Η Μονή Επανωσήφη (επίσης: Απανωσήφη) είναι μια από τις παλαιότερες Μονές στο Νομό Ηρακλείου, αλλά και στην Κρήτη γενικότερα, αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Υπάγεται στην Κοινότητα Μεταξοχώρι. Η θέση της είναι στην επαρχία Μονοφατσίου και η απόστασή της από το Ηράκλειο είναι 31,7 χλμ. Η πρόσβαση στο μοναστήρι μπορεί να γίνει από διακλάδωση, δεξιά από το 28,6 χλμ. της κεντρικής αρτηρίας Ηρακλείου- Πύργου Μονοφατσίου. Στο μοναστήρι υπάρχουν σήμερα πολύτιμα κειμήλια, ευαγγέλια, σταυροί με ξυλόγλυπτες παραστάσεις, αργυρό δισκοπότηρο του 1842, άμφια και πολλά άλλα. Γιορταζει στις 23 Απριλίου και στις 3 Νοεμβρίου. Απεγράφησαν 22 άτομα το 2011.
Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται σε κώδικα από τη μονή (1864), που συγκεντρώθηκαν από διηγήσεις και την ιστορική παράδοση, η μονή ιδρύθηκε σε άγνωστο χρόνο[1] από κάποιο μοναχό Παΐσιο, ο οποίος αρχικά ήταν αδερφός στη Μονή Απεζανών και είχε έλθει σε προστριβές με άλλους μοναχούς. Αναχώρησε για τη Μονή Αγκαράθου και στο δρόμο αναγκάστηκε να καταλύσει σε μια μικρή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, η οποία βρισκόταν στα κτήματα του φεουδάρχη Λαγγουβάρδου. Στον ύπνο του είδε όραμα τον Άγιο Γεώργιο να του λέει ότι ήθελε να μείνει εκεί για να του επεκτείνει το ναό. Ο Παΐσιος έμεινε και τελείωσε την οικοδομή με τη βοήθεια των κατοίκων της περιοχής. Ο Λαγγουβάρδος είχε δύο μητάτα, ένα στο Χαράκι, 2 χιλιόμετρα νότια από τη Μονή, και ένα άλλο, στο χώρο της μονής. Οι βοσκοί που είχε ο φεουδάρχης είχαν το ίδιο όνομα: Σήφης. Για να τους ξεχωρίζει, τους ονόμαζε Απάνω Σήφης και Κάτω Σήφης. Σε αυτό το προσωνύμιο οφείλει την ονομασία του και το μοναστήρι. Η μονή αναφέρεται στην Creta Sacra (I, 222) με το όνομα Monasterium Sancti Georgii Mart. Apanosiffi.
Πολλοί αδερφοί της μονής έγιναν αργότερα επίσκοποι Αρκαδίας. Κατά την Τουρκοκρατία αποτέλεσε σπουδαίο πνευματικό κέντρο όπου εκπαιδεύτηκαν αρκετοί κληρικοί. Παράλληλα, στη μονή λειτουργούσε βιβλιογραφικό εργαστήριο στο οποίο εργάστηκε κατά τα τέλη του 18ου αιώνα ο καλλιτέχνης και βιβλιογράφος Γεώργιος Γουνάλες[2]. Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 οι Τούρκοι του Κακού Χωριού εκτέλεσαν 18 μοναχούς. Επίσης, το μοναστήρι το επισκέφτηκαν και πολλοί ξένοι περιηγητές, όπως ο Pashley (1834), ο οποίος αναφέρει ότι εκείνη την εποχή είχε 11 μοναχούς. Από τις αρχές του 20ου αιώνα υπήχθη στην περιφέρεια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης, όπου ανήκει και σήμερα. Στους αδερφούς της Μονής συγκαταλέγονται ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Μακάριος και οι Μητροπολίτες Σικάγου Ναθαναήλ, Αυστρίας Αρσένιος και ο Επίσκοπος Απαμείας Παΐσιος.
Πολυμέσα
