Κάρολος Α΄ της Μάντουα

Κάρολος Α΄, Δούκας του Νεβέρ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Charles Ier Gonzague (Γαλλικά)
Γέννηση	6  Μαΐου 1580 Παρίσι
Θάνατος	22  Σεπτεμβρίου 1637 Μάντοβα
Τόπος ταφής	Basilica Palatina di Santa Barbara
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αριστοκράτης
Οικογένεια
Σύζυγος	Κατρίν ντε Μαγιέν (από 1599)
Τέκνα	Μαρία Λουίζα Γκοντζάγκα Κάρολος Γκοντζάγκα-Νεβέρ Κάρολος Γκοντζάγκα, δούκας του Ρετέλ Φερδινάνδος Γκοντζάγκα Άννα Γκοντζάγκα Bénédicte de Mantoue
Γονείς	Λουδοβίκος του Νεβέρ και Ερριέττα της Κλέβης
Οικογένεια	Οίκος των Γκονζάγκα
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Duke of Montferri (1627–1637)
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Ο Κάρολος Α΄ (ιταλ. Carlo Gonzaga, 1580 – 1637) ήταν Ιταλός ευγενής του 17ου αιώνα. Ως Κάρολος Α΄ ήταν δούκας της Μάντουα και Δούκας του Μομφερράτου (1627 - 1637) και ως Κάρολος Γ΄ ήταν δούκας του Νεβέρ και του Ρετέλ (1595 - 1637).

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στις 6 Μαΐου 1580 στο Παρίσι. Γονείς του ήταν ο Λουδοβίκος και η Ερριέττα των Λα Μαρκ δούκισσα του Νεβέρ και Ρετέλ, κόρη του Φραγκίσκου Α΄ κόμη του Νεβέρ και του Ρετέλ. Διετέλεσε Δούκας της Μάντουα (Mantua), Δούκας του Μομφερράτου (Montferrat), δούκας του Νεβέρ (Nevers), Δούκας του Ρετέλ (Rethel) και Πρίγκιπας του Αρς (Arches). Απεβίωσε το 1637.

Τα σχέδια του Καρόλου και η επανάσταση στην Ελλάδα

Το 1612 ο Κάρολος διεκδίκησε τον αυτοκρατορικό θρόνο του Βυζαντίου, διότι ο πατέρας του Λουδοβίκος ήταν γιος της Μαργαρίτας Παλαιολογίνας, 7ης απογόνου του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου και του Θεόδωρου Κομνηνού Δούκα Άγγελου δεσπότη της Ηπείρου. Η Κωνσταντινούπολη τότε ήταν υπό την κυριαρχία των Τούρκων. Ο Κάρολος για να πετύχει τον σκοπό του διέγειρε στην Ελλάδα επανάσταση εναντίον των Τούρκων. Βρήκε ευκαιρία και έκανε απόβαση με μικρό στόλο που είχε ετοιμάσει στην Ευρώπη, και ήρθε σε διαπραγματεύσεις με τους κατοίκους ιδίως της Μάνης και της Ηπείρου. Οι Έλληνες τον υποδέχτηκαν θερμά και τον αποκαλούσαν «Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο». Ο Κάρολος τους συμβούλεψε να είναι έτοιμοι για να πάρουν τα όπλα όταν παρουσιαστεί με τον στρατό του και τους δώσει το σύνθημα για να σφάξουν τους Τούρκους. Οι Τούρκοι όταν έμαθαν τα σχέδια έστειλαν είκοσι χιλιάδες στρατιώτες και εβδομήντα καράβια και κατέλαβαν την Μάνη. Εν συνεχεία έβαλαν βαρύς φόρους στους Μανιάτες.

Ο Κάρολος δεν εγκατέλειψε τα σχέδιά του και άρχισε να στρατολογεί ιππότες σε όλη την Ευρώπη, ενώ παράλληλα έστελνε υψηλούς κληρικούς μορφωμένους στην Ελλάδα που έσπερναν με επιτυχία τον σπόρο της επανάστασης. Οι τότε αρχιεπίσκοποι Μητροφάνης Μονεμβασίας, Διονύσιος Λακεδαιμονίας, Χρύσανδρος Λάσκαρις, Διονύσιος Τυρνάβου και πάσης Βουλγαρίας, Νεόφυτος Μαΐνης και Γαβριήλ Βλάσιος Ναυπάκτου περιόδευσαν στην Ελλάδα υποκινώντας την επανάσταση. Ο Κάρολος στο μεταξύ έστελνε ακόλουθους στις αυλές της Ευρώπης ζητώντας υποστήριξη. Το 1619 στρατολόγησε έξι καράβια με πλήρωμα, αλλά τα δραματικά επεισόδια στην Ευρώπη και η έκρηξη του τριακονταετούς πολέμου του ανέτρεψαν τα σχέδια. Οι Έλληνες από την άλλη μεριά ήταν ετοιμοπόλεμοι αγωνιώντας να δουν τον Κάρολο να εμφανίζεται. Τελικά οι Διονύσιος Λαρίσης και Σεραφείμ ο Φαρσάλων έγειραν λάβαρο στην Ήπειρο και Θεσσαλία. Στην αρχή είχαν μερικές επιτυχημένες μάχες, καταπνίχτηκαν όμως γρήγορα από τον αριθμό των Τούρκων και έπεσαν μάρτυρες της πατρίδας και της θρησκείας.

Ο πόλεμος διαδοχής της Μάντοβας

Την χρονιά που πέθανε ο τελευταίος αρρήν διάδοχος του Οίκου των Γκοντζάγκα Βιντσέντσο Β΄ Γκοντζάγκα (1627), ο Κάρολος κληρονόμησε με συμφωνία το Δουκάτο της Μάντοβας. Ο εχθρός του ωστόσο Κάρολος Εμμανουήλ Α΄ της Σαβοΐας από τον Οίκο της Σαβοΐας που ζητούσε να κληρονομήσει ο ίδιος τα εδάφη των Γκοντζάγκα στο Μομφερράτο αμφισβήτησε έντονα την διαδοχή. Ο Κάρολος Εμμανουήλ Α΄ κάλεσε σε βοήθεια την Ισπανία και την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία απέναντι στην φιλο-Γαλλική διοίκηση της Μάντοβας, το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει ο "Πόλεμος της Διαδοχής της Μάντοβας". Ο Φερδινάνδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έστειλε έναν στρατό από Λάντσκνεχτ να πολιορκήσει την Μάντοβα, ο Λουδοβίκος ΙΓ΄ της Γαλλίας δεν έστειλε στον Κάρολο την βοήθεια που του υποσχέθηκε με αποτέλεσμα να δραπετεύσει. Η πολιορκία συνεχίστηκε μέχρι την μέρα που ο πληθυσμός της πόλης αποδεκατίστηκε από την πανώλη (18 Ιουλίου 1630). Τα αυτοκρατορικά στρατεύματα εισήλθαν στην Μάντοβα και την λεηλάτησαν τρεις μέρες, η πόλη δεν συνήλθε ποτέ από την καταστροφή. Οι διπλωματικοί ελιγμοί τα επόμενα χρόνια επέτρεψαν ωστόσο στον Κάρολο να επιστρέψει στην Μάντοβα αν και αναγκάστηκε να κάνει παραχωρήσεις στον Οίκο της Σαβοΐας και τους Γκοντζάγκα που κυβερνούσαν την Γκουαστάλλα. Οι οικονομικές καταστάσεις ήταν πολύ δύσκολες αλλά ο ίδιος μπόρεσε με ικανούς ελιγμούς να φέρει τα επόμενα χρόνια την ανάκαμψη. Ο Κάρολος πέθανε (1637) και τον διαδέχθηκε ο εγγονός του Κάρολος Β΄ Γκοντζάγκα-Νεβέρ, γιος του μεγαλύτερου γιου του Καρόλου που είχε πεθάνει πολύ πρόωρα (1631), την αντιβασιλεία είχε η μητέρα του Μαρία Γκοντζάγκα, δούκισσα του Μομφερράτου.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε το 1599 την Αικατερίνη του Οίκου της Λωρραίνης-Γκιζ, κόρη του Καρόλου δούκα του Μαγιέν και είχε τέκνα:

• Φραγκίσκος 1606-1622, δούκας του Ρετέλ· απεβίωσε 14 ετών.
• Κάρολος 1609-1631, δούκας του Νεβέρ.
• Φερδινάνδος 1610-1632, δούκας του Μαγιέν· απεβίωσε 22 ετωών.
• Μαρία-Λουίζα 1611-1667, παντρεύτηκε πρώτα τον Βλαδίσλαο Δ΄ των Βάσα βασιλιά της Πολωνίας και μετά τον αδελφό του Ιωάννη Β΄ Καζιμίρ των Βάσα βασιλιά της Πολωνίας.
• Μπενεντέττα/Βενεδίκτη 1614-1637, απεβίωσε 23 ετών.
• Άννα 1616-1684, παντρεύτηκε τον Εδουάρδο των Βίττελσμπαχ κόμη του Παλατινάτου-Ζίμμερν. Η ίδια ισχυριζόταν ότι πιο πριν, είχε παντρευτεί μυστικά τον Ερρίκο Β΄ του Οίκου της Λωρραίνης δούκα του Γκιζ, 2ο εξάδελφό της, με το οποίο ήταν πολύ ερωτευμένη.

Πηγές

• Κωνσταντίνος Σάθας (1868). Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821). Αθήνα: Τυπογραφείο των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2009. 

Βιβλιογραφία

• Στ. Παπαδόπουλος, Η κίνηση του δούκα του Νεβέρ Καρόλου Γονζάγα για την απελευθέρωση των βαλκανικών λαών (1603-1625), Θεσσαλονίκη 1966