Κάστρο του Δαμαλά
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Το Κάστρο του Δαμαλά πρόκειται για την ακρόπολη της αρχαίας Τροιζήνας που κατοικούνταν και κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, επί Φραγκοκρατίας. Ο πανάρχαιος οικισμός αναβαθμίστηκε σε κάστρο για την εποπτεία του τοπικού φέουδου. Το κάστρο κτίστηκε κατά τον 13ο αιώνα στα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης της Τροιζήνας, και εγκαταλείφθηκε προφανώς όταν ο πληθυσμός του μετοίκησε στην πεδινότερη περιοχή του σημερινού χωριού της Τροιζήνας. Οι αναφορές για το Κάστρο Δαμάλα είναι ελάχιστες κατά τη βυζαντινή περίοδο, όχι όμως και στην εποχή της Φραγκοκρατίας που οι πληροφορίες για την τύχη της περιοχής, στην οποία καθίσταται αυτό το ξεχωριστό φέουδο, πληθαίνουν. Αναφέρεται και στην αραγωνική έκδοση του Χρονικού του Μορέως. Φαίνεται ότι αξιοποιήθηκε από τοπικούς Φράγκους ηγεμόνες. Η Βαρωνία του Ελδαμάλα ή Ελνταμαλετ, (αραγωνικά: Eldamala), ήταν μεσαιωνικό κρατίδιο-φέουδο υποτελές στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας, το Κάστρο του ∆αμάλα (CASTE DAMALA) αναφέρεται επίσης σε επιγραφή από δηνάριο-τορνήσιο (~3,5€) που έκοψε ο ηγεμόνας της Χίου και βαρόνος της Βελιγόστης και του ∆αμάλα Μαρτίνος Ζαχαρίας στο διάστημα 1325-1345 (σε ανασκαφή του Ε. Legrand βρέθηκαν στο πύργο φράγκικα νομίσματα από τα μέσα του 13ου αιώνα).
Το χρονικό αναφέρει ότι η βαρωνία ιδρύθηκε το 1209 μετά την κατάκτηση της Πελοποννήσου από τον Γουλιέλμο Σαμπλίτη, που έδωσε 4 τιμάρια στον Ιάκωβο ντε λα Ρος Γάλλο ιππότη στην περιοχή της αρχαίας Τροιζήνας. Ο ιππότης έχτισε κάστρο το "Caste Eldamala" που εξελληνισμένο το όνομα έγινε Δαμάλας. Το κάστρο ήταν πύργος για τον έλεγχο του φέουδου, και όχι μόνον αυτό, συνήθεια της εποχής ήταν να δίνονται στα κάστρα αυτά το όνομα του ιππότη που το έχτιζε. Ο Δαμάλας αποτέλεσε τη μεσαιωνική συνέχεια της αρχαίας Τροιζήνας αναπτύχθηκε στο ίδιο μέρος όπου άκμασε η αρχαία πόλη και την υποκατέστησε ως διοικητικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής.
Ιστορικές έρευνες δείχνουν ότι μετά το 1230 ο Δαμάλας δόθηκε στον Γουλιέλμο ντε λα Ρος (Guillaume de la Roche) που ήταν βαρόνος της Βελιγοστης. Τελευταία οικογένεια που ήταν κύριοι του φέουδου ήταν οι Ζαχαρία, ( νόμισμα * του Μαρτίνου Ζαχαρία ** όπου και αναφέρεται ως βαρόνος Βελιγόστης και Δαμάλα).
Το κάστρο πέρασε στους Βυζαντινούς μετά το 1382 αποτελώντας μέρος του Δεσποτάτου του Μοριά. Στα 1456 το κάστρο του Δαμάλα αναφέρεται μαζί με άλλες οχυρές θέσεις που Έλληνες της περιοχής πρότειναν να παραδώσουν στη Βενετία, πρόταση που εξετάστηκε ευμενώς. Από το χρονικό του Stefano Magno μαθαίνουμε ότι οι Ενετοί πράγματι κατέλαβαν τον Δαμάλα στα 1463. Στα 1467, όμως, σε κατάλογο των κάστρων της Πελοποννήσου από το ίδιο χρονικό, αναφέρεται ότι το κάστρο του ∆αμάλα, ανήκε στον Ενετό διοικητή του Ναυπλίου. Έπεσε στα χέρια των Τούρκων κάποια στιγμή μετά τα μέσα του 15ου αιώνα. Στα 1531 η περιοχή του Κάστρου ∆αμάλα ήταν σε οθωμανική κτήση.
* Ἐν τῷ αὐτῷ φυλλαδίῳ ὁ κ. Π. Λάμπρος δημοσιεύει ἀνέκδοτον καὶ μοναδικὸν μέχρι τῆς σήμερον νόμισμα τοῦ Δαμαλᾶ κοπὲν ὑπὸ τοῦ κυρίου τῆς Χίου Μαρτίνου Ζαχαρία, ἵνα κυκλοφορῇ εἰς τὰς ἐν Πελοποννήσῳ κτήσεις του.
** Στη Χίο ο Μαρτίνος Ζαχαρίας (1307- 1329) έκδωσε και βενετικού στιλ νομίσματα 1/4 του δουκάτου, γρόσια και denier tournois.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πιο χαρακτηριστικό κτίσμα είναι το λεγόμενο Παλάτι του Θησέα ή "Πύργος του Διατειχίσματος" που δεσπόζει στο χώρο. Προσφέροντας ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ιστορικής εξέλιξης, ο πύργος είναι βασικά του 5ου π.Χ. αιώνα αλλά με μεσαιωνική ανωδομή. Το "πάντρεμα" των διαφορετικών εποχών διακρίνεται εύκολα και στις φωτογραφίες. Ο Α. Bon το αναφέρει ως ένα κάστρο - καταφύγιο κτισμένο στο ψηλότερο σημείο του με αργολιθοδομή. Στον χάρτη της αρχαίας Τροιζήνας του N. Φαράκλα που ειναι βασισμένος στον παλαιότερο χάρτη του G. Welter, αναγνωρίζονται δύο αμυντικοί περιβόλοι στην κορυφή του λόφου, οι οποίοι ερμηνεύονται ως κατάλοιπα των βυζαντινών τειχών.