Κάτω Δολιανά Αρκαδίας
Συντεταγμένες: 37°25′51″N 22°40′49″E / 37.430850°N 22.680268°E
| Κάτω Δολιανά | |
|---|---|
 | |
  Κάτω Δολιανά | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Δήμος | δήμος Βόρειας Κυνουρίας |
| Γεωγραφία και στατιστική | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αρκαδίας |
| Υψόμετρο | 85-150μ. |
| Πληθυσμός | 595[2] (2011) |
| Άλλα | |
| Παλαιά ονομασία | Δολιανίτικα Καλύβια |
| Ονομασία κατοίκων | Δολιανίτες |
| Ταχ. κωδ. | 220 01 |
| Τηλ. κωδ. | 2755 |
Τα Κάτω Δολιανά είναι χωριό το οποίο αποτελεί έδρα της κοινότητας Δολιανών στην επαρχία Βόρειας Κυνουρίας. Η ευρύτερη διοικητική κοινότητα περιλαμβάνει επίσης τα χωριά Άνω Δολιανά, Δραγούμι, Κούβλης, Προσήλια, Ρουνέικα και Καμινάρι. Η αρχική ονομασία ήταν "Δολιανίτικα Καλύβια".
Έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός σύμφωνα με το ΦΕΚ Δ-908 α/13.11.1998 του ΥΠΕΧΩΔΕ.[3][4]
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βρίσκονται στην Ανατολική Αρκαδία, δίπλα στην πεδιάδα της Θυρέας και στις μεσημβρινές πλαγιές της οροσειράς Ζάβιτσα. Το χωριό διαπερνά ο χείμαρρος Τάνος καθώς και ο οδικός άξονας Τρίπολης-Άστρους. Η περιοχή είναι κατάφυτη από ελαιόδενδρα.
Πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο οικισμός αποτελούσε τη χειμερινή διαμονή των κατοίκων των Άνω Δολιανών, όμως πλέον και με την ατόνηση της κτηνοτροφίας, έχει καταστεί μόνιμη. Οι ασχολίες των κατοίκων είναι κυρίως η ελαιοκομία, η γεωργία, αλλά και η κτηνοτροφία. Στο χωριό λειτουργεί δημοτικό σχολείο σε κτίσμα του 1904, καθώς και παιδικός σταθμός.
Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στα όρια της κοινότητας βρίσκονται η αρχαία κωμόπολη Εύα, η Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού, καθώς και το γυναικείο μοναστήρι της Μονής Λουκούς. Επίσης, στη θέση Τσιόροβος υπάρχουν τμήματα οχυρωματικών έργων και σπιτιών του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ., λείψανα υδραγωγείου και τάφοι.[5]
Αξιοσημείωτες είναι για την ιδιαιτερότητά τους και οι φυσικές σπηλιές του χωριού, οι οποίες είναι αποτέλεσμα της διάβρωσης των πετρωμάτων από τα νερά του ποταμού Τάνου και χωρίζουν τον οικισμό σε δύο γειτονιές. Η επάνω γειτονιά ονομάζεται Παλαμήδι.
Πανίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην περιοχή υπάρχουν -μεταξύ άλλων- λαγοί, τσακάλια και αγριόχοιροι.
Δημογραφική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Απογραφή | Οικισμός | Κοινότητα | Διάγραμμα εξέλιξης πληθυσμού κοινότητας |
|---|---|---|---|
| 1834 | - | 893[6] | |
| 1861 | - | 1.336[7] | |
| 1870 | - | 1.323 | |
| 1879 | - | 1.682[8] | |
| 1889 | - | 1.577[9] | |
| 1896 | - | 1.649[10] | |
| 1907 | - | 1.627 | |
| 1920 | - | 1.849 | |
| 1928 | - | 1.796 | |
| 1940 | 82 | 1.680 | |
| 1951 | 1.246 | 1.650 | |
| 1961 | 1.081 | 1.497 | |
| 1971 | 1.099 | 1.404 | |
| 1981 | 1.075 | 1.338 | |
| 1991 | 933 | 1.283 | |
| 2001 | 780 | 1.097 | |
| 2011 | 595 | 846 |
Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο χωριό εδρεύει το ποδοσφαιρικό σωματείο "Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Νικηταράς Δολιανών".[11] Εν συντομία Νικηταράς Α.Π.Σ. ή και σκέτο "Νικηταράς" όπως αποκαλείται από τους κατοίκους. Η ονομασία του προέρχεται από το όνομα με το οποίο ήταν γνωστός ο Νικήτας Σταματελόπουλος, οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, ο οποίος πρωτοστάτησε στη Μάχη των Δολιανών. Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα σωματεία της Αρκαδίας, με έτος ιδρύσεως το 1921. Αγωνίζεται στις τοπικές κατηγορίες της ΕΠΣ Αρκαδίας και χρώματά του είναι το κόκκινο και το λευκό.
Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ιωάννης Καλοστύπης (1851-1918), φιλόλογος, δημοσιογράφος, εκδότης εφημερίδας και θεατρικός συγγραφέας. Διετέλεσε Νομάρχης Άρτας (1896; 1910;),[12] Φθιωτιδοφωκίδος και Κοζάνης.
- Γιάννης Γαΐτης (1923–1984), ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης, γνωστός για τα «Ανθρωπάκια» του.
- Κώστας Λαλιώτης, πολιτικός και μέλος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. από την ίδρυσή του.
- Γιάννης Πάνου (Παναγιωτόπουλος) (1943-1998), πεζογράφος.[13][14]
- Κώστας Βούλγαρης, πεζογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και επιμελητής εκδόσεων.[15][16][17][18]
- Σπύρος Λάμπρου, δημοσιογράφος.[19][20]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Άνω Δολιανά Αρκαδίας
- Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού
- Μονή Λουκούς Αρκαδίας
- Κατάλογος παραδοσιακών οικισμών της Ελλάδας
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011
- ↑ «Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής - Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών & Διατηρητέων Κτιρίων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2019.
- ↑ «Οι Παραδοσιακοί Οικισμοί της χώρας και οι όροι δόμησης». Δομική Πληροφορική. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ ExploringGreece - Κάτω Δολιανά (Χωριό) ΑΡΚΑΔΙΑ, ΒΟΡΕΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑ
- ↑ ΓΟΡΤΥΝΙΑΚΑ - Απογραφή Αρκαδίας (1834)
- ↑ Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός του έτους 1861
- ↑ Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας - Εργο e-Demography - Εκδόσεις ΕΛΣΤΑΤ - Απογραφές - 1879
- ↑ Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας - Εργο e-Demography - Εκδόσεις ΕΛΣΤΑΤ - Απογραφές - 1889
- ↑ Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας - Εργο e-Demography - Εκδόσεις ΕΛΣΤΑΤ - Απογραφές - 1896
- ↑ ΕΠΣ Αρκαδίας - ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ
- ↑ «Νομάρχες Άρτας». artavoice.gr. 28 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
- ↑ «ΠΡΟΣΩΠΟ – Βιβλιοnet». Βιβλιοnet – The Greek Books in Print. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «Ο «μογιλάλος» Γιάννης Πάνου (1943 – 11 Οκτωβρίου 1998)». ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ. 10 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «ΠΡΟΣΩΠΟ – Βιβλιοnet». Βιβλιοnet – The Greek Books in Print. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Newsroom. «500 λέξεις με τον Κώστα Βούλγαρη». Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Kastaniotis. «Κώστας Βούλγαρης _ Εκδόσεις Καστανιώτη». Εκδόσεις Καστανιώτη. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «ΚΩΣΤΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ». Εταιρεία Συγγραφέων. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2021.
- ↑ «Ο Σπύρος Λάμπρου στο elpis calling...». Elpis Calling. 3 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «O ALPHΑ στην Τρίπολη για το Πάσχα! (photos&video)». Arcadia Portal. 2 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πέτρος Σαραντάκης, Περιήγηση Αρκαδίας, Εκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 2008, ISBN 960-91420-2-8
- Πέτρος Σαραντάκης, Αρκαδία: Οι τόποι και οι δρόμοι του Νερού, Εκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 2002, ISBN 960-91420-1-X
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| |||||||
