Ιστορία της Νέας Ζηλανδίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Ιστορία της Νέας Ζηλανδίας χρονολογείται πριν από περίπου 700 χρόνια όταν ανακαλύφθηκε και κατοικήθηκε από τους Πολυνήσιους, οι οποίοι ανέπτυξαν έναν σημαντικό πολιτισμό Μαορί. Όπως και άλλοι πολιτισμοί του Ειρηνικού Ωκεανού, οι Μαορί επικεντρώθηκαν στις στενές σχέσεις με τη γη αλλά, ανεξάρτητα από αυτούς, εγκαταστάθηκαν σε ένα δροσερό, εύκρατο περιβάλλον αντί για ένα ζεστό και τροπικό περιβάλλον.

Ο πρώτος Ευρωπαίος εξερευνητής που είναι γνωστό ότι είδε πρώτος τη Νέα Ζηλανδία ήταν ο Ολλανδός θαλασσοπόρος Άμπελ Τάσμαν στις 13 Δεκεμβρίου 1642.[1] Το 1643 χαρτογράφησε τη δυτική ακτή του βόρειου τμήματος του νησιού και αργότερα επέστρεψε με το πλήρωμά του στην Μπαταβία χωρίς να πατήσει το πόδι του στο έδαφος της Νέας Ζηλανδίας. Ο Βρετανός εξερευνητής Τζέιμς Κουκ, που έφτασε στη Νέα Ζηλανδία τον Οκτώβριο 1769 κατά το πρώτο από τα τρία ταξίδια του, ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που έκανε τον περίπλου και χαρτογράφησε τη Νέα Ζηλανδία.[2] Από τα τέλη του 18ου αιώνα, η χώρα αποτέλεσε τόπο τακτικών επισκέψεων από εξερευνητές αλλά και ναυτικούς, ιεραπόστολους, εμπόρους και άτομα που αναζητούσαν την περιπέτεια.

Το 1840 η Συμφωνία του Γουαϊτάγκι υπογράφηκε ανάμεσα σε εκπροσώπους του Ηνωμένου Βασιλείου και ηγέτες των Μαορί, φέρνοντας τη Νέα Ζηλανδία στη Βρετανική Αυτοκρατορία και δίνοντας στους Μαορί τα ίδια δικαιώματα με τους Βρετανούς. Οι διαμάχες αναφορικά με τις διαφορετικές μεταφράσεις της Συμφωνίας και η επιθυμία των αποίκων να αποκτήσουν εδάφη από τους Μαορί κατέληξαν στους Πολέμους της Νέας Ζηλανδίας. Υπήρξε μια εκτεταμένη βρετανική εγκατάσταση καθ'όλη τη διάρκεια του υπόλοιπου 19ου αιώνα και στα πρώτα χρόνια του επόμενου αιώνα. Οι συνέπειες από τις ευρωπαϊκές ασθένειες, τους Πολέμους της Νέας Ζηλανδίας και την επιβολή ενός ευρωπαϊκού οικονομικού και νομικού συστήματος είχαν ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος της γης της Νέας Ζηλανδίας να περάσει από τους Μαορί σε ευρωπαϊκή ιδιοκτησία ενώ οι Μαορί αποδυναμώθηκαν.[3]

Η αποικία στη Νέα Ζηλανδία απέκτησε μια υπεύθυνη κυβέρνηση τη δεκαετία του 1850. Από τη δεκαετία του 1890, το κοινοβούλιο της Νέας Ζηλανδίας έλαβε μια σειρά από προοδευτικές πρωτοβουλίες όπως το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες και την παροχή σύνταξης στους ηλικιωμένους. To 1907 η Νέα Ζηλανδία έγινε ένα αυτοδιοικούμενο κράτος και η χώρα παρέμεινε μέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας ενώ πάνω από 100,000 Νεοζηλανδοί πολέμησαν στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τον πόλεμο, η Νέα Ζηλανδία υπέγραψε τη Συμφωνία των Βερσαλλιών (1919), έγινε μέλος των Ηνωμένων Εθνών και υιοθέτησε μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική ενώ η άμυνά της ελεγχόταν ακόμα από τη Βρετανία. Όταν ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε το 1939, η Νέα Ζηλανδία συνείσφερε στην άμυνα της Βρετανίας με 120,000 στρατιώτες. Από τη δεκαετία του 1930 η οικονομία ρυθμίστηκε αρκετά και αναπτύχθηκε ένα κράτος πρόνοιας. Από τη δεκαετία του 1950 οι Μαορί άρχισαν να μεταναστεύουν προς τις πόλεις και ο πολιτισμός τους αναγεννήθηκε. Συνεπώς σχηματίστηκε ένα κίνημα διαμαρτυρίας των Μαορί, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να αναγνωριστεί περαιτέρω η Συνθήκη του Γουαϊτάγκι στα τέλη του 20ου αιώνα.

Μετά την παγκόσμια κρίση του 1973, η οικονομία της χώρας υπέστη τη μεγαλύτερη απώλεια της εξαγωγικής αγοράς της Νέας Ζηλανδίας μετά την είσοδο της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα και τον επακόλουθο ανεξέλεγκτο πληθωρισμό. Το 1984 εξελέγη για τέταρτη φορά στην κυβέρνηση το Εργατικό Κόμμα εν μέσω μιας συνταγματικής και οικονομικής κρίσης. Οι παρεμβατικές πολιτικές της Τρίτης Εθνικής Κυβέρνησης αντικαταστάθηκαν από τους Rogernomics, ένα κόμμα που δεσμευόταν για μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς. Μετά το 1984 η εξωτερική πολιτική έγινε πιο ανεξάρτητη, ιδιαίτερα στην προώθηση μιας ζώνης χωρίς πυρηνικά. Οι επόμενες κυβερνήσεις διατήρησαν σε γενικές γραμμές αυτές τις πολιτικές, παρόλο που μετρίασαν εν μέρει την ελεύθερη αγορά.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. «Abel Tasman». teara.govt.nz (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2021. 
  2. ↑ «23 Mar 2012 - Cook's Journal: Daily Entries, 7 October 1769 - Archived Website». Trove (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2021. CS1 maint: Unfit url (link)
  3. ↑ Coleman, Andrew; Dixon, Sylvia; Maré, David (2005-09). «Maori economic development - Glimpses from statistical sources». Motu Working Paper. doi:10.29310/wp.2005.13. ISSN 1177-9047. http://dx.doi.org/10.29310/wp.2005.13. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω μελέτη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Belich, James (1996). Making Peoples: A History of the New Zealanders from the Polynesian settlement to the end of the nineteenth century. ISBN 9780824825171. 
  • Belich, James (2001). Paradise Reforged: A History of the New Zealanders from 1880 to the Year 2000. Penguin. ISBN 9780824825423. 
  • Giselle Byrnes, επιμ. (2009). The New Oxford History of New Zealand. Oxford University Press. 
  • Michael King (2003) The Penguin History of New Zealand. Immensely popular, this well-written and comprehensive single-volume history is probably the best place to start for those new to New Zealand history.
  • Loveridge, Steven. "Another Great War? New Zealand interpretations of the First World War towards and into the Second World War" First World War Studies (2016), pp. 303–25.
  • O'Malley, Vincent (2019). The New Zealand Wars Ngā Pakanga O Aotearoa. Wellington: Bridget Williams Books. ISBN 9781988545998. 
  • Lloyd Pritchard, Muriel F. (1970). An Economic History of New Zealand to 1939. Auckland: Collins. 
  • Parsons, Gwen. "The New Zealand Home Front during World War One and World War Two". History Compass 11.6 (2013): 419–428.
  • Reeves, William Pember (1905). «New Zealand To-day». The Empire and the century. London: John Murray. σελίδες 462–77. 
  • Smith, Philippa Mein. A Concise History of New Zealand (Cambridge Concise Histories) (2nd ed. 2012) 368pp; a survey by a leading scholar. excerpt and text search
  • Keith Sinclair, ed., (1996) The Oxford Illustrated History of New Zealand. Shorter than most recent general histories and with many good illustrations.
  • Sinclair, Keith (2000) [1959]. A History of New Zealand (5 έκδοση). England: Penguin. ISBN 978-0140298758.  First published in 1959, this is a classic of New Zealand history. The latest, 5th edition of 2000, brings the content up to the 1990s with extra content by History Professor Raewyn Dalziel.
  • Ranginui Walker (2004), Ka Whawhai Tonu Matou: Struggle Without End. The only general history written from a Māori perspective; fair, informative and interesting.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιστορία_της_Νέας_Ζηλανδίας&oldid=9893415"