πατρίδα μου
- ↑ Βαλσαμίδης, Πασχάλης (2004). «Τα ελληνικά σχολεία στο βιλαέτι Αδριανουπόλεως». Δελτίο Εταιρείας Μελέτης της καθ' ημάς Ανατολής. τόμος Α΄. Αθήνα. σελ. 152.
- ↑ Κίρκη Έβρου
- ↑ alterthess (2 Σεπτεμβρίου 2013). «Κίρκη: Η ιστορία ενός εγκαταλελειμμένου μεταλλείου (φωτό και βίντεο)». AlterThess.gr - Όλες οι Ειδήσεις από την άλλη Θεσσαλονίκη. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2025.
- ↑ «ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΙΡΚΗΣ». Έβρος Μετά - Στρατηγικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης του Έβρου (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2025.
- ↑ Γεωμορφολογία, γεωλογία, κοιτασματολογία και τα μεταλλεία της περιοχής Κίρκης
- ↑ Τα μεταλλεία Κίρκης Νομού Έβρου και εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων
- ↑ Κίρκη: Η ιστορία ενός εγκαταλελειμμένου μεταλλείου
- ↑ Τα μεταλλεία της Κίρκης[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981
- ↑ «Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 17ης Μαρτίου 1991» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2015.
- ↑ Απογραφή 2001
- ↑ Απογραφή 2011