Ιστορία του Μεξικού
Η ιστορία του Μεξικού είναι η χρονολογική και αποδεδειγμένη αφήγηση των γεγονότων του παρελθόντος που σχετίζονται με τους ανθρώπους που ζουν στη σημερινή επικράτεια του Μεξικού, μια χώρα που βρίσκεται στη Βόρεια Αμερική.
Αυτή η αφήγηση μπορεί να χωριστεί με διαφορετικούς τρόπους ανάλογα με την ιστοριογραφική προοπτική για την αντιμετώπιση των γεγονότων και των κριτηρίων τους.[1] Μπορεί να περιλαμβάνει τρεις μεγάλες περιόδους, οι οποίες είναι οι εξής: προϊσπανική (ή προκολομβιανή), ισπανική και ανεξάρτητη εποχή.[2]
Η προϊσπανική περίοδος αναφέρεται σε όλα όσα συνέβησαν πριν από την άφιξη των Ισπανών το 1519. Αυτή η περίοδος περιλαμβάνει την εγκατάσταση των ανθρώπων στην περιοχή, την έναρξη της γεωργίας και τη διαμόρφωση ενός καθιστικού τρόπου ζωής σε τρεις μεγάλες πολιτιστικές περιοχές: Αριδοαμερική, Οασισαμερική και Μεσοαμερική. Η τελευταία ήταν εκείνη στην οποία αναπτύχθηκαν περισσότεροι πολιτισμοί, λόγω των γεωγραφικών συνθηκών της.
Η ισπανική περίοδος διαδέχεται την προϊσπανική περίοδο και διαρκεί μέχρι την ολοκλήρωση του Πολέμου της Ανεξαρτησίας το 1821, περίοδος που διήρκεσε τρεις αιώνες. Χαρακτηρίστηκε από την κυριαρχία της ισπανικής μοναρχίας που ξεκίνησε με την ισπανική Κατάκτηση και επισημοποιήθηκε πολιτικά και εδαφικά κατά τη διάρκεια της Νέας Ισπανίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το Μεξικό ήταν μια από τις πιο σημαντικές αποικίες της Ισπανίας στον Νέο Κόσμο.
Τέλος, η ανεξάρτητη περίοδος - που βρίσκεται σε εξέλιξη - ξεκίνησε με τη συγκρότηση της Πρώτης Μεξικανικής Αυτοκρατορίας με κύριο χαρακτηριστικό την ύπαρξη του ίδιου του μεξικανικού κράτους, το οποίο έχει σχηματιστεί και από τις δύο μορφές διακυβέρνησης (μοναρχία και δημοκρατία). Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίστηκε από εκτεταμένη πολιτική αστάθεια, ενώ η περίοδος μετά τη Μεξικανική Επανάσταση του 1910-20 χαρακτηρίστηκε από την κυριαρχία του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος. Η κυριαρχία του κράτησε μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2000.
Μια εναλλακτική ιστοριογραφική προοπτική είναι η παραδοσιακή περιοδοποίηση της παγκόσμιας ιστορίας:[1] προϊστορία (αποτελούμενη από την εποχή του λίθου, του χαλκού και του σιδήρου), πρωτοϊστορία, και ιστορία (διαιρούμενη σε αρχαία, μεσαιωνική, νεότερη και σύγχρονη). Ωστόσο, αυτή η προοπτική δεν χρησιμοποιείται ευρέως, καθώς είναι συχνά δύσκολο να προσδιοριστούν οι αντίστοιχες περίοδοι του Μεξικού, χωρίς την προσφυγή σε ευρωκεντρικές εξηγήσεις.[3]
Προκολομβιανή περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πριν από περίπου 18.000 χρόνια, οι άνθρωποι εγκαταστήθηκαν στο Μεξικό προερχόμενοι από το βορρά. Εκείνη την εποχή το κλίμα ήταν πιο υγρό στα κεντρικά υψίπεδα και η προσφορά τροφής ήταν καλύτερη από σήμερα. Κυνηγούσαν μαμούθ, άλογα και άλλα ζώα, μεταξύ άλλων, που αργότερα εξαφανίστηκαν. Μια σταδιακή ξήρανση σημειώθηκε ως αποτέλεσμα της τήξης των πάγων βορειότερα στην ήπειρο. Οι πρώτες γεωργικές καλλιέργειες καταγράφηκαν περίπου το 9000 π.Χ., ενώ η καλλιέργεια του καλαμποκιού άρχισε περίπου το 5000 π.Χ. στην κοιλάδα Τεουακάν στην Πουέμπλα. Σταδιακά, ένας μόνιμος πολιτισμός αναπτύχθηκε στα κεντρικά και νότια μέρη της χώρας, και η καλλιέργεια φυτών όπως το τσίλι, η ντομάτα, η πράσινη ντομάτα και το αβοκάντο ήταν χαρακτηριστικά της αγροτικής παραγωγής, εκτός από τον καλαμπόκι.
Ένας αριθμός πολιτισμών υψηλής ποιότητας αναπτύχθηκε από το 1200 π.Χ. και μετά. Οι γνώσεις για αυτούς τους πολιτισμούς βασίζονται σε αρχαιολογικά ευρήματα και δεν είναι γνωστή η γλώσσα ή η εθνική καταγωγή τους. Όλοι αυτοί οι πολιτισμοί αναπτύχθηκαν στην πολιτιστική-γεωγραφική περιοχή της Μεσοαμερικής, η οποία εκτεινόταν από μια γραμμή μεταξύ Γουαδαλαχάρα και Ταμπίκο στα βόρεια, σε όλο το κεντρικό και νότιο Μεξικό, Μπελίζ, Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ και Ονδούρα. Οι πολιτισμοί εδώ επηρέασαν ο ένας τον άλλον, ενώ η θρησκεία, η κοσμοθεωρία, η τέχνη, ο πολιτισμός, η τεχνολογία εμφανίζουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά σε όλη την περίοδο.
Βόρεια της Μεσοαμερικής ζούσε ένας μεγάλος αριθμός φυλών και λαών που οι Αζτέκοι ονόμαζαν "Τσιτσιμέκοι" ή βάρβαροι. Οι περισσότεροι από αυτούς ζούσαν ως κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες, ενώ έχουν καταγραφεί μόνο λίγοι και διάσπαρτοι αγροτικοί πολιτισμοί.
Χρονολόγιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χρονολόγιο των μεγάλων μεσοαμερικανικών πολιτιστικών ομάδων από την προκολομβιανή εποχή (οι ημερομηνίες είναι κατά προσέγγιση και διάφοροι συγγραφείς διαφωνούν σχετικά με αυτές) μέχρι την ισπανική κατάκτηση.
Ολμέκοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο αρχαιότερος ανώτερος πολιτισμός, ήταν οι Ολμέκοι, που άκμασε στην ακτή του Κόλπου του Μεξικού. Οι Ολμέκοι είχαν εγκατασταθεί κυρίως στις σημερινές πολιτείες Βερακρούς και Ταμπάσκο. Ωστόσο, η άμεση πολιτιστική τους επιρροή επεκτάθηκε πολύ περισσότερο και μπορεί να εντοπιστεί νοτιοανατολικά ως το Ελ Σαλβαδόρ. Οι Ολμέκοι κυριάρχησαν περίπου το 1200 π.Χ. με 400 μ.Χ. Ο πολιτισμός τους έχει καταγραφεί κυρίως με τη μορφή των μεγάλων πέτρινων κεφαλών.
Τεοτιουακάν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την περίοδο 100 με 600 μ.Χ. η πόλη Τεοτιουακάν γνώρισε μεγάλη πολιτιστική ανάπτυξη στην περιοχή ακριβώς βόρεια της Πόλης του Μεξικού. Ο πληθυσμός του Τεοτιουακάν ήταν γύρω στα 200.000 άτομα, καθιστώντας το μια από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου. Στην ακμή του, 500 με 600 μ.Χ., το Τεοτιουακάν έλεγχε μεγάλα τμήματα της Μεσοαμερικής. Σήμερα δεν γνωρίζουμε την εθνοτική καταγωγή των κατοίκων, αλλά υπάρχουν πολλά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι διαφορετικές εθνότητες ζούσαν στην πόλη. Γύρω στο έτος 750, ωστόσο, το Τεοτιουακάν λεηλατήθηκε από Τσιτσιμέκους από το βορρά, πιθανώς μετά από εσωτερικές διαμάχες στην πόλη. Τα αίτια της κατάρρευσης του Τεοτιουακάν αποτελούν αντικείμενο συζήτησης. Μια από τις επικρατούσες θεωρίες είναι ότι η πίεση στους φυσικούς πόρους δημιούργησε διάβρωση. Αυτό οδήγησε σε ελλείψεις τροφίμων και στη συνέχεια οι άνθρωποι της πόλης στράφηκαν κατά των ηγεμόνων που δεν μπορούσαν να τους προστατέψουν από αυτό που θεωρούσαν ότι ήταν η οργή των θεών.
Τολτέκοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αυτός ο πολιτισμός αντικαταστάθηκε τελικά από τους Τολτέκους, οι οποίοι είχαν την πρωτεύουσά τους στη σημερινή ερειπωμένη πόλη Τούλα. Ήρθαν να κυριαρχήσουν σε μεγάλο μέρος του κεντρικού Μεξικού από τον 10ο αιώνα έως τον 12ο αιώνα μ.Χ. Αρχικά, οι Τολτέκοι ήταν ένας νομαδικός λαός πολεμιστών, και πιθανότατα ήταν αυτοί - ή οι προκάτοχοί τους - που λεηλάτησαν την πόλη Τεοτιουακάν (περίπου το 750). Μετά την εγκατάστασή τους, συγκέντρωσαν μια σειρά από μικρά κράτη. Έγιναν οικοδόμοι ναών και η επιρροή τους επεκτάθηκε πολύ, η οποία μπορεί να εντοπιστεί στον μετακλασικό πολιτισμό των Μάγια, και ιδιαίτερα στο Τσιτσέν Ιτζά. Αντικείμενα των Τολτέκων έχουν βρεθεί μέχρι και στην Κόστα Ρίκα.
Το βασίλειο των Τολτέκων πιστεύεται ότι συντρίφτηκε γύρω στο 1200 από έναν νομαδικό λαό πολεμιστών που, όπως πολλοί άλλοι τέτοιοι λαοί, ονομάζονταν Τσιτσιμέκοι (μια λέξη των Αζτέκων που σημαίνει βάρβαροι). Η άρχουσα οικογένεια των Αζτέκων θεωρούσε τους εαυτούς τους απόγονους των Τολτέκων μέσω της ιερής πόλης Κολουακάν.
Μάγια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε σχετική απόσταση από το κεντρικό Μεξικό, άκμασε ο πολιτισμός των Μάγια στη χερσόνησο Γιουκατάν και στα πεδινά της Τσιάπας, καθώς και στο Μπελίζ, στη Γουατεμάλα, στην Ονδούρα και στο Ελ Σαλβαδόρ. Οι Μάγια ήταν γνωστοί για τα μεγάλα συγκροτήματα ναών με πολύπλοκα υδάτινα χαρακτηριστικά, για τη γραφή τους και για την προηγμένη αστρονομία και το ημερολόγιό τους. Αυτός ο πολιτισμός έφτασε στο αποκορύφωμά του τον 10ο αιώνα, όταν για αμφιλεγόμενους λόγους φαίνεται να έχει καταρρεύσει, γεγονός που οδήγησε πολλές από τις πόλεις των Μάγια να αφεθούν στη ζούγκλα. Αυτό που είναι πιθανό είναι ότι πολεμιστές από τα υψίπεδα εισέβαλαν σε μέρη των περιοχών των Μάγια τον 10ο αιώνα. Σε ορισμένα μέρη της περιοχής, ωστόσο, ο πολιτισμός των Μάγια επιβίωσε, για παράδειγμα στα υψίπεδα της Τσιάπας. Οι Μάγια έκαναν έντονη την αντίθεσή τους στην ισπανική κατάκτηση τη δεκαετία του 1540.
Αζτέκοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο τελευταίος πολιτισμός που άκμασε στα κεντρικά υψίπεδα ήταν οι Αζτέκοι, από το 1326 και μετά. Οι Αζτέκοι, ή όπως αποκαλούσαν τους εαυτούς τους "Μεξικανοί", πιθανώς μετανάστευσαν από τα βόρεια, σε ένα θρυλικό ταξίδι από το Αζτλάν, ένα μυθικό μέρος που μερικές φορές συνδέεται με το νησί Μεξικαλτιτάν στη Ναγιαρίτ. Η πεζοπορία τελείωσε εκεί που είδαν έναν αετό να τρώει ένα φίδι πάνω σε έναν κάκτο. Αυτό είδαν στο νησί Τενοτστιτλάν στη λίμνη Τεξκόκο, και έτσι το ταξίδι τελείωσε εδώ. Στην αρχή, οι Αζτέκοι έπρεπε να δεχτούν την υπεροχή από ισχυρότερους γείτονες, αλλά σύντομα κατάφεραν να επιβληθούν σε ισχύ. Καθόλη τη διάρκεια του 15ου αιώνα, πήραν τον έλεγχο μεγάλων τμημάτων της Μεσοαμερικής, από την περιοχή Μπαχίο στα βόρεια μέχρι την περιοχή Τεουαντεπέκ στο νότο. Το Σοκονούσκο, η παράκτια πεδιάδα της Τσιάπας, υπαγόταν επίσης στους Αζτέκους στα τέλη του 15ου αιώνα.
Κατά την ακμή των Αζτέκων, υπήρχαν πολιτισμοί που κατάφεραν να αντισταθούν στην επέκτασή τους. Οι Ζαποτέκοι στην περιοχή Τουαντεπέκ απέτρεψαν μια μεγάλη εισβολή το 1496, όπως επίσης και οι Πουρέπετσα της περιοχής Μιτσοακάν. Η Τλαξκάλα στα κεντρικά υψίπεδα διατήρησε επίσης την ανεξαρτησία της, αλλά πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι αυτό συνέβη επειδή οι Αζτέκοι ήθελαν να διατηρήσουν εχθρούς που θα παρείχαν υποψηφίους για ανθρωποθυσίες.
Όλοι οι μεξικανικοί λαοί και πολιτισμοί έκαναν ανθρωποθυσίες. Μεταξύ των Αζτέκων, ωστόσο, αυτό ήταν ευρέως διαδεδομένο και τα περισσότερα θύματα ήταν μεταξύ των γειτονικών λαών, όπως η ανεξάρτητη Τλαξκάλα. Οι υποταγμένοι λαοί έπρεπε επίσης να στέλνουν μερικές από τις δικές τους θυσίες στους Αζτέκους. Το 1487, πιθανολογείται ότι ίσως μέχρι και 20.000 άνθρωποι θυσιάστηκαν στην αφιέρωση για την κύρια πυραμίδα στον μεγάλο ναό του Τενοτστιτλάν.
Τα κρανία εκτίθεντο σε τσομπάντλι ("ράφια κρανίων"), ενώ το κρέας το έτρωγε ο πληθυσμός. Το μίσος που είχαν δημιουργήσει στις γύρω φυλές εναντίον τους για γενιές ήταν ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο η ισπανική κατάκτηση της χώρας πραγματοποιήθηκε με σχετική ευκολία. Οι λαοί αυτοί έβλεπαν τους Ισπανούς με την πανοπλία, τα γένια και τα άλογά τους ως θεϊκούς σωτήρες.
Άλλοι πολιτισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανώτεροι πολιτισμοί εμφανίστηκαν και σε άλλες περιοχές του Μεξικού. Στην Οαχάκα, άκμασαν οι πολιτισμοί των Ζαποτέκων και των Μιξτέκων, με επίκεντρο το Μόντε Αλμπάν. Η Μιτσοακάν ήταν η κύρια περιοχή της αυτοκρατορίας των Πουρέπετσα, οι οποίοι αντιτάχθηκαν στην κυριαρχία των Αζτέκων.
Το βόρειο Μεξικό, βόρεια της γραμμής μεταξύ Ταμπίκο και Γουδαλαχάρα, κατοικήθηκε από τους Τσιμιτσέκους που ήταν σε μεγάλο βαθμό κυνηγοί - τροφοσυλλέκτες. Στην περιοχή τους, άκμασε η πόλη Πακιμέ (ή Κάζας Γκράντες) στο βόρειο τμήμα του Μεξικού από τον 10ο αιώνα έως το 1340.
Νέα Ισπανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την περίοδο 1521 έως 1821, το Μεξικό ήταν μέρος της Ισπανικής Αυτοκρατορίας. Η αποικία ονομαζόταν Nueva España ή Νέα Ισπανία.
Ισπανική κατάκτηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ευρωπαϊκή κατάκτηση ξεκίνησε το 1519, όταν ο Ισπανός κατακτητής Ερνάν Κορτές αποβιβάστηκε στην περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως Βερακρούς. Μετά από μερικές αρχικές μάχες στην ακτή και στην πόλη Τσολούλα, ο Κορτές προσκλήθηκε να έρθει στο Τενοτστιτλάν ως φιλοξενούμενος του βασιλιά των Αζτέκων Μοντεζούμα. Μαζί με εκατοντάδες Ισπανούς στρατιώτες και πολλές χιλιάδες συμμαχικές δυνάμεις, κυρίως Τοτονάκους και Τλαξκαλτέκους, στεγάστηκε στην πόλη.
Οι Ισπανοί πέρασαν τον χειμώνα του 1519-20 στην πόλη αυτή, ωστόσο οι σχέσεις με τους Αζτέκους επιδεινώθηκαν. Οι Αζτέκοι ανταποκρίθηκαν στην προνομιακή θέση που απολάμβαναν οι Ευρωπαίοι και πρώην εχθροί, ενώ οι Ισπανοί σοκαρίστηκαν από τις ανθρωποθυσίες που γίνονταν τακτικά στα ιερά γύρω από την πόλη. Εν μέσω αυτών των γεγονότων, ο Μοντεζούμα ήταν πολύ πιστός στους Ισπανούς. Η συμπεριφορά του εμφανίζεται ως μυστήριο στην ιστορία, αλλά συχνά εξηγείται από τον μύθο του θεού βασιλιά Κετζαλκόατλ που επρόκειτο να επιστρέψει. Από τους ιστορικούς έχει προταθεί ότι ο Μοντεζούμα πίστευε ότι ο Κορτές ήταν ο Κετζαλκόατλ.
Ο Ισπανός κυβερνήτης της Κούβας έστειλε μια τιμωρητική αποστολή για να συλλάβει τον Κορτές. Ο Κορτές επέστρεψε στην ακτή με περίπου τα 2/3 της δύναμής του, νίκησε την αποστολή με τους στρατιώτες που είχε και τους έπεισε να συμμετάσχουν στην κατάκτηση. Πίσω στο Τενοτσιτλάν, η ένταση μεταξύ των Αζτέκων και των Ισπανών κορυφώθηκε που είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο Μοντεζούμα. Είναι αβέβαιο αν τον σκότωσαν οι Ισπανοί ή οι δυσαρεστημένοι Αζτέκοι. Οι Ισπανοί τράπηκαν σε φυγή τη νύχτα της 30ης Ιουνίου φορτωμένοι με χρυσάφι και θησαυρούς. Πολλοί από αυτούς σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν και θυσιάστηκαν στους θεούς. Αυτή η νύχτα ονομάζεται la noche triste, η θλιμμένη νύχτα. Όσοι επέζησαν, συμπεριλαμβανομένου του Κορτές, κατέφυγαν στην Τλαξκάλα.
Ένας από τους στρατιώτες του Κορτές άφησε πίσω του το πιο επικίνδυνο σουβενίρ, την ευλογιά. Η επιδημία της ευλογιάς κατέστρεψε το Τενοτσιτλάν και όλη την Αυτοκρατορία των Αζτέκων, αλλά δεν έφτασε στην Τλαξκάλα. Την άνοιξη του 1521, οι Ισπανοί και οι Τλαξκαλτέκοι επέστρεψαν. Μετέφεραν βάρκες που συναρμολογήθηκαν και τοποθετήθηκαν στη λίμνη Τεξκόκο. Έτσι, θα μπορούσαν να απομονώσουν την πρωτεύουσα, έτσι ώστε οι εναπομείναντες Αζτέκοι να λιμοκτονήσουν. Οι Αζτέκοι, ωστόσο, αντιστάθηκαν σθεναρά, και επέλεξαν η πρωτεύουσα να καταστραφεί από τα ισπανικά κανόνια παρά να παραδοθεί. Τελικά, στις 13 Αυγούστου 1521, η αντίσταση τελείωσε και οι περισσότεροι από τους εναπομείναντες κατοίκους σφαγιάστηκαν από τους Ισπανούς.
.jpg)
Το κεντρικό τμήμα του Μεξικού κατακτήθηκε κατά τη δεκαετία του 1520, και περίπου το 1540 ο Φρανθίσκο δε Μοντέχο κατέκτησε τη χερσόνησο Γιουκατάν. Με αυτό τον τόπο, όλο το Μεξικό, κατακτήθηκε νότια της γραμμής των Τσιτσιμέκων. Οι κατακτήσεις βορειότερα ήταν πιο απαιτητικές και μακροχρόνιες.
Μαζικός θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Ισπανοί θεωρούσαν αυτούς που θυσίαζαν ανθρώπους ότι ήταν κακοί και δαιμονικοί, και γι' αυτό το λόγο έσφαξαν μεγάλο αριθμό Αζτέκων. Άλλοι οδηγήθηκαν ως σκλάβοι σε σκληρή χειρωνακτική εργασία με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας. Το σημαντικότερο, όμως, ήταν ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ευρωπαίων είχε αναπτύξει ασθένειες εναντίον των οποίων οι άνθρωποι του «Νέου Κόσμου» δεν είχαν αναπτύξει ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα. Σχετικά ακίνδυνες ασθένειες για τους Ευρωπαίους, όπως η ανεμοβλογιά, η ιλαρά κ.α. σκότωσαν πάρα πολλούς ανθρώπους στο Μεξικό, ενώ πιο σοβαρές ασθένειες, όπως η ευλογιά και ο τύφος σκότωσαν ακόμη περισσότερους.
Υπολογίζεται ότι στην περιοχή που είναι γνωστή ως Μεσοαμερική, ζούσαν 18 εκατομμύρια άνθρωποι το 1519. Μέχρι το τέλος του αιώνα, ο αριθμός είχε μειωθεί σε περίπου 2 εκατομμύρια αυτόχθονες πληθυσμούς.
Αποικία της Νέας Ισπανίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την κατάκτηση, στους Ισπανούς δόθηκαν δικά τους εδάφη, που ονομάζονταν «encomiendas». Τους δόθηκε επίσης η ευθύνη του εκχριστιανισμού των αυτόχθονων πληθυσμών «τους». Σε αντάλλαγμα, οι πληθυσμοί αυτοί έπρεπε να δουλέψουν γι' αυτούς. Αυτό το σύστημα ουσιαστικά ήταν συνώνυμο της σκλαβιάς. Τελικά, ιερείς και μοναχοί αντιτάχθηκαν, και ο επίσκοπος της Τσιάπας, Μπαρτολομέ δε λας Κάσας, όπως επίσης και άλλοι προσπάθησαν να εξασφαλίσουν πιο ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης για τους ιθαγενείς. Ήταν ο πρώτος που πρότεινε την χρήση των Αφρικανών για την αντιμετώπιση της έλλειψης εργατικού δυναμικού στη νέα αποικία. Τελικά, ένας μεγάλος αριθμός Αφρικανών μεταφέρθηκε ως σκλάβοι, ειδικά στις φυτείες ζάχαρης και καφέ στις τροπικές παράκτιες περιοχές.
Καθολικισμός και μάθηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο καθολικισμός εξαπλώθηκε γρήγορα, ειδικά μετά την εμφάνιση της μελαχρινής Παναγίας της Γουαδελούπης το 1531, ενώ ικέτες μοναχοί, όπως Φραγκισκανοί, Δομινικανοί, και Αυγουστινιανοί δημιούργησαν σταθμούς αποστολής και σχολεία σε όλη τη χώρα.
Σχολεία ιδρύθηκαν για τους Ινδιάνους από νωρίς. Ήδη από το 1534, ο επίσκοπος Θουμάραγκα της Πόλης του Μεξικού ίδρυσε το περίφημο Κολέχιο δε Σάντα Κρουθ (Colegio de Santa Cruz) για τους Αζτέκους και άλλους Ινδιάνους του Τλατελτελόλκο. Τη δεκαετία του 1540, οι δεξιότητες ανάγνωσης μεταξύ του πληθυσμού ήταν τόσο προηγμένες που ο επίσκοπος Θουμάραγκα έκανε την κατήχηση στη γλώσσα νάουατλ. Οι σύγχρονες πηγές μαρτυρούν την μάλλον γρήγορη εξάπλωση του Χριστιανισμού σε σχέση με τον πολιτισμό των ιθαγενών της Αμερικής μέσα στο νέο καθολικό πλαίσιο που επηρεάστηκε από την Ισπανία, τόσο ανάμεσα στους συγγραφείς (στα νάουατλ, ισπανικά και ακόμη και στα λατινικά) όσο και ανάμεσα στους συνθέτες και μουσικούς. Το 1553 υπήρχαν τρία σημαντικά κολέγια στην αποικία: το πρώτο στο Τλατελτελόλκο για τους Ινδιάνους, το δεύτερο στο Σαν Χουάν δε Λετράν για τους Μεστίθους ή μιγάδες (και τα δύο υπό την ηγεσία του Τάγματος των Φραγκισκανών) και ένα τρίτο για τους Ισπανούς και τους Κρεολούς (μέλη της ντόπιας αριστοκρατίας) που δεν ήθελαν να ανακατευτούν με τους άλλους. Την ίδια χρονιά, στις 3 Ιουνίου 1553, άνοιξε το Πανεπιστήμιο του Μεξικού, με όλες τις σχολές και τα προνόμια που απολάμβανε το πιο διάσημο πανεπιστήμιο της χώρας καταγωγής, αυτό της Σαλαμάνκα. Οι κορυφαίοι καθηγητές ήταν μέλη του Τάγματος των Δομινικανών.
Αποικισμός στα βόρεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα μοναστικά τάγματα αποτελούσαν σημαντικό μέρος του αποικισμού, επειδή εργάστηκαν για να προσηλυτίσουν τους αυτόχθονες πληθυσμούς στον καθολικισμό, και έτσι τους παθητικοποίησαν. Τα παλαιότερα από αυτά τα τάγματα βρίσκονταν μέσα και γύρω από την Πόλη του Μεξικού. Σταδιακά, ωστόσο, ο ιεραποστολικός ζήλος των μοναχών έφτασε και σε πιο απομακρυσμένες περιοχές. Οι πρώτες περιοχές στο βορρά ήταν πόλεις με ορυχεία εξόρυξης φυσικών πόρων, όπως το Σακατέκας και το Σαν Λουίς Ποτοσί. Νέες αποικίες εμφανίστηκαν επίσης σε απομακρυσμένες περιοχές του βορρά, όπως το Μοντερέι και το Σαλτίγιο το 1577 και η Σάντα Φε στο σημερινό Νέο Μεξικό το 1608, ενώ στις αρχές του 18ου αιώνα, οι ιεραπόστολοι έφτασαν μέχρι και το Τέξας. Οι σταθμοί αποστολής Φραγκισκανών βόρεια κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού περιελάμβαναν περιοχές που αργότερα έγιναν μεγάλες πόλεις στην πολιτεία της Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Η αποστολή Σαν Φρανθίσκο δε Ασίς έγινε Σαν Φρανσίσκο, η αποστολή Σαν Ντιέγκο δε Αλκαλά έγινε Σαν Ντιέγκο. Η πόλη του Λος Άντζελες μεγάλωσε γύρω από μια εκκλησία που προοριζόταν να γίνει ο πυρήνας μιας Φραγκισκανικής αποστολής, τη λεγόμενη Nuestra Señora La Reina de Los Angeles de Porciúncula (η αποστολή χτίστηκε τελικά κοντά, με διαφορετικό όνομα). Οι βορειότερες αποστολές χτίστηκαν στα τέλη του 18ου αιώνα βόρεια του Σαν Φρανσίσκο.
,_a_Chiricahua_Apache,_full-length,_kneeling_with_rifle,_1887_-_NARA_-_530880_restored.jpg)
Ο πληθυσμός στις βόρειες περιοχές ήταν πολύ μικρός κατά τη διάρκεια όλης της εποχή της αποικιοκρατίας. Λαοί πολεμιστών, όπως οι Απάτσι και οι Κομάντσι βρίσκονταν σε συνεχή πόλεμο με τις μικρές αποικίες και οι περιοχές της ερήμου απέδιδαν λιγότερο από τις πλουσιότερες περιοχές στο νότο. Οι ισπανικές αποικίες στο βορρά είχαν μικτό πληθυσμό Ευρωπαίων και αυτόχθονων πληθυσμών από τις κεντρικές περιοχές, όπως οι πιστοί Τλαξκαλτέκοι.
Φυλετικός διαχωρισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τη διάρκεια των τριακοσίων χρόνων της ισπανικής κυριαρχίας υπήρχε σαφής διάκριση μεταξύ της κοινωνικής θέσης και των δικαιωμάτων των φυλών. Στο κάτω σκαλοπάτι με τα λιγότερα δικαιώματα βρίσκονταν οι Αφρικανοί σκλάβοι, ακολουθούσαν οι ιθαγενείς, μετά οι Μεστίθοι (μιγάδες) και τέλος οι «Κρεολοί», Ευρωπαίοι που γεννήθηκαν στο Μεξικό. Οι μόνοι που μπορούσαν να κατέχουν δημόσιες θέσεις, ωστόσο, ήταν οι «Χερσονήσιοι», άνθρωποι γεννημένοι στην Ιβηρική Χερσόνησο, οι οποίοι συχνά είχαν μια μέτρια κοινωνική θέση στην Ισπανία. Την εποχή της αποικιοκρατίας, χρησιμοποιούνταν ξεκάθαρα ονόματα για τα διάφορα φυλετικά μείγματα, ονόματα που σήμερα δε χρησιμοποιούνται πλέον επειδή οι Μεξικανοί έχουν χάσει τη διαφοροποίηση της γενετικής τους προέλευσης. Όταν κάποιος εξετάζει τις ταξικές διαφορές μεταξύ των ομάδων και συγκρίνει με αυτό που επικρατούσε, για παράδειγμα, στις βρετανικές και στις ολλανδικές αποικίες, αυτό που διαπιστώνει είναι ότι δεν υπήρχε τόσο ξεκάθαρη φυλετική διάκριση. Τόσο οι Άγγλοι όσο και οι Ολλανδοί κράτησαν πολύ μεγαλύτερη απόσταση από τους «ιθαγενείς» από ό,τι οι Ισπανοί άποικοι. Στις ισπανικές αποικίες, η φυλετική ανάμειξη ήταν πολύ πιο κοινή και πιο αποδεκτή, όπως αποδεικνύεται από τα σχετικά μεγάλα τμήματα του πληθυσμού που δείχνουν την προφανή ανάμειξη Ευρωπαίων και Ιθαγενών Αμερικανών. Τέλος, οι γεωγραφικές εκτοπίσεις και οι πρακτικές που μοιάζουν με το απαρτχάιντ ήταν σχετικά σπάνιες.
Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Μεξικό ήταν από τις πλουσιότερες αποικίες της Ισπανίας, και ιδιαίτερα τα ορυχεία αργύρου στο κεντρικό τμήμα της χώρας, π.χ. στο Τάξκο και στο Γκουαναχουάτο, τα οποία παρείχαν γόνιμο έδαφος για οικονομική ανάπτυξη. Η γεωργία και η κτηνοτροφία ήταν σημαντικές πηγές πλούτου, ιδιαίτερα στην εύφορη ζώνη του Μπαχίο, καθώς και οι μεγάλες φυτείες ζάχαρης και καφέ στη Βερακρούς. Η Οαχάκα έγινε σημαντική πόλη χάρη στο εμπόριο κόκκινης βαφής. Μεγάλες πόλεις όπως η Πόλη του Μεξικού, η Πουέμπλα, η Γουαδαλαχάρα και άλλες ήταν κέντρα μάθησης, τέχνης και εμπορίου. Ταυτόχρονα, οι Ισπανοί κατέκτησαν τις Φιλιππίνες, τις οποίες αποίκησαν από το 1572. Το εμπόριο μεταξύ Φιλιππίνων και Ισπανίας περνούσε μέσω Μεξικού, από τα λιμάνια του Ακαπούλκο στην πλευρά του Ειρηνικού και στη συνέχεια της Βερακρούς στην πλευρά της Καραϊβικής. Αυτό το ανθηρό εμπόριο, ωστόσο, απειλήθηκε από τους Άγγλους, Ολλανδούς και Γάλλους πειρατές. Σημαντικά λιμάνια, όπως η Βερακρούς και το Καμπέτσε αναγκάστηκαν να οχυρωθούν σε μεγάλο βαθμό μετά από αρκετές καταστροφικές επιθέσεις πειρατών.
Πόλεμος της Ανεξαρτησίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1767, η Ισπανική Αυτοκρατορία εκδίωξε τους Ιησουίτες, οι οποίοι είχαν μεγάλη επιρροή, γεγονός που επηρέασε έντονα την αποικία. Οι Ιησουίτες είχαν δανείσει χρήματα σε εμπόρους και γαιοκτήμονες και η επακόλουθη είσπραξη των χρεών ήταν επώδυνη για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Ο ανταγωνισμός μεταξύ "Κρεολών" και "Χερσονήσιων", μαζί με τη γενική δυσαρέσκεια, τις φορολογικές πιέσεις και τελικά την είσοδο του Ναπολέοντα στην Ισπανία, πυροδότησαν τον αγώνα για την ανεξαρτησία το 1810. Η ανακάλυψη της επαναστατικής συνωμοσίας σε πολλές πόλεις στην περιοχή Μπαχίο οδήγησε τον ιερέα Μιγέλ Ιδάλγο στο χτύπημα της καμπάνας στην εκκλησία της Ντολόρες Ιδάλγο για να κηρύξει επίσημα τον πόλεμο στην Ισπανία, συστρατεύοντας μαζί του μεγάλα πλήθη. Ο στρατός των επαναστατημένων των 80.000 ανδρών κατάφερε να κερδίσει όλες τις πόλεις στο πλούσιο, δυτικό τμήμα της χώρας. Ωστόσο, η απόφαση να μην καταληφθεί η Πόλη του Μεξικού το 1811 ήταν μοιραία και σύντομα οι ισπανικές κυβερνητικές δυνάμεις αντεπιτέθηκαν και επανέκτησαν τις περισσότερες πόλεις. Στην επαναστατημένη πόλη Γκουαναχουάτο, οι Ισπανοί έριξαν κλήρο για το ποιος από τους πολίτες της πόλης έπρεπε να βασανιστεί και να εκτελεστεί. Ο Μιγέλ Ιδάλγο και αρκετοί ηγέτες των ανταρτών σκοτώθηκαν και τα κεφάλια τους εκτέθηκαν στο κοινό για να προκαλέσουν φόβο και προειδοποίηση. Η αντίσταση, ωστόσο, συνεχίστηκε σε απομακρυσμένες περιοχές και το 1813 συνήλθε η Εθνοσυνέλευση στην πόλη Τσιλπανσίνγο στο Γκερέρο για να συμφωνηθεί το Σύνταγμα ενός μελλοντικού κράτους. Εδώ, μεταξύ άλλων, προωθήθηκε και το αίτημα για κατάργηση της δουλείας. Ο νέος ηγέτης της αντίστασης ήταν ο Χοσέ Μαρία Μορέλος, ο οποίος πυροβολήθηκε στο Εκατεπέκ το 1815. Η ανατροπή ήρθε τελικά όταν ο Ισπανός στρατηγός Βιθέντε Γκερέρο άλλαξε πλευρά, αναγκάζοντας τους Ισπανούς να προχωρήσουν σε εκκένωση το 1821.
Ανεξάρτητη περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την ανεξαρτησία, ο Αγουστίν ντε Ιτουρβίδε αυτοανακηρύχτηκε αυτοκράτορας του Μεξικού το 1822. Το 1823 καθαιρέθηκε και η δημοκρατία επανιδρύθηκε. Την ίδια στιγμή, ο πόλεμος μαινόταν για την Κεντρική Αμερική, η οποία δεν ήθελε να είναι μέρος του Μεξικού. Στο τέλος, η χερσόνησος Γιουκατάν και η Τσιάπας παρέμειναν μεξικανικές, ενώ η Γουατεμάλα και οι άλλες περιοχές σχημάτισαν ξεχωριστές δημοκρατίες.
Εδαφικές απώλειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Τέξας, στο οποίο επίσης εκδηλώθηκε αναταραχή, ανήκε στη μεξικανική αποικία από τον 17ο αιώνα. Το 1836 οι Τεξανοί διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους ως Δημοκρατία του Τέξας κάτω από ισχυρές πιέσεις από τον νεοαφιχθέντα αγγλόφωνο πληθυσμό της πολιτείας. Ο στρατηγός Αντόνιο Λόπες ντε Σάντα Άννα, ένα βασικό πολιτικό πρόσωπο, ήταν υπεύθυνος για μία αποτυχημένη στρατιωτική επιχείρηση για την καταστολή των ανταρτών.
Το 1848, η χερσόνησος Γιουκατάν ενσωματώθηκε για πρώτη φορά στο Μεξικό. Από το 1846 έως το 1848, έλαβε χώρα ο Αμερικανομεξικανικός Πόλεμος κατά των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος οδήγησε στη Συνθήκη Γουαδελούπης Ιδάλγο. Με βάση τη συνθήκη το Μεξικό έπρεπε να παραχωρήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες την Άνω Καλιφόρνια, και τις περιοχές όπου είναι σήμερα η Γιούτα, η Νεβάδα, το Κολοράντο, το Νέο Μεξικό, η Αριζόνα και το Τέξας.
Το 1853, οι Ηνωμένες Πολιτείες αγόρασαν μέρος της σημερινής Αριζόνα και του Νέου Μεξικού σε αυτό που είναι γνωστό ως Αγορά Γκάντσεν. Τα χρήματα πήγαν κυρίως κατευθείαν στον λογαριασμό του στρατηγού Λόπες ντε Σάντα Άννα, κάτι που δημιούργησε μεγάλη δυσαρέσκεια στο Μεξικό και όδηγησε στην περιθωριοποίησή του στην πολιτική.
Γαλλική εισβολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1863, το Μεξικό κατελήφθη από τα γαλλικά στρατεύματα, τα οποία εγκατέστησαν τον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό ως αυτοκράτορα του Μεξικού. Το υπόβαθρο για την εισβολή ήταν η αδυναμία και η απροθυμία του Μεξικού να πληρώσει το εξωτερικό της χρέος. Ωστόσο, υπό την ηγεσία του χαρισματικού μεταρρυθμιστή Μπενίτο Χουάρες (Ινδιάνο Ζαποτέκο), ο Μαξιμιλιανός αρχικά εκδιώχθηκε, και στη συνέχεια συνελήφθη και εκτελέστηκε το 1867.
Το Πορφιριάτο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά από μια περίοδο μεταρρυθμίσεων, προς τα τέλη του 19ου αιώνα, το Μεξικό διοικούνταν από τον Πορφίριο Ντίας, ο οποίος πραγματοποίησε μεγάλης κλίμακας οδικές και σιδηροδρομικές επεκτάσεις, καθώς και έργα υποδομής στην Πόλη του Μεξικού και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Μεγάλο μέρος των κεφαλαίων για την επένδυση προήλθε από το εξωτερικό. Ωστόσο, ο πλούτος συσσωρεύονταν όλο και περισσότερο στα χέρια των λίγων μέσω και της ανακατανομής της γης, και οι μικροκαλλιεργητές σε μεγάλα τμήματα του Μεξικού στερούνταν της γης τους, κάτι το οποίο πρακαλούσε ευρεία κοινωνική δυσαρέσκεια. Ο Πορφίριο Ντίας χρησιμοποίησε επίσης πολύ σκληρές μεθόδους για να διατηρήσει την εξουσία του και δεν απέφυγε τις συλλήψεις και τις πολιτικές δολοφονίες.
Η Μεξικανική Επανάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1910 ξέσπασε η Μεξικανική Επανάσταση. Ο ηγέτης της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης Φρανσίσκο Μαδέρο κέρδισε τις προεδρικές εκλογές, οι οποίες ακυρώθηκαν. Μια ευρεία, λαϊκή εξέγερση, ωστόσο, τον επανέφερε στην εξουσία. Ο Πορφίριο Ντίας καθαιρέθηκε και εξορίστηκε το 1911. Μέχρι το 1920, το Μεξικό εμπλέχτηκε σε μια ατελείωτη διαμάχη μεταξύ διαφόρων ομάδων ανταρτών και κυβερνητικών στρατιωτών. Δύο από τους μεγαλύτερους αντιστασιακούς μαχητές της επανάστασης ήταν ο Πάντσο Βίγια, ο οποίος σχημάτισε έναν ισχυρό στρατό στο βόρειο τμήμα της χώρας και ο Εμιλιάνο Ζαπάτα, ο οποίος δρούσε στην κεντρική πολιτεία Μορέλος. Το 1913, ο συντηρητικός Βικτοριάνο Ουέρτα κατέλαβε την εξουσία, καθαίρεσε τον Μαδέρο, ο οποίος στη συνέχεια δολοφονήθηκε. Το 1917, η πρωτεύουσα καταλήφθηκε από τους αντάρτες και συντάχθηκε ένα νέο Σύνταγμα που εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ. Οι βασικές προσωπικότητες της Επανάστασης δολοφονήθηκαν, ο Ζαπάτα το 1919, και ο Βίγια το 1923. Υπολογίζεται ότι Επανάσταση κόστισε ένα εκατομμύριο ζωές στο Μεξικό, ενώ χαρακτηρίστηκε από μεγάλη βαρβαρότητα.
Το Μεξικό μετά την Επανάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά το τέλος της επανάστασης το 1920, το Μεξικό χαρακτηρίζεται από πολιτική ηρεμία υπό την κυριαρχία του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος. Αυτή η ηγεμονία διήρκησε μέχρι το 2000.
Οι αντάρτες τήρησαν την υπόσχεσή τους προς τον λαό σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις γης και τα χρόνια μετά την επανάσταση τα μεγάλα κτήματα, οι χασιέντες, υποδιαιρέθηκαν και δόθηκαν σε μικρούς αγρότες. Εξαίρεση αποτέλεσε η πολιτεία Τσιάπας, όπου οι γαιοκτήμονες κατάφεραν να διατηρήσουν τον στενό έλεγχο της κοινότητας. Το 1929, οι επαναστάτες σχημάτισαν το Εθνικό Επαναστατικό Κόμμα (PNR), το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα (PRI). Σε κάποιες περιόδους το κόμμα ήταν πολύ δημοφιλές στον γενικό πληθυσμό, σε κάποιες άλλες όμως χρησιμοποίησε αντιδημοκρατικές μεθόδους, όπως η εκλογική νοθεία και η πολιτική βία για να διατηρήσει την εξουσία.
Θρησκευτικές διαμάχες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Σύνταγμα του 1917 ήταν ενάντια στον καθολικισμό και περιλάμβανε μια σειρά αντικαθολικών μέτρων. Μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 1924, τα μέτρα αυτά έγιναν ακόμη πιο αυστηρά, ώστε να μπορεί κανείς να μιλά για θρησκευτική δίωξη. Αυτό πυροδότησε ένα καθολικό-συντηρητικό κίνημα ανταρτών, τους Κριστέρος, οι οποίοι τη δεκαετία του 1920 λάμβαναν ισχυρή υποστήριξη από πληθυσμούς στο Χαλίσκο, στο Μιτσοακάν και στις γύρω πολιτείες. Οι αρχές ενέτειναν περαιτέρω τη δίωξη, με μια σειρά από μαζικές εκτελέσεις, μεταξύ άλλων στη Γκουαδαλαχάρα, συμπεριλαμβανομένων ιερέων που δεν είχαν εμπλακεί στην ένοπλη σύγκρουση. Η Καθολική Εκκλησία δέχτηκε ένα μεγάλο πλήγμα τότε. Η κυβέρνηση διέδιδε φωτογραφίες από τις εκτελέσεις για να εκφοβίσει τους αντάρτες, αλλά οι εικόνες, αντίθετα, προκαλούσαν μεγαλύτερο μένος κατά των αρχών. Οι μάχες τελείωσαν το 1929, μετά από τη μεσολάβηση του Βατικανού και των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Καθολική Εκκλησία απείλησε να αφορίσει τους Καθολικούς που δε θα συμμορφώνονταν με τις αρχές.
Η κρατικοποίηση του πετρελαίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τη δεκαετία του 1930, η προτεραιότητα της χώρας ήταν η οικονομική ανάπτυξη και η ανάπτυξη της βιομηχανίας, κάτι το οποίο οδήγησε στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και σε κοινωνική ευημερία. Γι' αυτό το λόγο, παρατηρήθηκε μεγαλύτερη ηρεμία στο πολιτικό σκηνικό σε σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Ο πρόεδρος Λάσαρο Κάρντενας ντελ Ρίο εθνικοποίησε τους πετρελαϊκούς πόρους της χώρας το 1938, κάτι το οποίο προκάλεσε το διεθνές μποϊκοτάζ του Μεξικού. Δεν άργησε, ωστόσο, να γίνει απαραίτητη άρση του αποκλεισμού του Μεξικού όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Κάρντενας επίσης εισήγαγε τη διαδικασία ντεντάσο (dedazo), που σήμαινε ότι ο νυν πρόεδρος όριζε τον επόμενο πρόεδρο χωρίς να ακολουθεί καμία δημόσια ή/και δημοκρατική διαδικασία επιλογής. Αυτό εδραίωσε περαιτέρω την κυριαρχία του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος στην πολιτική.
Οι δεκαετίες του 1940 και του 1950 χαρακτηρίστηκαν από συνεχή οικονομική ανάπτυξη, εν μέρει λόγω των εξαγωγικών ευκαιριών ως αποτέλεσμα της συμμετοχής των ΗΠΑ στον πόλεμο, καθώς και της έλλειψης εισαγόμενων αγαθών, που με τη σειρά τους προώθησαν την εγχώρια βιομηχανική ανάπτυξη. Το Μεξικό συμμετείχε επίσης στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο από την πλευρά των Συμμάχων, στέλνοντας μικρότερα στρατεύματα στον πόλεμο του Ειρηνικού.
Από την ανάπτυξη στην κρίση του πέσο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η δεκαετία του 1980 σημαδεύτηκε από υψηλές τιμές του πετρελαίου. Έτσι, η οικονομία άνθισε και το Μεξικό θεωρήθηκε ότι θα μπορούσε να μετατραπεί από μια αναπτυσσόμενη χώρα σε μια βιομηχανοποιημένη χώρα. Ωστόσο, μέρος της οικονομικής προόδου βασίστηκε σε δάνεια από τη διεθνή αγορά χρήματος. Το 1994, στο τέλος της προεδρίας του Κάρλος Σαλίνας, το πέσο έπεσε απότομα σε αξία, οδηγώντας τη χώρα σε μια βαθιά κρίση για την οποία κατηγορήθηκε ο Σαλίνας. Οι Μεξικανοί ήταν πεπεισμένοι ότι η κρίση οφειλόταν στον προσωπικό πλουτισμό του προέδρου σε σχέση με τη νομισματική μεταρρύθμιση. Η απότομη πτώση της αγοραστικής δύναμης, η υψηλή ανεργία και η εκρηκτική αύξηση της εγκληματικότητας και της μετανάστευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν οι συνέπειες της κρίσης. Η κρίση με τη σειρά της οδήγησε σε γενική απαξίωση του κυβερνώντος κόμματος και στην υπονόμευση του μονοπωλίου της εξουσίας του. Οι μεγάλες πρωτομαγιάτικες παρελάσεις στην Πόλη του Μεξικού, που προηγουμένως ήταν καλοσκηνοθετημένες παραστάσεις, έπρεπε τώρα να μετριαστούν σε αριθμό των συμμετεχόντων, καθώς κανείς δεν μπορούσε πλέον να είναι σίγουρος πώς θα συμπεριφερόταν το πλήθος.
Κρίση στο Τσιάπας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την 1η Ιανουαρίου 1994 ξεκίνησε η εξέγερση των Ζαπατίστας στη νότια πολιτεία Τσιάπας. Στο Μεξικό, δεν υπήρξε καμία αγροτική μεταρρύθμιση από τα επαναστατικά χρόνια (1911-20), και από τότε η διαφορά μεταξύ των φτωχών ιθαγενών και της πλούσιας ανώτερης τάξης ήταν ιδιαίτερα αισθητή. Η κατάληψη της πόλης Σαν Κριστομπάλ ντε λας Κάσας μπορεί να ανατράπηκε γρήγορα από τις κυβερνητικές δυνάμεις, ωστόσο οι αντάρτες κατάφεραν να επιστήσουν την προσοχή του κόσμου στην αδικία του κράτους.
Μετά το 2000[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.svg)
Κατά τη διάρκεια 1994-2000, ο πρόεδρος Ερνέστο Σεντίγιο πραγματοποίησε μια συνολική επιχείρηση ανάκαμψης της οικονομίας που προοδευτικά επανέφερε τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης. Ένα επίμαχο ζήτημα κατά τη διάρκεια της περιόδου ήταν η προσχώρηση του Μεξικού στο TLCAN (στα αγγλικά NAFTA, ή Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής) που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1994. Η συμφωνία αυτή παρόλο που εξέθεσε τους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων και την προστατευόμενη βιομηχανία στον ανταγωνισμό, την ίδια στιγμή δημιούργησε μια εκτεταμένη βιομηχανία maquiladoras, εργοστασίων καταναλωτικών αγαθών κατά μήκος των συνόρων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το 2000, το PRI παρέδωσε την εξουσία στον Βισέντε Φοξ του συντηρητικού κόμματος PAN. Νέες προεδρικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο του 2006, με νικητή τον Φελίπε Καλντερόν από το ίδιο κόμμα. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Φοξ, το Μεξικό σταδιακά ανασυγκροτήθηκε μετά την κρίση του πέσο. Πολιτικά, το PRI συνέχισε να κατέχει την εξουσία σε πολλές πολιτείες και συνεχίζει να κερδίζει τις εκλογές των κυβερνητών. Στις προεδρικές εκλογές του 2006, ωστόσο, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει περισσότερες από το 22% των ψήφων. Το αριστερό κόμμα, το PRD, με επικεφαλής τον πρώην δήμαρχο της Πόλης του Μεξικού Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραντόρ, αναδείχθηκε επίσης ισχυρό πολιτικά, το οποίο έχασε τις προεδρικές εκλογές με μόνο μικρή διαφορά.
Γενικά, οι εξελίξεις στο Μεξικό κινούνται σε ένα πολιτικό τοπίο παρόμοιο με αυτό της νότιας Ευρώπης, με ένα μεγάλο χριστιανοδημοκρατικό κόμμα και ένα μεγάλο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, όπως σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Το πολιτικό περιεχόμενο και η πολιτική ρητορική είναι επομένως πολύ διαφορετικά από εκείνα των Ηνωμένων Πολιτειών, που είναι και ο πλησιέστερος γείτονάς του και μακράν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Periodización». Portal Académico del CCH (στα Ισπανικά). 22 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Sánchez, Héctor Cuauhtémoc Barroy (2012). Historia de Mexico (5a. Ed.). McGraw-Hill Interamericana. ISBN 978-1-4562-1320-6.
- ↑ Miguel Ortiz Delgado, Francisco. «Consideraciones sobre la crononogía "Antigüedad-Medievo-Modernidad" de la historia "mundial"» (PDF). theoria.eu (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Daily Life of the Aztecs, on the Eve of the Spanish Conquest, Jacques Soustelle, Stanford University Press, 1970, ISBN 0-8047-0721-9
- Mexico: From the Olmecs to the Aztecs, Michael Coe, Thames & Hudson, 2004, 5th edition, ISBN 0-500-28346-X
- 1491: New Revelations of the Americas Before Columbus, Charles Mann, Knopf, 2005, ISBN 1-4000-4006-X
- American Holocaust: The Conquest of the New World, David Stannard, Oxford University Press, 1993, Rep edition, ISBN 0-19-508557-4
- Mexico Profundo, Guillermo Bonfil Batalla, University of Texas Press, 1996, ISBN 0-292-70843-2
- Mexico's Indigenous Past, Alfredo Lopez Austin, Leonardo Lopez Lujan, University of Oklahoma Press, 2001, ISBN 0-8061-3214-0
- American Indian Contributions to the World: 15,000 Years of Inventions and Innovations, Kay Marie Porterfield, Emory Dean Keoke, Checkmark Books, 2003, paperback edition, ISBN 0-8160-5367-7
- Great River, The Rio Grande in North American History, Paul Horgan, Holt, Rinehart and Winston, reprint, 1977, in one hardback volume, ISBN 0-03-029305-7
- An Archaeological Guide to Central and Southern Mexico, Joyce Kelly, University of Oklahoma Press, 2001, ISBN 0-8061-3349-X
- The Course of Mexican History, Michael C. Meyer, William L. Sherman, Susan M. Deeds, Oxford University Press, 2002, ISBN 0-19-514819-3
- Skywatchers: A Revised and Updated Version of Skywatchers of Ancient Mexico, Anthony Aveni, University of Texas Press, 2001, ISBN 0-292-70502-6
- The Olmecs: America's First Civilization, Richard A. Diehl, Thames & Hudson , 2004, ISBN 0-500-02119-8
- The Broken Spears: The Aztec Account of the Conquest of Mexico, Miguel Leon-Portillo, Beacon Press, 1992, ISBN 0-8070-5501-8
- Prehistoric Mesoamerica: Revised Edition, Richard E. W. Adams, University of Oklahoma Press, 1996, ISBN 0-8061-2834-8
- Deference and Defiance in Monterrey: Workers, Paternalism, and Revolution in Mexico, 1890-1950 Michael Snodgrass, Cambridge University Press, 2003, ISBN 0-521-81189-9
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- "Aztec" Information – Το υπόβαθρο για τις λέξεις Αζτέκοι και Αζτλάν, καθώς και της λέξης μέξικα.
- The "Aztec" abacus calculator – Προκολομβιανός υπολογισμός με βάση τον αριθμό 20
- Mexico's Astronomical Heriage – Μεξικανική αστρονομική κληρονομιά
- History of Mexico – Ιστορία του Μεξικού
- History of Mexico και Mexico – Ιστορία του Μεξικού από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου
- Mexico: From Empire to Revolution – Συλλογές φωτογραφιών του Ερευνητικού Ινστιτούτου Getty για την ιστορία και τον πολιτισμό του Μεξικού από το 1857 έως το 1923.
- US-Mexican War – Αμερικανική επισκόπηση της εκστρατείας που ολοκληρώθηκε με τη Συνθήκη της Γουαδαλούπης Ινταλγκό του 1848, με συνδέσμους με στρατιωτικές πηγές στις Ηνωμένες Πολιτείες.
|